Ook je oren zijn een belangrijk zintuig voor het evenwicht. Voor mij is dat vanzelfsprekend, maar voor veel mensen is het onbekend. Over richting horen, filteren van geluiden en het binnenoor. Over gehoorverlies en plotsdoofheid en hoe dat invloed heeft op het evenwicht. En wat betekent 'horen' voor mij?
(eigen foto)
Volledig Transcript
Vanochtend liep ik buiten zonder hoortoestellen, ik ga vaak 's ochtends vroeg even wandelen, een rondje doen van een half uur. En vanmorgen deed ik dat dus zonder hoortoestellen.
Dat heb ik van de week al een paar keer gedaan, want als het heel hard waait, dan is het heel lastig als ik hoortoestellen in heb. Dan zet ik ze op 'uit', kan ik ze net zo goed even uitlaten 's morgens. Maar als ik zonder hoortoestellen buiten loop, dan is het dus rustig. Dan is het veel stiller om me heen en tegelijkertijd voelt dat ook wel onzeker, want ik merk dat ik ...ehm... het verkeer dus niet hoor, ik hoor de omgeving minder om me heen. En dat maakt juist dat ik dan dus onzeker ga lopen. En ik loop nog steeds vlot door, alleen ja, ik voel zelf dat ik niet helemaal zeker loop.
Als ik met hoortoestellen buiten loop, want dat doe ik natuurlijk vaak genoeg wel, dan is het geluid van het verkeer, dat is zó ontzettend hard. Dan hoor ik ook allerlei lage tonen én hoge tonen in het geluid van die auto's die langs racen, langsrijden. En dat is dus heel hoorbaar. Tegelijkertijd hoor ik ook vogeltjes om me heen en ik hoor een keer een hond blaffen of de eenden snateren in het water, dus ik hoor veel meer om me heen. En dan vraag ik me af: loop ik dan steviger, loop ik dan makkelijker? Want ja, heb ik dan minder last van mijn evenwicht? Ik moet... eigenlijk is dat even goed om dat uit te gaan zoeken. Waar ik het wel met je over wil gaan hebben is dus over: oren, over geluiden en over oren en wat die oren nou met het evenwicht te maken hebben.
Nu is het zo, dat oren niet dus als een functie van het evenwicht benoemd worden. Dan horen ‘oren’ eigenlijk in de functie van het evenwicht: ruimtelijke oriëntatie. Daar past het het beste tussen. En ruimtelijke oriëntatie is veel breder. Maar om je goed te kunnen oriënteren buiten, ja, dan heb je ruimtelijke oriëntatie nodig en daar horen dus die oren bij.
Want wat zo gek is, toen ik begon met schrijven over het evenwicht, kwam ik dus modellen tegen en die modellen die, even kijken hoor, die heb ik hier.... ik zie ineens even wachten... ik heb even het geluid veranderd... even kijken.... want ik kijk nu op ...ehm... op het systeem en ik zie dat ik… het is eigenlijk te zacht dus ik ga even kijken wat ik daaraan kan doen... ik denk.... dat ik 'm gewoon even helemaal opnieuw moet doen.... Hè dat is nu lastig, ik zat er nou net 'in'. Nou we gaan even kijken, ik haal hem gewoon even wat dichter naar me toe en dan zie je ook weer, dat geluid is best belangrijk hè?
Geluid, hoe je het hoort. Toevallig gisteren kwam ik erachter dat de Lavalier microfoon die ik heb voor mijn mobiele telefoon, dat die... die werkte maar steeds niet en ik kwam erachter dat ik daar een batterijtje in had gedaan wat er helemaal niet in hoort en als ik dat eruit haal dan kan hij gewoon op de mobiele telefoon en kan ik dus met een dasspeld-microfoon, kan ik dan prima praten. Ja, en dat is echt, dat gaat dus geweldig. Dus ik kan nu met mijn mobiel ook goede kwaliteit geluid in een videofilmpje zetten. Dat was me tot nu toe niet gelukt.
Ik zie nu dat ik wel, dat het praten beter gaat, dus ik hoop dat je me beter kunt verstaan nu. Dat ...ehm... ik heb even andere instellingen gezet, maar ja daar gaat het ook over hè? Het gaat over oren en het gaat over horen, dus ik denk dat ik het er maar even in laat nu.
Goed. Ik heb het al gehad over, ik begon net te vertellen, toen ik net dus voor het boek 'Evenwicht' ging schrijven, kwam ik er achter dat de modellen die er bestaan (en dat is vaak in het Engels geschreven) dat in die modellen -ik zal het er even bij pakken, want ik heb hier dat schema, heb ik ooit toen aan het begin van het schrijven gekopieerd en ook in het groot opgehangen om elke weer maar te kijken, wat bedoelen ze nou in het schema, in dat model? Dan hebben ze het dus over de tast en over de huid, ze hebben het over de ogen en ze hebben het over de zwaartekracht. Dat komt allemaal in de hersenen, al die zintuigen die zorgen dat dat dan in de hersenen opgevangen wordt en doorgegeven wordt en uiteindelijk is dat het ‘houdingsevenwicht’... is dan de uitkomst ervan. Want houdingsevenwicht, goed rechtop blijven staan, dat is de bedoeling natuurlijk van het evenwicht.
Maar ik merkte dat in dat model, de oren er helemaal niet in staan. Maar ik zie ook dat de zwaartekracht, de zwaartekracht zélf is niet een zintuig! Dat hoort níet bij de zintuigen te staan, want de zwaartekracht zelf is geen zintuig. De zwaartekracht is een kracht die er is in de aarde. Die we niet eens kunnen zien en die er dus wel is en dat is een soort stabiele factor. Maar die past niet in dat schema, als je het hebt over zintuigen die nodig zijn voor dat evenwicht.
