Boosheid werkt prestatieverhogend, heeft recent onderzoek laten zien. Hoe dan? Hoe zit het eigenlijk met de emoties boosheid en woede? Als je weet dat elke emotie een functie heeft, welke functie is dat dan bij woede? En hoe ga je er mee om?
(foto; eigen foto met foutje in de tekst, dat maakt mij woedend, hi hi)
Volledig transcript:
Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven', de podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord....En dit is seizoen 5, aflevering 5: Woedend!
Woedend. Je zult nu wel denken, woedend? Waar zal ik woedend over zijn? Ja, dat ben ik dus helemaal niet (ha). Het gebaar zelfs voor woedend, het gebaar uit de Nederlandse gebarentaal, dat gebaar kan ik niet eens maken zonder erbij te lachen. Dat is namelijk een ..eh.. met je hand in een klauw-vorm en die zet je op je heup. En als je je rechterhand hebt, dan zet je hem op de linker heup en dan trek je 'm -die klauwhand- zo schuin over je bovenlijf naar boven. En dat doe je met behoorlijk wat kracht en als je dat doet, kan je dat met gghghgrr doen of dat je dus het woord woedend zelf al zegt. Het is een hele krachtige beweging. Een krachtig gebaar dus ook.
Ik moet er dus om lachen, omdat ik dat hele woedend-gevoel niet ken. Tenminste, niet als volwassene. Als kind ben ik wel eens heel woedend geweest en ik weet ook nog wel dat ik een keer dus zo, zo, zo kwaad was, zo nou ja, ..eh.. ik weet niet wat er aan de hand was. Ik weet niet eens meer wat de aanleiding was, maar dat ik met mijn armen door de ruit ben gegaan, door het raam, dat zat in de deur tussen de hal en de woonkamer. En die knalde dus ook helemaal stuk. Ben ik natuurlijk daarna enorm van geschrokken, maar dat was dus naar aanleiding dat ik dus zo woedend was, dat ik dus, ja, met die armen allebei er doorheen ben gegaan.Dus dat ken ik dus wel als kind, maar als volwassene kan ik me niet herinneren dat ik echt woedend ben geweest.
Boosheid, ja dat is een beetje de mildere vorm van woede, dat ken ik natuurlijk wel. Ik ben dus wel eens boos, maar toen ik dus dit ging maken, van tevoren dat ik er even over ging nadenken: wat kan ik er over vertellen en wanneer was ik dan de laatste keer boos? Ik kan dat niet eens herinneren. Dat nee, ik kan niet eens zomaar iets noemen. Want het is eerder als ik iets heb wat niet helemaal gaat zoals ik dat zou willen, dan ben ik eerder geïrriteerd. En dat vind ik toch iets, weer een iets mildere vorm van boos-zijn of teleurgesteld en soms zelfs dat het eerder verdrietig is in plaats van dat het boos-zijn is.
Met cliënten heb ik het er natuurlijk wel vaak over: emoties en boos zijn en zo, dus het komt wel vaak langs. Het wordt wel vaak besproken. Veel cliënten die worstelen ook met die emoties. Als je een beperking hebt en je kunt daar niet helemaal goed mee omgaan, of je omgeving kan er niet mee omgaan en dan herkennen ze dus wel bij zichzelf dat ze daar boos over zijn. Of misschien zelfs woedend. En naar aanleiding eigenlijk dat ik deze podcast maak, is omdat ik afgelopen week een artikel las in de krant. En dat is een artikel uit de Volkskrant van 25 november en die heeft als kop: boosheid als brandstof. En als ondertitel: Je kwaad maken, even de tanden op elkaar. We refereren vaak aan woede als we iets gedaan willen krijgen. Een nieuw onderzoek laat zien: boosheid werkt écht prestatie-verhogend.
Nou wordt in het artikel dan ook verteld dat woede, het is eigenlijk een beetje een negatieve emotie en die gaan we, ja, over het algemeen liever uit de weg. Maar ja, heel veel psychologen denken daar anders over: alle emoties, ook juist de negatieve emoties, die hebben een functie. En nu hebben wetenschappers aangetoond dat boosheid ertoe kan leiden dat mensen hun doelen eerder bereiken.
Dan zie je al het verschil hier dat ze het hier over boosheid hebben. Ik vind boosheid weer iets anders dan woedend zijn, dus het wordt echt door elkaar heen gebruikt.
En verderop hebben ze... refereren ze aan een TedTalk van psycholoog en woedespecialist, die bestaat dus zelfs, Ryan Martin. Die legt dan uit in een TedTalk dat de lichamelijke kenmerken van woede, dat is een verhoogde hartslag, het verwijden van de bloedvaten, nou ja misschien die ogen die bijna spuur... ..eh.. vuur spuwen (ha), die hebben een functie. Woede is niet alleen een signaal dat zegt dat je met onrecht te maken hebt, het geeft je ook de energie om daar dan iets aan te doen. Woede is dus een activerende emotie. En die kan er dus voor zorgen dat jij op je doel af gaat.
Nou is dat hele ja, dat je op je doel afgaat, dat dus die... dat die emotie een functie heeft, was voor mij eigenlijk helemaal niet zo nieuw, en daarom ook dat ik dat heel vaak wel kan bespreken met cliënten. In 2010 heb ik al geleerd over dat, als je die emotie hebt, dan gebeurt er dus fysiek iets. Dan, lichamelijk voel je van alles. En Marinus Knoope die heeft het boek geschreven: 'De ontknooping'. Die is dus helemaal uit gaan zoeken hoe zit het met emoties die je in de weg zitten? En wat kun je er dan vervolgens aan doen? En hij heeft dat dus echt heel mooi ontdekt. Nou ja ze hebben dat nu dan in het artikel onlangs ontdekt, wetenschappers, maar Marinus Knoope had het al beschreven, dat als je boos bent, woedend, dan is de functie daarvan: geef je grenzen aan!
