Shows
Zihin KarmaşasıFaizsiz Finansın Dijital Dönüşümü İnsanlığa Ne Vadediyor?Geçen hafta, paranın konvansiyonel ve İslami finansta nasıl farklı anlamlar taşıdığını tartıştık. Bu felsefi ayrım, dünyada birbirine rakip iki ayrı finans endüstrisinin oluşmasına sebep oldu. İslami finans, paradan para kazanmanın yasak olduğu, gerçek ekonomik faaliyetleri prensip edinen bir finans modelidir. Faizi dışlaması ve risk paylaşımına dayalı yapısıyla küresel finans sistemine etik bir alternatif sunar.
Bugün İslami finans sadece Müslümanlara yönelik bir finans modeli olmanın çok ötesindedir. Teknolojiyle büyümeye devam eden faizsiz finans, etik yatırım arayan her...2025-07-2719 min
Zihin KarmaşasıParanın İslami Seyri: Faizsiz Ekonomi Mümkün mü?Baskın ekonomik modeli uygulayan ülkelerin paraya bakışı ile bir Müslüman'ınki arasında temel bir ayrım vardır. Parayı bir meta olarak gören kapitalizm, ondan ayrı kalmanın bedelini faiz olarak ister. Oysa İslam, paranın faiz getirisine karşıdır ve bunu haram kabul eder.
Bugün dünyada hayatı farklı algılayan iki finans sistemi var. İslami finans, risk paylaşımını ve reel ekonomik faaliyeti şart koşarken geleneksel sistemde faiz, paranın zamanla büyümesine dayanır. Ancak bütün mesele de burada başlıyor. Parayı, insanın inanç ve değerler sisteminde o...2025-07-2021 min
Zihin KarmaşasıMoby Dick: Hakikat Doğaya Teslimiyette mi Yoksa Tanrı'ya İsyanda mı?Melville’in ölümsüz eseri Moby Dick, yalnızca bir balina avcısının hikâyesini değil; tutkuyu, intikamı ve Tanrı’ya meydan okuyuşu anlatır. Kaptan Ahab’ın beyaz balinayla ölümcül mücadelesi, aslında hepimizin içindeki doğayla inatlaşmayı anımsatır. Kendi ellerimizle ince ince ördüğümüz kaderin ipleri, tıpkı Moby Dick’te olduğu gibi, bir gün bizi aşağı çekecek şekilde ayağımıza dolanır.
Deniz, sınırsız derinlikleriyle, bilinmezliğiyle ve sonsuz fısıltılarıyla insanı her zaman büyülemiştir. Kimi için bir kaçış, kimi içi...2025-07-1322 min
Zihin KarmaşasıBudizm: Din Değil, Bir Yaşam YoluGotama Buddha, sözlerinde aydınlanmanın peşinden koşmak için değil, iyiyi aramak için saraydan ayrılıp doğaya karıştığını belirtir. Bu "iyi” iyinin ve kötünün ötesindedir. O, 29 yaşında ayrıldığı saraydan 80 yaşında Kusinagar'da ölene kadar en iyi nasıl yaşanacağını aramıştır. Başkalarının ne yaptığı değil, kişinin hakikati araması önemlidir. Herkes kendisi için gerekeni yapar.
Doğu maneviyatında fiziksel dünya, Batı'da olduğu gibi salt madde değil, zihin ve bedenin koşullu birlikteliğidir. Kuantum fiziğinin gösterdiği gibi...2025-07-0623 min
Zihin KarmaşasıTarih Ne Kadar Nesnel Olabilir?Tarih bilimi, doğaüstü olaylara yaklaşırken onları rasyonel bir yapıya oturtmaya çalışır. Anlatılan mucizelere makul, doğaüstü olmayan, fiziksel ve sosyal yasalara uygun bir açıklama bulmayı hedefler. Burada tarih, mucizelerin varlığını inkar etmez, sadece onları tarihsel araştırma kapsamının dışında tutar.
Kutsal bir kişilik, gerçek kabul ettiğimiz anlatıların aslında üzeri mucizelerle örtülmüş bir halidir. Dokunmanın yasak ve sorgulamanın saygısızlık kabul edildiği mitlerden ibarettir.
İnsandaki bu yüceltme eğilimi, gerçeğin her zaman bir sis perdesinin ardında kalmasına...2025-06-2917 min
Zihin KarmaşasıDavut'un Sapanı: İsrail'i Büyüten Güç, Dünya'ya Barışı da Getirir mi?Bu bölümde insanlık tarihi boyunca, farklı coğrafyalarda, farklı liderlerin elinde bambaşka biçimler alarak defalarca tekrarlanan evrensel bir stratejiyi, “Davut’un Sapanı”nı anlatıyoruz. İsrail'in varoluş felsefesini ve politikalarını şekillendiren o 'Davut'un Sapanı' nedir? Ve en önemlisi, bu kadim strateji, Ortadoğu'ya, hatta Dünya’ya barışı da getirebilir mi? Bu konulara değiniyoruz.
Sohbeti daha detaylı olarak Monolog'daki yazımda ele aldım.
İyi Pazarlar..
