Historia BEZ KITU - Podcast Details

Shows

Historia BEZ KITULeszek Moczulski - życiorys polityczny. Czasy PRL-u. Krzysztof KrólLeszek Moczulski – zmarły w październiku 2024 r. – należał do barwnych postaci na scenie opozycji demokratycznej w okresie PRL. Pochodził z rodziny o tradycjach pepeesowskich i piłsudczykowskich. W młodości został członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ale został z niej wykluczony za „odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne”. Ukończył prawo i historię na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie pracował jako dziennikarz w różnych tytułach prasowych. Miał bliskie kontakty ze środowiskiem akowskim. Działał w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Razem z Andrzejem Czumą stał na jego czele jako rzecznik. Napisał wiele książek i t...2025-07-1638 min

Historia BEZ KITUGdzie kończyła się Polska. Polesie i polska polityka wschodnia. Prof. Piotr CichorackiWojewództwo poleskie – najmniej zurbanizowana i najsłabiej zaludniona jednostka administracyjna w II RP – zostało utworzone w lutym 1921 r., jeszcze przed zakończeniem wojny polsko-bolszewickiej. Sytuacja narodowościowa na Polesiu była wyjątkowo złożona. Obok siebie, nie bez wzajemnych uprzedzeń i konfliktów, żyli Białorusini, Ukraińcy, Polacy, Żydzi, a także spora grupa określająca się mianem „tutejszych”. Ludność żydowska zamieszkiwała głównie poleskie miasta i miasteczka i stanowiła w nich 40–50 proc. ludności. Polacy skupiali się głównie na zachodzie i północnym wschodzie województwa, a społeczność ukraińska na południu. Administracja polska w...2025-06-251h 09

Historia BEZ KITUPolsko-Niemiecka Komisja Podręcznikowa. Prof. Robert TrabaUkład graniczny między PRL a RFN z grudnia 1970 r., wpłynął na ocieplenie relacji obu państw. Otworzył drogę do powstania w 1972 r., pod patronatem komisji UNESCO, Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej złożonej z geografów i historyków. W 2018 r. do tego grona dołączyli nauczyciele. Co dwa lata komisja organizowała konferencje naukowe. Ponadto wydawała zalecenia odnośnie do sposobu opisywania w podręcznikach stosunków polsko-niemieckich. W opinii prof. Roberta Traby, w okresie PRL, największe emocje wśród historyków wzbudzał temat przymusowych wysiedleń oraz Zakonu Krzyżackiego. W 2008 r. komisja rozpoczęła pracę na...2025-05-141h 04

Historia BEZ KITUPolityka ustępstw mocarstw zachodnich wobec poczynań Hitlera. Pro. Piotr M. MajewskiPolityka appeasementu – ustępstw wobec III Rzeszy, dążącej do rewizji porządku wersalskiego – przypadła na drugą połowę lat trzydziestych XX w. Różne czynniki złożyły się na brak reakcji państw Zachodu na jawne łamanie od 1935 r. przez Adolfa Hitlera kolejnych punktów traktatu kończącego I wojnę światową. Zachód w żaden sposób nie sprzeciwił się wprowadzeniu w 1935 r. służby wojskowej w III Rzeszy, remilitaryzacji Nadrenii w 1936 r., przyłączeniu Austrii w 1938 r., a gdy w tym samym roku wybuchł konflikt niemiecko-czechosłowacki o Kraj Sudetów, na konferencji w Monachium podpisano de fa...2025-05-071h 17

Historia BEZ KITUPrace archeologiczna na Westerplatte. Filip KuczmaOd 2016 r. na terenie byłej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte prowadzone są prace archeologiczne. W trakcie kilkuletnich wykopalisk odnaleziono ponad 80 tys. przedmiotów związanych z historią tego miejsca, zlokalizowano relikty budynków funkcjonujących kiedyś na półwyspie, a także pochówki dziewięciu z szesnastu żołnierzy poległych i zamordowanych. Badania archeologiczne terenu Westerplatte wniosły wiele nowych szczegółów do naszej wiedzy, których próżno szukać w dokumentach, czy wspomnieniach i relacjach. Badania te są o tyle ciekawe, że znaleziska często można połączyć z konkretnymi osobami i wydarzeniami.Zapraszamy do wysłuchania i obej...2025-04-2345 min

Historia BEZ KITULiban w cieniu Hezbollahu. Prof. Ryszard Machnikowski27 listopada 2024 r. weszło w życie zawieszenie broni między Izraelem a Hezbollahem. Zakończyło ono trwającą przeszło rok konfrontację między obydwoma podmiotami. Izraelska ofensywa lotnicza w ostatnich miesiącach zadała mu poważne straty: zabito przywództwo Hezbollahu, życie straciło kilka tysięcy jego bojowników, zniszczono także jego infrastrukturę. Organizacja od lat osiemdziesiątych działała na terenie Libanu i stawia sobie za cel zniszczenie Izraela. Odniosła na tym polu wiele sukcesów. Obecnie Hezbollah został poważnie osłabiony. Odbudowa jego zasobów potrwa miesiące jeśli nie lata. Jak zaczęła się hi...2025-01-081h 26

Historia BEZ KITUZ dziejów polskich biegów maratońskich I rozmowa z Markiem Troniną i dr. Kamilem PotrzuskimWspółczesny bieg maratoński jest koncepcją nowożytną z końca XIX w., ale zainspirowaną starożytną bitwą pod Maratonem z 490 r. p.n.e. W 2024 r. przypada 100-lecie polskiego maratonu. 2 listopada 1924 r. w Rembertowie sportowcy po raz pierwszy pobiegli na dystansie 42 km 195 m. W związku z tym zapraszamy państwa w podróż po historii rodzimego jak i światowego sportu. Jak wyglądały starożytne igrzyska? Kto wymyślił współczesną olimpiadę i maraton? Czy w czasie II wojny światowej organizowano biegi masowe? Jak wyglądała historia udziału kobiet w biegach długodystansowych? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia ro...2024-10-021h 01

Historia BEZ KITUDziki Wschód. Transformacja po polsku 86–93 / dr Michał Przeperski i Paweł Krysiak. SPOTKANIA Z KLIOSPOTKANIA Z KLIO: Z dr. Michałem Przeperskim (Instytut Historii PAN) - o jego książce „Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986–1993" rozmawia red. Paweł Krysiak (Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”) Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” ‪ @BramaGrodzkaTeatrNN w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Po więcej materiałów zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu 2024-08-2853 min

Historia BEZ KITUCzekanie na rewolucję. Prof. Andrzej Friszke i prof. Sławomir Łukasiewicz / SPOTKANIA Z KLIOSPOTKANIA Z KLIO: Z prof. Andrzejem Friszke (ISP PAN) - o jego książce "Czekanie na rewolucję. Komuniści w II Rzeczypospolitej 1921–1926" - rozmawia prof. Sławomir Łukasiewicz (KUL) Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” @BramaGrodzkaTeatrNN w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Po więcej materiałów zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu 2024-08-211h 31

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: "Przesiedleńcy" / Z prof.Grzegorzem Hryciukiem rozmawia dr Mariusz Zajączkowski SPOTKANIA Z KLIO: "Przesiedleńcy" / Z prof. Grzegorzem Hryciukiem - o jego książce " Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków 1944–1946" - rozmawia dr Mariusz Zajączkowski Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” @BramaGrodzkaTeatrNN w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Po więcej materiałów zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu 2024-08-141h 18

Historia BEZ KITUMeandry PRL-owskiej emancypacji kobiet. Dr Katarzyna Stańczak-WiśliczZmiana sytuacji kobiet w powojennej Polsce wynikała z globalnych procesów modernizacyjnych, ale i z dyskursu ideologicznego państwa komunistycznego. W 1946 r. Polska Partia Robotnicza zwróciła uwagę na tzw. kwestię kobiecą i zaczęła działać w kierunku ich aktywizacji politycznej. W okresie stalinizmu panie rzeczywiście posiadały realną władzę, podczas gdy w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych miała ona charakter bardziej kosmetyczny. Jak na przestrzeni kilkudziesięciu lat zmieniła się sytuacja zawodowa i edukacyjna kobiet? Z jakimi problemami społecznymi mierzyły się nasze babcie i mamy? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmow...2024-05-091h 19

Historia BEZ KITUMonte Cassino-największa bitwa narodów II Wojny Światowej ? Dr Jan SzkudlińskiBitwą o Monte Cassino nazywamy walki jakie wojska alianckie toczyły w kampanii włoskiej między styczniem a majem 1944 r. Zdobycie wzgórza w maju 1944 r. otworzyło drogę do Rzymu. Obok Brytyjczyków, Amerykanów, Kanadyjczyków, Francuzów, Włochów, Nowozelandczyków, Hindusów brali w niej udział Polacy dowodzeni przez gen. Władysława Andersa. Było to pierwsze stracie lądowe polskich żołnierzy na kontynencie europejskim od 1940 r. Jaką rolę w tych walkach odegrali żołnierze 2 Korpusu Polskiego? Czy to oni zdobyli klasztor? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Janem Szkudlińskim – histor...2024-05-0138 min

