Shows
Lepszy Klimat#100 | Ciastka, chipsy i mrożona pizza - co robi nam przetworzona i ultraprzetworzona żywność?Czym jest żywność ultraprzetworzona? Gdzie leży granica między jedzeniem przetworzonym, nieprzetworzonym a ultraprzetworzonym? Co sprawia, że żywność ultraprzetworzona jest tak niebezpieczna i co łączy ją z… tytoniem? Oraz dlaczego po zjedzeniu całej paczki chipsów czujesz się źle, ale nadal jakby głodny?Problemem jest tzw. żywność ULTRAPRZETWORZONA, o której rozmawiam z Martą Kostką, dietetyczką i technolożką żywności, współautorką książki „Rozgryzione. Jak nauczyć dziecko dobrze jeść”.Zapraszam do słuchania!Dodatkowe informacje:książka "Rozgryzione. Jak nauczyć dziecko d...2024-09-1848 minLepszy Klimat#99 | “Praca to nie rodzina” - o kulturze zap***dolu, potrzebie nieustannego rozwoju i grach korporacyjnych z Zofią Smełką-LeszczyńskąZadajesz sobie czasem pytanie o sens swojej pracy? Kwestionujesz to, w jaki sposób komunikują się pracodawcy i jakich narracji używają, aby zagrzewać Cię do pracy? Masz dość słuchania, że jesteś częścią wielkiej rodziny, gdy tak naprawdę czujesz się trybikiem w maszynie, której działanie nie do końca jest Ci jasne? A może uszami wychodzi Ci już, że trzeba być elastycznym i CIĄGLE się rozwijać?W tej rozmowie pada wiele trudnych pytań:Czy faktycznie praca musi być naszą pasją?Czy musimy ją kochać, żeby pracować? Czy JESTEŚMY swoj...2024-09-1153 minLepszy Klimat#98 | Ta choroba może dotknąć każdego - fakty i mity o cukrzycy typu 1Pewnego dnia, nie wiedzieć czemu, przestaje działać nam trzustka - organ odpowiedzialny za produkcję insuliny, czyli jedynego hormonu, bez którego nie jesteśmy w stanie żyć. Ratunkiem jest nieustanne monitorowanie poziomu cukru we krwi i przyjmowanie insuliny z zewnątrz - od dnia diagnozy do końca naszego [nowego] życia - życia z cukrzycą typu 1. “Cukrzyca to taka choroba, której reguły codziennie się zmieniają. I musisz się tych reguł codziennie uczyć na nowo” - opowiada Katarzyna Kazimierowska, dziennikarka i redaktorka, autorka książki "Wielkie zmęczenie. Osobista historia cukrzycy typu 1", która jest...2024-09-0447 minLepszy Klimat#97 | Czy biotworzywa zastąpią plastik?“Zasypaliśmy się plastikiem - i teraz trzeba sprzątać” - mówi moja dzisiejsza gościni, dr hab. inż. Ewelina Jamróz, prof. URK, która jako jedyna na świecie opracowała całkowicie biodegradowalne folie oraz mikro- i nanokapsułki na bazie furcelleranu (polisacharydu pozyskiwanego z alg czerwonych Furcellaria lubricalis).Rozmawiamy o tym, jak projektować opakowania możliwie jak najmniej szkodliwe dla środowiska oraz o ogromnym potencjale biotworzyw jako alternatywy do tradycyjnego plastiku wytwarzanego z pochodnych ropy naftowej. Z odcinka dowiesz się też:czym jest plastik...2024-07-2443 minLepszy Klimat#96 | Cegły z odpadów, współdzielenie, życie bez samochodu, powrót do przyrody - czym zaskoczą nas miasta przyszłości?Wizje miast przyszłości są często bardzo odważne. Na świecie takich miast powstaje w tym momencie kilkanaście - czego możemy się nauczyć z tych wyprzedzających swoje czasy projektów? “Przyszłość już tu jest - po prostu nierówno rozdysponowana. Dlatego jeździmy w różne miejsca świata i ją podglądamy” - mówi Monika Borycka, obserwatorka trendów, analityczka innowacji technologicznych, założycielka i CEO marki TrendRadar, pod szyldem której przybliża wiedzę o trendwatchingu i przyszłości. Rozmawiamy o miastach przyszłości, p...2024-06-2651 minLepszy Klimat#95 | “Dieta jest złodziejką życia”. O kulturze diet, relacji z ciałem, zaburzeniach odżywiania i jedzeniu intuicyjnym„Dieta jest złodziejką życia” - pisze w książce “Koniec diety!” Paulina Małek, moja dzisiejsza rozmówczyni. Paulina to rejestrowana Nutritionist, ukończone w Wielkiej Brytanii studia licencjackie Health, Nutrition and Exercise uzupełniała kursami, w tym, Applying Intuitive Eating and Non-Diet Approaches in Practice w London Centre of Intuitive Eating. Na Instagramie jako PM nutritionist edukuje o zaburzeniach odżywiania i tym, jak sobie z nim radzić. Rozmawiamy o wszechobecnej kulturze diet i o tym, dlaczego schudnięcie ciągle traktujemy jako sukces. O ciałopozytywność w kontekście kwestii zdrowotnych związanych z ch...2024-06-1951 minLepszy Klimat#94 | Perfumy: jak powstają, co mają w składzie i o ciemnej stronie produkcji zapachówCo wpływa na cenę perfum? Dlaczego jedne potrafią kosztować kilkaset, a inne kilkadziesiąt złotych? Czym różnią się perfumy naturalne od syntetycznych? Czym są perfumy botaniczne? Na wszystkie te pytania odpowiada Agnieszka Mroczek - doktor nauk biologicznych z Wydziału Biologii UW, gdzie od ponad 15 lat prowadzi zajęcia z biochemii, biotechnologii oraz farmakognozji.Rozmawiamy o tym, co tak naprawdę znajduje się w naszych perfumach, jak pozyskiwane są substancje zapachowe (w tym olejki eteryczne), czym jest kastoreum, cywet i ambra i dlaczego wzbudzają tyle kontrowersji. Nawet jeśli na co dzień nie używasz perfum...2024-06-121h 00Lepszy Klimat#93 | Jak stworzyć dom przyjazny środowisku? O budowie ekologicznego domu z Tomaszem PągowskimW tym odcinku nie skupiamy się na teorii - w końcu moim rozmówcą jest Tomasz Pągowski, który na własnej skórze doświadcza właśnie wszystkich związanych z budową eko domu wyzwań. Tomasz to projektant i współzałożyciel Pągowski Studio, który w swoich działaniach promuje postawę proekologiczną w duchu idei „less waste”.Rozmawiamy o tym, jak rozumie pojęcie “ekologicznego domu”, o praktycznej stronie realizacji tego marzenia, największych trudnościach, zderzeniu ekologii z rzeczywistością i o tym, dlaczego zamiast kilkuset, ich eko dom będzie miał “zaledwie” 7...2024-06-0547 minLepszy Klimat#92| Co ma głosowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego do klimatu i życia każdego z nas?9 czerwca 2024 zbliża się wielkimi krokami. To ważna data - tego dnia w wyborach parlamentarnych wybierzemy osoby, które przez najbliższe pięć lat będą reprezentować Polskę w Brukseli i dbać (lub nie) o nasze interesy. Czym jest i jak działa Parlament Europejski? Dlaczego jest ważny? Jaką rolę będą mieli w nim polscy politycy i polityczki, których wybierzemy w czerwcu? Na te pytania odpowiada Ilona Jędrasik, prezeska fundacji ClientEarth - Prawnicy dla Ziemi, która od lat zajmuje się polityką klimatyczną i energetyczną.Rozmawiamy o tym, jak przekonać do głosowania os...2024-05-2941 minLepszy Klimat#91 | Dieta planetarna - jak dobrze jeść dla siebie i dla planety?