2025-06-2219 min
Zihin KarmaşasıArama: İnsanın Evrenle Arasındaki Diyalog KöprüsüHızla değişen dijital dünyamızda, her gün milyonlarca soru soruyoruz. Google'a, Siri'ye, yeni nesil yapay zeka asistanlarına... Ama bu sorular, sadece bilgiye erişimi sağlamıyor. Sorgulara aldığımız cevaplar bizi ve toplumu aynı zamanda dönüştürüyor. Sundar Pichai'nin Lex Fridman'a verdiği cevaplar, aramaya yapay zeka dahil oldukça soruların anlamının değişeceğini anlatıyor. Yakın gelecekte sorgularımıza cevap almaktan daha çok akıllı soruların dönemi olabilir.
Bu bölümde, arama motorlarının evrimini ve bu evrimin hayatımızı nasıl ik...2025-06-1518 min
Zihin KarmaşasıKozmik Yankılar: Kütleçekimi, Karadelikler ve Varoluşun GizemiFizik yasaları, uzay-zamanın derinlikleri ve galaksileri bir arada tutan o gizemli kuvvet.. Kütleçekimi bizi Dünya'ya bağlıyor, ama aynı zamanda akıl almaz bir yolculuğa çıkarıyor. Öyle ki, evrenin en ekstrem noktalarına, yani karadeliklere kadar uzanıyoruz.
Belki de bildiğimiz her şeyin ötesinde, bu karadelikler sadece bir sonu değil, aynı zamanda yeni bir başlangıcı anlatıyor olabilir. Karadelikler, yaşamın kendisinin, devasa bir kozmik döngünün sadece bir parçası olduğunu düşündürüyor.
Bu bölümde “Bugün, bir karadelikte mi yaşıyoruz?” soru...2025-06-0816 min
Zihin KarmaşasıTeknolojik Eşitsizliğin Yarattığı Uçurum, Bir Kavimler Göçüne Neden Olur mu?Bugün dünyada derin bir gelir adaletsizliği yaşanıyor. Dünya'nın çehresini değiştiren teknolojik ve endüstriyel devrimler, genel refah ve verimliliği artırsa da, bu sadece belirli bölgelerde yoğunlaşıyor. Özellikle kuzey ve güney yarımküreler arasındaki uçurum, refah getirdiği iddia edilen bu devrimlerle daha da derinleşiyor. Dünya zenginliğinden alacağınız pay, yeteneklerinizden ve eğitiminizden ziyade, büyük ölçüde yaşadığınız ülkeye göre değişiyor. Kısacası, kim olduğunuzdan daha çok nerede doğduğunuz önem kazanıyor.
Bu bölümde, tek...2025-06-0124 min
Zihin KarmaşasıMilli Yapay Zeka'dan Yoksun Ülkelerin Bağımsızlığı Tehlikede mi?Günümüz dünyasında teknoloji ve ulusal güvenlik kavramları hiç olmadığı kadar iç içe geçmiş durumda. Eskiden coğrafi sınırlar, askeri güç veya ekonomik büyüklüklerle ölçülen bağımsızlık, bugün yepyeni bir boyut kazandı: Yapay zeka ve veri egemenliği.
Birçok ülkenin üzerinde tartıştığı, ‘Milli Yapay Zeka’ geliştirme hedefi, aslında çok daha derin ve karmaşık bir soruya işaret ediyor: Gerçekten bir ülkenin bağımsızlığını garanti edebilir mi?
Bu bölümde, bu can alıcı sorunun peşine düşerken, veri savaşlarından dijital söm...2025-05-2522 min
Zihin KarmaşasıEmojiler, Dijital Çağın Yeni Alfabesi mi?Dünya, kelimelerin yetişmekte zorlandığı bir hızla değişiyor. Akıllı telefonlar elimizden düşmüyor, hayatlarımızın büyük bir kısmı ekranlara bakarak geçiyor. Ve bu rengarenk, hızlı dijital evrenin en dikkat çekici simgeleri de Emojiler oluyor.
İlk başta sadece eğlenceli küçük resimler gibi görünen bu semboller, aslında sessiz sedasız kendi aramızda yepyeni bir iletişim biçimi mi yaratıyor? Klavyemizin bir köşesinde duran o emojiler, binlerce yıllık insanlık iletişim tarihinin neresinde duruyor ve gelecekte bizi nasıl bir dil bekliyor?2025-05-1818 min
Zihin Karmaşasıİnsan Tahtını Yapay Zekaya mı Bırakıyor?İnsandan daha zeki bir varlık fikri bütün din dünyasında açık görüşlülükle tartışılan ama bir o kadar da endişe yaratan bir düşünce. İlahiyat dünyası, sadece güncel yaşamı kontrol etmesinin ötesinde, YZ’nin insanın manevi dünyasını da kontrol etmesinden kaygı duyuyor. Özellikle kutsal kitaplar ve uygulamalar hakkında YZ’ye veri yüklenirken sorumlu davranılmasının önemine dikkat çekiyor.
Ancak ne kadar sorumlu da davransak tehlikenin büyük kısmı YZ’den değil insandan kaynaklanıyor. Toplumu yönlendiren birçok akademik çalışmaları yapa...2025-05-1120 min
Zihin KarmaşasıLeonardo da Vinci, Rönesans ve Son Akşam YemeğiOrtaçağ felsefecileri daha çok her şeyin kaynağı ve ilk neden gibi kavramlar üzerine düşünmüşlerdir. Yaratıcılık yalnızca Tanrı’ya özgü bir nitelik olarak kabul edilir ve insanın bu özelliği göz ardı edilir. İnsanın sanatsal faaliyetleri ancak Tanrı’nın kudretini açığa çıkarmak için vardır.
