Het is eigenlijk een klein wonder dat we 22 afleveringen hebben gemaakt voordat er eindelijk een aflevering kwam over de pneumonie. Geen zorgen, het woord 'COVID-19' valt maar één (of twee) keer! Waar we het wel over gaan hebben zijn alle dingen die je altijd al wilde weten over 'the old man's friend'. Wanneer heb je het over een HAP of een VAP? Wat is de meest voorkomende elektrolytafwijking bij een legionella-pneumonie? Wat is een 'typisch pneumokokken-verhaal'? Welke verwekkers zijn het meest waarschijnlijk op basis van de anamnese? In de sauna's van welk Zuidoost-Europees land acht Ernst-Jan het risico op een legionella-infectie het hoogst? Dit alles en meer in aflevering 23 van de House of GodCast.
Shownotes
00.00 Introductie
01:18 Verwekkers
Bij het merendeel van patiënten met een pneumonie vind je geen verwekker. De meest voorkomende bacteriële verwekker is (natuurlijk) de pneumokok, de Streptococcus pneumoniae. Andere verwekkers zijn H. influenzae, Mycoplasma en Legionella. Bij mensen met een immuunstoornis is de differentiaal diagnose nog veel breder.
11:50 Anamnese
Denk (sub)acuut begin van hoesten/koorts/dyspneu. Vraag exposities uit; huisdieren ("heeft u een zieke papegaai thuis?"), sauna's, caravans, buitenland-verblijf, begeleiden verschijnselen (denk hoofdpijn bij mycoplasma of legionella of aan gastro-intestinale klachten bij een legionella). Vergeet op de SEH niet te vragen of iemand al voorbehandeld is met antibiotica door de huisdokter (indien iemand al amoxicilline heeft gehad van de huisdokter is het geen pneumokok).
15:00 Lichamelijk onderzoek
Hierbij zijn natuurlijk de vitale parameters sterk van belang (ademhalingsfrequentie, SpO2). Beschrijf wat je ziet, spreekt patiënt volzinnen? Gebruikt patiënt hulpademhalingsspieren? Auscultatie van de longen is natuurlijk van belang, met name een links-rechtsverschil pleit voor een pneumonie.
18:15 Aanvullend onderzoek
20:50 Beeldvorming
Het meest gangbare onderzoek om een pneumonie radiologisch vast te stellen is een x-thorax, bedenk wel dat de gevoeligheid van de x-thorax (vergeleken met de CT) ongeveer 60-70% is. Vergeet ook niet die laterale foto te maken!
25:10 Microbiologische diagnostiek
Vergeet het sputum niet! Een gramprepraat van sputum kan je al snel informatie opleveren en kweek het sputum. Bloedkweken leveren maar zelden een diagnose op, maar moet wel worden gedaan bij een patiënt met koorts/sepsis. Urinesneltesten hebben een beperkte sensitiviteit, maar zijn redelijk specifiek. Voor atypische verwekkers kun je ook een PCR doen.
31:00 Behandeling
Het antibiotisch beleid wordt bepaald door de 'mate van ziekzijn' en die wordt ingeschat op basis van scoresystemen (CURB-65 of PSI). Bij lage CURB-score (0-1) of PSI I-II, dan behandeling met amoxicilline (doxycycline bij allergie). Bij CURB-score 2 of PSI III-IV, dan behandeling met amoxicilline i.v. (en legionella-sneltest). Bij CURB-score 3-5 of PSI V, dan geef je een cefalosporine (bijvoorbeeld cefuroxim) en ciprofloxacine (voor legionella) als iemand naar de IC gaat. Dan doe je ook weer die urinesneltesten.
40:20 Therapiefalen
Stel je voor dat iemand niet opknapt, denk een atypische verwekker (mycoplasma/virus), denk aan een empyeem (antibiotica komt daar minder goed terecht) of resistentie voor antibioticum.
42:20 Aspiratie/HAP/VAP
Een aspiratiepneumonie wordt vaak behandeld met augmentin of cefuroxim+metronidazol (penicilline zal overigens in de meeste gevallen ook wel voldoende zijn).
We zijn erg benieuwd naar wat jullie van onze podcast vinden, dus geef alsjeblieft je feedback door via houseofgodcast@gmail.com, laat ons weten waar je in de toekomst nog meer afleveringen over zouden willen horen, vergeet ons niet te volgen op instagram en geef een waardering aan deze podcast op spotify!
