Over het kwaliteitenspel, het kernkwadrant en over mijn kwaliteiten. En ook over 'jezelf niet zo serieus nemen.'
(eigen foto van spel en boek)
Volledig transcript:
Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord... Je luistert naar Paula Hijne. En ik vertel graag over ons evenwicht, of het nu fysiek is of psychisch, ik vertel er graag over. Dit is seizoen 6, aflevering 17: Wat is jouw kwaliteit?
Ik wil het dus gaan hebben over kwaliteiten. Iedereen heeft wel een kwaliteit of misschien wel meerdere. Ik heb het kwaliteitenspel, het kwaliteitenspel van Peter Gerrickens heel vaak gedaan aan het begin van een re-integratietraject. Als ik het intakegesprek met de cliënt had gehad en we hadden ons eerste coachgesprek, dan begon ik vaak met het kwaliteitenspel. Dat is een hele stapel kaarten van kwaliteiten en een stapel van vervormingen. En dan moesten ze daar de kwaliteiten uit gaan zoeken, die zij vonden dat bij hun pasten. En zo kreeg je een stapeltje van kwaliteiten die er ook zeker waren. Nou, en daar gingen we dan mee aan de slag, want uiteindelijk moesten ze ook vervormingen kiezen en dan ging ik uitleggen hoe die vervormingen weer passen bij die kwaliteiten.
En dat is heel mooi, het is heel ...ehm... mooi voor de cliënt om te ontdekken van: oh, kijk, dat doe ik dus toch wel heel goed. Of: ik heb daar heel veel last van, omdat je een vervorming doet -ik zal zo uitleggen wat dat is- omdat je in die vervorming komt, dat het eigenlijk een kwaliteit is die daarachter zit. En als je dat eenmaal beseft, dan ga je al heel anders om met die dingen die jou in de weg zitten. Het heeft namelijk te maken dus met een kwaliteit en als je dat te veel doet, dan kom je in de valkuil. Nou noemen we dat een valkuil, maar ik noem dat eigenlijk een vervorming. Het is een vervorming van een kwaliteit. De kwaliteit kun je heel goed uitvoeren, maar op het moment dat je dat te veel doet, dat het je in de weg gaat zitten, dan wordt het een vervorming van de kwaliteit.
En het lastige daarvan is, als je in die vervorming zit, je hebt daar heel veel last van jezelf, dan krijg je ook last van andere mensen die het tegenovergestelde doen.
En dat noemen ze dan in het kernkwadrant, in dat schema, noemen ze dat de allergie. Dat zijn mensen waarbij bij jou de nekharen overeind gaan staan. Als je beseft dat als die nekharen overeind gaan staan, dat het iets te maken heeft met een kwaliteit van jou, dan ga je er ook weer heel anders mee om. En door dat dus ja, te gaan spelen met cliënten -met behulp van dat spel, kwaliteitenspel- komen ze erachter dat ze dus ook heel anders met die allergie om kunnen gaan. Met ja, dat soort dingen waar ze last van hebben van de ander dat ze dan ineens gaan beseffen: oh ja, dat komt ook vanuit een kwaliteit. Ik ga zo voorbeelden noemen.
Want hoe kom ik hier nou op om het over kwaliteiten te gaan hebben? Het heeft te maken dat ik voor het derde boek aan het schrijven ben... of eigenlijk het manuscript is al af, maar daar was ik voor aan het schrijven en toen kwam ik erachter: er wordt wel gezegd van mensen met tinnitus dat zijn hele perfectionistische mensen. En toen dacht ik: oh die heb ik vaker gehoord. En ik terugkijken in mijn boek 'Ménière in balans', en daar staat ook: je hoort vaak dat mensen die Ménière krijgen vaak een perfectionistische instelling hebben. Ik had er dus al eerder over geschreven. Dat zijn dan mensen die de lat heel erg hoog leggen voor zichzelf en ze moeten heel veel. Deze mensen kunnen ook heel zorgzaam zijn. En dan ook dat zorgzaam zo goed doen, dat ze ook van de omgeving verwachten dat die dan ook dat allemaal op die manier doen. En dan raken ze daar weer gefrustreerd door, want de ander kan nooit aan jouw verwachtingen voldoen. Weten ze überhaupt wel wat jouw verwachtingen zijn? Misschien weten ze het helemaal niet en anders heb jij die lat zo hoog gelegd, daar kan een ander nooit bij. En toen had ik echt zo van: perfectionistisch, klopt dat? Zijn mensen die Ménière krijgen perfectionistisch?
En geldt dat ook voor mensen die dan tinnitus krijgen? Dat klopt helemaal niet. Het is een... perfectionisme is een vervorming van een kwaliteit. Ja, die kwaliteit kan zijn: nauwkeurig, zorgvuldig, heel precies, dat je de dingen zo goed mogelijk wil doen. Dat is dan de kwaliteit die daarachter zit. Maar als dat zo is, dan denk ik dat er veel minder mensen last zouden hebben van tinnitus. Of andersom. Dan zouden er veel meer mensen Ménière kunnen ontwikkelen, kunnen krijgen. Ik vind zo'n karaktereigenschap niet altijd passen bij een bepaalde ziekte. Die ziekte die overkomt je en dat kan allerlei redenen hebben. En helemaal bij tinnitus, want het is een gigantische lijst van oorzaken. Er zijn zó veel mogelijkheden waardoor je tinnitus krijgt. Ik heb zelfs net gelezen dat het ook door de overgang kan komen. Dat je ook tinnitus kunt krijgen als vrouw zijnde en je komt in de overgang, dat je dan ook tinnitus ontwikkelt. Dan heeft dat niks met perfectionisme te maken lijkt mij. Dan is het iets wat met de hormonen te maken zou hebben.