Sanatta yaratıcılık esas olarak Rönesans Dönemi ile başlar. Rönesans sanatı insan odaklıdır ve insan keşfedildikçe yaratıcı gücü de açığa çıkar.
Leonardo Da Vinci Rönesans döneminin sembol ismidir. Eserlerine kattığı aşkın bil...2025-05-0416 min
Zihin KarmaşasıOğuz Atay ve Tutunamayanlar: Bat Dünya Bat1970'lerin Türkiye'sinde Oğuz Atay yalnızlığını Tutunamayanlar’la yazıya döktü. İlk yıllarında belki biraz sıra dışı olmasından dolayı eser çok dikkat çekmedi. Ancak O gün unutulma korkusu yaşayan Atay'ı bugün Dünya tanıyor. Ölümünün 25. yılında, Unesco tarafından seçkin edebiyat eserleri listesine seçilen Tutunamayanlar aslında hepimizin cebinde taşıdığı bir yarayı anlatıyor.. Anlaşılamamak.
Bilinç zamanla değişirken, yalnızlık kalıcılığını koruyor. Ancak zaman ve bilincin karmaşık etkileşimini bazı yazarlar o kadar derinlikli ve evrensel bir şekilde yakalı...2025-04-2720 min
Zihin KarmaşasıGençliğimizi Nasıl Yaşıyorsak Yaşlılığımız Öyle GeçiyorGüzel bir hayat yaşadım diyebilmek için geçmişe çok az pişmanlıklarla bakabilmek gerekiyor. Geçmişten gelen heyecanımız yaşlılığımıza aynı canlılıkla akıyorsa hayatı bir bütün olarak mutlu yaşadığımızı söyleyebiliriz.
Ancak yaşlılığımızı kötü yaşıyorsak gençliğimizi gerçekte kötü değerlendirmişizdir. Hayatımızın tecrübe kazandığımız yılları başarılarla dolu olsa da ardından gelen yaşlılık sıkıntılarla doluysa bu bazı şeyleri yanlış yapmış olmamızdandır.
...2025-04-2017 min
Zihin KarmaşasıDeğişen Gerçekten Dünya mı Yoksa Biz mi Değişiyoruz?Değişmeyen tek şey değişimin kendisi mi yoksa kendimizin değişmediğini sanmamız mı? Neden hep başkalarının değiştiğini düşünürüz ya da "Ben değil, dünya değişsin" deriz?
İnsanın en büyük yanılsamalarından biri, kendisinin sabit kaldığı, her şeyin değiştiği düşüncesiyle kurduğu o büyük illüzyon.
Hepimiz şu cümleyi kurmuşuzdur: 'Eskiden her şey daha güzeldi' ya da 'İnsanlar artık eskisi gibi değil'. Peki gerçekten değişen dünya mı, yoksa biz miyiz?
2025-04-1317 min
Zihin KarmaşasıTürkiye Cumhuriyeti: Genç Bir Demokrasinin Kısa HikayesiBu bölümde, Türkiye Cumhuriyeti'nin 'gençlik sancıları'nı konuşuyoruz: Darbeler neden demokrasinin kilometre taşı oldu? Kürt meselesi nasıl bir zenginleşme hikayesine dönüşebilir? Cumhuriyet kendine muhalifleri neden içine alabildiğinde güçleniyor?
Bu konunun detaylı analizi için Monolog'daki yazımı okuyabilirsiniz
İyi Pazarlar..
2025-04-0620 min
Zihin KarmaşasıGeometri: Uzayın Zihnimizdeki İzdüşümüÇevremize baktığımızda kullandığımız en basit nesneden en karışığına, bir kalemden yapay zekaya kadar bütün teknolojiler önce zihnimizde doğmuştur. Modern insanın tarihinde başardığımız her şeyin altında önce düşünce vardı. Hayal ettik, zihnimizde geometrik şekillerle tasarladık ve gerçeğe dönüştürdük.
Bugün gördüğümüz ve dokunduğumuz her şey bir zamanlar soyut düşündüğümüz projelerdir. Her şey zihnin bir çıktısıdır. Ürettiğimiz tüm teknolojiler bir zamanlar zihnimizde kurduğumuz denklemlerin ve geometrik şekillerin karşılığı, yani uzayın zihnimizdeki iz düş...2025-03-3020 min
Zihin KarmaşasıFatih Sultan Mehmed: Kızıl Elma'yı Alan Türk Hakanı, Bir Cihan PadişahıTürk tarihinde en önemli kırılma anlarından biri, Türklerin Anadolu'ya gelmesidir. Osmanlı Beyliği'nin Bizans'la komşu olması da bir başka kırılma anı olarak görülebilir. Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u alarak Osmanlı Devleti'ni bir imparatorluk haline getiren ve Türklerin Anadolu'yu yurt edinmesine katkı sunan en önemli Türk Büyüklerindendir.
Anadolu, Doğu'nun ve Batı'nın birleştiği yer, kıtaların buluştuğu stratejik topraklardır. Batı'da Küçük Asya olarak adlandırılan Anadolu, her iki kültür için bir mücadele alanıdır. Doğu'nun ve Batı'nın...2025-03-2323 min
Zihin KarmaşasıOkyanuslar: Dünyanın Bilmediğimiz Dörtte ÜçüYaşadığımız dünyayı ne kadar iyi tanıyoruz, hiç düşündünüz mü? Ya da Dünyamızın en gizemli yerleri neresi diye sorsam kaçımız denizler diye cevap verir? Çoğumuzun aklına ilk olarak karalar geliyor olabilir, ama ya denizler?