Historia BEZ KITUStalin - odrodzenie imperium | dr Marek RadziwonPo śmierci Włodzimierza Lenina kierownictwo w partii bolszewickiej objął Józef Stalin. Początkowo nic nie wskazywało na to, że właśnie jemu przypadnie scheda po Leninie. Zawłaszcza, że ten w przesłaniu politycznym – zwanym potocznie „testamentem Lenina” – za najwybitniejszego przedstawiciela partii bolszewickiej uznał Lwa Trockiego, a najsurowiej ocenił Stalina. Ten ostatni – jako sekretarz generalny Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) – rozprawił się z przeciwnikami politycznymi i rozpętał spiralę terroru, która pochłonęła miliony ofiar. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Markiem Radziwonem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego, Pracowni Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Ośrodka „Bra...2024-04-241h 26

Historia BEZ KITUOd pogromu lwowskiego do pogromu kieleckiego. Kościół katolicki a Żydzi. Prof. Dariusz Libionka Kościół katolicki w dwudziestoleciu międzywojennym nie był wolny ani od antyjudaizmu, ani antysemityzmu. Część księży – podobnie jak ówczesne społeczeństwo – widziała w mniejszości żydowskiej zagrożenie i popierała hasła głoszone przez narodowców rozwiązania tzw. kwestii żydowskiej. Wbrew temu niektóre środowiska zbliżone do Kościoła szukały pola współpracy i dialogu ze społecznością żydowską. Pomoc osób duchownych dla Żydów w czasie II wojny światowej z reguły nie miała charakteru zorganizowanego. Dlaczego tak się stało? Jakie stanowisko zajęli hierarchowie wobec przemocy antyżydowskiej po zak...2024-04-171h 26

Historia BEZ KITUObrona Westerplatte – pierwsze starcie II wojny. Dr Jan SzkudlińskiOd 1926 r. za zgodą Ligi Narodów na terenie Wolnego Miasta Gdańska, na półwyspie Westerplatte istniała Wojskowa Składnica Tranzytowa. Początkowo załoga liczyła 80 ludzi, a w przededniu wybuch II wojny światowej przeszło 200 żołnierzy. Obrona Westerplatte stała się jednym z najważniejszych symboli oporu w kampanii polskiej 1939 r. Czy słusznie? Jak przebiegały walki we wrześniu 1939 r.? Jak potoczyły się losy obrońców Westerplatte? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Janem Szkudlińskim – historykiem wojskowości, tłumaczem, pracownikiem Muzeum Gdańska, od niedawna kierownikiem Działu Naukowego M...2024-04-101h 25

Historia BEZ KITUOdrodzenie Zachodu – od Wspólnoty Węgla i Stali do Unii Europejskiej | Prof. Sławomir ŁukasiewiczIdea zjednoczenia Europy wyrosła z myśli, jak utrzymać pokój. Już od czasów oświecenia różni myśliciele formułowali przesłania o integracji europejskiej na miarę epoki, w której żyli. Po II wojnie światowej idee w czyn przekuli niemieccy, francuscy oraz włoscy politycy związani z chrześcijańską demokracją. Jak wyglądały początki Unii Europejskiej, a następnie jej rozszerzanie? Jakie mechanizmy rządzą integracją europejską? Czy perspektywa przyjęcia Ukrainy do wspólnoty jest realna? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. hab. Sławomirem Łukasiewiczem, profesorem Katolickiego Uniwersytet...2024-04-0353 min

Historia BEZ KITUStalinizm w Polsce. "Utopia u władzy" w wydaniu nadwiślańskim. Rozmowa z prof. Marcinem Zarembą Stalinizm w Polsce zaczął się około 1948 r. Oznaczał dominację we wszystkich sferach życia jednej partii – Polskiej Partii Robotniczej, a od grudnia 1948 r. Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Polska upodobniała się do wzorca sowieckiego. Rozpoczęto kolektywizację, której chłopi się obawiali i stawili jej opór. Wobec przeciwników władzy stosowano represje, ale paradoksalnie ich skala był mniejsza niż tuż po wojnie. Jakie zmiany przyniósł ten okres i co oznaczał dla mieszkańców ówczesnej Polski? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. hab. Marcinem Zarembą, historykiem i socjologiem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej...2024-03-2743 min

Historia BEZ KITUKaszubi – tożsamość obroniona. Rozmowa z prof. Cezarym Obrachtem-ProndzyńskimKaszuby, to region na Pomorzu Gdańskim o bardzo zróżnicowanym krajobrazie. Na przestrzeni wieków ziemia kaszubska należała raz do państwa polskiego, raz do niemieckiego, a w dwudziestoleciu międzywojennym była rozbita między Polskę, Niemcy i Wolne Miasto Gdańsk. Ich położenie na styku różnych światów, wpływów kulturowych (zarówno słowiańskich jak i germańskich) sprawiło, że historia tego obszaru biegła odrębnym torem. Co wyróżnia Kaszubów? Jak oni sami siebie definiują? Jak wyglądała ich historia? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof...2024-03-201h 24

Historia BEZ KITUMuzyka klasyczna w cieniu swastyki | Rozmowa z prof. Mirosławem Filipowiczem deologia narodowego socjalizmu uderzała w muzykę, która podobnie jak inne obszary życia w III Rzeszy miała być czysta rasowo. Z niektórymi jej gatunkami walczono (np. jazz, swing). Muzyka klasyczna miała się nieco lepiej, ale szykanowano kompozytorów pochodzenia żydowskiego. Ich utwory przestawały być grane, a oni zmuszani do emigracji. Wyjeżdżali także twórcy, którzy nie zgadzali się z polityką nazistów lub których twórczość naziści określili mianem „muzyki zdegenerowanej”. Zapraszamy na rozmowę z prof. Mirosławem Filipowiczem, historykiem z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie oraz Pracowni Instyt...2024-03-1356 min

Historia BEZ KITUStanisław Mikołajczyk – dramat realisty | Rozmowa z prof. Andrzejem PaczkowskimStanisław Mikołajczyk, to historia polityka pochodzącego ze wsi, który wiele osiągnął w Polsce przedwojennej, dzięki determinacji i wrodzonym zdolnościom. W 1930 r. w wieku dwudziestu dziewięciu lat został najmłodszym posłem na Sejm RP. Jego kariera nabrała tempa w czasie II wojny światowej. Jako bliski współpracownik premiera rządu polskiego na uchodźstwie gen. Władysława Sikorskiego, w lipcu 1943 r. po katastrofie gibraltarskiej, przejął po nim fotel premiera. Po zakończeniu wojny wrócił do Polski, aby szukać porozumienia z komunistami i walczyć o niepodległość i demokratyzację kraju. Dlaczego przegrał? Zapras...2024-03-0635 min

Historia BEZ KITUIrlandzka Armia Republikańska: polityka i przemoc | rozmowa z dr Kacprem RękawkiemIrlandzka Armia Republikańska powstała w 1919 r. – w czasie wojny Irlandczyków z Brytyjczykami o niepodległość – jako organizacja zbrojna irlandzkiego ruchu republikańskiego. Od uzyskania niepodległości przez Irlandię w 1921 r. dążyła do przyłączenia także Irlandii Północnej. Powszechnie IRA kojarzy się z krwawymi zamachami. Warto jednak pamiętać, że w jej historii dochodziło do rozłamów, w wyniku których jedni opowiadali się za pokojowymi metodami walki, drudzy zaś stawiali na działania terrorystyczne. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Kacprem Rękawkiem, ekspertem do spraw terroryzmu i jego zwalczania – prac...2024-02-2851 min

Historia BEZ KITUHistoria Platformy Obywatelskiej | rozmowa z prof. Antonim DudkiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Platformę Obywatelską w 2001 r. założyło trzech polityków: Donald Tusk, Maciej Płażyński i Andrzej Olechowski. W ciągu kilku kolejnych lat dwóch jej współzałożycieli rozstało się z partią, a na niekwestionowanego lidera wyrósł Donald Tusk. Od momentu powstania Platforma Obywatelska trzykrotnie wygrywała wybory parlamentarne – w 2007 r., 2011 r. i w 2023 r., ale żaden z jej kandydatów nie zwyciężył jak dotąd w wyborach prezydenckich. Niewątpliwie obecny premier jest utalentowanym politykiem, p...2024-02-211h 00

Historia BEZ KITUPowstanie Warszawskie - historia, trauma, duma | rozmowa z dr Januszem Marszalcem Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Czy powstanie warszawskie miało sens? Historycy w tej kwestii zajmują odmienne od siebie stanowiska. Sami powstańcy po latach różnie na nie odpowiadali. Rozmówca podkreśla, że miało ono doraźny cel polityczny, ale zakończyło się katastrofą. Ogromne straty poniosła ludność cywilna. Według szacunkowych danych zginęło od 150 tys. do nawet 200 tys. osób. Jakie czynniki zważyły na podjęciu decyzji o wybuchu powstania? Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Januszem Marszalcem, hi...2024-02-141h 23

Historia BEZ KITUDroga Ukrainy do Europy. Rozmowa z prof. Mykołą RiabczukiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Ukraina była i jest położona na pograniczu różnych kultur i cywilizacji. Od wieków rozwijała się pod wpływem Zachodu między innymi za pośrednictwem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a z drugiej strony Wschodu poprzez oddziaływanie Rosji. Do czasu wybuchu wojny w Ukrainie podział na część wschodnią – bardziej prorosyjską – i zachodnią był silnie odczuwalny. Obecnie to się zmieniło. Poziom sympatii dla Rosji bardzo spadł, natomiast wola oporu – niezależnie od regionu – sięga dziewięćdziesięciu kilku procent. Dlaczego Ukr...2024-02-0741 min

