Tản văn của nhà báo Ngô Bá Lục
Giọng đọc: Nhà báo Công Hân
Sáng nay, bà con xóm làng cùng họ hàng con cháu đã đưa thím về miền cực lạc bằng tất cả những phong tục truyền thống đủ đầy nhất. Sáng mùa thu se lạnh, mây lốp xốp trên nền trời xanh, gió heo may hanh hao con đường đê, nơi dòng sông Cầu nước lũ đã rút hết, trở về mức bình thường như nó vốn dĩ đã thế, hiền hoà, lững lờ, lơ thơ chảy. Bên làng, cánh đồng còn sót lại của khu công nghiệp, lúa đang ngả màu vàng, tầm chục ngày nữa là gặt. Hương lúa quyện hương đen làng Choá từ 30 cụ “đội Cầu”, quyện vào nhau, trong cái heo may đầu mùa, như là những tinh tuý chắt chiu nhất của làng mình, nơi LÚA và HƯƠNG ĐEN là những thứ thân thuộc nhất của mỗi người làng, đặc trưng của mảnh đất ven sông Cầu này, để đưa thím về miền xa mây trắng.Thím Bất là vợ chú Thục - chú út của thầy mình. Nhà thầy có 4 anh em: Thán - Bàn - Thạch - Thục giống như bên U Soạn cũng có 4 người: Đạo - Cát - Cứ - Huề. Thầy mình thứ 2, bác Thán là cả, hoạt động cách mạnh hi sinh khi cải trang làm người câu cá, ngồi đầu làng canh Tây cho chi bộ họp dưới hầm trong vườn nhà ông bà nội mình. Bác mất, để lại chị Hợt cho thầy u mình nuôi (như mình đã từng viết 1 tút về chị Hợt).Nhà có 4 anh em, có cô em gái duy nhất (bà cô của mình) cũng lấy chồng cùng xóm, cách nhà mấy chục mét. Nên bà cô thân với chị dâu (là U Soạn) mà mình cũng từng viết nhiều lần. Chú Thục lấy thím Bất ở ngoài Ấp (là mảnh đất nằm trong khu ruộng, cách khá xa với làng, được các cụ dựng lên thành khu dân cư mới).Thím Bất hồi trẻ rất xinh. Da trắng, mắt huyền, môi đỏ, răng đen hạt na ăn trầu nên lúc nào cũng bóng lên. Đặc biệt, dù là nông dân chân lấm tay bùn nhưng trời cho thím một dáng người mảnh mai, mềm mại uyển chuyển, cái dáng của những tiểu thư khuê các. Thế nên lúc trẻ thím có nhiều người theo đuổi lắm, mà cuối cùng duyên nợ thế nào lại lấy chú mình - một người lính Điện Biên “dùi đục chấm mắm cáy” vừa mộc mạc giản dị quá mức, vừa vụng về, chỉ được cái chăm làm.Thế hệ từ 7x trở về trước ở làng mình, có lẽ đã quá quen với câu “anh em ông Soạn”, tức là nói về sự “thần nông, thần đồng” của thầy mình và chú Thục. Ở đâu có đất hoang, ruộng rậm là ở đó có dấu chân ông Soạn hoặc ông Thục. Bất kỳ mỏm chuôm, rãnh nước, đầu thừa đuôi thẹo nào cũng sẽ mọc lên khóm lúa, dảnh khoai, cây đỗ hay bụi trúc, bờ tre. Nhà nghèo lại đông con, nên hai anh em hay lam hay làm nổi tiếng ở cái làng này. Thậm chí chú Thục tận những năm gần đây khi mà con cái thành đạt giàu có từ mấy chục năm trước, nhà đã xài bếp từ, lò vi sóng rồi mà chiều chiều vẫn thấy chú đạp xe cài cái bao dứa phía sau ra đồng đốt rạ lấy tro mang về… để rồi con cháu lại mắng cho rồi mất công mang đi vứt. Nhưng chú vẫn thế, kể cả vừa ốm thập tử nhất sinh xong khoẻ cái lại lao ra đồng ngay, chú ra đồng như một thói quen ngấm vào da thịt, như cái người ta hít thở hàng ngày.Thím Bất lấy chú, cũng vất vả như bao người phụ nữ nông thôn khác, tất tưởi lo toan cho con rồi đến cháu. Nhà nào cũng có những thử thách của ông trời, nhà thím cũng vậy. Nhưng thím cũng vượt qua hết, sát cánh cùng con cái để nuôi nấng và gìn giữ nếp nhà....