Belki de ulaşamayacağımızı düşündüğümüz yerleri merak etmekten vazgeçmemiz böyle düşünmemize sebep oluyor. Ya da denizleri sadece üstü gibi görüp, derinliklerini keşfe değer bulmuyoruz. Belki de karalar gibi denizlerin de keşfedilecek bir tarafının kalmadığını düşünüyoruz. Oysa dörtte üçü su olan dünyamızın ço...2025-03-1619 min
Zihin KarmaşasıDoğu Cephesi: II. Dünya Savaşı'nın Kaderini Belirleyen Zıt LiderlerII. Dünya Savaşı, özellikle Soğuk Savaş sonrası kuşaklar için hayal gücünün ötesinde bir trajedidir. Bu kader savaşından çıkarılacak en önemli derslerden biri, bireylerin davranışlarından genelleme yapmanın yanlış olduğudur.
İnsanın karmaşık doğası, onu anlamamızı neredeyse imkansız kılar. Katlandığı acılar, hatta alçalmasının uç noktaları, doğasındaki en kötü yanların yanı sıra en iyi yanları da ortaya çıkarabilir. Tıpkı 2. Dünya Savaşı'nda birçok Sovyet askerinin iyi olduğu kadar zalim de olabilmesi gibi. Aynı şekilde, tutkulu hayaller, insanı bir...2025-03-0922 min
Zihin KarmaşasıYapay Zeka: İnsanın Tanrıya Ulaşma Mücadelesinde Son Noktaİnsanın yaratıcı tarafı onun tanrısal yönünü yansıtıyor. Bu dünyada çok kısa zamanda yarattığımız medeniyet, Tanrı’nın kendi zaman ölçeğinde dünyayı 6 günde yaratmasına benzemiyor mu?
Bugün yapay zeka, teknolojide geldiğimiz son nokta; belki de tek başımıza ürettiğimiz son teknoloji. Bundan sonraki teknolojileri, muhtemelen yeni ortağımız yapay zekayla birlikte üreteceğiz. Yapay zekanın bu oyun değiştirici özelliği, bizi Tanrı’ya daha çok yaklaştırıyor sanki.
İnanç tarihinde Prometheus’un ateşi insanlara vermesi ve Şeytan’ın yasa...2025-03-0516 min
Zihin KarmaşasıSiyah Tarihi Ayı: Siyahın Gözünden Hayata BakmakHer yıl 01 Şubat-01 Mart tarihleri arasında ABD’de, Afro Amerikalılar, Siyah Tarihi Ayı’nı kutlarlar. Şubat ayı boyunca bir tema çerçevesinde siyahilerin topluma yaptıkları katkılar anlatılır. Bu yılki tema, Afro Amerikalıların çalışma hayatındaki başarılarını kapsıyor.
Siyah Tarihi Ayı’nın Dünya’nın 1 numaralı ülkesinde kutlanması, tüm dünyada ırkçılık ve ayrımcılık konusunda farkındalığın artmasına neden oluyor.
Bugün Dünya’da dengeli bir barışın önündeki en büyük engel ırkçılık ve ötekileştirmedir. Oysa ırkçılık beynin k...2025-02-2813 min
Zihin KarmaşasıSantorini'de Tehlike Çanları mı Çalıyor?Yunan adası Santorini, tarihin ender dağıttığı ayrıcalığa sahip bir volkanik adalar topluluğudur. Ancak son zamanlarda kalderadaki gelişmeler, Dünya'nın dikkatini Santorini'ye çekiyor. Ocak ayından bu yana oluşan sismik hareketler, bilim insanlarını endişelendiriyor. Özellikle Şubat ayında sıklaşan depremlerin bazılarının çok uzaklardan hissedilmesi, daha büyük bir felaketin habercisi olabilir mi? Sismik hareketler sadece Santorini'yi değil, tüm Akdeniz'i etkileyecek bir jeolojik felaketin eşiğinde olduğumuz konusunda bizi uyarıyor.
Bilim Dünyası, Santorini’deki gelişmeleri çok yakından takip ediyor. Dünya düşünce tarihine A...2025-02-2316 min
Zihin KarmaşasıKötülük, Tatmin Edilmeyen İyilik midir?Halil Cibran, kötülüklerin en sonunda iyiliğe döndüğünü bir şiirinde şöyle anlatır.
"Yalnızca içinizdeki iyilikten bahsedebilirim, kötülükten değil. Çünkü kötülük, kendi açlık ve susuzluğu içinde azap çeken iyilikten başka ne olabilir ki?"
Bu mısradan ne anlamalıyım?
İyiliğin ve kötülüğün birbirinin sebebi ve sonucu olduğunu mu yoksa birbirini tamamlayan zıtlıklar olduğunu mu?
Yoksa insanın özünde kötü olmadığını, kötülüğün iyiliğin bozulmuş bir versiyonu olduğunu mu...2025-02-1619 min
Zihin KarmaşasıElon Musk, Ün ve İnsanlık Arasında Bir YerdeHepimizin bir öz değeri var ve tanındıkça bu öz değerimiz artıyor. Daha çok insan tarafından tanınmayı kitlelere ulaşacak bir basamak olarak görüyoruz. Kitleye ulaşsak bile bu bizim için yine de yeterli olmuyor. Bu sefer, yaşadığımız zamanın ötesine uzanarak gelecek kuşakların bizi tanımasını istiyoruz. Ancak bunu başarmak, büyük hayalleri gerçeğe dönüştürerek oluyor. Her büyük hayal de geçmişin izlerini taşıyor.