Dat is de actie eigenlijk die erachter zit. Dan kunnen die emoties jou helpen, jouw eigen kracht te voelen en dat ook dus dan te laten zien, daar iets mee te doen. Om respect af te dwingen of autoriteit en gezag uit te stralen. Alleen, het is ook wel de manier waarop je dat doet, en juist als je dat doet op een manier waarbij je bijna speelt, in plaats van dat je écht de woede laat regeren over je eigen lichaam. Maar het is veel meer, als je voelt dat je woedend gaat worden, dat je dat gaat spelen, dat je dat zelf gaat uitvergroten, dat wat je voelt in je lijf, dat je ja, dat je dat laat gebeuren. Als je dan, ik weet nog wel als kind ook, als ik woedend was, dan ging ik trappelen met mijn benen en dan heel hard met mijn armen heen en weer, omdat ik dus iets niet gedaan kreeg of ik begreep het niet of, nou ja, het ging niet helemaal zoals ik zou willen, dan ging ik dus trappelen! Dus voor mij ook wel dus de uiting van als ik dus zo boos ben, dat heeft me toen als kind wel geholpen om ja, dat ..eh.. zo te voelen in je hele lijf. Dus ik deed het als kind al, dat ik dat ging uitvoeren, maar misschien dan zelfs ook wel ging uitvergroten, ging ik spelen.
En dat geeft Marinus Knoope ook aan. Ga het spelen! Ga het... net alsof je een acteur bent, dat je dan iets zo gedaan wilt krijgen, dat je dát gebruikt, zonder dat je de woede jou zelf laat regeren, maar dat je dus dat gevoel wat je krijgt in je lijf, dat je dat gebruikt om daar dus iets mee gedaan te krijgen. Want, gespeelde woede en gespeelde boosheid, die geeft dan toch ook wel uitstraling van gezag. Het vermogen om misschien andere mensen schrik aan te jagen. En misschien heb je dat ook wel nodig om mensen duidelijk te maken, maar nu ben ik het zat, nu wil ik het even heel duidelijk zeggen en maken en vertellen wat er nodig is!!
Nou zijn er natuurlijk ook heel veel mensen die dat boos-zijn en die woede-uitingen, die vinden dat dat niet kan. En nou klopt het ook wel, want als je je gaat afreageren op andere mensen en andere mensen gaat vernederen, dan denk ik, dat moet je ook vooral níet doen!
Doe het op een andere manier. Hou het bij jezelf en als je het speelt is het al heel anders dan dat je door de woede geregeerd wordt, want dan weet je vaak helemaal niet wat er gebeurt. Dan kan een soort kortsluiting in je hoofd ontstaan en dan ben je eigenlijk al te ver! Je had al veel eerder die grenzen kunnen aanvoelen zo van: hé er gaat nu iets mis, ik vind dit heel moeilijk. En dat je daar al eerder iets mee doet, want dat is dus de functie, de actie die achter die emotie, woede en boosheid, zit.
Dus ga kijken of je het eerder kan aanvoelen en dus eerder je grenzen gaat bewaken. Dan kun je het gewoon nog op een luide toon tegen iemand zeggen: en nou wil ik dat je stopt!
Klaar, en dan hoef je het niet nóg een keer te herhalen! Dus ja, ik denk dat er mensen zijn die dat heel moeilijk vinden om dat te reguleren. Maar waarschijnlijk komt het dan, omdat ze dan die emotie, die boosheid, die woede, niet eerder herkend hebben. Dus niet eerder hun grenzen hebben aangegeven. En dat dat wel de bedoeling is. En ik ken dus die woede dus niet meer als volwassene, dus ik kan er eigenlijk ook niet zo heel veel over zeggen, van hoe ik dat tegenwoordig zou doen.
Het tegenovergestelde: machteloosheid, op het moment dat je er dus helemaal niets meer aan kan doen. En dat je dus ook daar niet eens meer boos over kan worden, dan voel je je machteloos. Dan ben je hulpeloos. Nou, dat gevoel ken ik dus heel duidelijk wél. Dat gevoel heb ik als ik een aanval van draaiduizeligheid heb. Dan kan ik dus helemaal niets. Ik kan niet zelfstandig lopen en zo. En dat noem ik wel eens de ultieme vorm van machteloosheid. Je kunt geen kant op! Ook al zou er iets zijn in huis, dat jij weg moet, je kunt dan niet opstaan om weg te rennen of wat dan ook! Dus je bent dan totaal afhankelijk van de hele omgeving om je heen.
Dus machteloosheid is juist de tegenovergestelde vorm van boosheid. En ja, wat is dan de actie achter machteloosheid dan? En dat noemt Marinus Knoope dan in 'De ontknooping': Wees flexibel. Dus, beweeg mee! En ja, laat maar gebeuren, wat er gebeurt. En dat is dus flexibiliteit. En het grappige wel weer is, mijn kernkwaliteit is, één van mijn kernkwaliteiten, is flexibiliteit. Maar de kracht van machteloos en hulpeloos voelen is dus die flexibiliteit. En dat is een signaal van je lichaam dat dat het moment is om ermee te... naar te bewegen. Ze noemen het ook wel ‘strategisch handelen’. Vaak dat je weet wanneer je in verzet moet komen en wanneer je moet meebewegen, zoals ook in een aikido-g...