Maar goed, ik kom wel even terug op die kwaliteiten, want ik heb daar natuurlijk wel heel vaak mee gewerkt. Ik vind het ook heel interessant om te snappen dat als iemand jou in de weg zit, ...ehm... waarbij jou je haren van overeind gaan, dat je in die allergie zit, dat je daar ieuieh echt zo van hebt van: wat die nou doet dat vind ik heel erg, dat vind ik vreselijk, dat je, als je dat snapt dat komt vanuit een kwaliteit die jij hebt, dan ga je al heel anders met die persoon om.
Ik ga het uitleggen. Je kunt namelijk heel daadkrachtig zijn. Dat is een kwaliteit. Daadkracht. Ik geloof dat mijn man dat zelf ook wel bij mij herkent. Dat als ik iets in mijn hoofd heb, dan wil ik dat ook wel voor mekaar krijgen. Nou, daar geef ik al mee aan: ik heb het al in mijn hoofd, dus ik wil het ook voor mekaar krijgen. Als dat niet meteen lukt dan ga ik daar nog sterker op in en dan ga ik het er nog een keer over hebben en nog een keer en... probeer hem te overtuigen, dan word ik drammerig. En drammerig is dus de vervorming van die kwaliteit daadkracht. Ik doe dat dan veel te veel!
Ik ben veel te veel die daadkracht aan het profileren en dan word ik drammerig! En wanneer word ik drammerig? Op het moment dat mijn man dan heel passief is, dat ie geen beslissing wil nemen, dat hij dat voor zich uit wil schuiven, dat hij nog helemaal geen zin heeft om er nu over na te denken. Dus die daadkracht die ik heb, die zich uit in de drammerigheid en word ik nog meer drammerig op het moment dat hij nog steeds die beslissing maar niet neemt. Als hij daar nog niets over zegt dan heb ik echt zo van: kom nou, eh!! Maak die beslissing nou! Denk even mee!! ...ehm...... Nou ik sta hier al (haha) ik sta hier gewoon te trappelen!
Dat is heel herkenbaar voor mij. Als ik iets niet voor mekaar krijg, dat ik dan mijn lichaam dat... dat ja, ook daarbij gebruik en helemaal als de ander maar niet in beweging komt, dan kom ik zélf al in beweging dus, maar terwijl ik wil dat de ánder in beweging komt!
Nou, wat is daar dan nog voor nodig? Dan ga ik terug van hij, even terugkomend op mijn man die dan dus die beslissing niet neemt, wat heb ik dan nodig om toch bij mijn daadkracht te blijven zonder drammerig te worden? En het is dan dat ik het beste gewoon geduld kan hebben. Hij kan op dit moment dat toch helemaal niet beslissen, hij heeft het nog helemaal niet goed voor ogen wat hij wil of hoe hij dat wil... Hij heeft daar tijd voor nodig. Dan is het aan mij om dus wat geduld op te brengen, om te wachten tot hij ook zo ver is. En op het moment dat ik dat geduld ook kan voelen, dan kan ik weer terug naar m'n daadkracht, naar die kernkwaliteit, daadkracht, en dan wacht ik met daadkracht geduldig totdat ook de ander daarin mee gaat en dan hoef ik niet meer drammerig te worden. Dan weet ik ook van, het komt ook wel goed, er komt een beslissing. En dat hoeft dan ook nog wel eens (ha!) niet mijn beslissing te zijn. Het kan best zijn dat het heel anders gaat lopen en dat hij met een heel ander idee komt en dat ik het helemaal geweldig vind. Dus dan is -als ik bij mijn daadkracht wil blijven en niet drammerig wil worden- dan is het voor mij, geduld. Dat ik dus rust neem, ook even wacht, tot de ander ook zover is.
Een andere kwaliteit is verantwoordelijkheid. En ook die herken ik. Ik neem de verantwoordelijkheid voor de acties die ik allemaal onderneem. Toen ik ziek was kon ik dat niet helemaal nemen, heeft een ander dat voor mij gedaan. Mijn gezin heeft mij toen heel erg geholpen. Maar op het moment dat ik weer zelf de verantwoordelijkheid kon nemen om dingen op te pakken, ...ehm... zelf naar buiten, zelf afspraken maken, ...ehm... de boodschappen doen, weer het eten gaan koken, helemaal toen ik dus maandenlang zelf heel weinig kon en in ineens zelf wel weer kon eten koken en zo, dat ja, vond ik heel fijn dus. En zij gaven mij ook die verantwoordelijkheid. Dus die verantwoordelijkheid nemen, heb ik daarna ook steeds weer uitgevoerd. Uiteindelijk om te beslissen: ik ga de opleiding doen, ik ga cliënten begeleiden, ik ga niet meer autorijden, ik ga voortaan met het openbaar vervoer. Allemaal beslissingen die ik zelf nam en waar ik zelf dus verantwoordelijk voor was. Op een gegeven moment het schrijven van het boek. En dan heb ik het over het eerste boek 'Ménière in balans'. Daar heb ik allemaal de verantwoordelijkheid voor genomen om dat ook voor elkaar te krijgen en met mijn daadkracht is dat ook gelukt.
Maar oké, als je je verantwoordelijk voelt voor iets, en je doet dat, dat je overal verantwoordelijk voor voelt, bijvoorbeeld ook dat ik me ook verantwoordelijk voel voor al de keuzes die mijn kinderen maken, dan kan het zijn dat ik helemaal overbelast raak. Dat gebeurt vaak bij mensen ook die in de zorg werken, en zich heel verantwoordelijk voelen...
