Öykü veya tarih diyelim, Osmanlı Beyliği’nin kuruluş dönemi serüvenlerinin en yakın tanıkları Bizans İstanbul’u ve o zamanki Rum yazarlar, tarihçiler, yolcular ve tacirler olmuştu. Bunlardan ilk akla gelen tarihçi, son imparator Konstantinos’un başmabeyincisi Dukas’tır. Bunun çağdaşı tarihçi Kritovulos ise II. Mehmed’in maiyetinde danışman idi. Üçüncü sırada kuşatmanın görgü tanığı, imparatorun sadık adamlarından Yeorgos Françis anılmalıdır. Fatih’in maiyetinde bir bürokratı olan Tursun Bey de tanık bir yazardır. Bu dört tarihçinin yazdıkları eserlerden ayrıca geçen yüzyıllarda ve zamanımızda yazılmış Fatih ve Fetih konulu Türkçe ve yabancı dillerde onlarca eser ve makale vardır. “Olmaz”ı başararak İstanbul’u fetheden, II. Murad oğlu II. Mehmed İstanbul’u Türklere açtığı için Fâtih” sanıyla anılagelmiştir.
