Shows
De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Joep Dohmen, 'Iemand zijn'Johan Braeckman spreekt met Joep Dohmen, over zijn boek 'Iemand zijn' (Ambo|Anthos, 2022).Hoe kunnen we ons leven vormgeven? In zijn magnum opus 'Iemand zijn. Filosofie van de persoonlijke vorming' laat filosoof Joep Dohmen zien op welke manieren wij ons kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en betrokken mensen.We leven in een vloeibare tijd. Er zijn zoveel invloeden en zoveel opties. Er klinken zoveel stemmen en er is zoveel lawaai. Hoe kunnen we daarin overeind blijven en onszelf bewaren? Het is wel degelijk mogelijk dat we onszelf beter gaan begrijpen. We kunnen onze emoties en verlangens onderzoeken en gaandeweg ontdekken...2025-07-251h 34De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Tom Regan, 'Pleidooi voor dierenrechten'Johan Braeckman spreekt met Joris Capenberghs, vertaler van het werk van Tom Regan (Uitgeverij Noordboek, 2022).Dieren zijn 'levensbewuste wezens' en beschikken over eigenwaarde. Daarom mogen wij, mensen, ze niet zonder meer als middel gebruiken of inzetten voor onze doeleinden. In de vleesindustrie of als proefdier in laboratoria bijvoorbeeld.Dit (kantiaanse) standpunt werkte de Amerikaanse filosoof Tom Regan (1938–2017) uit in 'Pleidooi voor dierenrechten' dat sinds de verschijning in 1983 een klassieker is. Tot op de dag van vandaag is 'Pleidooi voor dierenrechten' bijzonder invloedrijk. Het speelt een hoofdrol in het denken over dieren en allerlei debatten rondom dierenrechten. Dit meesterwerk verschijnt nu...2025-07-231h 06De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Achilles Cools, 'De veren van de pronkvogel'Johan Braeckman spreekt met Achilles Cools, over zijn boek 'De veren van de pronkvogel. Schoonheid en seksuele selectie' (Uitgeverij Noordboek, 2023).Niets is zo boeiend om te zien als het paarspel tussen twee seksen. Kunstenaar Achilles Cools verdiepte zich in de kracht van onweerstaanbare driften bij vogels. Hij trok daarvoor naar West-Papoea, tot bij de baltsplaatsen van de vele soorten paradijsvogels. In de haast ondoordringbare oerwouden leven deze fraaie pronkheren, wier praaldansen een spektakel zijn. De kunstenaar zag hoe de showmannen zich uitsloven voor een vrouwenjury en vergeleek ze met ijdeltuiten die hij kende van andere reizen. Altijd maken vrouwen...2025-07-211h 13De GedachtestreepDe Gedachtestreep: John Vandaele, 'De melkboer en de geschiedenis'Johan Braeckman spreekt met John Vandaele, over zijn boek 'De melkboer en de geschiedenis' (EPO, 2022).Dit boek is als een caleidoscoop. Aan de hand van kleine verhalen vertelt John Vandaele een grote geschiedenis. Twee wereldbranden en de lessen die daaruit werden getrokken, mensenrechten als medicijn tegen het eeuwige 'wieder en gieder', de hoogdagen van de welvaartsstaat en de aanvallen erop, de turbo van het neoliberalisme, de ecologische catastrofe, de crises van het systeem: het relaas omspant een kleine eeuw.Alles begint bij zijn grootouders, boeren op het West-Vlaamse platteland – hun eerste auto, hun wantrouwen tegen de nieuwe sociale zekerheid, hu...2025-07-181h 21De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Thomas Hertog, 'Het ontstaan van de tijd'Johan Braeckman spreekt met Thomas Hertog, over zijn boek 'Het ontstaan van de tijd' (Uitgeverij Lannoo, 2023).Hoe komt het dat uit de oerknal een heelal is ontstaan waarin als bij wonder leven mogelijk is? Dit is misschien wel de grootste vraag waarover Stephen Hawking zich het hoofd heeft gebogen tijdens zijn buitengewone leven.Twintig jaar lang werkten Hawking en Thomas Hertog zij aan zij aan een nieuwe theorie van de oerknal die dit raadselachtig leefbare karakter van het heelal kon verklaren. Zij ontdekten een diepere laag van evolutie, verscholen in de prille