Elon Musk, geçmişten akan bu hayallerle beslediği tutkusunu gerçeğe...2025-02-0920 min
Zihin KarmaşasıAşk, Duyguların En GüzeliAşk, dünyada en eski ve en güçlü duygudur.
Doğanın temelinde sevgi vardır ve kendini aşk ile yeniler. Doğada her varlık gibi biz de duygularımızı aşk ile tazeleriz. Aşk, dünyada hayatla başlayan en temel duygudur.
Kadın ve erkek aşk sayesinde doğasını keşfeder. Erkekteki güç sevdiği kadın karşısında boyun eğer. Sevilen ve arzulanan kadın kendini güvende hisseder.
İnsanın çelişkili doğasını hangi duygu gösterir diye sorsak herhalde bu aşk olurdu. Çok iy...2025-02-0515 min
Zihin KarmaşasıFelaketler İnsan Doğasını Nasıl Etkiliyor?Felaket, bizde üzüntü ve keder gibi, doğamıza uygun hislerin yaşandığı bir olgudur. Doğamızda böyle fırtınalar yaratan bu olgu, duygu dünyamızda başlarda bir karmaşaya sebep olur. Ancak ruhumuz iyi bir çözümleyicidir. Umut gibi yapıcı duyguların devreye girmesiyle, bozulan dengemiz yeniden eski haline kavuşur.
Doğanın tedirgin edici genişiliği, henüz bizim bilmediğimiz, bugüne kadar karşılaştığımız felaketlerden daha farklı zorlukları barındırıyor. Teknoloji üretebilen biz de doğayı keşfederken sadece bu felaketleri keşfetmiyoruz. Aynı zamanda onun...2025-02-0218 min
Zihin KarmaşasıDünya Bir Bilgisayar mı?4,5 milyar yaşındaki dünyada 300 bin yaşında olan modern insanın son 500 yılda sorduğu sorular muazzam bir bilgi birikimi yarattı. Artık zekamız bu dünyanın ötesine uzanırken evreni anlama biçimimiz kökten değişiyor.
Belki de modern insanla başlayan bu süreçte kozmosun bu bölgesinde tüm evreni etkileyecek yeni bir big bang yarattık.
O halde şu soruyu sormanın artık haklı gerekçeleri olduğunu düşünebiliriz. Bu bilgi patlamasını başlatan biz olsak da bu süreci Dünya gibi devasa bir bilgisayar yönetiyo...2025-01-2617 min
Zihin KarmaşasıEdebiyat Bana Ne Kazandırıyor?Hayatın karmaşası içinde kendimizi kaybolmuş gibi hissettiğimiz anlarda edebiyat, bize bir sığınak, bir rehber ve bir dost olur. Farklı yazarların farklı dünyalarına adım atarak kendimizi daha iyi anlar, dünyayı farklı bir perspektifle görürüz.
Edebiyat, kişisel bir deneyimdir. Her birimizin içinde özel duygular ve düşünceler oluşturur. Ancak herkesin kendi dünyasında farklı yankılar uyandırsa da, hepimize ortak bir dil, ve ortak bir düşünme biçimi sunar. Edebiyatla daha derin bir anlayışa sahip oluruz.
Edebiyatın bizi dönüştüren bir simya olduğunu söy...2025-01-1919 min
Zihin KarmaşasıRüyaların Gizemi: Kadim Zamanlardan Gelen HabercilerHülyalı insanlarız. Hatırımızda kalan geçmişimizi anımsar, geleceğimizi hayal ederiz. Anımsayamadığımız anılarımızı da geceleri rüyalarımız bize hatırlatır. Ancak düşlerimizi çok önemsemeyiz. Oysa önemsemediğimiz rüyalar, hayatımızı yönlendiren gizemli anıların kilidini açacak anahtarlardır.
Rüyaları, içimizde farkında olmadığımız bir yerden bize ulaşan bir haberci gibi düşünmüşümdür hep. Antik çağda Tanrılar arasında mesajları ileten Hermes'in günümüzdeki haline benzetirim. Belki de rüyalar, köklerimizden kopmamamız için doğ...2025-01-1218 min
Zihin KarmaşasıYoksulluk Bir Yaşam Biçimi Olabilir mi?Yoksulluk bir kader midir yoksa yaptığımız tercihlerin sonucu mudur? Yokluk zamanlarında dayanma gücümüz ve sabrımız artar ve çok çalışarak yoksulluktan kurtulabiliriz ama yoksulluğun gittikçe derinleştiği bir toplumda bu ne kadar mümkün olabilir?
Yoksulluk, en basit tanımıyla günlük temel ihtiyaçları karşılayamamaktır. Sadece bugünü atlatıp ertesi günün kaygısını atlatamamaktır yoksulluk. Ancak yoksulluk, tıpkı bulaşıcı bir hastalık gibi, yavaş yavaş tüm toplumu etkisi altına alan derin bir yaradır aynı zamanda. Bu yara, sadece maddi...2025-01-0517 min
Zihin KarmaşasıBir Düşünce Deneyi: İnsanlar Telepati Yapabilseydi Dünya Nasıl Bir Yer Olurdu?Telepati mümkün mü? Zihnimizdeki düşünce, duygu veya imajı, başka bir bireyin zihnine doğrudan, fiziksel bir ortam gerektirmeden aktarabilir miyiz? Eğer bunlar mümkünse herkesin telepati yapabildiği bir dünya nasıl olurdu?