Historia BEZ KITUChiny po Mao. Czasy wielkiej modernizacji | Rozmowa z dr. Igorem ChabrowskimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Dojście do władzy Deng Xiaopinga w 1978 r. zmieniło Chiny. Pozostały one krajem socjalistycznym, ale modernizacja państwa dała impuls do szybkiego rozwoju gospodarki. Wprowadzono elementy wolnego rynku, jednak państwo starało się zachować w swoich rękach większość własności. Nowy przywódca wyprowadził kraj z izolacji międzynarodowej. Jednak w 1989 r. Chiny nie stanęły w szeregu państw, w których obalono system komunistyczny. Dlaczego? Zapraszamy do obejrzenia i wysłuchania rozmowy z dr. Igorem Chabrowskim...2024-01-311h 38

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: WIERZCHOWINY 1945 / z dr. Mariuszem Zajączkowskim rozmawia prof. Rafał Wnuk SPOTKANIA Z KLIO: z dr. Mariuszem Zajączkowskim - o książce "Wierzchowiny 1945 fakty i mity, współczesne dyskursy historyczne i spory interpretacyjne o sprawstwo zbrodni i Narodowe Siły Zbrojne" - rozmawia prof. Rafał Wnuk Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” @BramaGrodzkaTeatrNN w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Po więcej materiałów zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu 2024-01-281h 00

Historia BEZ KITUKampania Polska 1939 r. Historia pierwszego Blitzkriegu | rozmowa z dr. Janem Szkudlińskim Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Z czym mieliśmy do czynienia jesienią 1939 r., kiedy III Rzesza napadła na Polskę, z wojną obronną, kampanią wrześniową, a może jednak z kampanią polską? Już po dwóch tygodniach trwania walk było wiadomo, że zakończy się ona klęską Polaków. Wojsko Polskie, mniej liczebne niż siły niemieckie, nie było przede wszystkim przygotowane na prowadzenie wojny w nowoczesny sposób. Jak się okazało kluczową rolę odegrały łączność i koordynacja różnych jednostek w powietrzu i na ziemi. Polscy żołnier...2024-01-241h 31

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: STALIN i SZOSTAKOWICZ / z Mirosławem Filipowiczem rozmawia Jerzy Giebułtowski SPOTKANIA Z KLIO: z prof. Mirosławem Filipowiczem - o książce Juliana Barnesa "Zgiełk czasu" - rozmawia dr Jerzy Giebułtowski Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” @BramaGrodzkaTeatrNN w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Po więcej materiałów zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu 2024-01-211h 16

Historia BEZ KITUDekada Gierka. Nieudany skok w nowoczesność | rozmowa z dr hab. prof. UW Marcinem Zarembą Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Edward Gierek doszedł do władzy w wyniku wydarzeń z grudnia 1970 r., kiedy protesty robotnicze w kilku miastach Wybrzeża zostały brutalnie spacyfikowane przez władzę komunistyczną kierowaną przez Władysława Gomułkę. Doszło do przewrotu w wyniku, którego do władzy w partii wyniesiony został Edward Gierek. Dekada rządów ekipy Edwarda Gierka przyniosła mieszkańcom Polski krótkotrwałą zmianę na lepsze, której od dawna oczekiwali. Wzrost gospodarczy kraju w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych zawdzięczan...2024-01-171h 00

Historia BEZ KITURozliczenia powojenne (Norymberga i Tokio) | Rozmowa z prof. Pawłem Machcewiczem Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Zarówno po I jak i po II wojnie światowej podejmowano działania mające na celu rozliczenie sprawców zbrodni wojennych. Społeczeństwo niemieckie po 1918 r. z oporem przyjmowało oskarżenia, w których obarczano ich kraj za rozpętanie wojny. Nie powołano wówczas żadnego międzynarodowego trybunału i odbył się tylko jeden proces. Zupełnie inaczej sytuacja wyglądała w latach czterdziestych, gdy doszło do rozliczeń sądowych na niespotykaną wcześniej skalę. Polskie władze na emigracji j...2024-01-1136 min

Historia BEZ KITUNiemcy Zachodnie lat 50-tych i 60-tych XX w. Europejski Feniks? Rozmowa z red. Kazimierzem WóycickimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Reformy ministra gospodarki Ludwiga Erharda przyczyniły się do dużego wzrostu gospodarczego Republiki Federalnej Niemiec. Do 1961 r. Berlin Zachodni był oknem na świat dla mieszkańców państw położonych za żelazną kurtyną. Aby powstrzymać ucieczki obywateli Niemieckiej Republiki Demokratycznej, latem 1961 r. rozpoczęła się budowa muru berlińskiego. W latach sześćdziesiątych w życiu politycznym w RFN pojawiła się młodsza generacja ludzi takich jak Willy Brandt – nadburmistrz Berlina Zachodniego (1957–1966) i późniejszy kanclerz RFN. W dorosłość wkroczyło pokolenie uro...2024-01-0346 min

Historia BEZ KITUPaństwo Mao. Chińska wersja komunistycznej utopii | rozmowa z dr. Igorem Chabrowskimopis 2023-12-271h 33

Historia BEZ KITUDekada Jaruzelskiego, czyli schyłek PRL | Rozmowa z prof. Antonim DudkiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Kariera Wojciecha Jaruzelskiego należała do jednych z najbardziej spektakularnych w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Mimo, że nie miał on odpowiedniego pochodzenia społecznego, piął się stopniowo po kolejnych jej szczeblach. W wieku trzydziestu trzech lat został generałem brygady. Na salony wielkiej polityki wkroczył w latach sześćdziesiątych. Przez dwadzieścia lat kierował Ministerstwem Obrony Narodowej. W 1968 r. odpowiadał za nagonkę antysemicką w wojsku. W latach osiemdziesiątych zajmował wiele stanowisk jednocześnie i skupił w swoich rękach najwięcej realnej...2023-12-2041 min

Historia BEZ KITUZanim przyszedł Holokaust – Żydzi w II Rzeczypospolitej | Rozmowa z dr hab. Jolantą ŻyndulZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Ponad trzymilionowa społeczność żydowska w II Rzeczpospolitej była mocno zróżnicowana z perspektywy politycznej, religijnej i społecznej. Niektórzy zasymilowali się do kultury polskiej i nazywali siebie Polakami wyznania mojżeszowego, inni mocno bronili swojej odrębności. Pod względem politycznym reprezentowali różne kierunki i idee. Obok ortodoksów istniały ugrupowania syjonistyczne i fołkiści, a także socjaliści. Okres dwudziestolecia międzywojennego – mimo narastającego antysemityzmu w latach trzydziestych – sprzyjał rozwojowi żydowskiego życia kulturalnego i społecznego. Zapra...2023-12-131h 07

Historia BEZ KITUUpadek Jugosławii – bolesne narodziny państw narodowych | Rozmowa z red. Konstantym GebertemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu W wyniku I wojny światowej na mapie Europy pojawiło się Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r. funkcjonujące jako Królestwo Jugosławii). Nowy twór polityczny stanowił konglomerat różnych narodowości z odrębnymi językami, kulturami i religiami. Serbowie z reguły wyznawali prawosławie, Chorwaci i Słoweńcy – katolicyzm, a w Bośni mieszkała duża społeczność muzułmańska. W okresie II wojny światowej na tych terenach toczyła się brutalna wojna...2023-12-0638 min

Historia BEZ KITUKomunistyczny aparat terroru – stabilizacja | Rozmowa z prof. Andrzejem PaczkowskimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Aparat bezpieczeństwa w Polsce został po raz pierwszy zmuszony do poważnej reorganizacji w 1954 r., po ucieczce za granicę wysokiej rangi funkcjonariusza Departamentu X ppłk. Józefa Światło. Kolejne przekształcenia przeszedł w 1956 r. Utworzona wówczas Służba Bezpieczeństwa została mocno zredukowana w stosunku do lat pięćdziesiątych oraz zakamuflowana w strukturach Milicji Obywatelskiej. Zmieniła się też jej filozofia działania. Skupiała się ona na inwigilacji potencjalnie wrogich środowisk: kościelnych, intelektualnych, studenckich, artystycznych...2023-11-2928 min

Historia BEZ KITUPoczątki Republiki Federalnej Niemiec. | rozmowa z red. Kazimierzem WóycickimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Niemcy wyszły z wojny pokonane. Część przedwojennego obszaru utraciły na rzecz Polski, a pozostała znalazła się w czterech strefach okupacyjnych kontrolowanych przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię i Francję. Z tych trzech ostatnich w 1949 r. powstała Republika Federalna Niemiec. Oprócz wielu problemów natury politycznej, społecznej i gospodarczej konieczny był rozrachunek z przeszłością na drodze ku demokratyzacji państwa. Przewodnikami w tym procesie był filozof Karl Jaspers i historyk Friedrich Meinecke. Ich prace ukształtowały kulturę p...2023-11-221h 23

Historia BEZ KITUChińska „wielka smuta”: od upadku cesarstwa do rewolucji Mao | Rozmowa z dr Igorem ChabrowskimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Dynastia Qing rządziła Chinami przez kilkaset lat. Końcem jej panowania okazały się reformy wdrożone po przegranej w 1895 r. wojnie chińsko-japońskiej, które zmieniły dotychczasowy systemu edukacji oraz aparat wojskowy. Zmieniły one również społeczeństwo i jego nastawienie do władzy. Problemy ekonomiczne i społeczne sprawiły, że pojawiły się fascynacje rewolucją – wybuchały bunty i powstania. W 1912 r. Chiny stały się republiką. Z czasem kierownictwo krajem przejął Kuomintang – partia nacjonalistyczna, która w l...2023-11-151h 21