beginfase van het universum, waarin de natuurwetten...2025-07-161h 23De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Bart Leeuwenburgh, 'De betoverde wereld van Balthasar Bekker'Johan Braeckman spreekt met Bart Leeuwenburgh, over zijn boek 'De betoverde wereld van Balthasar Bekker' (Boom, 2023).De Duivel, heksen, tovenaars, spoken, geesten, betoverden en bezetenen staan centraal in deze hertaalde bloemlezing uit 'De Betoverde Wereld'. Dit vierdelige boekwerk van de Nederlandse predikant en theoloog Balthasar Bekker (1634-1698) sloeg eind zeventiende eeuw in als een bom. Al direct na publicatie van de eerste twee delen in 1691 brak er een ware pamflettenoorlog uit.Wat had Balthasar Bekker gedaan? Op grond van zijn eigen interpretatie van de Bijbel en met argumenten ontleend aan de filosofie van Descartes (1596-1650) beargumenteerde hij dat allerlei...2025-07-141h 16De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Lucretius, 'De natuur van de dingen'Johan Braeckman spreekt met Danny Praet, over 'De natuur van de dingen', het boek van Lucretius.De Romeinse dichter Lucretius (99–55 vC), die zo hartstochtelijk het voortleven na de dood ontkende, leeft nog steeds voort door zijn geesteskind: het leerdicht 'De natuur van de dingen'. Een leerdicht loopt het risico voor een dichter te droog en voor een geleerde te frivool te zijn, maar als het slaagt dan valt het zowel bij dichters, denkers als geleerden in de smaak. Lucretius heeft met 'De rerum natura' deze grote hoogte bereikt.'De natuur van de dingen' is door schrijvers en di...2025-07-1157 minDe GedachtestreepDe Gedachtestreep: Patrick Loobuyck, 'Wetenschap & Religie'Johan Braeckman spreekt met Patrick Loobuyck, over zijn boek 'Wetenschap & Religie' (Pelckmans, 2023).'Wetenschap & Religie' biedt een kritische en verhelderende kijk op een van de meest fascinerende kwesties die mensen van oudsher heeft beziggehouden: hoe kunnen religie, zingeving en geloof zich verhouden ten aanzien van kennis, rede en wetenschap? De interessantste thema's en de meest spannende momenten uit de geschiedenis van dit debat komen aan bod: de relatie tussen filosofie en christendom, de discussie over mirakels en de almacht van God, het debat over geloof en wetenschap in de islam, de veroordeling van Galilei en de enorme uitdaging...2025-07-111h 23De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Andreas De Block, 'Is links gewoon slimmer?'Johan Braeckman spreekt met Andreas De Block, over zijn boek 'Is links gewoon slimmer?' (LannooCampus, 2023).Wanneer academisch onderzoek ideologisch te eenzijdig is, zoals nu het geval is, dan verliezen zowel de wetenschap als de samenleving daarbij.Onpartijdigheid wordt gezien als een belangrijke voorwaarde voor goed wetenschappelijk onderzoek. Maar wat als die onpartijdigheid eigenlijk een illusie is? Hoe links of rechts zijn onze universiteiten? Of beter: hoe links of rechts horen ze te zijn?'Is links gewoon slimmer?' biedt een analyse van de rol van ideologie in het academisch onderzoek, en beargumenteert dat ideologische diversiteit, eerder...2025-07-091h 03De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Michel Tanret, 'Het epos van Gilgameš'Johan Braeckman spreekt met Michel Tanret, over 'Het epos van Gilgameš' (Boom, 2001).De thematiek is van alle tijden: de jonge en overmoedige held, in dit epos Gilgameš, verricht heldendaden, meet zich met de goden en verkent alle gebieden tussen hemel en aarde, dit alles om de onsterfelijkheid te winnen. Maar het eeuwige leven blijft hem ontzegd.Het Gilgameš-epos begon rond 2000 v.C. vorm aan te nemen in het zuiden van Mesopotamië. Het groeide uit tot het eerste voldragen literaire werk van de wereldliteratuur. Rond 1200 v.C. kreeg het epos in elf Tabletten zijn klassieke vorm. Gehe...2025-07-071h 29
