Bu ikinci dolaylılığı ontolojik kanıt olarak bu sonlu biçimde ya da zeka-biçiminde bulunduğu gibi irdelememiz gerekir. Bu kanıt Tanrı kavramından başlar ve varlığa gider. Eskilerde, Yunan felsefecilerinde bu geçiş yoktu; uzun bir süre Hıristiyan kilisede de yapılmadı. Bu tasarımı ilk kez büyük skolastik felsefecilerden biri olan Canterbury başpiskoposu Anselm, bu derin, kurgusal düşünür kavradı. (sayfa 189)
Anselm bu dolaylılığı şu yolda anlatır: Tanrı tasarımı mutlak olarak eksiksiz olmayı içerir. Eğer Tanrıya yalnızca tasarım olarak sarılırsak, yalnızca öznel olan, yalnızca tasarımlanmış olan kusurludur ve en eksiksiz değildir; çünkü yalnızca tasarımlanmayan, ama ayrıca var olan, fiili olan daha eksiksiz olandır. Öyleyse Tanrı en eksiksiz olan olduğuna göre yalnızca tasarım değildir; tersine, ona fiili olmak, olgusallık da aittir. (sayfa 190)
Anselm’in “daha büyüğü düşünülemeyen olarak Tanrı düşüncesi, Descartes’ın “en eksiksiz varlık” olarak Tanrı düşüncesi ve benzerleri aksiyomatiktir. (Sayfa 205)
Felsefe başka türlü yalnızca tasarım ve sezgi için olanı düşünür. Tasarımlayan insan insan olarak o denli de düşünen insandır, ve gerçekliğin iç değeri ona düşünen insan olarak ulaşır. Ancak düşünen varlığın dini olabilir, ve düşünme o denli de tasarımlamadır. Ama yalnızca düşünme gerçekliğin özgür biçimidir. Zeka da düşünür, ama özdeşlikte durup kalır: Kavram kavramdır, ve varlık varlık. Böyle tek-yanlılıklar onun için sağlam kalır. Öte yandan gerçeklikte bu sonluluklar bundan böyle salt var olmakla kendileri için özdeş olarak geçerli değildirler; ama yalnızca bir bütünlüğün momentleridirler. (Sayfa 201)
Ansiklopedik Felsefe Şeması http://bit.ly/ansiklopedi
Facebook Grubumuz https://www.facebook.com/groups/gercegeyolculuk/
Bu videoyu beğendiyseniz sosyal medyanızda paylaşarak katkıda bulunabilirsiniz. Ayrıca şunlar da ilginizi çekebilir:
Gerçeklik Nedir https://youtu.be/Ll998IISxnE
Felsefe Nedir https://youtu.be/PMC7QH9CYD0
Nereden Başlamalı https://youtu.be/yLQ4X5RzTDA
Kurgusal Felsefe https://youtu.be/Wbpm7WBKl_o
Kaynakça Hegel, GWF, “Tanrının Varoluşunun Kanıtları Üzerine Dersler”, Birinci Baskı 2016, İdea Yayınevi, Umut Matbaacılık, İstanbul.
