Shows
OOG op Wetenschap#51 Wordt de Waddenzee wel goed beschermd?Een schrikbarend klein deel van de ecologisch waardevolle Waddenzee is in de theorie én in de praktijk echt goed beschermd tegen invloeden van de mens: maar twee procent. Verder vindt er wel bescherming plaats op papier, maar wordt die in de praktijk niet echt nageleefd, ziet marien ecoloog Kasper Meijer van de RUG. Hij bekeek voor zijn studie de zeebodem en het leven wat daar te vinden is.Hoe de zee beter te beschermen is, welke rol de vissers in de Waddenzee daarin kunnen spelen en wat Kasper nog gaat doen om zeeën beter te beschermen? Da...2025-07-0443 minOOG op Wetenschap#50 Wat kun je doen met dodelijke gisten?Van het maken van brooddeeg tot het brouwen van bier, gisten zijn eencelligen met nuttige toepassingen. Toch zijn er ook gisten met eigenschappen die op het eerste oog wat minder handig zijn: zogenaamde killergisten. Zij kunnen giftige eiwitten produceren waarmee ze andere gisten in hun omgeving uitschakelen.Dat doen die gisten zodat concurrerende gisten worden uitgeschakeld, weet microbioloog Rianne Prins van de Rijksuniversiteit Groningen. Zo blijft er meer voedsel over voor de gist in kwestie.En de gist zelf? Die is immuun voor zijn eigen giftige eiwitten. Of wij als mensen ons moeten wapenen tegen...2025-06-1942 minOOG op Wetenschap#49 Wie was de familie Scholten?De Groningse familie Scholten was één van de meest invloedrijke families uit hun tijd, ruim honderd jaar geleden. Met de winst uit hun fabrieken – tot in Oekraïne aan toe - waren ze weldoeners in de stad. Willem Albert noemde zich een selfmade man, die zijn vermogen had opgebouwd door hard te werken. Maar hij kon dat niet alleen, weet geschiedenispromovendaMarieke Dwarswaard van de Rijksuniversiteit Groningen. Het toezicht op de boekhouding van de Scholtens lag na verloop van tijd in handen van zijn vrouw Klaaszien, die daarmee misschien wel de redding van de bedrijven was. En haar vader...2025-05-2344 min
FocusElektriciteit in het lichaam - Het ontstaan van levenElektriciteit zit in ons lichaam. Ze is al aanwezig vanaf de eerste celdeling en het ontstaan van ons lichaam. Sterker nog: het lijkt erop dat elektrische velden richting geven aan hoe we groeien - én door het meten van die elektriciteit zouden we kunnen voorspellen wanneer dat mis dreigt te gaan. Kunnen we die kennis inzetten om bijvoorbeeld kanker te genezen?
Wat heeft dit te maken met Harold Saxton Burr, die in de jaren ’30 al schreef over “levensvelden”? En hoe ver zijn we inmiddels in de wetenschap?
In deze aflevering van Focus duiken we in het beg...2025-05-1916 minOOG op Wetenschap#48 Wat voor effect heeft meertaligheid op de hersenen?Leer je een tweede of zelfs derde taal, dan blijven je hersenen langer gezond, zegt hoogleraar Engelse taalkunde Merel Keijzer, die zich bezighoudt met tweetaligheid en dementie en dementiezorg voor mensen zonder Nederlandse achtergrond.Als je constant wisselt tussen talen, werken hersenen daar hard aan. En dan worden ze minder snel slecht. Tweetalige mensen lijken zelfs minder snel dementie te krijgen, zegt Merel.En dan is er de andere kant: anderstalige ouderen in de Nederlandse dementiezorg terechtkomen, kunnen het knap lastig hebben. Als zij hun moedertaal niet meer kunnen spreken, holt hun taalvermogen nog harder...2025-05-0941 min
Menno en Erwin about Nature and Science#167 De groeimaand meiDe groeimaand meiGenoemd naar de Griekse moedergodin Maia (die de dingen van de natuur laat groeien) is de maand mei voor de Nederlandse natuurliefhebber een hele drukke maand. Vrijwel alle vogels broeden hun eieren uit en/of verzorgen hun jongen (zie podcast 114: in mei leggen alle…). Ook de laatste lange afstand trekkers, vogels en vlinders, zijn terug uit Afrika. De bomen staan allemaal in blad, het aantal bloeiende planten explodeert. En daarmee breekt een heel drukke tijd aan voor de insecten. Hun larven eten zich te berste aan het jonge blad, de volwassenen verzamelen stuifmeel en le...2025-04-3017 minOOG op Wetenschap#47 Waarom hebben mensen (en dieren) conflicten?Zowel mensen als andere diersoorten hebben conflicten. De manier waarop die conflicten ontstaan, verschilt niet zo gek veel tussen verschillende diersoorten en de mens, zegt Carsten de Dreu. Als hoogleraar fundamenten van samenwerking en sociale organisatie onderzoekt Carsten conflicten en groepsgedrag.Zowel mensen als dieren zien anderen als bedreiging, en zijn uit op eigenbelang. Maar waar mensen ook vooruit kunnen kijken en daardoor kunnen bepalen wat verstandig is om te doen, kunnen bijvoorbeeld chimpansees minder goed, zegt Carsten. Of wij daarmee ook verstandiger zijn in het aangaan van conflicten, is de vraag.Wat...2025-04-2439 min
Betrouwbare Bronnen500 - Triomf en Tragiek. 400 Jaar Johan de WittGeen Nederlands politicus steeg zo jong zo hoog en stortte na 19 jaar op de toppen van de macht in Europa zo diep de afgrond in. Het is het verhaal - en een indrukwekkende tentoonstelling in Dordrecht - van een politiek leven in tijden van mercantiele macht wereldwijd en expansie over heel de aardbol. Van een leven in tijden van ongekende weelde en culturele bloei. Ook een leven van intellectuele brille en vriendschappen en een verhaal van een grote liefde. Een leven dat gruwelijk eindigt. In een staatsgreep, moord en een wanhopige oorlog tegen de grootmachten van Europa. 2025-04-221h 57OOG op Wetenschap#46 Kan geluid zorgen voor minder pijn tijdens operaties?Dat geluid een positieve werking op je kan hebben, is breed bekend. Wil je bijvoorbeeld dat je eten lekkerder smaakt? Zet een achtergrondmuziekje op, zoals lichte klassieke muziek of jazz. Bepaalde geluidsgolven, de zogenaamde binaural beats, lijken er in de eerste studies zelfs voor te zorgen dat mensen minder pijn ervaren, zegt universitair docent onderwijsinnovatie Kirsten van den Bosch van de Rijksuniversiteit Groningen. Toch is meer onderzoek nodig om de positieve effecten van geluid op de gezondheid vast te stellen.Daar gaat Van den Bosch met haar team op festival Noorderzon met het publiek een b...2025-04-1141 minOOG op Wetenschap#45 Hoe ziet een stad die is aangepast aan klimaatverandering eruit?Industrieterrein Euvelgunne is één van de plekken in Groningen die het meest is aangepast aan het veranderende klimaat. Je zou het van zo'n betonnen vlakte niet meteen verwachten, maar op het terrein liggen niet alleen groene daken en regentuinen, maar ook minimaal zes greppels voor het regenwater, vertelt Floris Boogaard, lector ruimtelijke transformaties op het gebied van water aan de Hanze. Alles om ervoor te zorgen dat fikse regenbuien geen problemen geven op straat en in het riool.Toch treffen we nog niet genoeg van deze maatregelen. Het Zuiderdiep is bijvoorbeeld een laaggelegen plek in de stad wa...2025-03-2847 min