OuderKrachtOuderKracht: halve weken, volle harten. De realiteit van co-ouderschapWe gaan in gesprek met twee moeders die elk hun eigen pad vonden in het co-ouderschap. Samen verkennen we hoe het voelt om je kinderen week op week af te geven en weer in je armen te sluiten, en hoe je probeert balans te vinden tussen gemis en ruimte, tussen schuldgevoel en zelfzorg.We praten over de praktische én emotionele uitdagingen van co-ouderschap: het organiseren van twee huizen, het afstemmen met een ex-partner, het omgaan met de noden van je kinderen, en het zoeken naar verbinding als ouder in een situatie die vaak verre van eenvoudig is.2025-07-071h 06De GedachtestreepBoekvoorstelling: Aldo Leopold, 'Denken als een berg' met vertaler Joris Capenberghs, Johan Braeckman en Hans Van DyckAldo Leopold (1887-1948) was een Amerikaans bosbeheerder, ecoloog, natuurbeschermer en auteur. Hij was hoogleraar aan de Universiteit van Wisconsin en is onder meer bekend als de auteur van A Sand County Almanac , nu dus (eindelijk) vertaald als Denken als een berg. ‘Leopold is een gids voor een fundamenteel andere manier van omgang met de natuur, een fundamenteel andere manier van leven. Hij was een pionier op het gebied van natuurbeheer en -management. Hij meende dat een andere meer duurzame omgang met de natuur mogelijk was.’(uit de recensie van Floris van den Berg, Kritisch lez...2025-07-0757 min
Groene Mafkezen#aflevering 74: Lotte Huijing van het humanistisch verbond én Kasper Jager van het kerkasielWil je ook vriend van de show worden? Dat kan via https://vriendvandeshow.nl/groenemafkezenDoneren kan ook via onze stichting: https://buy.stripe.com/fZeaFHbr0bf03FS9AB?locale=nl&__embed_source=buy_btn_1QY4csEtVeO5d67LusukaiKgGroene Mafkezen is een podcast van Mascha Bongenaar, Alfred Slomp en Saúl de Boer.Wil je reageren of een dilemma inzenden? Verstuur je vraag via mascha@duurzamekeuzes.com of alfred@godindesupermarkt.nl. Ook kan je ons een bericht sturen op Instagram: @duurzamekeuzes.com en @groen_met_alfred.INTROHet i...2025-07-0745 minDe GedachtestreepDe Gedachtestreep: Stijn Bruers, 'Goed bedoeld'Johan Braeckman spreekt met Stijn Bruers, over zijn boek 'Goed bedoeld' (VBK - Houtekiet, 2023).Je wil de wereld verbeteren, maar dan liefst met wetenschappelijk juiste technieken? Effectief altruïst Stijn Bruers helpt je op de goede weg.Altijd het licht doven als je de kamer verlaat. Het is vast goed bedoeld, maar wat maakt het uiteindelijk uit in het grotere plaatje van de wereldwijde energievoorziening? Activisten, feministen, antiracisten en socialisten hebben het hart op de juiste plaats, maar bereiken lang niet altijd het doel dat ze voor ogen hadden. Sterker nog: met de beste bedoelingen is al v...2025-07-041h 09De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Pieter Serrien, 'In opstand!'Johan Braeckman spreekt met Pieter Serrien, over zijn boek 'In opstand!' (Horizon, 2022).In de Lage Landen van de zestiende eeuw kwam een bonte groep rebellen in opstand. Ze noemden zich geuzen en streden tegen de katholieke onderdrukking, het Spaanse bewind en de behoudsgezinde regering. Wat volgde was een jarenlange spiraal van geweld, met vervolgingen, beeldenstormen, zeeroverij, staatsgrepen en bloedbaden. De geuzenopstand resulteerde in waanzinnig religieus geweld tussen katholieken en protestanten, een bloedige burgeroorlog, de revolutie van de Lage Landen, de stichting van calvinistische stadsrepublieken en de uiteindelijke breuk tussen noord en zuid, het latere Nederland en...2025-07-021h 33De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Ronald Commers, 'Elisabeths vraag'Johan Braeckman spreekt met Ronald Commers over zijn boek 'Elisabeths vraag' (Kvadrato, 2022).'Elisabeths vraag. Een wijsgerige rapsodie' is een ideeënboek waarin de auteur de briefwisseling tussen een prinses en