Historia BEZ KITUHamas i jego palestyńscy poprzednicy | rozmowa z dr. Kacprem Rękawkiem Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Relacje izraelsko-palestyńskie naznaczone są pasmem kryzysów i wojen, które wybuchają co pewien czas. Atak Hamasu z 7 października 2023 r., stanowił kolejną odsłonę tego kilkudziesięcioletniego konfliktu. Korzenie tej terrorystycznej organizacji tkwią w działalności społecznej i charytatywnej lat siedemdziesiątych XX w. Pod koniec lat osiemdziesiątych Hamas zaczyna przeprowadzać pierwsze zamachy. Obecny kryzys wydaje się właściwie sytuacją bez wyjścia, ponieważ Hamas dąży do tego, aby zniszczyć państwo Izrael. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmo...2023-11-081h 16

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: z prof. KRZYSZTOFEM POMIANEM rozmawia prof. MIROSŁAW FILIPOWICZNa rozmowę zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” @BramaGrodzkaTeatrNN w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl/ oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/profile.php?... 2023-11-051h 33

Historia BEZ KITUUkraina niepodległa | Rozmowa z prof. Tomaszem StryjkiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Niepodległa Ukraina mierzyła się z dużo bardziej złożonymi problemami niż Polska po 1989 r. Nie otrzymała porównywalnego wsparcia finansowego ze strony Zachodu. Pierwsze lata wolności charakteryzowały się wysoką inflacją i znacznym spadkiem Produktu Krajowego Brutto. Położona między Wschodem a Zachodem dążyła do integracji europejskiej, jednak za rządów Wiktora Janukowycza dryfowała bardziej w stronę Rosji. W Ukrainie dochodziło do prób fałszowania wyników wyborów (2004) i tłumienia protestów...2023-11-011h 10

Historia BEZ KITUPolscy czekiści - geneza i rozwój | rozmowa z prof. Andrzejem PaczkowskimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Polski aparat bezpieczeństwa został stworzony na wzór sowiecki. Resortowi Bezpieczeństwa Publicznego, a potem Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego podlegała nie tylko policja polityczna, lecz także wojsko (KBW), milicja i więziennictwo. Łącznie siły te liczyły 180 tys. uzbrojonych ludzi. Były skutecznym narzędziem w rękach komunistów, które umożliwiło im przejęcie władzy w Polsce i zwalczanie wszystkich jej wrogów. Do 1948 r. terror miał charakter masowy, potem stał się powszechny. Właściwie każdy mógł znaleź...2023-10-2532 min

Historia BEZ KITUŻydzi-Palestyńczycy: konflikt egzystencjalny? Rozmowa z red. Konstantym GebertemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Konflikt izraelsko-palestyński wraca od dziesięcioleci, w kolejnych dramatycznych odsłonach. Tym razem wojna, której początek dał zmasowany atak palestyńskiego Hamasu - w sobotę 7 października 2023 r. - całkowicie zaskoczyła władze, a przypuszczalnie też wywiad Izraela. Choć historia tylko z pozoru się powtarza, ten fatalny dla Izraela początek nowego otwarcia konfliktu budzi oczywiste skojarzenia z tzw. Wojną Jom Kipur (1973) gdy Izrael został całkowicie zaskoczony atakiem Egiptu i Syrii. Kto odpowiada za to zaskoczenie, które nie miało prawa...2023-10-1841 min

Historia BEZ KITUWspółcześni kondotierzy? Cudzoziemscy ochotnicy na wojnie w Ukrainie. Rozmowa z dr Kacprem Rękawkiem Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Od ataku w 2014 r. Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, po obu stronach konfliktu, zaczęli pojawiać się ochotnicy z całego świata. Ich motywacje do walki mogą niekiedy zadziwiać. Po stronie tzw. separatystów biło się wiele osób pochodzących ze skrajnie prawicowych i lewicowych środowisk z Europy, których łączyła nienawiść do Stanów Zjednoczonych. Wśród ochotników w Ukrainie takiego wyraźnego łącznika nie było. Kolejny napływ zagranicznych bojowników nastąpił po 24 lutego 2022 r., gdy prezydent Ukrainy Wołodymy...2023-10-1151 min

Historia BEZ KITUPiS - dzieje pewnej partii | Rozmowa z prof. Antonim DudkiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Od ośmiu lat u władzy w Polsce utrzymuje się Prawo i Sprawiedliwość. Cieszy się ono wciąż dużym poparciem społecznym, jakiego nie udało się zbudować żadnej z poprzednio rządzących w kraju partii politycznych. Niewątpliwie jednym z czynników, którym zawdzięcza swoją dużą popularność, są rozbudowane programy społeczne. Ale nie tylko one decydują o sukcesie tego ugrupowania. Partia rządząca skupiła wokół siebie osoby, które utożsamiają się z jej retoryką spiskowo-patriotyczną. Dezawuu...2023-10-0436 min

Historia BEZ KITUUkraina Sowiecka – naród w zamrożeniu | Rozmowa z prof. Tomaszem Stryjkiem Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Historię Ukrainy w XX wieku wyznaczają jej związki z Rosją Radziecką. Co prawda Sowieci język ukraiński uważali za dialekt ludowy, a mimo to w latach dwudziestych stworzyli warunki dla jego rozwoju, po to, by stał się on narzędziem indoktrynacji społeczeństwa ukraińskiego. W latach trzydziestych bolszewicy nie mogąc przeprowadzić kolektywizacji, postanowili złamać miejscową ludność głodem. Wielki Głód (Hołodomor) pochłonął kilka milionów ofiar. Represje dotknęły również inteligencję. Po raz pierwszy ziemie zachodniej i...2023-09-2753 min

Historia BEZ KITUZa pierwszego Sowieta–okupacja ziem wschodnich II Rzeczpospolitej | Rozmowa z prof. Rafałem WnukiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu W wyniku agresji Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 r. pod okupacją sowiecką znalazło się ponad 50 proc. terytorium naszego kraju, z przeszło 13 milionami obywateli. Zróżnicowane pod względem narodowościowym ziemie II Rzeczpospolitej zostały wkrótce wcielone do Kraju Rad, a ich mieszkańcy otrzymali radzieckie obywatelstwo. Rozpoczął się proces ukrainizacji i białorutenizacji tych ziem. Znacjonalizowano przemysł. Przejęto na rzecz państwa dużą i średnią własność ziemską. Ograniczono działalność duchownych różnych wyznań. Tysiące ludzi uwięziono lub deportowan...2023-09-201h 21

Historia BEZ KITUTerroryści - bojownicy o wolność, czy zbrodniarze? Rozmowa z dr. Kacprem RękawkiemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Terroryzm narodził się w drugiej połowie XIX wieku. Był zarówno niezgodą na zastaną politykę oraz próbą jej zmiany za pomocą walki zbrojnej, jak również sposobem prowadzenia wojny. Na przestrzeni lat przechodził różne fazy. Pierwsi terroryści organizowali zamachy na władców i kapitalistów, kolejni posługiwali się nim w imię walki o niepodległość swoich państw, a począwszy od lat siedemdziesiątych XX wieku przybrał on charakter wojny religijnej. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. Kacpre...2023-09-1342 min

Historia BEZ KITULato 80’ – wielki przełom | Rozmowa z dr Anną MachcewiczZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu W lecie 1980 r. w różnych miejscach i w różnym czasie w Polsce wybuchały strajki robotników, żądających poprawy ich sytuacji ekonomicznej. Do pierwszych dużych wystąpień doszło na początku lipca 1980 r. na Lubelszczyźnie. Ówczesne władze w miarę szybko zażegnały kryzys i spełniły obietnice protestujących. Dużo poważniejsze konsekwencje miał strajk zapoczątkowany w połowie sierpnia 1980 r. w Stoczni Gdańskiej. Strajkujący oprócz podwyżek żądali przywrócenia do pracy suwnicowe...2023-09-0633 min

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: z dr. Jerzym Giebułtowskim - tłumaczem książki Borysa Sawinkowa "Czwarty jeździec Apokalipsy" - rozmawia prof. Mirosław FilipowiczZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Borys Sawinkow (1879–1925), urodził się w Charkowie, ale dzieciństwo spędził w Warszawie, gdzie jego ojciec był sędzią w rosyjskiej administracji zaborczej. Studiował w Petersburskim Uniwersytecie Państwowym, skąd go relegowano za działalność polityczną. Studia kontynuował w Niemczech. Po powrocie do Rosji zaangażował się w działalność rewolucyjną, za co w 1901 r. aresztowała go carska Ochrana. Zesłano go na Syberię. Wstąpił do Partii Socjalistów-Rewolucjonistów (eserów). Udało mu się zbiec, po czym wstąpił do grupy terrorystycznej (m.i...2023-09-041h 03

Historia BEZ KITUCzerwoni Khmerzy – ludobójstwo w służbie utopii | Rozmowa z red. Konstantym GebertemZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu W latach siedemdziesiątych władzę w Kambodży przejęli Czerwoni Khmerzy. Przewodził im wykształcony w Paryżu Pol Pot. Był człowiekiem zafascynowanym komunizmem i maoizmem. Budowa społeczeństwa idealnego na wzór socjalistyczny doprowadziła do powstania jednego z najkrwawszych reżimów, który wymordował lub przyczynił się do śmierci milionów mieszkańców tego niewielkiego kraju. Zapraszamy na rozmowę z Konstantym Gebertem, opozycjonistą w czasach PRL, dziennikarzem, autorem książki „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło”. #historiabezkit...2023-08-3043 min