“To nie jest tak, że osoby jedzące mięso nie chcą z niego zrezygnować. Po prostu często nie mają pomysłu, czym je w satysfakcjonujący sposób zastąpić” - mówi Katarzyna Błażejewska-Stuhr, psychodietetyczka, dietetyczka kliniczna i współautorka pełnej smakowitych przepisów książki “Dieta planetarna”. Kasia wyznaje zasadę, że jedzenie powinno być źródłem zdrowia i przyjemności, a merytoryczne zalecenia przekłada na praktyczne podpowiedzi i proste przepisy - tak, by nikt nie pogubił się w dietetycznych meandrach. Rozmawiamy o tym, jak jeść, by odżywiać siebie i nie szkodz...2024-05-2239 minLepszy Klimat#90 | Woda cenniejsza niż ropa. O kryzysie humanitarnym w Sudanie PołudniowymSudan Południowy to najmłodsze państwo świata - powstało 9 lipca 2011 roku. Niestety to także państwo, które boryka się dziś z wieloma problemami - konfliktami, wyzwaniami ekonomicznymi, w tym bardzo mocno doświadcza skutków zmian klimatu. Szacuje się, że w 2024 roku ponad 70% mieszkańców Sudanu Południowego - około 9 milionów ludzi! - będzie potrzebować pomocy humanitarnej.Sudan Południowy ma także utrudniony dostęp do wody pitnej, o czym w dzisiejszym odcinku opowiada Helena Krajewska - rzeczniczka prasowa Polskiej Akcji Humanitarnej, która osobiście odwiedza...2024-05-1549 minLepszy Klimat#89 | Znajdziesz je wszędzie. Czym są i czym grożą związki PFAS?PFAS to ogromna grupa syntetycznych substancji chemicznych, które dziś znajdujemy… praktycznie wszędzie! Ponieważ z biegiem czasu mogą gromadzić się i utrzymywać w organizmach ludzi i w środowisku, potocznie nazywane są „wiecznymi chemikaliami”.Skąd się biorą? Jak oddziałują na człowieka i inne organizmy? Czy da się (i czy trzeba się) przed nimi bronić? Na te i wiele więcej pytań odpowiada Dorota Komar, doktorka nauk biologicznych specjalizująca się w epigenetyce, obecnie jako naukowczyni w Centrum Technologicznym w Katalonii bada wpływ czynników środowiskowych, zanieczyszczeń i substancji pochodzenia naturalnego na epigenetyczne programowanie i r...2024-05-0842 minLepszy Klimat#88 | "Nad Polską nie ma już prawdziwie nocnego nieba". Co warto wiedzieć o zanieczyszczeniu światłem?W 2022 roku niebo zanieczyszczone światłem mieli nad sobą wszyscy Polacy - tak wynika z raportu naukowców z Light Pollution Think Thank, którzy zbadali niebo nad Polską i przygotowali pierwszy tak całościowo ukazujący skalę problemu zanieczyszczenia światłem raport. Moim gościem jest dr hab. Andrzej Kotarba, prof. Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk. Klimatolog specjalizujący się w problematyce satelitarnych badań atmosfery, szczególnie chmur. Bada także zanieczyszczenie światłem, najchętniej z wykorzystaniem technik satelitarnych.W podcaście poruszamy wiele wątków, m.in.:2024-05-0143 minLepszy Klimat#87 | Czy psy i koty mogą jeść wegańsko?Coraz więcej z nas z powodów etycznych decyduje się na eliminację mięsa z diety. Nic więc dziwnego, że i właściciele psów i kotów zastanawiają się, czy możliwe jest mieć ciastko i zjeść ciastko - innymi słowy zdrowy zwierzak na diecie wege. Co na ten temat mówi nauka? Jaka dieta jest najlepsza dla psów, a jaka dla kotów? Jak żywić zwierzaka, żeby w zdrowiu mógł towarzyszyć nam przez lata? Na te pytania odpowiada Agnieszka Cholewiak-Góralczyk, koci i psi zoodietetyk, behawiorysta oraz technik weterynarii, specjalizujący s...2024-04-2432 minLepszy Klimat#86 | Rewilding - czym jest zadziczanie i dlaczego go potrzebujemy?Stan na dziś: łączna powierzchnia obszarów ściśle chronionych w Polsce wynosi smutne 1.5%. Z powodu odwadniania na cele rolnictwa, upraw leśnych czy rozbudowy infrastruktury, straciliśmy w Polsce 85% powierzchni bagien. Od 20 lat nie powstał ŻADEN nowy park narodowy, a z Czerwonej listy ptaków Polski wynika, że w ostatnich 200 latach wymarło u nas 16 gatunków ptaków, a kolejnych 47 zagrożonych jest wyginięciem. Nadzieją na zatrzymanie - a poniekąd i odwrócenie - obecnego stanu rzeczy jest rewilding, na polski tłumaczony jako “zdziczanie” lub “zadziczanie”. O tym, czym jest i na czym polega...2024-04-1759 minLepszy Klimat#85 | Otyłość, Ozempic i przyszłość terapii chorób otyłościowychSzacuje się, że jeśli utrzymają się obecne trendy, do 2035 roku większość światowej populacji (ponad 4 MILIARDY ludzi) będzie żyło z nadwagą lub otyłością. Już teraz na otyłość choruje nawet 20% Polaków, a WHO alarmuje, że ponad 30% polskich dzieci w wieku 7-9 lat jest otyłe. Dane te zatrważają - i powinny. Bo otyłość nie jest wyborem, fanaberią ani efektem lenistwa. Jest chorobą. Ekspertką w dzisiejszym odcinku jest Alina Kuryłowicz, profesor w Klinice Chorób Wewnętrznych i Gerontokardiologii CMKP Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. Profesora Witolda Orłowskiego w Warszawie, specjalizująca...2024-04-1050 minLepszy Klimat#84 | Jak kształtować nowe nawyki i jak pozbywać się starych? O neuromarketingu, mózgu i jego plastyczności z dr Alicją PuścianW dzisiejszym świecie to, jak działa mózg, badają i wykorzystują nie tylko lekarze - także marketerów interesują mechanizmy stojące za tym, co dzieje się w naszych mózgach, kiedy kupujemy, co wpływa na nasze decyzje zakupowe i jak można je kontrolować. “Istnieje nawet specjalna działka neuroekonomii - neuromarketing - który stosują już wszystkie większe firmy” - mówi gościni dzisiejszego odcinka, dr Alicja Puścian - neuronaukowczyni, popularyzatorka nauki, ambasadorka Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, obecnie związana z Instytutem Nenckiego Polskiej Akademii Nauk, gdzie prowadz...2024-04-031h 07Lepszy Klimat#83 | Jak jeść więcej strączków i nie cierpieć?W Polsce w skali roku jemy kilkanaście razy mniej strączków, niż powinniśmy w ramach zdrowej, zrównoważonej diety. To duża strata, bo nasiona roślin strączkowych są nie tylko świetnym źródłem roślinnego białka, korzystnie wpływają na nasze ciała (chociażby regulując pracę jelit i łagodząc stany zapalne); są też tanie, a ich uprawa przyjazna planecie.Dlaczego więc jemy ich tak mało? Jeden z powodów to… obawy przed wzdęciami, gazami i innymi dolegliwościami ze strony jelit, z którymi strączki są powszechnie ko...2024-03-2738 minLepszy Klimat#82 | Wilki: jak kochają, tworzą rodziny, polują i czy naprawdę są zagrożeniem dla człowieka?“Wilk ludojad”, “pies zagryziony przez wilki”, “wilki wróciły - strzeżcie się” - wyłaniający się z nagłówków gazet (ale i bajek czy legend) wilk jest spragnioną krwi bestią, której należy się bać lub - jeśli jesteśmy w stanie - pozbyć się na zawsze. A jak jest naprawdę? Czy wilki są tak groźne, jak maluje je popkultura i ludzka wyobraźnia? Wilkom warto przyjrzeć się im z innej perspektywy - przekonuje gość dzisiejszego odcinka, dr Korneliusz Kurek, pracownik Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK Wydziału...2024-03-201h 00Lepszy Klimat#81 | Czy koty powinny pozostać w domach? “Zabijają setki milionów ssaków i ptaków”.Naukowcy szacują, że co roku w Polsce ofiarą kotów pada 631 mln ssaków i niemal 144 mln ptaków! A to niestety nie jedyne konsekwencje wypuszczania ich samopas… Właściciele często nie mają pojęcia, na ile niebezpieczeństw narażony jest ich spacerujący swobodnie kot: choroby, urazy, samochody… - wymienia Agnieszka Cholewiak-Góralczyk, koci i psi zoodietetyk, behawiorysta oraz technik weterynarii, specjalizujący się w dietetyce psów i kotów. Rozmawiamy o tym, co grozi kotom wychodzącym swobodnie, czy wypuszczanie kota jest dla jego dobrostanu konieczne oraz o tym, jak być