Dus ik begreep 'm niet helemaal, die modellen in dat Engels. En ik miste dus écht die oren. Ik vind dat oren ook belangrijk zijn en daar wil ik het dus even verder met je over hebben. Waarom ik dat nou belangrijk vind in relatie tot het evenwicht. En dat komt waarschijnlijk om dat ik dus zelf al merk dat er een verschil is, als ik het niet goed hoor, dat het ook direct invloed heeft op mijn bewegen. Op mijn bewegen, dat ik dus minder zeker ben en dus minder stabiel loop of ja nou, daar wil ik het dus met je over hebben. Want als we het hebben over ons gehoorzintuig, dat we weten dat onze omgeving vol is met geluiden. Je luistert nu naar mijn stem en tegelijkertijd zul je ook andere geluiden om je heen horen. De wereld is vol van geluiden tegenwoordig. Veel meer dan vroeger, omdat we nu veel meer op auditieve manier kunnen luisteren naar van alles en nog wat. Allerlei muziek kan je op verschillende manieren tot je ontvangen. De telefoon, héél veel gebeurt met een telefoon of via de computer, heel veel geluid wat je opvangt. En die geluiden zijn van heel zacht, heel subtiel tot dus knetterhard. Denk maar aan een overvliegend vliegtuig!
Zo zijn er dus ook geluiden die we nodig hebben en er zijn geluiden die we kunnen negeren, die niet belangrijk zijn. Die je dus wel binnen krijgt in de oren, maar die je hersenen zo kunnen filteren dat dat onbelangrijk is om er iets mee te doen. En dat is maar goed ook, want anders heb je een overload aan prikkels, aan geluiden die binnenkomen en als alles even belangrijk zou zijn, nou dan word je overspoeld door al die geluiden. Dan is het bijna niet meer stil.
Want we kunnen ook geluiden opzoeken. We kunnen ze zelf opzoeken. Dat doe je nu al door te luisteren naar deze podcast hè! Dan zoek je op om naar mijn stem te luisteren. Het kan ook gaan om muziek, omdat je wil genieten van de muziek. Er zijn ook geluiden die we echt willen vermijden! Geluiden die we liever niet horen en dat is dus hele harde muziek. Bijvoorbeeld in een winkel, vind ik heel irritant, dus ik stap zo'n winkel ook niet in. Dus ik vermijd om dan in die winkel te gaan winkelen, omdat daar de muziek veel te hard is. Zo geven geluiden ons zo veel informatie, van alles wat er in onze omgeving dus te horen valt en te zien valt, want bij zo'n geluid hoort vaak iets wat te zien is. Dan is het maar goed ook dat we dus kunnen selecteren en kunnen filteren, zodat je dus de belangrijke geluiden eruit kunt halen. Dat je een gesprek kunt blijven volgen, ondanks dat er dus allerlei andere geluiden om je heen zijn; een koffiezetapparaat dat aan gaat, een wc die doorgespoeld wordt, iemand anders die aan het praten is verderop, nou dat je dus toch het gesprek met je gesprekspartner kunt volgen.
En dan kom ik eigenlijk ook op hoe dat dan gaat met die oren. We hebben twee oren, aan weerskanten, en we kunnen daardoor richting horen. En het ene oor vangt het geluid eerder op dan het andere oor. Helemaal als het dus ook vanaf één kant komt. En door dat verschil kunnen we ook ontdekken waar een geluid vandaan komt. Is het achter ons, voor ons of ergens aan de zijkant? Dus daarom is het wel heel fijn dat je dus dan twee oren hebt en doordat verschil in dat het geluid aankomt in je oren, weet je te lokaliseren, van daar komt het vandaan. Richting horen dus. En dat is heel belangrijk, want daarmee kunnen we dus die wereld om je heen, die kun je duiden en daardoor kun je er ook adequaat op reageren. Als het gaat om een auto die aankomt en jij wil oversteken en je hebt de auto nog niet gezien, maar je hoort hem wel, dan weet je oké hij komt daar vandaan. Ik moet nu over steken, ik kan beter even wachten. Dus het is met name ook met al die geluiden, waar je écht op moet reageren, de bel die gaat van de deur, dan weet je ook de bel, dat is bij de deur. Ergens in de buurt, daar hoor je hem waarschijnlijk ook en dan weet je ook: ik loop daarnaar toe om de deur open te doen, want dan is er iemand aan de deur.
Wat ook ...ehm... geluid wat belangrijk is bij allerlei sporten. Sporten die je doet, dat kan gaan om een bal die aankomt, ja allerlei geluiden om je heen wat met sporten te maken heeft, gebruik je ook om die sport beter uit te voeren. Het gaat ook om als het om een wedstrijd gaat, dat je dus dan het startschot hoort, want dat is natuurlijk best belangrijk! En wat heel veel mensen tijdens een wedstrijd fijn vinden, dat er aangemoedigd wordt, dat er mensen om je heen staan en dat die jou dus helpen om nog beter te presteren. Dus allerlei geluiden om je heen zijn belangrijk om de wereld om je heen dus te duiden. En door die twee oren weet je ook wat de afstand is van het geluid. Is dat veraf of is het dichtbij?
Dat zijn ook belangrijke dingen, dat is helemaal natuurlijk, als er dus iets is bijvoorbeeld met die auto die aan komt rijden, moet je even wachten of...