Historia BEZ KITUPolacy od narodu szlacheckiego do narodu nowoczesnego | Rozmowa z prof. Adamem LeszczyńskimZapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl /historiabezkitu.pl czy Buycoffee.to/historiabezkitu Historia warstw nieuprzywilejowanych cieszy się coraz większym zainteresowaniem badaczy. Przyzwyczailiśmy się patrzeć na przeszłość przez pryzmat dziejów elit, dlatego często zapominamy, że większość z nas wywodzi się ze stanu chłopskiego. Proces emancypacji chłopów na ziemiach polskich napotykał na opór warstwy ziemiańskiej, ponieważ kosztował ją utratę majątków, władzy i wpływów. Historia uwłaszczenia to zarazem opowieść o procesie kształtowania się nowoczesnego narodu. Zapraszamy na rozmowę z dr. hab. Adamem Leszczyńskim, prof. Un...2023-08-2325 min

Historia BEZ KITUUkraina – geneza narodu. Rozmowa z prof. Tomaszem Stryjkiem Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy Patronite/historiabezkitu.pl Buycoffee.to/historiabezkitu Naród ukraiński jako nowoczesna wspólnota zaczął się kształtować w XIX w. W budowaniu poczucia odrębności ważną rolę odegrała inteligencja pochodzenia ludowego. Poeci, pisarze, historycy odwoływali się do przeszłości – niejednokrotnie wspólnej zarówno dla Rosjan, jak i Białorusinów (Ruś Kijowska). Narodową tożsamość budzili poprzez nawiązywanie do historii kozaczyzny, która była nie tylko organizacją wojskową, ale także państwową. Warto pamiętać, że łączność ziem ukraińskich z Rzeczpospolitą Obojga Narodów, z...2023-08-1649 min

Historia BEZ KITUWojna domowa w Hiszpanii (1936–1939). Rozmowa z prof. Pawłem MachcewiczemWojna domowa w Hiszpanii należy do najkrwawszych konfliktów w najnowszych dziejach Europy. Pochłonęła tysiące ofiar po obu stronach. Takiej skali terroru nie znał chyba żaden kraj w Europie w XX wieku. W konflikt wewnętrzny pomiędzy frankistami a republikanami szybko włączyły się faszystowskie Włochy i III Rzesza po jednej stronie oraz ZSRR po drugiej. Walczyło też wielu ochotników z rożnych krajów Europy i świata. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Pawłem Machcewiczem z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę...2023-08-0931 min

Historia BEZ KITUAktion Zamość – próba stworzenia „bastionu niemieckości na Wschodzie”. Rozmowa z Agnieszką JaczyńskąW nocy z 27 na 28 listopada 1942 r. Niemcy rozpoczęli wysiedlenia ludności na Zamojszczyźnie, jednak wskutek oporu ze strony Polaków przerwali je latem 1943 r. Wynikały one z założeń narodowego socjalizmu – idei zdobycia tzw. „przestrzeni życiowej”. Poprzedziły je długotrwałe i skrupulatne przygotowania ze strony okupanta, a sam proces składał się z trzech różniących się od siebie faz. Dotknęły one tysiące mieszkańców, w tym dzieci, które wysyłano do III Rzeszy, aby je zgermanizować. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Agnieszką Jaczyńską – historyczką, nauczycielką historii w Liceum Społecznym im. Unii Eur...2023-08-0229 min

Historia BEZ KITUOstatni Mohikanie. Zmierzch powojennego podziemia niepodległościowego | rozmowa z dr. Sławomirem PoleszakiemOstatni Mohikanie. Zmierzch powojennego podziemia niepodległościowego. Rozmowa z dr Sławomirem Poleszakiem, historykiem z Instytutu Studiów Politycznych PAN i Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” Po 1944 r. tysiące ludzi walczyło w szeregach polskiego podziemia niepodległościowego o suwerenność kraju. Dla władzy komunistycznej byli obok Polskiego Stronnictwa Ludowego głównym wrogiem, z którym bezlitośnie się rozprawiano. Po sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego i ogłoszonej amnestii w 1947 r., w podziemiu pozostali tylko najbardziej nieprzejednani i nieufni wobec obietnic komunistów. Część z nich zginęła w obławach przeprowadzonych przez aparat represji, inni z kolei uk...2023-07-2642 min

Historia BEZ KITUJedwabne 1941 | rozmowa z dr. Krzysztofem PersakiemPogromy Żydów po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej latem 1941 r. wydarzyły się w całej wschodniej Europie – od Łotwy po Besarabię. Również na ziemiach okupowanej Polski, na zachodniej Białostocczyźnie i północnym Mazowszu, w lipcu 1941 r. antyżydowska przemoc inspirowana przez Niemców osiągnęła apogeum. Do pierwszego pogromu doszło 7 lipca 1941 r. w Radziłowie, do kolejnego 10 lipca 1941 r. w Jedwabnem, a łącznie zdarzyły się one w ponad dwudziestu miejscowościach na Białostocczyźnie i północnym Mazowszu. O przyczynach tych wydarzeń i istniejących wokół nich kontrowersjach opowiada dr Krzysztof Persak z ISP PAN i Muzeum Historii Żydów P...2023-07-1948 min

Historia BEZ KITURosja Jelcyna i Putina - ucieczka od wolności | rozmowa z dr Markiem RadziwonemProces demokratyzacji Rosji nie udał się. Rozpad Związku Sowieckiego w grudniu 1991 r. rzeczywiście zapoczątkował reformy, ale szybko znalazły one przeciwników. Nie wszyscy pogodzili się z końcem ZSRR i nie chcieli zmian. Wybuch I wojny czeczeńskiej, kryzys konstytucyjny z 1993 r., czy w końcu wybory prezydenckie w 1996 r., to wydarzenia, w których historycy i politolodzy dopatrują się symptomów odchodzenia od liberalizacji i demokratyzacji na rzecz autokratycznego modelu rządów. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ... Instagram https://www.i...2023-07-1231 min

Historia BEZ KITUPrzywódcy ZSRR - od Stalina do Gorbaczowa | rozmowa z prof. Mirosławem Filipowiczem Przez kilkadziesiąt lat istnienia Związek Radziecki był rządzony przez kilku ludzi. Najdłużej u władzy utrzymał się Józef Stalin, którego fenomen od lat próbują zrozumieć historycy. Przejął kierowanie partią po śmierci Włodzimierza Lenina w 1924 r. i pozostał na tej pozycji do 1953 r. Pomimo ogromu zbrodni popełnionych z jego rozkazu, niektórzy intelektualiści na Zachodzie i w Stanach Zjednoczonych pozostawali pod urokiem przywódcy ZSRR. Sami Rosjanie do swoich przywódców potrafili mieć odmiennych stosunek niż reszta świata. Najlepszym tego przykładem jest Michaił Gorbaczow – bardzo ceniony poza granicami kraju, we własnym stał...2023-07-0530 min

Historia BEZ KITURok 1956 w Polsce | rozmowa z prof. Pawłem Machcewiczem Proces destalinizacji w Polsce po październiku 1956 r., w porównaniu z innymi krajami bloku sowieckiego, był najbardziej głęboki. Władysław Gomułka, który w wyniku wydarzeń 1956 r. doszedł do władzy, zmienił wiele. Złagodził cenzurę, odesłał do ZSRR sowieckich doradców, zawiesił kolektywizację wsi czy też zgodził się na powrót religii do szkoły. Pomimo że liberalizacja trwała krótko, nigdy już nie wrócono do brutalnych praktyk z okresu stalinizmu. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 I...2023-06-2841 min

Historia BEZ KITUŻydzi i antysemityzm w PRL | rozmowa z prof. Dariuszem Stola Szacuje się, że z Zagłady ocalało ok. 300 tys. Żydów polskich. Większość z nich zdecydowała się na wyjazd z Polski. Jednym z motywów ich emigracji była niechęć jaka spotykała ich ze strony swoich przedwojennych sąsiadów oraz utrzymujące się nastroje antysemickie wśród wielu Polaków. Fala żydowskiego uchodźstwa ruszyła po pogromie kieleckim. Następny exodus zaczyna się w 1949 r., przede wszystkim do powstałego rok wcześniej państwa Izrael. Kolejne fale wyjazdów nastąpiły po 1956 i w 1968 r. W tym ostatnim przypadku, wskutek antysemickiej nagonki wywołanej pr...2023-06-2133 min

Historia BEZ KITUIII Rzeczpospolita | rozmowa z prof. Antonim DudkiemIII Rzeczpospolita nie powstała w ciągu jednego dnia. Jej narodziny poprzedziły wydarzenia, które rozegrały się pomiędzy 4 czerwca 1989 r. (kontraktowe wybory), a 27 października 1991 r. (całkowicie wolne wybory). Polskiemu życiu politycznemu przez pierwszych dziesięć lat brakowało stabilności. Później zostało zdominowane przez dwa ugrupowania, które do dziś utrzymują się na scenie politycznej. Z perspektywy czasu wyraźnie widzimy sukcesy i porażki demokracji nad Wisłą. Obecność w Unii Europejskiej i NATO dała nam gwarancję bezpieczeństwa. Jednak wciąż na mądre reformy czeka sądownictwo, służba zdrowia czy szkolnictwo #historiabez...2023-06-1445 min

