Wëllkomm zeréck an der Poterkëscht!
Haut erklären mir d’Aussprooch vum “ch”. Wéini soe mir [χ] a wéini soe mir [ɕ] ?
-
Transkript:
A: Wéi schwätzt een dat Wuert aus?
B: Buch.
A: An dat?
B: Bicher.
A: Mee, firwat “Buch” a firwat “Bicher”?
B: Also: “Bicher” ass de Pluriel vu “Buch”.
An et gëtt och glécklecherweis eng Reegel, wéini mir [χ] a wéini mir [ɕ] soen.
Wa virun dem “ch” en “a”, en “o” oder en “u” ass, da soe mir [χ].
ach, och, uch
So eng Kéier: ach, och, uch
A: ach, och, uch
B: Gutt. Hei si Beispiller: Kach, nach, kachen, aacht, maachen
A: Kach, nach, kachen, aacht, maachen
B: och, Woch, Wochendag, Mëttwoch, Sprooch
A: och, Woch, Wochendag, Mëttwoch, Sprooch
B: Zuch, Buch, Kuch, Luucht, Fluchhafen, brauchen
A: Zuch, Buch, Kuch, Luucht, Fluchhafen, brauchen
B: Gutt!
A: Ok. Gëtt et Exceptiounen?
B: Wéi ganz oft gëtt et och hei Ausnamen. Wéi zum Beispill bei Wierder aus dem
Franséischen: Tâche, Cauchemar, accouchéieren, Grand-Duché
Sou. Wa virun dem “ch” en “i”, en “e” oder en “ä” ass, da soe mir [ɕ].
ich, ech, äch - “äch” mat “a Treema, c, h” oder “ech” mat “e,c,h”
So eng Kéier: ich, ech, äch
A: ich, ech, äch
B: Gutt. Beispiller: Bicher, Zich, richteg, wichteg, sichen, ënnersträichen, Gespréich, Noriichten
A: Bicher, Zich, richteg, wichteg, sichen, ënnersträichen, Gespréich, Noriichten
B: ech, mech, dech, sech, Iech, siechzéng, Aarbecht, mécht, Nuecht, Zeechen
A: ech, mech, dech, sech, Iech, siechzéng, Aarbecht, mécht, Nuecht, Zeechen
B: Kächin, erwächen, Becher, schlecht, Recht
A: Kächin, erwächen, Becher, schlecht, Recht
B: Tipptopp! Opgepasst! Meeschtens, wann hannert dem “ch” en “s” steet, da prononcéiere mir den “ch” als [k].
Beispiller: Dachs, Ochs, nächst, Nächsten, sechs, Béchs, Schongwichs,
Mee och hei ginn et Ausnamen. Mir maachen dat just, wann den “s” en Deel vum Wuert
ass.
Ausname sinn zum Beispill: du kachs, mëttwochs, du brauchs, Besuchszäit, du sichs,
du gläichs, du méchs, asw.
So zum Schluss elo nach eng Kéier d’Reegel:
ach och uch
ich ech äch
A: ach och uch
ich ech äch
B: Perfekt!
A: Cool Merci fir d’Explikatiounen!
B: ‘t ass gär geschitt!
