Bu metin, Cyrus'un Pers tahtına karşı çıkışını finanse etmek için paralı askerlerden oluşan büyük bir kuvvet toplamasını ve bu kuvvetin Anadolu'dan Pers İmparatorluğu'nun kalbine kadar olan yolculuğunu anlatmaktadır. Başlangıçta ordunun amacı gizli tutulurken, Tissaphernes durumu fark edip krala haber verir. Anlatı, ordunun çeşitli şehirler, nehirler ve bölgelerden geçerken karşılaştığı zorlukları, toplanan ek birlikleri ve Cyrus'un liderlik özelliklerini detaylandırmaktadır. Cyrus'un ölümünün ardından metin, Helen paralı askerlerin komutanlarının nasıl öldürüldüğünü veya ihanete uğradığını ve ordunun hayatta kalan kısmının yeni liderler altında hayatta kalma mücadelesini ve Karadeniz'e ulaşma yolculuğunu tasvir eder. Özellikle Xenophon'un olaylardaki önemli rolü, askeri yetenekleri ve askerlerle ilişkisi vurgulanırken, ordunun disiplin sorunları, yerel halkla etkileşimleri ve eve dönme arzusu da işlenmektedir. Metin, nihayetinde, ordunun Türkiye'nin kuzey kıyılarına ulaşmasını ve çeşitli yerel liderlerle müzakerelerini içermektedir.