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: z prof. Grzegorzem Motyką rozmawia prof. Rafał Wnuk SPOTKANIA Z KLIO: z prof. Grzegorzem Motyką - autorem książki „Akcja Wisła ’47. Komunistyczna czystka etniczna” - rozmawia prof. Rafał Wnuk Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl/ oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/profile.php?id=100085554092031 2023-06-091h 00

Historia BEZ KITURozpad imperium sowieckiego | rozmowa z dr. Markiem Radziwonem Po dojściu do władzy w 1985 r. Michaił Gorbaczow zaczął wprowadzać reformy, których ostateczną konsekwencją był rozpad ZSRR. Zmiany wymusił pogłębiający się w latach osiemdziesiątych kryzys gospodarczy. Pierestrojka zmierzała do powstrzymania rozsypującego się imperium. Tymczasem modernizowanie państwa – poluzowanie cenzury, wprowadzenie prywatnej własności, otwarcie granic czy w końcu amnestia dla więźniów politycznych – miało skutek odwrotny od zamierzonego. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/ 2023-06-071h 00

Historia BEZ KITUAryjska strona | rozmowa z dr Krzysztofem Persakiem Wraz z rozpoczęciem deportacji do obozów zagłady wielu Żydów polskich szukało ratunku „po aryjskiej stronie”. Zagadnie to było i jest przedmiotem szczegółowych badań polskich historyków. Niektórzy z nich padli ofiarą bezpardonowych ataków ze strony niektórych sił politycznych oraz mediów, które w świadomy sposób lekceważą ustalenia badaczy oparte o wnikliwą analizę krytyczną źródeł pisanych czy relacji świadków. Do rozmowy na ten temat zaprosiliśmy dr Krzysztofa Persaka, pracownika Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i „Polin” Muzeum Historii Żydów Polskich oraz współredaktora publikacji IPN „Wokół Jedwabnego”...2023-05-3153 min

Historia BEZ KITUCzechosłowacja. Od powojennego odrodzenia do aksamitnego rozwodu | rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim Droga Czechosłowacji do komunizmu przebiegała inaczej niż w przypadku Polski. Ostatni przedwojenny prezydent Edward Beneš jesienią 1939 r. udał się na wygnanie do Wielkiej Brytanii. W grudniu 1943 r. kierowany przez niego rząd emigracyjny zawarł układ sojusznicy z ZSRR. W zamian za lojalność na płaszczyźnie międzynarodowej, a także gospodarczej i wojskowej, Czechosłowacja miała rozwijać się zgodnie z regułami obowiązującymi w systemach demokratycznych. W nadziei na spełnienie tych obietnic, wiosną 1945 r. Beneš wrócił do Koszyc, a następnie do Pragi. Historia potoczyła się jednak inaczej. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą str...2023-05-2431 min

Historia BEZ KITUNarodziny Rosji Radzieckiej | rozmowa z prof. Mirosławem Filipowiczem Rewolucje w Rosji zmiotły z powierzchni ziemi instytucję caratu. Mikołaj II nie tylko został odsunięty od władzy (abdykował), lecz także wraz z rodziną został zamordowany. Spośród ugrupowań politycznych w Rosji tylko bolszewicy byli na tyle zdeterminowani, aby przejąć władzę, która dosłownie leżała na ulicy. Nie mieli oni jakiegokolwiek doświadczenia w zarządzaniu czymkolwiek, ale byli gotowi na wszystko, aby kierować największym krajem świata. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/histo 2023-05-1739 min

Historia BEZ KITUII Rzeczypospolita - polskie marzenie, ukraińska trauma | rozmowa z prof. Tomaszem Stryjkiem W czasie I wojny światowej elity ukraińskie w Galicji rozpoczęły starania o utworzenie własnego państwa. Podobnie jak w tym czasie Polacy powołali własne organizacje polityczne i militarne. Jednak ostatecznie walkę o własne państwo przegrali, a niepodległa Polska nie stworzyła im możliwości realizacji narodowych i osobistych aspiracji. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/ 2023-05-1043 min

Historia BEZ KITUSpołeczeństwo i gospodarka PRL | rozmowa z prof. Adamem Leszczyńskim Gospodarka planowana w PRL, która działała w oderwaniu od zasad wolnego rynku, ostatecznie się załamała. System okazał się nieefektywny i niewydolny, a inwestycje zamiast zysków przynosiły straty. Jednak w ciągu czterdziestu kilku lat krajobraz gospodarczy Polski bardzo się zmienił, a wielu obywateli zawdzięczało socjalistycznemu państwu awans społeczny związany z upowszechnieniem oświaty oraz migracją ludności do miast. W efekcie Polska z kraju rolniczego stała się państwem uprzemysłowionym. Niestety w tym czasie nie udało się zmniejszyć dystansu jaki dzielił nasz kraj od państw zachodnich. #historiab...2023-05-0336 min

Historia BEZ KITUPolskie Państwo Podziemne wobec Zagłady Żydów | rozmowa z dr. hab. Adamem Puławskim W czasie II wojny światowej zmieniało się podejście polskiego podziemia i struktur cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego do Zagłady. Interesowały się one losem ludności żydowskiej zamkniętej w gettach, jednak głównym obiektem ich troski byli etniczni Polacy. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 r., a następnie rozpoczęciu przez Niemców masowych mordów, polskie podziemie informowało o zbrodniach w nadziei, że okupant zaniecha dalszych działań. Gdy w końcu 1942 r. powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota”, większość polskich Żydów została już wymordowana. Ci którzy przeżyli i ukrywali się w lasach byli najcz...2023-04-2632 min

Historia BEZ KITUAkcja "Wisła" | rozmowa z dr. Mariuszem Zajączkowskim Akcja „Wisła” była zbrodnią komunistyczną na ludności ukraińskiej i łemkowskiej. Rozpoczęła się w drugiej połowie kwietnia, a zakończyła latem 1947 r. Objęła ponad 140 tys. Ukraińców i Łemków – najwięcej z woj. rzeszowskiego, potem lubelskiego i krakowskiego. Sama operacja miała na celu likwidację nacjonalistycznego podziemia ukraińskiego działającego w pojałtańskiej Polsce oraz asymilację ludności ukraińskiej. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl serwisy podcastowe: Spotify: Historia BEZ KITU Apple Podcats: Historia BEZ KITU oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KIT...2023-04-1921 min

Historia BEZ KITUJesień Narodów 1989 r. | Rozmowa z prof. Antonim Dudkiem Przemiany ustrojowe 1989 r. zaczęły się w Polsce i na Węgrzech, potem objęły Niemiecką Republikę Demokratyczną, Czechosłowację, a skończyły się w Bułgarii i Rumunii. W każdym z tych krajów miały one nieco inną dynamikę. W większości z nich władzę w sposób pokojowy z rąk partii komunistycznych w wyniku wyborów parlamentarnych przejmowały partie opozycyjne. Wyjątek stanowiły Rumunia oraz Bułgaria. W Rumuni doszło do zamachu stanu. Rządy przejęła grupa współpracowników dotychczasowego dyktatora, a komunistów odsunięto od władzy dopiero w połowie lat dziewięć...2023-04-1237 min

Historia BEZ KITURozmowa z z prof. Piotrem M. Majewskim - autorem książki „Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw, 1939–1945”SPOTKANIA Z KLIO: z prof. Piotrem M. Majewskim - autorem książki „Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw, 1939–1945” - rozmawia dr Agata Tatarenko Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/ 2023-04-071h 17

Historia BEZ KITUJózef Kuraś "Ogień" - bohater czy watażka ? | Rozmowa z prof. Rafałem WnukiemNarodowy Bank Polski wybił monetę kolekcjonerską z serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” z podobizną Józefa Kurasia „Ognia”. Na srebrnej dziesięciozłotówce widnieje poważna twarz młodego mężczyzny w rogatywce napis „Zachowali się jak trzeba”. Legendarny „Ogień” dla jednych złodziej i morderca, dla innych wcielenie góralskiego zbójnika grabiącego bogatych i rozdającego biednym, dla jeszcze innych wcielenie patrioty. W rozmowie tej prof. Rafał Wnuk mierzy się zarówno z historią „Ognia” jak i narosłych wokół niego mitów. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabe...2023-04-051h 10

Historia BEZ KITUSkąd wzięła się Czechosłowacja | Rozmowa z prof. Piotrem M. Majewskim 28 października 1918 r. na mapach Europy pojawiło się nowe państwo – Czechosłowacja. W przeciwieństwie do Polski, która odzyskała niepodległość po 123 latach rozbiorów, południowi sąsiedzi byli zupełnie nowym tworem politycznym. Powstanie zawdzięczali działaniom czeskiej i słowackiej inteligencki w okresie I wojny światowej oraz poparciu państw ententy. Pod względem narodowościowym Czechosłowacja przypominała Polskę, ponieważ 1/3 mieszkańców stanowiły mniejszości narodowe. Oba państwa rościły sobie pretensje do Śląska Cieszyńskiego, którego część znalazła się w granicach każdego z nich. #historiabezkitu Zajrzyjcie...2023-03-2927 min