De Podcast van EPO#9: Academische gezelligheidHoe het met me gaat, vragen mensen me dezer dagen wat vaker dan anders, nu mijn boek Academische gezelligheid met een storm ter wereld kwam. Het gaat. Elke storm heeft een oog en daarin probeer ik me te begeven. Ik wist waaraan ik begon en ik wist dat ik dit te doen had. Meer over mijn drijfveren en perspectieven hoor je in de podcast van EPO, die is opgenomen de dag voor de storm losbarstte.Dat er over het boek veel wordt gezegd en geschreven, is op zich een goede zaak. Enkel de zinvolle bijdragen bereiken mijn...2025-03-2737 minOOG op Wetenschap#44 Hoe onderzoek je een berg met data zonder verdwaald te raken?Toen hij bijna dertig jaar geleden op de computer met data aan de slag ging, stond de informatie nog op een cassettebandje, vertelt Wynand Alkema, lector data science aan de Hanze. Veel meer dan een half A4'tje aan data paste daar nog niet op.Tegenwoordig werkt Wynand voor één onderzoeksvraag met gemak aan miljoenen datapunten uit experimenten. Daar conclusies uittrekken, scheelt een hoop nieuwe experimenten uitvoeren op het lab, en daarmee tijd en geld.Maar dan moet al die data wél met elkaar te vergelijken zijn. En daar gaat het nog regelmatig mis, ver...2025-03-1341 min
Menno en Erwin about Nature and Science#159 Maart, de vegetatie maand 🌱✨Aflevering Maart van ons WandeldagboekDe Magie van Mars: Meer dan OorlogMaand maart is genoemd naar Mars, de god van de oorlog. Want in het voorjaar werd het in de oudheid weer tijd voor deze bezigheid. Gelukkig is Mars ook de god van de vegetatie, dus komt het toch nog helemaal goed voor deze podcast. Wat de natuur in maart vooral kenmerkt is dat er veel, en zeker ook de vegetatie op gang komt. Een Astronomical Moment: De Equinox 🌞 De 21e is er het tweejaarlijkse bijzondere moment van de equinox: de...2025-03-0516 minOOG op Wetenschap#43 Waaraan gingen mensen vroeger dood?Stuipen, waterzucht of grijsaardsversterving. Het zijn vreemde doodsoorzaken die je nu niet meer snel zult tegenkomen, maar die vroeger wel degelijk werden opgeschreven, vertelde medisch historicus Mayra Murkens van de Rijksuniversiteit Groningen in OOG op Wetenschap.Inmiddels is de medische wetenschap zo ver gevorderd dat we niet alleen beter de doodsoorzaak kunnen achterhalen, maar ook een aantal infectieziekten hebben overwonnen, vertelt Mayra.Daarvoor dook ze in de archieven van een aantal Nederlandse steden, op zoek naar de doodsoorzaken. Weten welke lessen we uit de doodsoorzaken van toen kunnen trekken voor de medische wetenschap nu? Luister...2025-02-2740 minOOG op Wetenschap#42 Waarom is het zo lastig een assistentiehond te krijgen?Ben je blind of slechtziend, dan kun je in Nederland via de verzekering een blindengeleidehond krijgen. Voor honden die jonge mensen ondersteunen bij ernstigere psychische klachten geldt dat regelmatig niet, zegt orthopedagoog Steffie van der Steen van de Rijksuniversiteit Groningen.En dat terwijl zo'n assistentiehonden het leven van een jongere met bijvoorbeeld angsten flink kan verbeteren en kan helpen om suicide te voorkomen, zeggen Mylèn en Alynda, beide eigenaar van zo'n assistentiehond en ook te gast in deze uitzending.Waarom blijkt het dan toch zo lastig om zo'n hond te krijgen? Wat kan daarin w...2025-02-1346 minOOG op Wetenschap#41 Hoe kunnen we fietsongelukken voorkomen?Iedere Nederlander weet dat er elk moment op straat een fietser je pad kan kruisen. Toch gebeuren er nog ruim duizend geregistreerde ernstige fietsongelukken per jaar, zegt verkeerspsycholoog Frank Westerhuis van de Rijksuniversiteit Groningen.
In hoeverre de elektrische fiets bijdraagt aan het aantal ongevallen, is dan weer niet duidelijk: daarvoor moet je niet kijken naar het totaal aantal ongevallen, maar naar het aantal ongevallen per gefietste kilometer. En die is dan weer niet altijd bekend.
Om het aantal ongevallen naar beneden te brengen, kijkt Westerhuis naar innovatieve manieren om fietsen veiliger te maken. Weten welke...2025-01-3142 minOOG op Wetenschap#40 Kunnen we de rechtspraak vervangen door AI?
Over een paar jaar praten we wellicht niet meer met een politieagent als we een inbraak hebben gezien, maar met een AI-assistent. Dat is althans waar Laura Peters, universitair hoofddocent strafrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen onderzoek naar doet.
Dat gaat echter niet zomaar. Niet alleen moet een AI-assistent de juiste vragen kunnen stellen én moet het verhaal dat je tegen AI afsteekt uiteindelijk juridisch geldig zijn, maar ook moet een AI-assistent bijvoorbeeld weten wanneer hij het verhoor beter wél kan overlaten aan een agent.
Hoe Peters samen met de bedrijven Scotty AI...2025-01-1644 min
Jeugdvoetbal FUNdamentalsVan wetenschap naar praktijk: Talent herkennen en ontwikkelen in jeugdvoetbal met Laura Jonker - live vanuit het Sport Talks Event 2024🎙️ De wetenschap omzetten in de praktijk met Laura Jonker
In een boeiende aflevering van de Jeugdvoetbal FUNdamentals podcast sprak ik met Laura Jonker, expert op het gebied van talentontwikkeling en holistisch coachen. Samen doken we in de wetenschap achter succesvol trainen en ontdekten hoe je deze inzichten kunt toepassen in de praktijk.
💡 Thema’s die we bespraken:✅ Hoe kun je als trainer inspelen op de unieke behoeften van je spelers? Denk aan autonomie versus sturing en het belang van een duidelijke structuur.✅ Waarom holistisch coachen – waarbij je mentale, emotionele én fysieke aspecten meeneemt – cruciaal is voor de...2025-01-0836 minOOG op Wetenschap#39 Hoe kunnen mensen met een taalstoornis zich het beste redden?Heb je een taalstoornis, dan beïnvloedt dat je leven behoorlijk, zegt Margreet Luinge, lector talig functioneren aan de Hanze. Mensen met een taalstoornis hebben een lager instroomniveau op scholen, zijn vaker teruggetrokken en hebben minder sociale relaties.
Vaak wordt logopedie ingezet om de taalvaardigheid van mensen met een taalstoornis te verbeteren, maar dat is niet de hele oplossing. Communicatie is breder dan taal alleen, en is bijvoorbeeld ook non-verbaal, via beeldende kunst en muziek.
Wat opvalt: kinderen met een ernstige taalstoornis kunnen zich beter redden in de maatschappij dan kinderen met een mindere taalstoornis, d...2024-12-2045 minOOG op Wetenschap#38 Wie bepaalt wat er bewaard blijft op het internet?We gebruiken het internet allemaal dagelijks. Maar wat doe je als je favoriete webpagina ineens van het internet verdwijnt? Kun je er dan helemaal niet meer bij, of is de pagina toch nog ergens te vinden?
De kans bestaat dat de pagina in een internetarchief terug te vinden is. Susan Aasman, hoogleraar digital humanities aan de Rijksuniversiteit Groningen houdt zich bezig met dit soort archieven.
Wie bepaalt wat er bewaard blijft op het internet? En wat kost het eigenlijk om iets op het internet te bewaren? Dat hoor je...2024-12-0548 minOOG op Wetenschap#37 Wat is de typische plattelandscultuur?Hoewel Zuid-Amerika en het noordoosten van Nederland in behoorlijk wat opzichten van elkaar verschillen, hebben zij toch iets gemeenschappelijks: de plattelandscultuur. Maar wat is dé plattelandscultuur? En waardoor ontstaat die?
Eén belangrijke eigenschap is de nadruk op de eigen cultuur, zegt Maarten Zwiers, docent regionale identiteit en geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zowel in de VS als het noordoosten van ons land is een focus op geweld en mannelijkheid, die ook terugkomt in muziek van plattelandsbands als Lynnyrd Skynnyrd en Normaal.