een filosoof aangrijpt om rapsodisch na te denken over de broosheid van het menselijk bestaan. In het licht van falende zelfkennis, de onomkeerbaarheid van het leven, en de grenzen van de redelijke beheersing van al wat de mens overkomt, is Elisabeths vraag aan Descartes een vraag over kennis en begrijpen. Een queeste die zich blijvend opdringt omdat iedere ultieme fundering van wat een mens te doen staat altijd weer t...2025-06-231h 27De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Anton van Hooff, 'Je hebt gewonnen, Galileeër'Johan Braeckman spreekt met Anton van Hooff over zijn boek 'Je hebt gewonnen, Galileeër' (Uitgeverij Omniboek, 2023).Prominente theologen en heidense intellectuelen sloegen elkaar vanaf de tweede eeuw met argumenten in fraaie bewoordingen om de oren. In 'Je hebt gewonnen, Galileeër' haalt oudhistoricus Anton van Hooff dit antieke debat uit de vergetelheid. Het debat ging eeuwenlang door, ook nadat Constantijn de Grote in 312 de christelijke godsdienst een voorkeurspositie gaf. De antieke intelligentsia legde het uiteindelijk af tegen de 'Galileeërs', een scheldnaam voor de oude christenen. 'Credo quia absurdum', oftewel 'ik geloof omdat het absurd is', zeg...2025-06-201h 05
geloofsvoer gesprek#113 Humanisme als schraal antwoord op de zingevingscrisis (met Dick)In het NRC stond een column van de directeur van het Humanistisch Verbond: Robbert Bodegraven. Dick en Renco knapten daar flink op af en doen in deze aflevering graag uit de doeken waarom. Wat heeft de humanistische levensbeschouwing te bieden tegen de zingevingscrisis?Meld je ook aan voor de geloofsvoer nieuwsbrief, getiteld 'krachtvoer'.Volg geloofsvoer op Facebook, Instagram en X (Twitter).2025-06-2033 minDe GedachtestreepDe Gedachtestreep: Koen Lemmens, 'Het wankele recht van spreken'Johan Braeckman spreekt met Koen Lemmens over zijn boek 'Het wankele recht van spreken. Pleidooi voor een herwaardering van het vrije woord' (Lannoo, 2023).Mag een universiteit een spreker met extreme standpunten uitnodigen? Mogen enkel zwarte mensen het werk van een zwarte auteur vertalen? Is het verstandig dat een wetenschapper zaken verzwijgt om paniek te vermijden? En mogen we met alles lachen, zelfs als we denken dat de microfoon uitstaat?Vrijheid van meningsuiting was lang de verlichte vrijheid bij uitstek. Ze liet auteurs toe om oneerbiedig uit te halen, onbevreesd voor God of gebod. Ook al was die...2025-06-161h 11De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Michael Vlerick, 'Waarom we niet gelukkiger zijn'Johan Braeckman spreekt met Michael Vlerick over zijn boek 'Waarom we niet gelukkiger zijn. Van zelfzuchtige genen naar de kunst van een vrijer leven' (Lannoo, 2024).Rebelleer tegen je natuur en word diepgelukkigWaarom blijft kritiek langer hangen dan een compliment? Waarom bedenken we talloze doemscenario's voor de toekomst? Waarom vallen we zo gemakkelijk ten prooi aan stress, depressie, impulsiviteit, verslaving en jaloezie? Waarom zijn we niet gelukkiger, ook niet als we daar objectief gezien alle reden toe hebben?Al deze vragen hebben hetzelfde antwoord: door onze genetische programmering. We zijn evolutionair helaas niet gemaakt om permanent gelukkig te...2025-06-131h 04
Humanism Now | A Podcast on Secular Ethics and Compassionate Change35. Lindsay de Wal on Redefining Chaplaincy & the Rise of non-religious Pastoral Care in the NHS"Transcendence is the connection with something wider; the world, the cosmos, nature, other fellow human beings, and doing good in this life"— Dr Lindsay De Wal When Dr Lindsay De Wal became the first non-religious head of chaplaincy in the NHS, she redefined what spiritual support can look like in modern healthcare. From sceptical colleagues to international media headlines, her appointment marked a turning point for