Historia BEZ KITUDzieciństwo w cieniu wojny: Polska, Ukraina | rozmowa z Agnieszką Jaczyńską Wojna zostawia w psychice dzieci niezatarty ślad i doświadcza ich na całe życie. Wiele tragicznych i trudnych historii młodych ludzi napisała II wojna światowa. Deportacje, zsyłki, wysiedlenia, obozy, śmierć bliskich, tułaczka, to tylko wybrane przykłady traumatycznych zdarzeń, które towarzyszyły ich dzieciństwu. Współcześnie na naszych oczach rozgrywa się dramat dzieci ukraińskich. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/ 2023-03-2221 min

Historia BEZ KITUMarzec 1968 r. | rozmowa z prof. Dariuszem StolaMarzec 1968 r. był protestem pokoleniowym. W różnych częściach Europy i świata młodzi ludzie wychodzili na ulice. W Polsce wybuch społecznego niezadowolenia zaczął się od protestów przeciwko zdjęciu ze sceny „Dziadów” Adama Mickiewicza. Potem doszło do wystąpień w obronie usuniętych z Uniwersytetu Warszawskiego studentów. Na to nałożyła się jeszcze antyżydowska kampania propagandowa związana z rozgrywkami wewnątrz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Hi...2023-03-1528 min

Historia BEZ KITUBić się czy nie bić. Zrzeszenie "Wolność i Niezawisłość" | Rozmowa z dr Sławomirem Poleszakiem2 września 1945 r. płk Jan Rzepecki „Prezes”, były Delegat Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj wraz z kilkoma najbliższymi współpracownikami powołali do życia Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”. U podstaw jego powstania leżało założenie, że walka zbrojna nie przyniesie Polsce odzyskania niepodległości, dlatego należy zastąpić ją działalnością polityczno-społeczną. Pierwotnie miała działać do momentu wygrania przez Polskie Stronnictwo Ludowe wyborów parlamentarnych i odsunięcia komunistów od władzy. Jednak termin wyborów był odsuwany przez komunistów. Ta największa powojenna organizacja konspiracyjna przetrwała do końca 194...2023-03-0852 min

Historia BEZ KITUKościół katolicki Kardynała Stefana Wyszyńskiego | rozmowa z ks. prof. Andrzejem SzostkiemKardynał Stefan Wyszyński przez kilkadziesiąt lat kierował nie tylko Kościołem w Polsce, ale był politykiem i mężem stanu. Prowadził politykę ugody w stosunku do władzy komunistycznej, ale nie podporządkowania, czego dał wyraz w słynnym non possumus zawartym w liście biskupów z 1953 r. W ten sposób odpowiadał na działania władz państwowych zmierzające do jego podporządkowania. Jego wizja religii katolickiej opierała się na tradycji i ludowości, z której sam wyrósł. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu...2023-03-0322 min

Historia BEZ KITURozmowa z red. Konstantym Gebertem, autorem książki "Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło".SPOTKANIA Z KLIO: z red. Konstantym Gebertem, autorem książki „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło” rozmawiał Adam Puławski Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/2023-03-011h 13

Historia BEZ KITUPostanowienia Okrągłego Stołu i jego następstwa | Rozmowa z prof. Andrzejem FriszkeKontraktowe wybory do sejmu i wolne wybory do senatu, prezydent wybierany przez Zgromadzenie Narodowe, to najważniejsze postanowienia dotyczące zmian ustrojowych wynegocjowane przy Okrągłym Stole w 1989 r. przez opozycje polityczną i władze komunistyczne. Wydarzenie to zainicjowało proces przemian politycznych, który doprowadził do wprowadzenia systemu demokratycznego w Polsce. Wysokie koszty społeczne ówczesnych zmian przyczyniły się między innymi do złej legendy Okrągłego Stołu. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ...2023-02-221h 07

Historia BEZ KITUWołyń 1943 | Rozmowa z dr. Mariuszem Zajączkowskim80 lat temu - 9 lutego 1943 r. Ukraińska Powstańcza Armia zaatakowała polską wieś Parośla i wymordowała ponad 150 jej mieszkańców. Zbrodnię tę uznaje się za początek „antypolskiej akcji” na Wołyniu, która następnie objęła Galicję Wschodnią, a wiosną 1944 r. także południowo-wschodnią Lubelszczyznę. Historycy szacują, że w wyniku polsko-ukraińskiego konfliktu w czasie II wojny światowej zginęło między 80 tys. a 100 tys. Polaków, a w wyniku działań polskiej partyzantki między kilka a kilkanaście tysięcy Ukraińców. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://histo...2023-02-1526 min

Historia BEZ KITUSPOTKANIA Z KLIO: rozmowa z Andrzejem Brzezieckim o biografii Krzysztofa KozłowskiegoSPOTKANIA Z KLIO: rozmowa z Andrzejem Brzezieckim, autorem książki „Kocio Kozioł Senator. Biografia Krzysztofa Kozłowskiego”. Prowadzenie: prof. Mirosław Filipowicz Zapraszają: Pracownia Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej im. Jerzego Kłoczowskiego Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie oraz portal Historia bez kitu #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram.com/historiabezkitu/2023-02-081h 11

Historia BEZ KITUIzrael – państwo projekt czy państwo narodowe | Rozmowa z Red. Konstantym GebertemNarodziny ruchu syjonistycznego w końcu XIX w., który postulował utworzenie w Palestynie żydowskiej państwowości, dało początek emigracji na te tereny Żydów z całego świata. Zaczęli zakładać kolonie i wykupywać ziemie od Arabów. Od początku też pojawiły się antagonizmy z muzułmańskimi mieszkańcami. Konflikt ten nasilił się po powstaniu 14 maja 1948 r. państwa Izrael, które wkrótce stanęło do wojny w obronie swojej niepodległości. Zapraszamy na rozmowę z Konstantym Gebertem, opozycjonistą w czasach PRL, dziennikarzem, autorem książki „Miejsce pod słońcem. Wojny Izraela”. #histori...2023-02-0125 min

Historia BEZ KITUEditions Spotkania | Rozmowa z Panem Wojciechem SamolińskimNarodziny opozycji demokratycznej pociągnęły za sobą powstanie niezależnego ruchu wydawniczego. Wszystko zaczęło się w Lublinie w 1976 r. Grupa studentów z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (Janusz Krupski, Bogdan Borusewicz, Piotr Jegliński) postanowiła wydawać własne czasopismo, a także drukować książki poza oficjalnym obiegiem. W 1976 r. Piotr Jegliński za pośrednictwem kolegi z zespołu Sceny Plastycznej KUL przesłał do Polski zakupiony we Francji niewielki powielacz spirytusowy. Drukowano na nim pierwsze „Komunikaty” KOR. W 1977 r. środowisko skupione wokół Krupskiego założyło czasopismo „Spotkania. Niezależne pismo młodych katolików”. Zapraszamy do wysłuchania rozmow...2023-01-2542 min

Historia BEZ KITUJan Karski -prawdy i mity | rozmowa z dr. hab. Adamem Puławskim.Jan Karski, a właściwie Jan Kozielewski, pochodził z łódzkiej, niezamożnej, rodziny rzemieślniczej. Do historii przeszedł jako kurier i emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego i Rządu RP na Uchodźstwie, naoczny świadek Zagłady polskich Żydów. Przez wiele lat historycy sprowadzali misję Karskiego głównie do alarmowania świata o Zagładzie. Tymczasem najważniejszym jej celem jesienią 1942 r. było poinformowanie rządu RP w Londynie o konflikcie wewnątrz struktur wojskowych, cywilnych i politycznych Polskiego Państwa Podziemnego, a także o działaniach sowieckiej partyzantki na wschodzie. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stro...2023-01-1835 min

Historia BEZ KITUPolskie Stronnictwo Ludowe Stanisława Mikołajczyka | Rozmowa z prof. Andrzejem PaczkowskimRuch ludowy odgrywał znaczącą rolę na scenie politycznej w II Rzeczpospolitej. W czasie II wojny światowej przedstawiciele Stronnictwa Ludowego działali w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego i rządu RP na Uchodźstwie. Ich zbrojne ramię – Bataliony Chłopskie w większości scaliły się z Armią Krajową. Po wojnie Polskie Stronnictwo Ludowe pod wodzą Stanisława Mikołajczyka współtworzyło m.in. z komunistami Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, a jednocześnie było największą siłą opozycyjną mogącą, jak wierzyli niektórzy, przeszkodzić komunistom w ich drodze po władze. #historiabezkitu Zajrzyjcie r...2023-01-1125 min

Historia BEZ KITUEmigracja Polaków po II wojnie światowej | Rozmowa z prof. Dariuszem StolaW powojennej Europie rzesze ludzi zmuszonych zostało do emigracji w wyniku zmiany granic państwowych. W Polsce ich największe nasilenie przypadło na pierwsze lata po zakończeniu II wojny światowej. Po 1948 r. Polska stała się niemal krajem bez wyjścia. Granice państwową zamknięto, a zdobycie paszportu było praktycznie niemożliwe. Liberalizacja polityki paszportowej nastąpiła dopiero w połowie lat pięćdziesiątych w efekcie postępującej destalinizacji. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook...2023-01-0426 min

Historia BEZ KITUMit zdrady Zachodu | Rozmowa z prof. Piotrem M. MajewskimW ocenie wydarzeń historycznych niezwykle ważny jest ich kontekst i poznanie perspektywy różnych uczestników opisywanych zdarzeń. Polska historia najnowsza boryka się często z polityzacją i mitologizacją swojej przeszłości. Zapraszamy na rozmowę z Piotrem Majewskim, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Tym razem zastanowimy się czy w stosunku do wojny polsko-bolszewickiej, wybuchu II wojny światowej czy konferencji w Jałcie, możemy mówić o „zdradzie Zachodu”? #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl oraz nasze social media: Facebook https://www.facebook.com/Historia-BEZ-KITU-103793702471670 Instagram https://www.instagram 2022-12-2826 min