Welke cultuurverschillen er verder zijn? En wat het racisme in de VS en he...2024-11-2141 minOOG op Wetenschap#36 Hoe krijg je grip op je nieren?Een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft van last van een kleine nierbeschadiging. Daar merk je weinig van. Erger wordt het met een nierziekte: daar heeft zo'n twaalf procent van de bevolking mee te kampen. Zij krijgen bijvoorbeeld last van vermoeidheid, misselijkheid of moeten vaker plassen.
Niet alleen te zout eten is de boosdoener, ook weet een gedeelte van de Nederlandse bevolking niet goed hoe je met een nierziekte moet omgaan. Zij hebben verminderde gezondheidsvaardigheden, zegt Marco Boonstra, docent en onderzoeker van communicatievaardigheden in het UMCG.
Hoe Boonstra samen met de nierpatiënten de c...2024-11-0743 minOOG op Wetenschap#35 Hoe maak je spinnenzijde na in het lab?Van de kleefkracht van gekkopootjes tot de aerodynamica van vogelvleugels: voor uitvindingen halen onderzoekers regelmatig inspiratie uit de natuur.
Zo ook voor zijde, een product dat normaal gesproken door de zijdespin wordt gemaakt. Maar niet in het laboratorium van Marleen Kamperman, hoogleraar polymeren aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij zet bacteriën aan het werk die het zijdeachtige materiaal kunnen nabootsen. Dat is niet alleen goedkoper, het levert ook nog eens veelzijdige materialen op die zelfs gebruikt kunnen worden in het menselijk lichaam.
Maar het stopt niet bij de zijdespin. W...2024-10-1044 min
Menno en Erwin about Nature and Science#138 Het is maar goed dat we zoveel vergetenTranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de zogenaamde reflex-tranen. En voor een deel zijn dat echte emotionele huiltranen. Typisch voor de mens, opgeroepen door kommer en kwel bij een baby, een groot verdriet, tranen van woede over een mislukking of aangedaan leed. Of tranen van vreugde na een...2024-10-0922 minOOG op Wetenschap#34 Hoe kunnen ouderen langer mentaal gezond blijven?Door nieuwe dingen te leren, wordt je gezonder ouder. Het helpt zelfs wat tegen Alzheimer. Belangrijk daarvoor is wel om actief nieuwe dingen te leren: achterover zitten om een lezing te volgen, heeft nauwelijks effect. Een gitaarcursus nemen of dansles nemen, werkt wel.
Door te leren, vul je als het ware je cognitieve benzinetank aan, zegt Floor van den Berg. Ze was onderzoeker in de psycholinguïstiek aan de Rijksuniversiteit Groningen en werkt nu aan de UvA.
Wat je nog meer kunt doen om gezond ouder te worden, en of ouderen het beste massaal terug k...2024-09-2638 min
Menno en Erwin about Nature and Science#136 Tranen met tuitenTranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de zogenaamde reflex-tranen. En voor een deel zijn dat echte emotionele huiltranen. Typisch voor de mens, opgeroepen door kommer en kwel bij een baby, een groot verdriet, tranen van woede over een mislukking of aangedaan leed. Of tranen van vreugde na een...2024-09-2513 min
Het PortretHet Portret van filosoof Chris JulienDe denker van Extinction Rebellion, zo wordt Chris Julien ook wel genoemd. Van de wetenschap tot aan het alledaagse ziet hij een onvermogen om actief andere wereldbeelden te verwelkomen. De mythe van de almachtige wetenschap heeft god vervangen als alziend oog maar neemt nog vaak diezelfde positie aan van waaruit je alles wel kunt observeren maar zelf aan het zicht onttrokken blijft. In deze onttrokken positie zit een soort geweld die vanuit die positie niet wordt opgemerkt. Zodoende zijn we aangekomen in het klimaattijdperk waar de verstrekkende gevolgen van klimaatontwrichting en ecologische crises onderdeel worden van de zeitgeist. Wie in...2024-09-241h 08OOG op Wetenschap#33 Waarom gooide rapper 2Pac zijn accent volledig om?In acht jaar gooide rapper 2Pac zijn Amerikaanse accent volledig om. Rapte hij in 1988 nog volgens het monotone accent van de Oostkust, vlak voor zijn dood in 1996 was dat veranderd in de melodieuze spraak van de Westkust.
Dat vertelt, Steven Gilbers hiphoponderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast produceert hij zelf ook hiphop als artiest.
Wil je weten hoe je accentveranderingen in hiphop onderzoekt en hoe het zo'n populair muziekgenre is geworden? Dat hoor je in deze aflevering van OOG op Wetenschap.2024-09-1243 min
Kuipers en de Kosmos6. Kwetsbare planeetNa zijn laatste ruimtevlucht nam André Kuipers zelf contact op met het Wereld Natuur Fonds, om te laten zien wat er allemaal mis is op de wereld, met name verdwijnende gletsjers, erosie en bosbranden. ‘Ik ben door die vlucht wel een beetje bezorgd geworden over die aarde.’ Het is aan de ene kant heel mooi, maar er zit ook druk op het systeem.’ Dit is een podcast van BNR & Quest. Je vindt alle afleveringen in de BNR app, of wekelijks twee afleveringen via alle bekende platformen. Zweef nog even verder met Andre door de ruimte met zijn wekelijkse...2024-09-1223 min
GeopolitiekNu Podcast64. Maken de bezuinigingen op wetenschap van Nederland een geopolitiek bejaardentehuis? Onze 64e aflevering, maar de eerste in het derde seizoen, alweer! Vandaag staan de kabinetsbezuinigingen op hoger onderwijs en wetenschap centraal. De geopolitieke relevantie lijkt er op het eerste oog niet te zijn, maar is eigenlijk gigantisch. In deze podcast gaan wij in op de omvang van de bezuinigingen, de economische gevolgen en de geopolitieke impact.👉 Nederland gaat een grote geopolitieke prijs betalen voor deze kabinetsbezuinigingen1️⃣ Innovatie, arbeidsproductiviteit en vestigingsklimaat2️⃣ De bijdrage van universiteiten aan welvaart van de gehele bevolking3️⃣ Nederland en EU als geopolitiek bejaardentehuis: de Europese regelzettende macht ondermijn...2024-09-0353 min
Menno en Erwin about Nature and Science#128 De loep van Antoni Van Leeuwenhoek: de ontdekking van nieuwe wereldenDe loep van Antoni Van Leeuwenhoek: de ontdekking van nieuwe wereldenOnvoorstelbare dingen zag de lakenhandelaar uit Delft door zijn loep: heel kleine dieren die door in het slootwater bewogen (we noemen die nu afgietseldiertjes, eencelligen zoals pantoffeldiertjes, algen en amoeben). Kleine dierkens”, nog veel kleinere wezentjes, vond hij na een week in water met peperkorrels: hij zag de eerste bacteriën. Hij prikte in zijn eigen arm en ontdekte rode bloedlichaampjes in zijn bloed. Hij bekeek zijn eigen sperma, en zag wezentjes met een staart. Hij beschrijft het samengestelde oog van insecten, de structuur van...2024-07-3117 minOOG op Wetenschap#32 Kun je tuberculose nog beter opsporen?De huidige manier om te testen op tuberculose - een wereldwijd veel voorkomende dodelijke aandoening - is te duur en niet precies genoeg. Daarom ontwikkelt scheikundige Adri Minnaard van de Rijksuniversiteit Groningen samen met zijn collega's een alternatieve methode om te testen op tuberculose - sneller en goedkoper.
Het was een proces van zeker twintig jaar, waarin Minnaard met collega's verschillende moleculen uit de tuberculosebacterie nauwkeurig namaakte.
