Bu bölümde, mevcut para sisteminin temel işleyişini ve faizin (Riba) tüm fiat sisteminin işleyişine nasıl derinlemesine nüfuz ettiğini inceliyoruz. Birçok Müslümanın, hatta İslami finans sektöründekilerin bile gözden kaçırdığı bu kritik yönü anlamak, paranın nasıl işlediğini kavramak için elzemdir.
Ana Temalar:
• Paranın Yaratılışı ve Riba: Fiat paranın yaratılma sürecinin her adımının faiz (Riba) içerdiğini vurguluyoruz.
◦ Kısmi Rezerv Bankacılığı: Bu süreç, ticari bankalar aracılığıyla paranın en yaygın yaratılma şeklidir. Yatırılan paranın sadece küçük bir kısmı rezerv olarak tutulurken, geri kalanı borç olarak verilir ve bu sayede orijinal miktarın kat kat fazlası yaratılır. Aslında, bir mevduat sahibi, bankaya düşük faizli bir borç vermektedir.
◦ Federal Rezerv'in Rolü: ABD Merkez Bankası (Fed), açık piyasa işlemleri (devlet tahvili alım satımı), İskonto Penceresi (ticari bankalara kısa vadeli kredi verme) ve rezerv gerekliliklerini ayarlama gibi araçlarla baz para arzını ve dolayısıyla genel para arzını etkiler. Bu mekanizmaların hepsi faizle iç içedir. Özellikle 2008 ve 2020 krizlerinden sonra Fed, varlık alımlarını konut, öğrenci, oto ve kredi kartı kredileri gibi özel sektör borçlarını da içerecek şekilde genişleterek, borca dayalı para sisteminin işleyişini sürdürmüştür.
• Gölge Bankacılık Sektörü: Geleneksel bankacılığın dışında faaliyet gösteren bu sektör de faizli para yaratma sürecine önemli katkıda bulunur.
◦ Birincil Satıcılar (Primary Dealers): Fed'den yeni yaratılan parayı ilk alan kurumlardır. Bu durum, yeni paraya ilk erişenlerin, "Cantillon Etkisi" sayesinde fiyatlar yükselmeden önce satın alma gücünden faydalandığı, diğerlerinin ise zarara uğradığı bir eşitsizlik yaratır.
◦ Para Piyasası Fonları (MMF'ler), Mortgage GYO'ları (mREIT'ler) ve Hazine Repo Piyasası: Bu finansal araçlar, yatırımcılara yüksek getiri sağlamak için faizli menkul kıymetlere yatırım yapar ve genellikle yüksek kaldıraç kullanır. 2008 krizinde MMF'lerin "doları kırması" ile güvensizlikleri ortaya çıkmıştır.
◦ Eurodolar Piyasası: ABD dışındaki bankalarda tutulan ABD doları mevduatlarıdır ve ABD düzenlemelerine tabi değildir. Bu pazar, Fed'in gözetimi dışında dolar yaratılmasını sağlar ve Fed'in dolar arzını kontrol etme yeteneğini kaybetmesine yol açmıştır.
• Riba Hegemonyası: Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi kuruluşlar, ABD'nin Riba hegemonyasını küresel ölçekte dayatır. Bu kurumlar, gelişmekte olan ülkeleri borca batırarak ve faizli kredilerle sömürerek, Batı'nın çıkarlarına hizmet eden yapısal reformlar dayatır. ABD, bu kurumlar üzerinde büyük bir etki gücüne sahiptir.
• Fiat Para, Faizle Desteklenir: Fiat paranın temelinde ABD Hazine tahvilleri gibi faiz getiren borçlar yer alır, bu da tüm küresel finans sistemini doğası gereği İslami olmayan kılar. Sistem, Lyn Alden'in de belirttiği gibi, "Sorumluluklar aşağı doğru" (Liabilities all the way down) bir yapıya sahiptir; yani her şey borç üzerine kuruludur ve sürekli büyüme gerektiren kırılgan bir döngüdür.
• "Riba Kanıtı" Algoritması: Yeni fiat para, "Riba Kanıtı" algoritmasıyla, yani bir kurumun faiz ödemeyi taahhüt ederek borç almasıyla "oluşturulur". Faizin fiat paradan ayrılması sistemi çökertir. Bu durum, Peygamberimiz Muhammed'in (sav) "İnsanların faiz tüketeceği bir zaman gelecek" hadisiyle önceden haber verildiği gibi, günümüzdeki durumu açıkça yansıtmaktadır.
• Bitcoin Majlis Misyonu: Bitcoin Majlis, Müslümanlara Riba tabanlı bankacılık ve fiat para sistemlerinden kaçmak için Bitcoin'i benimseme konusunda eğitim kaynakları sağlamayı hedefler.
Bu bölüm, Riba'nın modern finans sisteminin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve küresel ekonomiyi nasıl şekillendirdiğini derinlemesine anlamanıza yardımcı olacaktır.