Hac Suresi (Arapça: سورة الحج), bazı ayetlerinde haccın hükümlerinden bahsedildiği için bu ismi almıştır. 25. ayet ve devamında Kâbe tavafı (hac) ve bununla ilgili bazı ritüellere (şe'âir) değinilmektedirİsimlendirilmesi
Hac konusunun önemi, 25. ayetten 37. ayete kadar haccın hüküm ve meselelerine değinilmesi ve ayrıca haccın herkese farz oluşunun ilanı (27. ayette) gibi nedenlerden dolayı sureye bu adı vermişlerdir.
Nüzul Sırası ve Yeri
Sure, Medeni suredir. Hac Suresi, Peygamber Efendimizin (s.a.a) Mekke’den Medine’ye hicretinin ilk yıllarında, yani Bedir savaşı öncesinde nazil olmuştur. [1] Mushaf’taki sıralamasına göre yirmi ikinci ve nüzul sırasına göre ise, yüz dördüncü suredir.[2]
Ayet Sayısı ve Diğer Özellikleri
Kufe karilerine göre ayet sayısı 78, Mekke karilerine göre 86, Basra karilerine göre 75 ve Şam karilerine göre ise, 74’tür. Lakin birinci görüş daha meşhur ve yaygındır. Kelime sayısı 1282 ve harf sayısı ise, 5315’dir. Secde tilavetinin olduğu on dört surenin altıncısıdır. 18 ve 77. ayetlerinde müstahap secdesi vardır. Hacim açısından mesani surelerden olup, nispeten orta büyüklüktedir. Kur’an’ın yaklaşık olarak yarım cüzüne sahiptir.
Müstehap Secdeye Sahiptir
Hac Suresi'nin 18 ve 77. ayet-i kerimeleri müstehap secdelere sahiptir. Kur’an-ı Kerim'de müstehap secdeye sahip olan 14 sureden altıncısıdır.
Kavramlar
Bu surenin birkaç fıkhi hükmü bulunmaktadır: haccın farz oluşu, hacda kurban kesme hükümleri, açıklanan istisnalar ve haramlar dışında hayvan etlerinin helal oluşu ve hacda Allah’ın evinin (Kâbe'nin) tavaf edilmesi. Fıkıhta müçtehitler tarafından kullanılan “La Herec” kuralı, bu surenin son ayetinden istihraç edilmiştir. Surenin başında herkes Allah’ın emirlerine uymaya çağırılmakta ve insanlar kıyamet sarsıntılarından korkutulmaktadır. Habersiz ve bilgisiz bir grubun Allah ile mücadeleye kalkışmalarından ve önlerine gelen her şeytana tabi olmalarından bahsedilmektedir. Allah yolundakiler ile tağut yolunda olanların her daim mücadele halinde oldukları; zorba kâfirlerin acizlik ve yetersizlikleri bir deyimle örneklendirilmektedir.[3]
Bu sure birkaç fıkhi hükme sahiptir: Haccın farz oluşu, Hacda kurbanlığın hükümleri, eti helal olan hayvanlar, haram olanlar ve istisna olanlar hariç, Hac’da Allah’ın evini tavaf etmenin farz oluşu. Aynı zamanda bir fıkıh kuralı olan ‘‘La Herec’’ kaidesi bu surenin son ayet-i kerimesinden istihraç edilmiştir. Surenin başlangıcında tüm insanlar Allah’a karşı itaatsizlikten kaçınmaya davet ediliyor. İnsanları kıyametin korkunç zelzele ve depreminden korkutuyor. Her serkeş şeytanı takip eden, bilinçsiz ve bilgisizce Allah hakkında mücadele eden bir gruba işaret ediyor. Biri Allah yolunda ve diğeri ise, tağut yolunda bir diğeriyle çatışma halinde olan iki grubun gerçek yüzünü resmederek, zorba kâfirlerin acizliği ve güçsüzlüğünü bir atasözü kalıbında beyan ediyor.
Tarihi Rivayetler ve Öyküler
Hz. İbrahim (a.s) ve Kâbe’nin perdedarlığı: ayet 26. Önceki peygamberlerin tekzip edilmesi ve kavimlerin azap edilmesi 42-45. ayet-i kerimeler.
Fazilet ve Özellikleri
Bu sure hakkında birçok fazilet nakledilmiştir. Onlardan birisi de Allah Resulü’nden (s.a.a) nakledilen şu hadis-i şeriftir: "Hac Suresi'ni okuyan herkes, aynı Hac ve umre yapmış kimse gibidir. Geçmişte ve gelecekte, hac ve umre yapmış ve yapacak olan kimselerin sevabı ona verilecektir." [5] Yine aynı şekilde İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Her kim, her üç günde bir Hac Suresi'ni okursa, o yıl içinde Allah’ın evini ziyaret etmeye nail olur; eğer Hac seferi sırasında dünyadan göçerse, cennete gider. [6]
Ayatü'l Ahkâm
Ayet SayısıAyetBabKonu5واحلت لکم الانعام الا ما یتلی علیکم26والبدن جعلناها لکم من شعائرالله28علی ما رزقهم من بهیمة الانعام فکلوا منها و..27-29واذن فی الناس بالحج یاتوک رجالا36والبدن..من شعائر الله... فکلوا منها واطعموا القانع و المعتر60ومن عاقب بمثل ما عوقب به ثم بغی علیه لینصرنه الله60-61واعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل77