Benieuwd hoe dat jarenlange onderzoek gaat, waarom Minnaard een prijs van maar liefst 1,6 miljoen euro voor zijn werk kreeg en waaraan hij dat uit wil geven? Dat hoor...2024-07-1138 minOOG op Wetenschap#31 hoe maak je zonneparken natuurvriendelijker?Zonneparken verschijnen de laatste jaren op steeds meer weilanden. Tot eind 2022 verscheen al zestig procent van de nieuwe parken op landbouwgrond. De overige parken verschijnen bijvoorbeeld op grasvelden, groenstroken langs wegen of op zandvlaktes.
Waar een zonnepark verschijnt, verdwijnen soorten zoals de kievit en veldleeuwerik. Maar er komen ook vele insecten, vlinders en vogels als de gele kwikstaart voor terug.
Om te bekijken wat er precies verandert in de natuur van een zonnepark in wording, loopt ecoloog Sylvia de Vries tientallen kilometers door zo'n park om de dieren te tellen.
Wat een zonneparkeigenaar n...2024-06-2743 minOOG op Wetenschap#30 Hoe pak je voedselverspilling aan?Nog steeds wordt er in Nederland behoorlijk veel voedsel verspild. De gemiddelde Nederlander gooit namelijk zeker dertig kilo aan goed voedsel per jaar weg. De daling die jarenlang was ingezet, lijkt niet meer door te zetten: in het meest recente meetjaar 2022 gooiden we namelijk bijna net zoveel voedsel weg als in 2019.
Hoe gaan we toch minder voedsel verspillen? Moeten we zelf minder gaan inkopen? En kunnen supermarkten en restaurants ons daar een handje bij helpen door bijvoorbeeld de portiegrootte aan te passen?
Amber Werkman is PhD-student aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij doet onderzoek naar voedselverspilling...2024-06-1341 minOOG op Wetenschap#29 Waar krijgen jonge mantelzorgers mee te maken?Het zijn mensen die we heel hard nodig hebben in de samenleving, maar die het tegelijkertijd zelf bijzonder zwaar hebben: mantelzorgers. Zeker op jonge leeftijd. Rond je twintigste wil je toch het liefst studeren, uitgaan en vooral je eigen plan trekken?
Hinke van der Werf is docent-onderzoeker aan de Hanze en de Rijksuniversiteit Groningen. Zij promoveerde een jaar geleden op haar onderzoek naar de fysieke en mentale problemen van deze jonge mantelzorgers.
De uitkomst? Er moet meer aandacht voor de problemen van jonge mantelzorgers komen. Hoe Hinke dat wil bereiken en welke impact mantelzorgtaken op j...2024-05-3142 minOOG op Wetenschap#28 Hoe maak je medicijnen op basis van de winterslaap?Wie in winterslaap wil, wordt teleurgesteld. Onze lichaamscellen kunnen de plotselinge temperatuurwisseling die bij een koude winterslaap hoort, niet aan en gaan op zo'n moment kapot. Een winter lang doorslapen, is op dit moment dus niet mogelijk.
Zoogdieren die wel in winterslaap gaan, beschermen hun cellen tegen de schade die optreedt tijdens zo'n slaap. Maar hoe doen ze dat? En hebben wij daar als mensen ook iets aan, bijvoorbeeld als we celbeschadigingen als gevolg van ziekten willen voorkomen of zelfs repareren?
Guido Krenning is onderzoeker aan het UMCG en werkzaam bij Sulfateq. Hij doet onderzoek...2024-05-0243 minOOG op Wetenschap#27 Zijn kinderen écht digitaal vaardig?Zelfs op de buitenschoolse opvang gebruiken kinderen al een smartphone. Het brengt niet alleen leuke spelletjes en filmpjes met zich mee, maar ook schokkende of zelfs gevaarlijke ervaringen, zoals gewelddadige video’s.
Maar hoe gaan kinderen daarmee om? Oftewel: wat zijn hun digitale vaardigheden? En hoe kunnen we kinderen digitale vaardigheden aanleren?
Denise Mensonides is onderzoeker van het gebruik van digitale media door kinderen aan de Rijksuniversiteit Groningen. In deze aflevering van OOG op Wetenschap vertelt ze over de digitale vaardigheden en het nieuwsgebruik van kinderen, waarvoor ze meekeek op de buitenschoolse opvang.2024-04-1846 min
Slimmer Presteren PodcastSlimmer presteren in Parijs: over baanwielrennen met Gert GalisDit is de 176e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:Slimmer presteren in Parijs: over baanwielrennen met Gert GalisINLEIDING:In deze aflevering duiken we diep in de wereld van baanwielrennen met Gert Galis, embedded scientist bij de KNWU. We onthullen hoe wetenschap en innovatie de Nederlandse baanwielrenners naar de top van de wereld hebben gedreven, vooral met het oog op de Olympische Spelen in Parijs. Gert deelt inzichten over de cruciale rol van data-analyse, aerodynamica, en...2024-04-051h 13OOG op Wetenschap#26 Hoe kun je beter omgaan met AI?Je hoeft je smartphone maar te pakken of je hebt al te maken met kunstmatige intelligentie. Denk maar aan hoe Google tegenwoordig aan de hand van een foto kan opzoeken wat er op die foto te zien is. Of dat je tegenwoordig met een druk op de knop iets kunt wissen uit een foto.
Toch weten veel mensen niet welke wereld er schuilgaat achter AI: wat zijn de gevaren? en hoe wordt kunstmatige intelligentie ontwikkeld?
Dagmar Heeg is wetenschapscommunicator aan de RUG en doet promotieonderzoek naar de AI-geletterdheid van de maatschappij. Hoe jij nog beter...2024-04-0442 min
WijsDom PodcastPijnappelklier/derde oog: poort naar de bron - Saskia Bosman | WijsDomOntdek de mystieke krachten van de pijnappelklier in deze podcast met Wetenschapper Saskia Bosman. Dit kleine, maar superkrachtige kliertje wordt beschouwd als de kosmische antenne van ons lichaam, een poort naar hogere bewustzijn. Saskia deelt praktische technieken om de pijnappelklier te trainen en te stimuleren, gebaseerd op eeuwenoude tradities en moderne wetenschap. We bespreken ook factoren die de werking ervan kunnen belemmeren. Duik met ons mee in het mysterie van de pijnappelklier en ontdek hoe het ons menszijn beïnvloedt.Support the show💖 Steun WijsDom!Waardeer je deze podcast? Help mij om je wekelijks te b...2024-03-2759 minOOG op Wetenschap#25 Kunnen PHA's plastic vervangen?Plastic is een geweldig handig materiaal dat we allemaal dagelijks gebruiken voor allerlei verschillende toepassingen. Maar goed voor het milieu is het niet. Daarom zijn wetenschappers zoals biotechnoloog Jeroen Siebring op zoek naar materiaal om plastic te vervangen.
Of PHA's alle soorten plastic kunnen gaan vervangen en wat er nu al gedaan kan worden met PHA's, dat hoor je in deze aflevering van OOG op Wetenschap.2024-03-2245 min
Vorming voor elke dagEindoverwinning van de mens blijkt haar ondergangTaboes doorbrokenModerne omstandigheden maken een nieuwe seksuele moraal mogelijk en nodig, zo lijkt de wereld om ons heen te betogen. Lewis ziet een verband tussen de technische mogelijkheden die de seksuele omgang en de daarmee samenhangende zelfbeheersing vervormden: ‘De oude taboes hebben ongetwijfeld hun betekenis gehad voor de instandhouding van de menselijke soort, maar voorbehoedmiddelen hebben daar verandering in gebracht en veel taboes kunnen wij nu loslaten. Want de geslachtsdrift, die immers instinctief is, moet natuurlijk bevredigd worden zodra hij niet in strijd is met de instandhouding van de soort.’ Blijkbaar zijn we iet...2024-03-1804 minOOG op Wetenschap#24 Kunnen we wennen aan robots?De eerste robot die hoogleraar dienstenmarketing Jenny van Doorn (RUG) voor een paar honderd euro kocht, zette ze zelf in elkaar. Inmiddels werkt ze met een stuk geavanceerdere robotica, waarmee ze in de ouderenzorg onderzoekt hoe mensen op ze reageren. En wat blijkt? Ouderen kunnen verrassend snel aan een robot wennen.