inclusive pastoral care. In this powerful and personal conversation, Lindsay shares how she built a humanist framework for care grounded in deep listening, horizontal transcendence and unwavering comp...2025-06-0831 minDe GedachtestreepDe Gedachtestreep: Dominique Willaert, 'Niet alles maar veel begint bij luisteren'Johan Braeckman spreekt met Dominique Willaert over zijn boek 'Niet alles maar veel begint bij luisteren' (EPO, 2023).Hoe zien de bewoners van Ninove, Aalst en andere Zuid-Oost-Vlaamse vlekken hun streek? Dominique Willaert wandelde er rond en luisterde naar hun verhalen.'Marginale driehoek', 'wingewest voor extreemrechts', 'culturele pechstrook tegen de taalgrens'. Voor wie er niet woont, is het simpel om de Denderstreek te borstelen. Maar hoe zien de bewoners haar eigenlijk zelf? Auteur Dominique Willaert wandelde vier maanden rond in Ninove, Aalst, Denderleeuw, Zottegem, Herzele en andere Zuid-Oost-Vlaamse vlekken. Het leverde een parelsnoer van verhalen op. Over de...2025-06-061h 14OuderKrachtOuderKracht: achter het etiket met Eline ClaeysSinds deze week staat er een nieuwe aflevering online, met als centrale gast: Eline Claeys, orthopedagoge en auteur van het boek ‘Achter het etiket’. We praten over wat er gebeurt als we niet langer alleen kijken naar diagnoses of 'lastig gedrag', maar écht proberen begrijpen wat een kind ons wil vertellen. Over neurodiversiteit als kracht, over het gevaar van overdiagnostiek, en over hoe we kinderen – én hun opvoeders – kunnen ondersteunen in een wereld die vaak meer verwacht dan wat ze kan geven. Een uitnodiging tot afstemming, vertraging en zachtheid, voor wie zich soms anders voelt of vastloopt. En voor wie du...2025-06-031h 04De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Peter Algoet, 'Vrank en vrij, maar mens!'Johan Braeckman spreekt met Peter Algoet over zijn boek 'Vrank en vrij, maar mens!' (Acco, 2024).Vrijzinnig humanisme is eeuwenoud en tegelijkertijd piepjong. Al in de klassieke oudheid had je dappere mensen die op een vrije en vranke manier hun gedachten kenbaar maakten, zoals de dichter Diagoras van Melos. En nog eeuwen vóór onze jaartelling was er al sprake van humanistische leefregels, zoals de 'gulden regel' van Confucius, als aanzet tot altruïsme. Vandaag strijden vrijzinnige humanisten voor gelijke rechten voor onder andere de lgbtqia+-gemeenschap, verzetten zich tegen antidemocratische tendenzen en bieden jongeren ruimte om te experimenteren.'Vr...2025-05-301h 11De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Tom Hannes, 'U bevindt zich hier'Johan Braeckman spreekt met Tom Hannes over zijn boek 'U bevindt zich hier' (Horizon, 2024).Er trekt een gigantische klimaatverschuiving over onze Aarde, maar toch reageren we traag en ontoereikend op de vele alarmerende berichten van wetenschappers. Hoe komt dat? Tom Hannes toont hoe we verlamd worden door stokoude, achterhaalde filosofische ideeën. Ideeën die zingeving ergens anders zoeken dan hier, in het dunne, levensvatbare laagje rond de Aarde. Gewapend met zijn oude liefde, het zenboeddhisme, en een handvol klassieke en moderne schilderijen, biedt hij een alternatieve zingeving aan. Een die ons oproept tot actie en die begint met de...2025-05-231h 14
Podcast of HOPERobbert Bodegraven: over Humanisme, Zingeving en Vrijheid | #159Robbert Bodegraven is sinds 2021 directeur van het Humanistisch Verbond, waar hij zich inzet voor een menswaardige en rechtvaardige samenleving. Eerder bekleedde hij sleutelposities bij War Child en het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks en richtte hij zich op thema’s als mensenrechten, klimaat en ongelijkheid. Naast zijn maatschappelijke werk is Robbert ook fotograaf en schrijver; zijn visuele werk en boeken verkennen de zoektocht naar zingeving in een complexe wereld.
