Ở hồi thứ nhất, tác giả chưa nói đến những nhân vật chính mà mở đầu truyện với một vụ thảm án văn tự ngục có thật xảy ra tại nhà họ Trang ở Hồ Châu, thông qua lời trò chuyện của ba vị danh sĩ Cố Viêm Vũ, Hoàng Tông Hy và Lã Lưu Lương. Nhà phú hộ họ Trang có người con trưởng tên Trang Đình Long bị mù, thích đọc sách, mua được nguyên cảo bộ sách Minh sử của hậu duệ tác giả - Thừa tướng Chu Quốc Trinh thời nhà Minh. Bộ sách này vốn đã nổi tiếng, đây lại là nguyên cảo, có nhiều truyện mà bản phổ thông không có, Trang Đình Long muốn xuất bản nên mời rất nhiều danh sỹ khắp vùng Chiết Giang tới giúp tu sửa, hiệu đính. Khi đó Ngao Bái cầm quyền, có tư tưởng bài xích người Hán, việc làm sách tưởng nhớ tiền triều vốn cực kỳ nhạy cảm, người tu sửa cuối cùng lại căm hận nhà Thanh cùng cực, quyết ý chỉ dùng niên hiệu nhà Minh, trong sách cũng có nhiều ngôn từ khen nhà Minh chê nhà Thanh, kết quả tên tiểu nhân Ngô Chi Vinh đắc thể, tố cáo với Ngao Bái, khiến từ người soạn sách, người tu sửa, người đóng sách, in sách tới người bán sách, đọc sách, quan lại địa phương đều chịu kết quả thảm khốc. Nhẹ thì cắt chức, sung quân, nặng thì lăng trì, chém nam giới cả nhà, treo cổ,... Gần một ngàn người chết thảm khốc, còn Ngô Chi Vinh từ một tên tham quan bị cách chức lại được thăng thưởng lên làm tri phủ. Từ vụ án này lại nói tới chuyện tương ngộ của danh sỹ Tra Y Hoàng và Thiết cái Ngô Lục Kỳ, giới thiệu Thiên Địa hội, Trần Cận Nam, mở ra mâu thuẫn chính trong suốt toàn mạch truyện, giữa nhà Thanh và Thiên Địa hội - tổ chức kháng Thanh lớn nhất đương thời, với chủ nghĩa "Phản Thanh phục Minh".