Toch worden robots nog maar weinig in de ouderenzorg gebruikt. Of dat gaat veranderen en waar je nog meer robots kunt gaan verwachten? Dat hoor je in deze aflevering van OOG op Wetenschap.
2024-03-0638 minOOG op Wetenschap#23 Zorgt livemuziek in het ziekenhuis voor een kortere behandeling?Een goed liedje op het juiste moment kan je vrolijk maken, maar het is ook een geliefd studie-onderwerp.
Muziekonderzoeker Krista de Wit en hersenwetenschapper Marie-José van Tol doen onderzoek naar de effecten van muziek op je mentale en lichamelijke gezondheid.
Om die effecten te onderzoeken, lieten ze niet alleen in de ouderenzorg, maar ook in het UMCG een orkest aan het bed spelen. Voor de patiënten zelf was het in elk geval een welkome afleiding. Of het ook echt zorgde voor een korte behandelduur? Dat hoor je in deze aflevering van OOG op Wetenschap.
2024-02-2145 minOOG op Wetenschap#22 Wat kunnen vogels ons leren over spraakstoornissen?Je zou denken dat mensen de enige levensvormen zijn die spreken. Dat klopt ook, als je tenminste uitgaat van letters, woorden en hele zinnen om mee te communiceren.
Bioloog Sanne Moorman deed geen onderzoek naar spraakstoornissen aan de hand van menselijke spraak. Zij keek juist naar een vogel: de zebravink. Door de zang van oudervogels en hun jongen op te nemen en te vergelijken, kon ze iets zeggen over de ontwikkeling van spraak. En wist je dat Sanne de zebravinken ook kon laten stotteren?
2024-02-0844 minFocusVriendelijke virussen #1 - Het virus, onze vijandWelk beeld krijgen we in de media voorgeschoteld van virussen? Welke taal wordt er gebruikt om erover te praten? Verslaggever Ruben Rosen Jacobson zoekt het uit.
Virussen zijn met het blote oog niet waar te nemen, maar ze kunnen wel de hele wereld in zijn greep houden. De recente Covid-pandemie of de Spaanse griep.. door alle doden, nare ziektes en pandemieën in de geschiedenis zijn virussen nooit echt onze vrienden geweest.
Weinig mensen dus die deze ziektemakers het voordeel van de twijfel willen geven. Toch is daar misschien wel reden toe.
📺 Meer wete...2024-01-1721 minOOG op Wetenschap#21 Hoe maak je biogas uit gras?Ruim 300 liter biogas maakt biotechnoloog Gert Hofstede uit 1 kilo gedroogd gras. Dat doet hij door het gras in een speciale reactor te mengen met bacteriën afkomstig uit een koeienmaag. Een karweitje waar Hofstede als veganist zélf voor naar het slachthuis moet.
Waar eerder de reactor nog wel eens wilde overstromen en de bacteriën het niet lang overleefden, lopen de proeven in het laboratorium nu eindelijk goed. Hofstede denkt aan een reactor op grotere schaal. Weten hoe hij zijn onderzoek heeft aangepakt? Je hoort het in deze aflevering van OOG op Wetenschap.
En ver...2024-01-0243 minOOG op Wetenschap#20 Waarom een telescoop op de achterkant van de maan?Een telescoop plaatsen op de maan klinkt op het eerste gezicht onlogisch. De omstandigheden zijn er extreem en het instrument is lastig te repareren als hij eenmaal kapot gaat.
Toch heeft sterrenkundige Léon Koopmans van de Rijksuniversiteit Groningen een goede reden om daar wel een telescoop te plaatsen: hij kan daarmee de geschiedenis van het heelal in kaart brengen. Dat gaat nóg beter dan vanaf de aarde, waar zijn metingen verstoord worden door de dampkring.
Léon is telefonisch in de uitzending om alles te vertellen over de eno...2023-12-1541 minOOG op Wetenschap#19 Waarom was er in de geneeskunde minder aandacht voor het vrouwenlichaam?In de tijd van de Grieken en Romeinen werd het mannenlichaam als standaard genomen, en het vrouwelijk lichaam werd gezien als een afwijking daarvan. Die blik werkt ook nu nog door in de medische wetenschap: medicijnen worden standaard alleen getest op mannen, en een hartinfarct wordt bij vrouwen minder vaak herkend dan bij mannen.
Rina Knoeff en Karen Hollewand zijn medisch historici en doen onderzoek naar deze historische achterstelling van het vrouwenlichaam. Beiden kijken ze onder andere naar oude brieven en boeken om te zien hoe men vroeger in de geneeskunde dacht.
Aan die achterstelling wordt nu door onder andere...2023-12-0244 minOOG op Wetenschap#18 Waarom is de regenworm een belangrijk beestje?Regenwormen lijken maar kleine, vieze en onbelangrijke beestjes. Toch zijn ze dat absoluut niet. Door de bodem om te ploegen en bijvoorbeeld bladeren te verteren, houden wormen de bodem gezond én bruikbaar voor de landbouw.
Jeroen Onrust doet als bioloog onderzoek naar de functie van de regenworm en hoe we het de worm nog beter naar zijn zin kunnen maken. Daarvoor organiseerde hij zelfs een officiële wormentelling waar meer dan zeshonderd deelnemers aan mee deden.
In deze aflevering van OOG op Wetenschap vertelt Jeroen over zijn onderzoek dat hij vooral 's nachts moest uitvoeren, ho...2023-11-1743 minOOG op Wetenschap#17 Wat gebeurt er in je hersenen wanneer je dagdroomt?Dagdromen doet vrijwel iedereen: wel zo'n dertig tot vijftig procent van de dag. Als je wilt, kun je je dagdromen onderdrukken door bijvoorbeeld werk te doen wat meer van je hersenen vraagt, waardoor je minder snel afdwaalt.
Maar is het echt nodig om minder te dagdromen? Wanneer kan het behulpzaam zijn om juist wel te dagdromen? En hoe gaan onze hersenen om met dagdromen?
Marieke van Vugt is universitair docent op het gebied van hersenmodellen aan de RUG. Zij probeert te achterhalen wanneer en waarom we dagdromen en wat...2023-11-0246 minOOG op Wetenschap#16 Wat verandert er aan het Gronings?Moi! Proat doe ain beetje Grunnegs? Grote kans van niet: het gebruik van streektalen neemt af. Toch spreken naar schatting tenminste tweehonderdduizend Nederlanders nog altijd regelmatig Gronings.
Naast de afname van het aantal Groningssprekenden, verandert het dialect zelf ook van klank. Taalwetenschapper Hedwig Sekeres doet onderzoek naar die klankverandering van het Gronings en liet daarvoor Groningers verschillende woorden inspreken.
In OOG op Wetenschap vertelt ze hoe het Gronings verandert, waarom het Stadsgronings al bijna is uitgestorven en waarom ze binnenkort bij het Gronings streektheater langsgaat.2023-10-1940 minOOG op Wetenschap#15 Hoe weten grutto's waarheen ze moeten vliegen?Grutto's vliegen elk jaar naar Afrika om de winter door te brengen. Die vogeltrek is een tocht van duizenden kilometers, die ze afleggen met een gemiddelde snelheid van ruim zestig kilometer per uur. Maar hoe weten de grutto's precies waar ze heen moeten? Krijgen ze dat vanaf hun geboorte mee? Of leren ze dat van hun omgeving?
Jelle Loonstra is ecoloog en al sinds de middelbare school geïnteresseerd in vogels. Tijdens zijn promotieonderzoek keek hij naar de vogeltrek van Grutto's. In OOG op Wetenschap vertelt Jelle over hoe hij aan de vogels voor d...2023-10-0541 min
OOG op WetenschapSPECIAL insecten eten en VR-onderzoek tijdens de Europese Nacht van de OnderzoekersOp 29 september was het tijd voor de Europese nacht van de Onderzoekers in het Groninger Forum: een avond vol met wetenschap. Bezoekers hoorden onder andere hoe een eeuwenoude havenkraan werkt, wat de vooroordelen in ChatGPT zijn en hoe je rapt over wetenschap.
