Το έργο «Οι γλώσσες του κόσμου – οι κόσμοι της γλώσσας» του Αλέξη Καρπούζου συνιστά μια οντολογική διερεύνηση της γλώσσας ως θεμελιώδους τρόπου ύπαρξης και όχι απλώς ως εργαλείου επικοινωνίας. Η γλώσσα εδώ δεν προσεγγίζεται ως ένα εξωτερικό σύστημα σημείων που περιγράφει την πραγματικότητα, αλλά ως το ίδιο το πεδίο μέσα στο οποίο η πραγματικότητα καθίσταται φανερή, αρθρώνεται και αποκτά νόημα. Είναι το όριο και συγχρόνως ο ορίζοντας του είναι. Στον πυρήνα του έργου αναδύεται το παράδοξο της γλώσσας: από τη μία πλευρά περιορίζει, σταθεροποιεί και απλοποιεί το άρρητο πλήθος της εμπειρίας, μετατρέποντας το ανοιχτό και ρέον σε καθορισμένες μορφές· από την άλλη, απελευθερώνει, καθώς επιτρέπει στη συνείδηση να υπερβεί το άμεσο, να στοχαστεί, να δημιουργήσει κόσμους δυνατοτήτων και να συνδεθεί με το καθολικό. Η γλώσσα συγχρόνως φυλακίζει και αποκαλύπτει· σιωπά και μιλά. Ιδιαίτερη θέση κατέχει η σιωπή, όχι ως απουσία λόγου αλλά ως το οντολογικό υπόστρωμα από το οποίο ο λόγος αναδύεται και στο οποίο επιστρέφει. Η σιωπή δεν είναι το αντίθετο της γλώσσας, αλλά η βαθύτερη μήτρα της. Κάθε λέξη φέρει εντός της αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί· κάθε νόημα συνορεύει με το άρρητο. Ο Καρπούζος αναδεικνύει τη σιωπή ως τον αθέατο χώρο όπου η γλώσσα αγγίζει τα όριά της και, ταυτόχρονα, τα υπερβαίνει.
Το βιβλίο προσεγγίζει τη γλώσσα ως πολυπρισματικό φαινόμενο, όπου κάθε γλώσσα, κάθε συμβολικό σύστημα και κάθε τρόπος έκφρασης συνιστά έναν διαφορετικό κόσμο θέασης της πραγματικότητας. Δεν υπάρχει μία ενιαία γλωσσική πρόσβαση στο είναι, αλλά μια πολλαπλότητα οπτικών, καθεμία από τις οποίες φωτίζει και συγχρόνως αποκρύπτει. Η αλήθεια δεν κατοικεί σε μία γλώσσα, αλλά στη σχέση και τη διαλεκτική μεταξύ των γλωσσών. Μέσα από φιλοσοφικές, υπαρξιακές και μεταφυσικές αναφορές, ο Αλέξης Καρπούζος δείχνει ότι η γλώσσα δεν αντανακλά απλώς τον κόσμο· τον συν-διαμορφώνει. Οι λέξεις γίνονται μορφές ύπαρξης, οι έννοιες πεδία εμπειρίας, και ο λόγος μια πράξη κοσμογένεσης. Κάθε γλώσσα χαράζει τα όρια του νοητού κόσμου, αλλά και ανοίγει ρωγμές προς το άπειρο. Τελικά, «Οι γλώσσες του κόσμου – οι κόσμοι της γλώσσας» είναι μια πρόσκληση να στοχαστούμε τη γλώσσα ως ζωντανό, αντιφατικό και δημιουργικό πεδίο, όπου το είναι εκφράζεται χωρίς ποτέ να εξαντλείται. Ένα έργο που μας καλεί να ακούσουμε όχι μόνο τις λέξεις, αλλά και τη σιωπή ανάμεσά τους — εκεί όπου ίσως κατοικεί το βαθύτερο νόημα.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