Birbirimizin zihinlerini okuduğumuz bir dünya bize etik gelmeyebilir. Aklımızdan geçenlerin en saf haliyle bilinmesi bazı rahatsızlıklar yaratabilir. Ancak böyle düşünmemiz, şu anki psikolojimize hapsolduğumuz içindir. Telepatik bir toplum ya da dünya muhtemelen bugünkü zihin sınırlarımızın ötesinde olur.
Telepati, insan zihninin gizemli yönler...2024-12-2919 min
Zihin Karmaşasıİnsan, Buzullaşmayı Geciktirerek Yaşamın Yayılmasını EngelliyorBuz, dünyada hayatın devamı için her zaman önemli olmuştur. Dünyanın ilk oluşmaya başladığı zamanlarda ortam yaşam için müsait değildi. Ancak sıcaklıklar azalıp yer küre soğudukça buzullaşma arttı.
Buzullar, hayatın tohumlarını taşır. Sıcak kuşaktan buzul çağına geçerken hayatın kalıntıları buzun içine sıkışır ve dünyanın diğer bölgelerine taşınır. Yok olan türlerin yerine yenileri ortaya çıkar. Buna en iyi örnek Mamutlardır. İnsan da son buzul çağı Pleistosen dönemde ortaya çıkm...2024-12-2615 min
Zihin KarmaşasıKuantum Bilgi İşleme: İnsanlığın Yeni Hikayesiİnsan, Aden'den kovulmasından bu yana yeniden oraya dönme hayalinin peşinde koştu. İnsanın dünyaya atıldıktan sonra yaptığı atılımlar ve gösterdiği cesaret büyük ihtimalle Tanrı'yı da şaşırtmış olmalı. Bu dünyada ne kadar süre var olacağımızı bilemeyiz ama bir zamanlar insan vardı denilecek bir hikaye bıraktığımız kesin.
Zaman yolculuğumuzda fiziken çapımızı aşan ne varsa hayallerimize sığdırdık ve gücümüzü zamana yayarak bir arabayı, bir roketi ve bir transatlantiği elle tutulur hale getirdik. Bizi sonraki hayallerimiz...2024-12-2220 min
Zihin KarmaşasıDark Web: İnternetin Karanlık Bilinçaltıİnternet, devasa bir bilgi okyanusu gibidir. Bu okyanusun yüzeyinde, herkesin kolayca erişebileceği web siteleri, sosyal medya platformları gibi bilinen alanlar yer alır. Ancak, bu yüzeyin altında, derinlerde keşfedilmemiş birçok katman vardır. Bu katmanların en gizemlisini ise Dark Web oluşturur.
Bir şeyi daha iyi anlatabilmek için benzetme yapmak gerçekten çok faydalı bir yöntem. Benzetmeleri kullanmanın karşı koyamayacağımız bir tarafı var. Belki kavramların tam örtüşmesini beklemek gerçekçi olmaz ama benzetmelerle anlatmak istediğimizi insanların zihninde daha iyi canlandırabiliriz. Özellikle insanl...2024-12-1519 min
Zihin KarmaşasıAlzheimer: Geleceği AnımsamakAlzheimer hastasıyla yaşamak, bir Benjamin Button hikayesi yaşamaktır. O, geçmişe bir yolculuk yapıp geleceği anımsarken siz, hastalığın ileri safhalarını öngörmeye çalışırsınız. Fiziken yan yana ama farklı zamanlarda yaşarsınız. Geçmişte anımsadığı anılar daha eski tarihlere uzanırken, hatırlayamadıkları gittikçe şimdiye yaklaşır. İnsanı geçmişe doğru sürükleyen ama geleceğini çalan bir hastalıktır.
Bir Alzheimer bakıcısının gözünden anlatmaya çalıştım.
2024-12-0719 min
Zihin KarmaşasıYeni Dünya Düzeni, Bir Soğuk Savaşa Daha izin VermiyorBugün dünyanın gergin olması, bitmeyen bir hesaplaşmanın sonucu. Soğuk savaş biterken tıpkı 1. Dünya Savaşında olduğu gibi gelecekte nasıl bir dünya düzeni olacağı çok düşünülmedi. Batı, soğuk savaştan sonra her şeyin sahibiymiş gibi davrandı. Oysa Rusya, gerekenden daha fazla toprak kaybettiğini düşünüyor. Bu yüzden Ukrayna'da hak iddia ediyor. Çin, dünya liderliğine oynuyor ve olacak gibi de duruyor. Tabi ki bu durum bir düzeltmeye doğru gidiyor. Ancak daha tehlikeli olan, nükleer silah kullanma seçeneğinin masada tutulması.
Soğuk savaşta...2024-12-0416 min
Zihin KarmaşasıNil: Ezelden Ebediyete Akan NehirDünyaya yön veren kadim uygarlıkların temelinde kadim nehirler vardır. Bunların arasında Nil'in özel bir yeri var. Nil Nehri, dünyanın en eski medeniyetlerinden Mısır'a yaşam kaynağı olmaya devam ediyor. Sadece Mısır değil, Afrika'nın kuzeydoğusu onunla hayat buluyor. Kaynağının belirsizliği, çöl ikliminde hiç yağmur almadan varlığını sürdürmesi ve güneyden kuzeye akması, onu diğerlerine göre daha gizemli yapan taraflar.