OOG op Wetenschap was er live bij. Redacteur Rob mocht insecten proeven en Jari sprong van een klif in VR. En klopt het dat muziek invloed heeft op je gezondheid? Je hoort het in deze special.
2023-10-0228 minOOG op Wetenschap#14 Hoe ver gaan fans in hun fan-zijn?Van Harry Potter tot Taylor Swift en Jesse Klaver: veel mensen zijn wel ergens fan van. Maar sommige mensen gaan een stapje verder. Ze kennen hun idool door en door, spreken af op online forums met medefans en schrijven zelfs verhalen met hun idool in de hoofdrol.
Religiewetenschapper Welmoed Wagenaar houdt zich bezig met fandom: de groep mensen die samen een interesse delen. Ze wil weten hoe fans hun eigen fanwereld inrichten: wat voor dingen doen de fans samen, en hebben ze zelfs speciale rituelen als ze met hun idool bezig zijn? In OOG op Wetenschap vertelt...2023-09-2140 minOOG op Wetenschap#13 Waarom verzamelden UMCG-onderzoekers poep op Lowlands?Onderzoek naar darmbacteriën op Lowlands. Dat is waar Toon Scheurink en de rest van zijn team van het UMCG zich afgelopen zomer mee bezig hielden. Bezoekers van het festival mochten als onderdeel van Lowlands Science bij Toon naar het toilet, in ruil voor een beetje van hun ontlasting én het invullen van een vragenlijst.
De bacteriën in je darmen, die ook in je poep zitten, maken namelijk stofjes die invloed hebben op je persoonlijkheid. Dat bleek uit onderzoek met muizen, en geldt waarschijnlijk ook voor mensen. Maar welke darmbacteriën zijn het meest gunstig voor ons...2023-09-0739 min
Radio HorzelnestAflevering 57: Flora van MacaronesiëIn aflevering 57 is Rogier van Vugt te gast voor een gesprek over de Flora van Macaronesië. Rogier is Hoofd Horticultuur bij de Hortus botanicus van de Universiteit Leiden en plantenkenner par excellence. Een van zijn favoriete reisbestemmingen zijn de eilandengroepen die samengebundeld de naam Macaronesië dragen. Hiertoe behoren: de Canarische eilanden, Madeira, de Selvagens eilanden, de Azoren en de verderop gelegen Kaapverdische Eilanden. Wat Rogier naar deze bestemming trekt is de unieke eilandflora. Hier vind je plantensoorten die nergens anders ter wereld groeien. Van reusachtige melkdistels en drakenbloedbomen tot de het liefelijke Madeira viooltje. Bij zijn eilandbezoeken is Rogier bijzonder ge...2023-09-041h 15FocusDe rolstoel-beweging #1 - Mijn eerste wheelieEr zijn allerlei redenen dat mensen afhankelijk worden van een rolstoel. Ze komen erin terecht door aangeboren aandoeningen, op vroege of latere leeftijd. Of plotseling door een ongeluk. Wat de aanleiding ook is, iedere nieuwe rolstoelgebruiker moet behendig worden in een stoel op wielen. Maar hoe doe je dat eigenlijk, leren rolstoel rijden?
Verslaggever Ruben Rosen Jacobson gaat langs bij een rolstoel-sportmarkt georganiseerd het Wheelchair Skills Team voor zijn eerste rolstoelvaardigheidstraining, van niemand minder dan de dertienjarige coach Sebas. Ook spreekt hij diverse rolstoelgebruikers over hun ervaring met het hun eigen maken van dit ‘verlengstuk van het li...2023-07-2824 minOOG op Wetenschap#12 Kun je het verloop van tsunami’s berekenen met wiskunde?Wie aan wiskunde denkt, ziet wellicht een hoop getallen op papier voor zich. Maar
wist je dat wiskunde ook wordt ingezet bij het berekenen van het verloop van
tsunami’s?
Dat is het onderzoeksveld van Rik Verbiest, wiskundige aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Hij maakt een wiskundig model, waarmee meteorologen
en klimaatdeskundigen later hopelijk het verloop van een grote watergolf als
een tsunami kunnen voorspellen.
Ook ging Rik naar een wetenschapsconferentie in Brussel, waar hij kinderen
vertelde over de race naar Mars. Want ook bij de ruimtevaart komt een hoop
wiskunde kijken. Wist Rik de kinderen ee...2023-07-0641 minOOG op Wetenschap#11 Kun je plastic maken uit aardappelen?In deze uitzending hebben we het over plastic. Maar niet zoals we het gewend zijn. Vaak wordt plastic gemaakt uit fossiele bronnen, zoals aardolie. Naast dat het gebruik van fossiele bronnen voor extra klimaatopwarming zorgt, is het plastic vaak ook nog eens niet in de natuur af te breken. Kan dat niet anders?
Jazeker, zegt Laura Boetje, scheikundige aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze doet onderzoek naar het maken van plastic uit aardappelen - zodat ze geen fossiele bronnen meer nodig heeft. Het is haar gelukt een goed bruikbaar plastic te maken. Maar is het...2023-06-2239 minOOG op Wetenschap#10 Hoe goed kunnen ADHD'ers en dementerenden met geld omgaan?Kun jij goed met geld omgaan? Het klinkt misschien als een gekke vraag, maar voor mensen met een hersenaandoening of psychologisch 'label' zijn goede financiële capaciteiten niet vanzelfsprekend. Mensen met ADHD hebben bijvoorbeeld een lager netto inkomen dan mensen zonder die stoornis.
Janneke Koerts is neuropsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze doet onderzoek naar het financieel welzijn en de financiële capaciteiten van mensen met ADHD en dementie. Hoe meet je of iemand nog in staat is om zelf zijn financiën te regelen? En kunnen ADHD'ers bijvoorbeeld een cursus volgen om hun financiële capaciteiten te ve...2023-06-0840 minOOG op Wetenschap#9 Hoe ver mag je als demonstrant eigenlijk gaan?
Van boerenprotesten tot demonstratieve openingen van cafés tijdens corona en
natuurlijk klimaatactivisten die snelwegen blokkeerden: de afgelopen jaren
stonden bol van de acties. Maar hoever mogen deze actievoerders volgens de wet gaan? En wanneer grijpen burgemeesters meestal in?
Noor Swart is promovendus in de rechten en weet alles over de reikwijdte van het
demonstratierecht. In deze aflevering van OOG op Wetenschap vertelt Noor
over haar onderzoek naar abortusdemonstraties, of je ook in een supermarkt kunt
demonstreren en behandelen we enkele bekende demonstraties van de afgelopen
jaren.
2023-05-2540 min
Powerful Positioneren Podcast - Manon Toma197 | Sales-audio van mijn groepsprogrammaZit je al even met een schuin oog naar mijn aanbod Powerful Positioneren te kijken? Speciaal voor jou mijn salespagina in audio vorm. Veel luisterplezier en meld je aan! Even videobellen kan uiteraard mocht je nog aanvullende vragen hebben.
Is dit niets iets waar we in deze hectische wereld allemaal naar snakken? Juist omdat je al zoveel heeft bereikt en bewerkstelligd als ondernemer? Veel luisterplezier en deel je aha-momenten met mij op LinkedIn, Instagram of Whatsapp.
🔥Powerful Positioneren is nu geopend!