Historia BEZ KITULudobójstwa w XX wieku | Rozmowa z red. Konstantym GebertemWiek XX możemy nazwać erą ludobójstwa. Popełniono wówczas jedne z najbardziej okrutnych zbrodni, których intencją było wymordowanie w całości lub części grup narodowych, etnicznych, rasowych bądź religijnych. Samo pojęcie, nieznane wcześniej, powstało za sprawą polskiego prawnika o żydowskich korzeniach Rafała Lemkina. Dzięki jego staraniom Organizacja Narodów Zjednoczonych w 1948 r. uchwaliła konwencję o zapobieganiu i zwalczaniu ludobójstwa. Jednak pierwotna definicja Lemkina różniła się o tej przyjętej w konwencji. #historiabezkitu Zajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu...2022-12-2133 min

Historia BEZ KITUPolskie wpływy na kształtowanie Unii Europejskiej | Rozmowa z prof. Sławomirem ŁukasiewiczemBędąc częścią bloku sowieckiego przez wiele dekad Polska nie mogła uczestniczyć w procesie integracji europejskiej i budowy instytucji wspólnotowych. Nie oznacza to jednak, że politycy polscy nie uczestniczyli w dyskusjach towarzyszących tworzeniu zrębów Zjednoczonej Europy. Ponieważ byli to działacze emigracyjni, dlatego nie dane im było odgrywać roli aktywnych aktorów, ale ich poglądy walnie wpłynęły na pojawienie się konsensusu wśród krajowych polityków po załamaniu się systemu komunistycznego, a hasło wstąpienia do struktur unijnych stało się naczelnym drogowskazem polskiej polityki zagranicznej. Profesor Sławomir...2022-12-1436 min

Historia BEZ KITU"Solidarność" między rewolucją a dialogiem | Rozmowa z prof. Andrzejem FriszkeStrajki w Lublinie w lipcu 1980 r., a następnie na Wybrzeżu w sierpniu 1980 r. doprowadziły do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W następstwie tego w każdym zakładzie pracy w Polsce mógł powstać związek zawodowy niezależny od partii i rządzący się samodzielnie. Solidarność była rewolucją społeczną, która zakwestionowała dotychczasowy model funkcjonowania państwa. Niekwestionowanym liderem i symbolem, który konsolidował związek był Lech Wałęsa. Społeczeństwo zaczęło się samoorganizować. Własny związek zawodowy stworzyli rolnicy (NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”), a na wyższych...2022-12-071h 00

Historia BEZ KITUStosunek Polaków do Zagłady Żydów| Rozmowa z dr hab. Dariuszem LibionkąW kolejnej rozmowie dr hab. Dariusza Libionka opisuje postawy Polaków w reakcji na Zagładę Żydów. Na początku pytamy go o to jak silne były nastroje antysemickie w Polsce przedwojennej oraz jak na nie wpłynęły wydarzenia pierwszych lat wojny, szczególnie pod okupacją sowiecką. Nasz rozmówca porusza tak trudne tematy jak uczestnictwo Polaków w pogromach na Północnym Mazowszu i Podlasiu w lecie 1941 r. oraz udział granatowej policji w przeprowadzaniu akcji eksterminacyjnych. Osobnym tematem jest pomoc Żydom niesiona przez nielicznych Polaków. Pytamy o to, dlaczego nie mogła ona mieć charakteru masowego ora...2022-11-3031 min

Historia BEZ KITUOpozycja polityczna w PRL | rozmowa z Panem Wojciechem SamolińskimPowstawaniu środowisk opozycyjnych w połowie lat siedemdziesiątych sprzyjała polityka wewnętrzna ekipy Edwarda Gierka. Jawne wystąpienie przeciwko władzy komunistycznej narażało na represje, ale nie tak drastyczne jak w okresie stalinizmu. Kamieniem milowym w procesie kształtowania się opozycji stały się wystąpienia robotników w czerwcu 1976 r. w Radomiu, Ursusie i Płocku. W obronie prześladowanych powołano jesienią 1976 r. Komitet Obrony Robotników – pierwszą jawnie działającą strukturę opozycyjną. Potem przyszły kolejne inicjatywy – m.in. wolne związki zawodowe. Od tego czasu opozycja stała się nieodłącznym elementem pejzażu politycznego...2022-11-231h 22

Historia BEZ KITUZagłada Żydów na ziemiach polskich | Rozmowa z dr hab. Dariuszem LibionkąDla wielu ludzi na świecie okupacja niemiecka ziem polskich kojarzy się w pierwszej kolejności z zagładą Żydów polskich. Dr hab. Dariusz Libionka pokazuje w jaki sposób radykalizował się antysemityzm władz nazistowskich, który początkowo dążył do eliminacji Żydów z życia politycznego i gospodarczego Niemiec, aby po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej wejść w fazę eksterminacji całej ludności żydowskiej z ziem okupowanych przez Trzecią Rzeszę. Pierwsza faza Holocaustu polegała na zmuszeniu Żydów do osiedlania się w zamkniętych gettach. W drugiej fazie Holokaustu uśmiercono większość Żydów w masowych egzekucjach czy komorach gazowy...2022-11-1949 min

Historia BEZ KITUPartyzanci czy kolaboranci? Brygada Świętokrzyska NSZ ZJ | Rozmowa z prof. Rafałem WnukiemBrygada Świętokrzyska, największa jednostka wojskowa Narodowych Sił Zbrojnych Związku Jaszczurczego otrzymała najpierw ciche, następnie otwarte wsparcie ze strony służb specjalnych III Rzeszy. Nigdy nie podporządkowała się władzom Polskiego Państwa Podziemnego, była wrogo nastawiona do Armii Krajowej, jej członkowie zabijali Żydów, działaczy lewicowych i komunistów. Dziś często jest stawiana za wzór polskiego patriotyzmu. Czy słusznie ?2022-11-1920 min

Historia BEZ KITUKościół katolicki w PRL | Rozmowa z prof. Andrzejem FriszkePo rozbiciu polskiego podziemia niepodległościowego oraz największej partii opozycyjnej jakim było Polskie Stronnictwo Ludowe, komuniści, aby zdobyć rząd dusz w polskim społeczeństwie musieli podporządkować swojej władzy Kościół katolicki. Władze episkopatu Polski na czele z Prymasem Stefanem Wyszyńskim obrały strategię poszukiwania porozumienia z komunistami czego wyrazem było podpisanie umowy z rządem 1950 r. Nie uchroniło to jednak kościoła przed różnorakimi represjami czego wyrazem było aresztowanie prymasa Wyszyńskiego w 1953 r. Nasz rozmówca przedstawia najważniejsze przesłanki jakimi kierowali się wtedy ówcześni hierarchowie...2022-11-1946 min

Historia BEZ KITU"W obliczu wspólnie nienawidzonego wroga..." | Rozmowa z dr Mariuszem ZajączkowskimWydarzenia drugiej wojny światowej niepomiernie pogłębiły przepaść między Polakami a Ukraińcami. Wzajemna, głęboka nieufność wynikała z tragicznych doświadczeń konfliktu narodowościowego na Wołyniu, w Galicji Wschodniej i na południowo-wschodniej Lubelszczyźnie: akcja depolonizacyjna OUN-B (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery) i UPA (Ukraińska Armia Powstańcza) na terenach zabużańskich oraz reakcja na nią AK i BCh, szczególnie ostra na Wołyniu i Lubelszczyźnie. Działania obu stron uderzały przede wszystkim w niewinną ludność cywilną. Wkroczenie latem 1944 r. Armii Czerwonej zmieniło tę sytuację i doprowadziło do zbliżenia obu silnie...2022-11-1918 min

Historia BEZ KITUPo co nam Unia Europejska | Rozmowa z prof. Sławomirem ŁukasiewiczemPolska należy do Unii Europejskiej już od ponad 18 lat. Był to czas przyspieszonej modernizacji kraju, której wymownym świadectwem są nie tylko wielkie inwestycje infrastrukturalne, ale także wyraźna poprawa sytuacji materialnej większości obywateli. Nie bez powodu Polacy należą do największych entuzjastów procesu integracji europejskiej. Mimo to, w sferze politycznej pojawiają się głosy, że nasza przynależność do wspólnoty europejskiej oznacza utratę suwerenności, w konsekwencji takie podejście może oznaczać przekreślenie szans na dalszy awans cywilizacyjny. Czy są to poglądy uzasadnione?2022-11-1930 min

Historia BEZ KITUNarodowe Siły Zbrojne a Polskie Państwo Podziemne | Rozmowa z prof. Rafałem Wnukiem„Bohaterzy z NZS i AK” – tego rodzaju stwierdzenie często pada z ust polityków i dziennikarzy przy okazji różnych uroczystości patriotycznych. Polskie Państwo Podziemne (PPP) było emanacją rządu polskiego na uchodźstwie a Armia Krajowa Wojskiem Polskim w okupowanym kraju. Narodowe Siły Zbrojne powołali do życia ci przywódcy ruchu narodowego, którzy nie podporządkowali się decyzjom władz Państwa Podziemnego i sprzeciwiali się scaleniu z Armią Krajową. Czy zatem zrównywanie NSZ z PPP i AK jest uprawnione?2022-11-1927 min