ReFi Türkiye Podcast Nedir?
ReFi Türkiye Podcast, yeni sezonunda yapay zeka teknolojilerinin etki odaklı kullanımlarını ve bu doğrultuda “AI For Good” kavramını odağına alıyor. İş hayatı, kurumlar, girişimler ve bireyler tarafından her geçen gün daha yoğun kullanımına tanık olduğumuz yapay zeka teknolojileri, bir yandan sürdürülebilirlik, etki, finansal katılım gibi konularda bir potansiyel oluşturuyor. Öte yandan da güvenlik, etik, çevresel etkiler, teknolojiye adaptasyon gibi konularda riskleri de beraberinde barındırıyor. Tam da bu noktada ReFi Türkiye olarak, ilgili teknolojilerin daha iyi bir gelecek inşa etmek için nasıl kullanılabileceğini tartışmaya açıyoruz. Birbirinden değerli konuklarla yapay zekanın sağlık, yaratıcı endüstriler, erişilebilirlik, yönetişim, iş birliği gibi 10 farklı temada etkilerini ele alacağımız podcast serisinin, “yapay zekanın sosyal etki ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın farklı alanlarında nasıl kullanabildiğine” dair farkındalık yaratacak, kalıcı bir kaynak olmasını hedefliyoruz.
Konuk Kimdir?
Dicle Yurdakul, teknoloji ve insan davranışlarının kesişim noktasında çalışan, geniş kapsamlı davranışsal süreçlere ilgi duyan bir akademisyen ve araştırmacı. Altınbaş Üniversitesi’nde AU INOVA NeuroLab’in Direktörü olarak görev yapmakta ve davranışsal nörobilim araştırmalarını yönetmekte. Teknolojik dönüşümün insan psikolojisi, tüketici davranışları ve toplumsal yapı üzerindeki etkilerini derinlemesine inceliyor; çalışmalarında toplumların belirli davranışsal süreçler çerçevesinde nasıl şekillendiğini anlamaya odaklanıyor.
Akademik çalışmalarının yanı sıra, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) gibi uluslararası organizasyonlarda görev almış ve özellikle sosyal sürdürülebilirlik alanına yoğunlaşan Yurdakul, Türkiye Bilişim Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi olarak da dijital dönüşüm ve inovasyon projelerinde de yer alıyor. Teknoloji odaklı iyi uygulamalar, sürdürülebilir girişimler ve insan merkezli inovasyon gibi konularda akademik bilgi birikimini, toplumsal fayda için kullanarak dönüşümün öncülerinden biri olmaya devam ediyor.
Bölümde Öne Çıkan Kısımlar:
03:12 Yapay Zeka ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Potansiyel ve Zorluklar
08:26 Kadınların Yapay Zeka Alanındaki Katılımı
17:51 Yapay Zeka Sistemlerinde Veri Çeşitliliği ve Çapraz Disipliner Denetim
24:58 Geleceğe Dair Senaryolar
Bölümde Neler Konuşuldu?
Bu bölümde, yapay zekanın toplumsal cinsiyet eşitsizliğine karşı sunduğu potansiyel çözümleri ve bu süreçte karşılaşılan zorlukları ele alıyoruz. Konuğumuz, teknoloji ve toplumsal cinsiyet eşitliği üzerine derinlemesine bir perspektif sunan Dr. Dicle Yurdakul, yapay zekanın cinsiyet eşitsizliklerini azaltma konusunda nasıl etkili bir araç olabileceğini açıklıyor.
Yurdakul, yapay zekanın doğru şekilde kullanılması durumunda toplumsal cinsiyet eşitsizliğini çözme potansiyeline sahip olduğuna dikkat çekiyor: "Yapay zekayı arzu edersek bu minvalde kullanabilir ve çok verimli sonuçlar alabiliriz. Çünkü mevcut sistemlerin, cinsiyet eşitsizliği konusunda ciddi eksiklikleri var." Yapay zekanın işgücü piyasasında cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırma potansiyeline sahip olduğunu belirtirken, işe alım süreçlerinde karşılaşılan cinsiyet önyargılarından nasıl kaçınılabileceğine dair görüşlerini paylaşıyor: "Cinsiyet ön yargılarından arındırılmış işe alım sistemleri devreye sokulabilir. Örneğin, CV’leri değerlendiren sistemler, cinsiyeti göz ardı edebilir veya kişilerin isimlerini dikkate almayabilir."
Toplumsal cinsiyet temelli şiddet ve tacizle mücadele konusunda yapay zekanın potansiyelini konuşurken sosyal medya platformlarında kullanılan nefret söylemi tespit sistemlerini de ele alıyoruz: "Nefret söylemlerini algılayan sistemler, kadınları bu toksik ortamlardan uzak tutmaya yönelik önemli sonuçlar üretebiliyor." Yapay zeka destekli modellerin geliştirilmesi, riskleri önceden tespit etme açısından önemli fırsatlar sunuyor. "Bu sistemlerin sunduğu bakış açıları önemli, ancak dönüşümü gerçekleştirecek olan politikalar insana dayalı olacak."
Bölümde işlediğimiz bir diğer konu, kadınların yapay zeka sektöründeki katılımını artırmak ve bu alanda karşılaşılan kültürel engelleri aşmak. Konuğumuz, kadınların teknolojiye yönelik ilgilerini artırmak ve eşitliği sağlamak için yapılması gerekenleri açıklıyor, yeknoloji alanındaki eşitsizliğin temelde kültürel ve yapısal engellerden kaynaklandığını belirtiyor: "Kadınların teknolojiye yönelmesini engelleyen geleneksel toplumsal cinsiyet normları dünya genelinde yaygın. Bu engellerin ortadan kaldırılması gerekiyor." Kadınların teknoloji alanındaki eşitsizliğini azaltmak için pozitif ayrımcılığın önemli bir araç olduğunu paylaşıyor: "Mevcut eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için pozitif ayrımcılık şart. Kadınlara özel burslar, erken yaşta teşvik edici sistemler ve eğitim kampanyaları bu alandaki eşitsizlikleri ortadan kaldırabilir."
Veri temizliği ve çeşitliliğinin önceliklendirilmesi gereken bir konu olduğuna değinen Yurdakul, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi sırasında veri çeşitliliği ve temizliğinin sıklıkla göz ardı edilebildiğini, bunun ise eşitsiz ve yanlı sonuçlara yol açabileceğini belirtiyor: "Sistemin hızlı geliştirilmesi ve ticari kaygılarla bu süreç bazen göz ardı edilebiliyor. Bu nedenle, kullanılan verilerin sürekli denetlenmesi ve önyargılı örneklerin temizlenmesi gerektiğini düşünüyorum."
Toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ve diğer eşitsizliklerin ortadan kaldırılması için hâlâ yapılması gereken çok şey olduğunu ve bunların yalnızca niyetle değil, regülasyonlarla sağlanması gerektiğini vurguladığımız bölümde, yapay zekanın toplumsal cinsiyet eşitliği alanında dönüştürücü gücünü dinleyicilerimize bir kez daha hatırlıyoruz.