We starten 21 augustus (3/10 plekken bezet). Check alle details hier:
https://manontoma.nl/positioneren-voor-online-ondernemers
“Is jouw achternaam écht?" It is! En ik...2023-05-1741 minOOG op Wetenschap#8 Zijn Joden gecompenseerd voor hun 'gestolen' huizen tijdens WO2?Deze aflevering van OOG op Wetenschap staat in het teken van 4 mei. Terwijl de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog Joden wegvoerde, werd hun vastgoed - panden en grond - vaak door de bezetter verkocht. Ook in Groningen was dat het geval. De vraag die daarbij opkomt is: zijn de nabestaanden van die Joden daar voldoende voor gecompenseerd?
Charlotte Dommerholt doet onderzoek naar dit zogenaamde rechtsherstel. Eerder schreef ze met collega's een rapport én een boek over de Joodse bewoners van Groningen en hun vastgoed: lege plekken. In OOG op Wetenschap vertelt ze over haar onderzoek, de r...2023-05-1141 minOOG op Wetenschap#7 Wat kun je met een VR-versie van een kleuterklas?Onderwijskundige Jolien Mouw (RUG) werkt met collega’s aan een speciale versie van een kleuterklas: eentje in virtual reality. Doordat de digitale kleuters met een paar drukken op de knop te bedienen zijn, kan Jolien met basisschooldocenten in opleiding eindeloos oefenen. Wat doe je bijvoorbeeld met een kleuter die steeds onder de tafel kruipt? Wanneer grijp je in en wanneer niet?
Deze digitale kleuterklas is onder studenten geliefd, en wordt dankzij de vele uren die Jolien en haar collega’s erin steken ook steeds beter. Toch blijft de vraag: gaat deze virtuele klas ooit de stage van pabo...2023-04-2841 minOOG op Wetenschap#6 Waarom meten honderden Noorderlingen de regen?Behalve dat we veel klagen over regen, is neerslag ook een goede bron van onderzoek. Allard Roest van de Hanzehogeschool zette samen met Forum Groningen een meetactie op waarbij gewone burgers in Noord-Nederland een regenmeter in hun tuin krijgen. Zij meten wekenlang de regen, waarmee Allard met zijn collega's wateroverlast en neerslagtekorten kunnen zien. Zo kunnen we ons voorbereiden op klimaatverandering.
Om de tuin aan te passen aan klimaatverandering, is het belangrijk om zoveel mogelijk water vast te houden. Weten hoe je dat doet en wat bierkratjes daarmee te maken hebben? Allard praat je bij in deze...2023-04-1544 min
Een Cursus in Wonderen Dagelijkse LesDagelijkse Les 104 Ik zoek slechts wat mij in waarheid toebehoortKlassen behulpzaam? Overweeg dan een schenking: https://eencursusinwonderen.org/doneerLES 104Ik zoek slechts wat mij in waarheid toebehoort.Het idee van vandaag vervolgt met de gedachte dat vreugde en vrede niet slechts ijdele dromen zijn. Ze zijn jouw recht op grond van wat jij bent. Ze komen tot jou van God, die niet kan nalaten jou te geven wat Hij wil. Toch moet er een plaats worden bereid om Zijn gaven te ontvangen. Ze worden niet blij verwelkomd door een denkgeest die als plaatsvervanging voor waar de Zijne thuishoren die gaven ontvangen heeft...2023-04-1443 minOOG op Wetenschap#5 Waarom hielden Middeleeuwers rechtszaken tegen dieren?Historicus Sven Gins van de Rijksuniversiteit Groningen doet onderzoek naar rechtszaken die Middeleeuwers aanspanden tegen onder andere varkens, dolfijnen en zelfs houtwormen.
De aanleiding voor zo’n zaak was verschillend, maar de uitkomst vaak hetzelfde: het dier delfde het onderspit en werd verbannen of ter dood veroordeeld.
Voor ons klinkt het waarschijnlijk bizar, maar waarom vatten Middeleeuwers deze rechtszaken zo serieus op? En hoe zagen Middeleeuwers de rol van dieren verder? Sven vertelt erover in deze aflevering van OOG op Wetenschap.
2023-03-3041 min
Menno en Erwin about Nature and Science#46 hoe ontstaat eb en vloed en wat heeft het te maken met de maan en de aarde stand. Menno en ErwinZonder maan geen eb en geen vloed waarom is er eb en vloed ?Het is nog nooit nog nooit zo donker geweest, of het werd altijd wel weer licht, zong de Groningse bard Ede Staal. En ja, is er iets vanzelfsprekender dan de afwisseling van dag en nacht, van de lente na de winter, van eb na vloed? Wij, en met ons e hele natuur rekenen daar vast op en onze biologische klokken zijn er helemaal op afgesteld. Die heel erg voorspelbare omgeving hebben we te danken aan hoe de aarde en de maan om de zin draaien, al mi...2023-03-2911 min
Kan niet bestaat niet#14 - Charl LandvreugdToen Charl Landvreugd dertien jaar was overleed zijn grootmoeder. Naar gebruik kwamen de nabestaanden na acht dagen bijeen om liederen te zingen om hun overleden dierbare een waardig afscheid te geven. De Soko psalmen die werden gezongen maakten een diepe indruk op Landvreugd. Rond zijn zestiende kwam hij in aanraking met het Requiem van Mozart, dat dezelfde emoties bij hem losmaakte. Hij luisterde in de periode van zijn zestiende tot zijn vierentwintigste vrijwel iedere dag. Het werk dat Landvreugd maar al te graag had willen maken, maar wat tot op heden nog niet gelukt is, zou het Requiem en...2023-03-2435 minOOG op Wetenschap#4 Hoe spoor je een darmziekte eerder op?1108 pagina’s telde het proefschrift van geneeskundige Arno Bourgonje maar liefst. Met dat boekwerk promoveerde hij onlangs cum laude op het gebied van chronische darmontstekingen. Door zijn ontdekking van zogenaamde biomarkers sporen medici in de toekomst hopelijk een ontsteking eerder op.
Hoe blijf je gemotiveerd tijdens het schrijven van één van de langste proefschriften van Nederland? En wat betekent zijn onderzoek voor darmpatiënten? Arno vertelt erover in deze aflevering van OOG op Wetenschap.2023-03-1644 minOOG op Wetenschap#3 Kunnen we nog naar de sterren kijken?Het is niet altijd makkelijk om naar de sterren te kijken vanaf de aarde. Alle lampen die wij gebruiken zorgen voor een bijzonder probleem, genaamd lichtvervuiling. Dat zorgt er niet alleen voor dat we minder van de sterrenhemel kunnen zien, maar beïnvloedt ook het gedrag van dieren.
Student sterrenkunde Nynke Visser en biologiestudent Vera Thijssen zijn te gast. Ze vertellen over lichtvervuiling en Donkerte van de Wadden, een project dat het waddengebied zo donker mogelijk probeert te houden. En wat kun je thuis doen om lichtvervuiling te beperken? 2023-03-0141 minOOG op Wetenschap#2 Hoe maak je eenzaamheid onder studenten bespreekbaar?Eenzaamheid kan behoorlijk vervelend zijn, en een oplossing is niet zo gemakkelijk te vinden. Je kunt denken dat eenzame mensen gewoon meer nieuwe contacten nodig hebben. Maar zeker bij langdurige eenzaamheid wordt het steeds lastiger om nieuwe contacten aan te gaan. Bovendien zit er een behoorlijk stigma op eenzaamheid.
Willem Vos is docent en onderzoeker aan de Hanzehogeschool. Hij vergelijkt langdurige eenzaamheid weleens met lang niet eten: het is wennen om weer te beginnen. Vos ontwikkelde een lesmethode om eenzaamheid onder studenten bespreekbaar te maken. als onderdeel van het EAST-project. De truc? Deel als docent ook iets...2023-02-1742 minOOG op Wetenschap#1 Hoe krijg je nieuwe speekselklieren?Wat als je altijd een droge mond hebt? Voor patiënten met een tumor in de mond of keel is dat helaas vaak de werkelijkheid. Bij hun behandeling raken speekselklieren namelijk regelmatig beschadigd, waardoor ze geen of minder speeksel maken.