In de podcast vertelt Robbert dat we als mens zeker weten dat we geboren worden en weer zullen sterven – en dat het in die tussenliggende tijd onze verantwoordelijkheid is om e...2025-05-1851 minDe GedachtestreepDe Gedachtestreep: Magda Michielsens, 'Even Verlicht'Johan Braeckman spreekt met Magda Michielsens over haar boek 'Even Verlicht' (Acco, 2024).Het sextet dat in dit boek aan bod komt, bestaat uit beroemde vrouwen: Rosa Luxemburg, Ayn Rand, Hannah Arendt, Susan Neiman, Martha Nussbaum en Elisabeth Badinter. Ze genieten alle zes een grote bekendheid en een blijvende invloed. Hun oeuvre bestrijkt een breed terrein, ze staan op leeslijsten van studenten, liggen in de boekhandels, worden vaak geciteerd ... Ze behoren met andere woorden tot de canon. De zes vrouwen uit dit boek zijn 'Even Verlicht'. Wanneer ze niet expliciet steunen op de Verlichting, baseren ze zich toch op de...2025-05-161h 24De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Henri Heimans en Dirk Verhofstadt, 'KZ-syndroom'Johan Braeckman spreekt met Henri Heimans en Dirk Verhofstadt over hun boek 'KZ-syndroom' (Houtekiet, 2024).KZ-syndroom is het postconcentratiekampsyndroom, een vorm van posttraumatischestressstoornis. Het doet zich voor bij mensen die in de kampen leefden onder voortdurende bedreiging van de dood of verminking. Ze kenden na de bevrijding intense angsten, nachtmerries en pijn. Hun emotionele wonden worden soms overgedragen op volgende generaties.De ouders van Henri Heimans waren tijdens de oorlog elk actief in het verzet. Ze werden door de Gestapo opgepakt, gemarteld en gedeporteerd. Zijn Joodse vader doorstond Breendonk, Auschwitz en een dodentocht naar Ebensee. Zijn moeder, een...2025-05-091h 15De GedachtestreepDe Gedachtestreep: Stine Jensen, 'Goddeloos'Johan Braeckman spreekt met Stine Jensen over haar boek 'Goddeloos' (Prometheus, 2024).'Goddeloos'Hoewel Friedrich Nietzsche God in de negentiende eeuw al doodverklaarde, is nog steeds het grootste deel van de wereldbevolking gelovig en worden nog steeds uit naam van het geloof vreselijke dingen gedaan. Toch lijkt het strijdbare atheïsme van weleer verdwenen. Stine Jensen houdt een vurig pleidooi voor een radicaal, maar ook teder atheïsme, dat vrijmoedig van zich laat horen wanneer het gaat om hete hangijzers: van boa tot boerka, van slachten tot seksuele voorlichting, van gebedsruimte tot modest fashion en weigerambtenaren. Alleen in ee...2025-05-0252 min