Tản văn của nhà báo Ngô Bá Lục
Giọng đọc: Nhà báo Công Hân
Cơm Nhà, nó không chỉ là một bữa ăn để duy trì sự sống, mà Cơm Nhà còn là sự ấm áp của Gia đình, là Văn hoá, là Kỷ niệm, là Nỗi nhớ mỗi khi đi xa.Nhớ hồi bé, bữa cơm luôn là dấu mốc quan trọng và luôn được mong đợi mỗi ngày. Ngồi ăn cơm để no, để được quây quần cùng Thầy, U, Anh, Chị,... để ăn, để nghe, để nói, để cười. Biết bao kỷ niệm thời thơ ấu với bữa cơm gia đình. Ấy là những bát cơm trắng nóng sốt nghi ngút khói mà chị gái xới vội ra bát khi vừa chập chín ăn vội để đi học, xúc một thìa mỡ lợn đông lạnh như kem trong liễn cho vào bát cơm, tưới thêm tý mắm cua vàng sệt lên trên, nhìn cục mỡ tan ra thành nước với lấp lánh ngàn sao ngấm vào bát cơm, xúc một thìa đầy đút vào miệng nóng bỏng vừa ăn vừa hít hà cho nguội mà thấy ngon vô cùng. Nhớ những bữa cơm cả nhà quây quần, nhà có chị dâu mới, ngồi đầu nồi xới cơm cho từng người hết một vòng thì người đầu tiên đã ăn xong, thế là lại đơm cơm vòng nữa khiến chị nhiều khi không kịp ăn, hoặc mọi người ăn xong thì chị lại rửa bát. Xong thì lén về nhà mẹ đẻ ăn cơm nguội nên U cảnh cáo đàn con lít nhít “chúng mày ăn chậm thôi và cũng nhìn trước sau để còn dành cơm cho chị mày ăn nữa chứ”. Rồi những tháng ngày giáp hạt, gạo hết phải đi vay. Nhà có nguyên một đoàn tàu há mồm nên Thày U phải vất vả chạy ăn từng bữa. Thế là chỉ nấu cơm sáng và trưa, mà cơm cũng độn toàn sắn khô và ngô bung, buổi tối thì cả nhà quây quần bên nồi khoai luộc, lúc là khoai lang, khi thì khoai tây, hết khoai thì rang ngô xong ngào đường rồi cả nhà ngồi bốc ăn,... đạm bạc nhưng sao mà ấm áp và hạnh phúc đến thế!Sau này thoát ly, nhớ hồi 18 tuổi ra Móng Cái buôn bán, những chiều hoàng hôn biên giới nhìn làn khói lam chiều len lỏi bên những mái lán của kẻ chợ tha phương, lại nhớ cái bếp nhà mình đến quay quắt. Nhớ cái “chuồng trấu” đầy rơm, nhớ cái kiềng 3 chân bằng gang được viền một vòng tròn bên trên để giữ chân và tạo mặt tiếp xúc với nồi, nhớ cây “que đời” dựng góc tường để mỗi lần nấu cơm dùng tãi rơm cho cháy nỏ, cái que đời ấy cháy lom lem một đầu thành than, nhiều khi ngồi nấu cơm rảnh tay lại vẽ nguệch ngoạc lên tường. Nhớ những buổi chiều mùa Đông giá lạnh, U lom khom trong bếp thổi lửa nấu cơm, khói bay quện vào mắt cay xè,...Năm tháng cứ dần trôi, mình thì lớn lên, đủ lông đủ cánh bay đi lập nghiệp, Thầy U thì già đi, bếp lửa cũng được cải tiến hiện đại hơn, bữa ăn đã đủ đầy hơn, không phải độn khoai sắn nữa, thịt cá đủ đầy, bếp rơm thay bằng bếp ga,... nhưng sự quây quần đã gần như không còn đầy đủ, trừ dịp Tết. Thế nên những đứa con đi xa luôn thèm khát bữa Cơm Nhà, còn Cha Mẹ già thì chỉ mong muốn được ăn bữa cơm đông đủ hết các con, nhưng điều đó thật khó. Cuộc sống là một vòng luân hồi, nước mắt chảy xuôi, thế nên những bữa cơm ấu thơ mãi mãi sẽ chỉ còn là ký ức!“Lục à, mày ăn cơm chửa? Em chửa ăn, thế U ăn chửa? Tao chửa, vừa mới nấu xong” - Là nỗi nhớ cồn cào ký ức, những đoạn hội thoại qua telephone ấy, giữa Mẹ và Con, mãi là những ký ức ngọt ngào và nuôi dưỡng tâm hồn mỗi đứa con xa quê!