Rob Coppes is hoogleraar Radiotherapie en onderzoeker in het UMCG. Hij doet onderzoek naar de oplossing voor die droge mond: stamceltransplantatie. Daarmee kun je beschadigde speekselklieren repareren of zelfs vervangen.
Afgelopen december bereikte het team van Coppes een mijlpaal: hun eerste patiënt kreeg succesvol nieuwe speekselklieren.2023-02-0928 min
Gedenk AllahLezing #2 - Islamitische Kijk op Emoties - in Veertig Dagen het Innerlijk Oog (baseerah) openenDe eindeloze ervaring en schoonheid die je eigen hart te bieden heeft. Dit is het alternatief op de aanval van de entertainment cultuur en sociale media op de gemoedstoestand van onze generatie.
Lezing gegeven aan Turkse jongeren, met extra aandacht voor de relatie tussen wetenschap, geloof en wonderen van heiligen volgens Ahl al-Sunnah vanwege de opkomst van atheïsme in late Ottomaanse Rijk.2023-01-0235 min
Crisiscommunicatie De Podcastin gesprek met Danny de VriesDanny de Vries, burgemeester van de gemeente Oudewater. Tot november 2020 was hij reputatie-strateeg en lobbyist, maar van oorsprong journalist. Hij studeerde Toegepaste Communicatie Wetenschap met risico- en crisiscommunicatie als specialiteit. Journalistiek hoogtepunt en persoonlijk dieptepunt maakte hij mee als maker van de televisiebeelden van de vuurwerkramp in Enschede (2000).
Het is een meer dan boeiend gesprek over zijn lessen en ervaringen, van journalist tot burgemeester. Of moeten we zeggen: crisisburgemeester? Want zijn werkzaamheden in de afgelopen twee jaren stonden vooral in het teken van crisis. Van het omgaan met de gevolgen van de coronapandemie, het opvangen van vluchtelingen...2022-12-1641 min
Radio SavannahHow to Blow Up a Pipeline van Andreas MalmHow to Blow up A Pipeline van Andreas Malm
Tijd voor actie! Radio Savannah duikt het klimaatactivisme in en zoekt met How to Blow Up a Pipeline van Andreas Malm naar nieuwe manieren om de klimaatcrisis te lijf te gaan. Wat voor protest is er nodig? En is het tijd om oliepijpleidingen op te gaan blazen?
Wil je meekletsen met Lola en Suzanne? Laat het ons weten op Instagram, Twitter en Facebook en gebruik #RadioSavannah. Voor (lees)tips en fanmail zijn we ook te bereiken op info@savannahbay.nl.
The science on climate change has been clear for a very long t...2022-10-2042 min
De GunningsfactorS3E1 Ruis en Publieke inkoop (tafelheren Schotanus en Van der Linden)Alweer het derde seizoen van podcast de Gunningsfactor. Dit seizoen met een iets andere opzet. Iedere aflevering is een er deskundige gast die door host Sander van den Broek het hemd van het lijf wordt gevraagd. Als er een vraag onbeantwoord blijft, grijpt een van de tafelheren in. In deze aflevering trappen we af met het voorstellen van de tafelheren: Theo van der Linden (eigenaar VdlC publishing) en Fredo Schotanus (hoogleraar Publieke Inkoop).Op vrijdag 1 juli jongstleden aanvaarde Schotanus de leerstoel 'Publieke Inkoop' aan de faculteit 'Recht, Economie, Bestuur en organisatie' van de Universiteit Utrecht. In deze...2022-09-1250 min
Doodnormaal85. Natuurlijk sterven: Gijs Haak deelt zijn inzichten en ervaringen‘Mijn lijf is geen auto waar je zo nu en dan eens een nieuw onderdeel in stopt’ zegt Floor Haak in de film Dertien Dagen. In zijn ogen verliest de mens en zeker ook de medische wetenschap de natuur uit het oog. Voor Floor dan ook geen medische ingrepen, als het lichaam op raakt en hij zijn zelfredzaamheid dreigt te verlezen, is het tijd om dood te gaan. Hij houdt zijn sterven in eigen hand en stopt met eten en drinken. Zijn zoon Michiel, die verpleegkundige is, had aangeboden dat als hij zover is, hij bij hem in huis zou t...2022-07-2237 min
Invloed Vergroten: vergroot je invloed op jezelf en anderen!#140 SCHOLASTIEK (hypnotische meditatie)De zee in een drinkbeker, op zoek naar de universele code in letters. Je subjectieve beleving is als een ijsbloem. Een oog tussen de bloemblaadje. (Dit is de oorspronkelijke Taoïstisch spreuk / gedicht die de inspiratiebron is voor deze hypnotische meditatie.)
Met wetenschappen is het net zo als met mensen. Sommige wetenschappen zijn bijzonderder dan anderen. Bij de hele bijzondere wetenschap zie je dat - net als met de hele bijzondere mensen - de rest van de wereld of de wetenschap moeite heeft goed met ze om te gaan. Met deze hypnotische meditatie programmeer je je onbewustzijn o...2022-02-1307 min
Alexander de GroteEen interview met Jona LenderingEen interview met historicus Jona Lendering waar we het hebben over zijn nieuwste boek (Hannibal in de Alpen), maar ook over de oudheidkunde als wetenschap. Een wetenschap die moet gekoesterd worden en waar accuraatheid en intellectuele eerlijkheid al te vaak uit het oog worden verloren.We hebben het natuurlijk ook even over Alexander en de voorspelling die we konden terugvinden in de Babylonische kleitabletten.2022-02-1339 min
Gerbert Bakx - over levenskunstGerbert Bakx en Arne Vanhaecke over denkkaders, grote verhalen en de ingrediënten van levenskunstDe traditionele zingevende verhalen, de zogenaamde 'grote verhalen', waaronder religies of maatschappelijke ideologieën, hebben voor vele mensen hun aantrekkelijkheid en hun overtuigingskracht verloren. Ook wetenschap kan aan het leven geen zin of betekenis geven. Dat heeft als gevolg dat het leven vaak als lastig, chaotisch en zinloos wordt ervaren, leidend tot een mentale houding, een geestestoestand, een intern klimaat van ontgoocheling, machteloosheid en zinloosheid. Dat zijn de ingrediënten die regelrecht tot onwelzijn leiden, tot depressie, als een zone van lage luchtdruk.
Door inzicht in de logica van onwelzijn, evenals in de logica van welzijn, wordt het l...2022-01-3146 min
Female BossDe 4 pijlers die zorgen voor werkgeluk en hoe je deze kunt beïnvloeden - met Yaël RosenPffff het is weer maandag! Betrap jij jezelf er weleens op dat je opkijkt tegen de start van de werkweek en enorm uitziet naar je vrije dagen? Je bent echt niet de enige! Een kwart van de werkenden geeft zichzelf een score van 6 of lager op het thema werkgeluk. Met het oog op het snelgroeiende aantal burn-outs is het hoog tijd dat we daar wat aan doen, vond Yaël Rosen.In deze aflevering spreek ik dan ook Yaël (30) die geluks- en gedragsdeskundige is.Haar missie? Zoveel mogelijk mensen zoveel mogelijk gelukkiger maken. Vanuit ha...2022-01-0855 min
Het beste uit het OogMysterieuze ziekte PTO, varkensnier bij mens en prijs voor Mata HariOncoloog Yes van der Wouw en ervaringsdeskundige Warnyta Minnaard praten in deze podcast over de mysterieuze ziekte PTO, Primaire tumor onbekend.
Een doorbraak in de wetenschap. Chirurgen in New York hebben met succes een varkensnier getransplanteerd bij een mens. Dat bespreken we met bio-ethicus Nienke de Graeff en met Niels Geijsen, hoogleraar ontwikkelingsbiologie en regeneratieve geneeskunde.
Ook Milou Gevers was te gast in het Oog. Haar documentaire 'Waarom bleef je niet voor mij?' won deze week de Golden Medal bij de Student Academy Awards in Los Angeles. In haar film praat ze met kinderen...2021-10-2342 min