Onun gizemi, yarattığı Mısır'a da sirayet ediyor. Mısır'dan bahsederken aklın izah edemediği yerleri mistik güçlerle...2024-12-0119 min
Zihin KarmaşasıKozmik Yalnızlık: Fermi Paradoksu ve Dünya Dışı Yaşam ArayışıSonsuz evrende yalnız olma ihtimalimiz var mı? Enrico Fermi, herkesin nerede olduğunu sormadan önce de insanoğlu evrende başka yaşam olduğunu her zaman merak etmiştir.
Evrende bu kadar çok maddenin olmasının yaşam açısından bir anlamı var. Yaşam, uzayın boşluğunda ortaya çıkmaz. Tutunabilmesi için bir gezegene ihtiyacı vardır. Peki bu kadar çok gezegenin olduğu bir yapıda bu sessizlik neden?
Evrenin sadece bizim bulunduğumuz bölgesinde trilyonlarca gezegen ve yıldız varken bizim dışımızda hiç yaşama rastlamayışımız bir parado...2024-11-2419 min
Zihin KarmaşasıKadın Oyuncular Neden Daha Az Kazanıyor?Kadınların sesi artık daha çok çıkıyor ve ekonomik hayattan daha fazla pay alıyorlar ama yine de gidecek daha uzun bir yol var. Mesela erkeklerle aynı işi yapan kadınlar hâlâ aynı ücreti alamıyor.
Kadın ve erkek arasındaki ücret eşitsizliği her zaman vardı ama ben bu durumun belli sektörlerle sınırlı olduğunu düşünürdüm. Mesela sinema sektöründe böyle bir ayrımın olacağı hiç aklıma gelmezdi.
Kadınların erkekler kadar pazarlık edemedikleri söylense de bu işi profesyonel menajerler vasıt...2024-11-1718 min
Zihin KarmaşasıKapitalizm ve onu korkutan yeni dijital düzenBugün dijital devrimle hepimiz dönüşüyoruz. Bu dönüşümden her kurum olduğu kadar yaşadığımız iktisadi düzen de etkileniyor. Bir zamanlar her şey kapitalizmin planladığı şekilde gerçekleşirken sanki o da teknoloji devrimiyle biraz seyirci durumuna düşüyor. Yarattığı dijital dünya onun kontrolünden çıkıyor. Algoritmalar onun yerine karar vermeye başlıyor. Peki bu yeni düzende kapitalizmin yeri ne olacak? Cevabı Zihinkarmaşası ve 'da
2024-11-1316 min
Zihin KarmaşasıYalnızlık: İnsan Algısının Yarattığı Yapay KorkuÇoğu insanı tedirgin eden korkuların başında yalnızlık gelir. En büyük korkularımızdan biridir yalnızlık çünkü insanlar onu içine düştükleri bir lanet gibi görür.
Oysa bizim hastalık olarak gördüğümüz yalnızlığımızı o duruma bizler getiriyoruz. Biraz kendimizi yakından incelediğimizde doğamızın büyük kısmını yalnızlığımızın oluşturduğunu görüyoruz. Sonu yalnızlık olan bir hayata doğarız mesela..
Peki doğamızın bir parçasıysa yalnızlığı neden bu kadar tehlikeli bu...2024-11-1019 min
Zihin KarmaşasıYaşam, En Değerli ŞeyYaşamın gizemi onun karmaşıklığında yatar. Her yeni keşif, evrenin ve kendi varlığımızın ne kadar büyük bir mucize olduğunu gözler önüne serer.
Yaşam basitçe yaşamaktır. Nefes almak, hareket etmektir. Bu eşsiz bir deneyimdir. Peki hayatı basitçe yaşayıp mutlu olmak varken neden basit bir şeyi başaramıyoruz? Herhalde kendimiz için belirlediğimiz her hedef bizi tuzağa sürüklüyor. Hedeflerimiz, bakış açımızı daraltan bir psikoloji yaratıyor. Belki bu bize bir kimlik kazandırıyor ve bizi değerli yapıyor ama özg...2024-11-0218 min
Zihin KarmaşasıBaşarı: Tekrar mı Devrim mi?Toplumun onayını alarak elde edilen başarılar tekrara düşer, ancak bireyin tutkuları bu sınırları aşar.
İnsanlar öldükten sonra da hatırlanmak ister. Bu sebeple kendi kurallarını yazan bireyler, toplumsal kalıpların dışına çıkma cesareti göstererek iz bırakırlar.
Başarmak, kendini üreten bir kavram. Her başarı hikayesinin odağında insan olduğu için farklı bakış açıları yakalıyoruz. Başarılı insanların hayalleri başka insanlara ilham veriyor.
Steve Jobs, Einstein ve Büyük İskender gibi hayalperestlerin hayalleri bu dünyayı besledi. Onl...2024-10-2620 min
Zihin Karmaşasıİngiltere: Dünyanın Müzik Kutusuİngilizler neden müzikte bu kadar başarılı? Tarihin en büyük müzik grupları neden İngiliz? The Beatles, Rolling Stones, The Who gibi gruplar Amerika'yı nasıl istila etti?
