De activiteit van het spinnnen, de beweging en het geluid van het spinnewiel zijn veel voorkomende motieven in de muziek van de negentiende eeuw. Je kunt de vraag stellen hoe succesvol die muziek is als ‘voorstelling’ of ‘uitbeelding’ van het spinnen, en waarom. Maar ook: wat de sociaal-culturele context was waarin deze muzikale interesse is ontstaan. Het spinnen als handwerk, en als vrouwenwerk.
00:00 Intro00:37 Muziek van zolder03:27 “Vlijtig, vroom en deugdzaam”: J.A.P. Schulz10:02 Haydn: “Knurre, schnurre”11:57 Schuberts Gretchen17:42 Mendelssohn: spinlied of niet?20:40 Wagner: “Summ und brumm”24:34 Beweging en klankkleur30:38 Van Gretchen tot Louise
Voor een meer uitgebreide behandeling en bronvermelding, zie L. Muns, Purring and Whirring: Music of the Spinning Wheel.
Muziekfragmenten:
00:37 B. Godard, Au rouet op. 85 (piano*)05:40 J.A.P. Schulz, Spinnerlied (piano*)08:31 J.A.P. Schulz, Die Spinnerin (piano*)10:37 J. Haydn, Knurre, schnurre, Rädchen, schnurre, uit Die Jahreszeiten (Norrington, Oelze, RIAS Kammerchor, Chamber Orchestra of Europe) Hänssler PH0707612:09, 15:12 F. Schubert, arr. F. Liszt, Gretchen am Spinnrade (piano*)13:29 F. Schubert, Gretchen am Spinnrade (Auger, Olbertz) Berlin Classics17:53 F. Mendelssohn, Lied ohne Worte op. 67 nr. 4 (piano*)20:05 F. Mendelssohn, Lied ohne Worte op. 67 nr. 4 (Rachmaninoff, 1920) Victor21:54 R. Wagner, Summ und brumm, du gutes Rädchen, uit Der fliegende Holländer (Barenboim, Chor der Berliner Staatsoper, Staatskapelle Berlin) Teldec22:50 R. Wagner, arr. F. Liszt, Spinnerlied aus Der fliegende Holländer (piano*)26:24 Collage: F. Mendelssohn, Lied ohne Worte op. 67 nr. 4 – 27:06 A. Jungmann, Schnurre, Rädchen, schnurre! op. 294 – 27:35 R. Joseffy, Spinnlied – 27:58 H. Litolff, Zweites Spinnlied op. 104 – 28:28 F. Spindler, Le chant de la fileuse op. 164 – 28:36 H. Ketten, Marguérite au rouet op. 12 – 28:45 B. Godard, Au rouet op. 85 – 29:09 J. Raff, La fileuse op. 157 No. 2 (piano*)32:24 G. Charpentier, Interlude uit Louise, Acte II (Prêtre, New Philharmonia Orchestra) Sony S3K 4642934:21 M. Moessorgskij, Sjveja (De naaister) (piano*)
*Lodewijk Muns, piano