İngilizler, evrenin temelindeki uyumun müzikal olduğunu bize yine müzikle anlatır.
2024-10-1913 min
Zihin KarmaşasıWeb3.0: Merkeziyetsiz İnternet Mümkün mü?Zihnimizin kolayca sindiremediği yeni bir dünyanın hızla kurulduğuna şahit oluyoruz. Yapay zeka, blockchain, Web3.0, NFT, metaverse ve buna benzer yeni dünyaya ait birçok kavram aklımızı karıştırıyor. Bu normal, çünkü bu teknolojiler emekleme aşamasında olsa da hayatımızı şimdiden şekillendiriyor. Düzen, bu kavramların üzerine kuruluyor. Üstelik bu teknolojiler o kadar hızlı gelişiyor ki, bir şeyi kavrayamadan yeni kavramlarla tanışıyoruz.
200 bin yıllık modern insanın tarihinde şişen bilgi balonu bir big bang gibi patladı. Bunun sonucunda oluşan kaosta hızlı bir evrimi hissederek...2024-10-1220 min
Zihin Karmaşasıİnternet: Bir Tehdit Algısıyla Başlayan DevrimBugün hayatımızı şekillendiren, İnternet gibi sonradan devrime dönüşen teknolojileri üretmemize hangi saikler sebep oluyor?
İnternet soğuk savaşta bir tehdit algısıyla başlayan bir düşünce devrimidir aslında. Bizim için tehdit, aynı zamanda yeni bir teknolojidir. Eğer yakınımızda bir tehlike varsa yeni bir teknolojinin arefesindeyiz demektir. Bu, internet gibi daha sonra büyük bir devrime de dönüşebilir.
Soğuk Savaşın başlarında, bir top büyüklüğünde olan Sputnik'i Sovyetler Birliği 1957'de uzaya gönderdiğinde, kimse insanlığı farklı bir yer...2024-10-0620 min
Zihin KarmaşasıCinsiyet Eşitliğine Her İki Cins de Hazır mı?Bugün bizi yöneten yasalar erkeğin doğasını yansıtsa da bu düzen gittikçe yerini başka bir yapıya bırakıyor. Öyle ki zaman, cinsiyet ayrımcılığını daha fazla taşıyamıyor. Binlerce yıl erkeğin üstün bir cins olduğu gibi bir propaganda, teknoloji çağında kadınların öne çıkmasıyla çöküyor.
Bugün kadının öne çıkmasında onların mücadelesi ve kararlılıklarının payı çok büyük. Ancak çağın doğasının da onları daha atak ve kavrayışı geniş yaptığı bir gerçek. Yeni ek...2024-10-0216 min
Zihin KarmaşasıVeri, Ayaklarımızı Yerden Kesiyor, Bulutlara YükseliyoruzVeri her zaman vardı ama yaşadığımız boyut çoğaldıkça varlığını daha çok hissetmeye başladık. Veri çoğaldıkça cansız olan tüm maddeye bir akıl yüklüyoruz. Üstelik bunun yönetimini de makinelere bırakıyoruz.
2024-09-2819 min
Zihin KarmaşasıYapay Zekayı Açıklamanın Basit Bir Yolu Var mı?Bir evrimi yaşıyoruz. Üstelik milyonlarca yıl süren ama teknolojiyle bu süreci yüz yıllar belki de on yıllara kadar indirdiğimiz hızlı bir evrim bu. Ancak başka ve çok önemli bir fark daha yaratıyoruz. Bugüne kadar ürettiğimiz teknolojilerden farklı olarak düşünen, konuşan ve yaratıyoruz. Belki de ona hükmedemeyeceğimiz bir teknoloji üretiyoru
2024-09-2519 min
Zihin KarmaşasıVeri Çağı: İpler Kimin Elinde?Verinin çok önemli olduğunu biliyoruz ama öneminin nereden geldiğini bilmiyoruz. Kişisel verilerimizin sadece bizi değil insanlığı da ilgilendiren bir tarafı var
2024-09-2118 min
Zihin KarmaşasıCinsiyet Eşitliği Olmadıkça Erkekler AğlamazErkek, toplumun ona yüklediği aşırı yüklerden kurtulmaya çalışıyor. Ağlayarak rahatlamak değil özgür olmak istiyor.
2024-09-1814 min
Zihin KarmaşasıBeyin: Evrimin Kara KutusuDoğayı anlamak istiyorsak içimize bakalım çünkü onun gizemi beyinde olabilir. Tabiatın işleyişine baktığımızda, o da tutarlı bir düzenin devamı için aynı algoritmayı kullanıyor
2024-09-1418 min
Zihin KarmaşasıZihin Karmaşası: Söyleyecek Bir Şeyim VarBasit bir hayatımız olduğunu düşünürüz ama susmayan zihnimiz öyle olmadığını söylüyor. Bize çok uzak görünen dünyanın yakıcı sorunlarından günlük işlerimize kadar birçok etki, zihnimizde yeni düşünceler yaratır. Hatta üzerinde hiç kontrolümüzün olmadığı olaylar da zihnimizin daha çok karışmasına neden olur. Farkında olmadan iki kişinin konuşmasına kulak misafiri olmamız, bir koku ya da rüzgardan ürpermemiz bizde bambaşka fikirler uyandırır. Biz sakin kaldığımızı düşünürüz ama zihnimizdeki dağınıklık, bizi anlamlı bir hayattan 2024-09-0624 min