świadomym wła...2024-03-1322 minLepszy Klimat#80 | Czy oglądanie ptaków ma właściwości terapeutyczne?Okazuje się, że oprócz przechodzenia “testu lustra” czy rozłupywaniu orzechów z pomocą… przejeżdżających samochodów, ptaki są w stanie pozytywnie wpływać na nasze zdrowie psychiczne! W jaki sposób? O tym opowiada prof. dr hab. Piotr Tryjanowski, który w swojej pracy zajmuje się m.in. badaniem powiązań między obserwacjami zwierząt a ludzką psychiką. Gwarantujemy, że to odcinek, który sprawi, że sformułowanie „ptasi móżdżek” nabierze zupełnie innego znaczenia ;)Z rozmowy dowiesz się też:skąd wzięło się (błędne!) przekonanie, że ptaki są głupie? czy patrze...2024-03-0640 minLepszy Klimat#79 | Co się kryje za Made in China? Temu, TikTok, Ujgurzy i walka na technologie“Chiny wychodzą z każdego możliwego miejsca. Więc jak możemy poczuć się dobrze poinformowani, jeśli nie interesujemy się Chinami?” - mówi moja gościni Sylwia Czubkowska, wieloletnia dziennikarka ekonomiczna i technologiczna, autorka książki “Chińczycy trzymają nas mocno” i twórczyni magazynu Spider’sWeb+.Rozmawiamy o wpływach, które Państwo Środka roztacza w Europie i świecie, o zakupach na rosnących w siłę chińskich platformach e-commerce, o social mediach i bezpieczeństwie danych. Oraz o tym, czy Polska ma szanse na… pandę i dlaczego temat Chin powinien interesować “zwykłego Kowalskiego”. Dodatkow...2024-02-281h 10Lepszy Klimat#78 | Post przerywany i głodówka - fakty i mity“Post odmienił moje życie”. “Pozbyłem się zapalenia stawów/problemów z żołądkiem/trądziku”. “Wyleczyłam wszystkie choroby, zrzuciłam wagę, ciśnienie i parametry zdrowotne idealne” - to tylko kilka z komentarzy, które znaleźć można na głodówkowych grupach i pod filmami poruszającymi tematykę postów. Czym są post przerywany i „mityczna głodówka”, jak działają i czy naprawdę działają - o tym rozmawiam z Damianem Parolem, doktorem nauk o zdrowiu, dietetykiem i psychodietetykiem. Poruszamy tematykę postów przerywanych, okien żywieniowych, deficytu kalorycznego i tego, jak jeść, by czuć się dobrze. Z odcinka dowie...2024-02-211h 06Lepszy Klimat#77 | Jak pracować lepiej, czyli o pracy głębokiej, produktywności i neurochemii mózgu z Piotrem BuckimPo co nam praca głęboka? Jakie daje korzyści? Co zmienia? Czy pozwala nam pracować szybciej? Co się dzieje w naszym mózgu, kiedy codziennie chcemy wykonywać zadania w pracy? O tym wszystkim rozmawiam z Piotrem Buckim, psychologiem biznesu i ekspertem od komunikacji, wykładowcą i autorem wielu książek, m.in. “Sapiens na zakupach”.Z odcinka dowiesz się też:jak walczyć z iluzją produktywności?jakie nawyki wspierają wchodzenie w stan pracy głębokiej?skąd w nas skłonność do uciekania od zadań, które są trudne? czym jest ‘hussle culture’, czyli tzw. ‘kultura zapierdolu’?dlaczego FOMO to...2024-02-141h 18Lepszy Klimat#76 | Dlaczego Norwegia daje zielone światło kontrowersyjnemu górnictwu głębinowemu?Pierwszym krajem na świecie, które właśnie dało zielone światło na górnictwo głębinowe i to mimo ogromnych protestów aktywistów i badaczy, została Norwegia. Jakie były powody tej decyzji? Czym jest górnictwo głębinowe (deep sea mining), co obiecuje, czym grozi i dlaczego to temat, o którym w niedalekiej przyszłości będziemy najprawdopodobniej słyszeć wszyscy? O tym rozmawiam z Agatą Rzędowską, dziennikarką i jednym z wiodących głosów w tematach elektryfikacji i zielonych transformacji. Zobacz też:odcinek podcastu, w którym z Agatą rozmawiamy o pier...2024-02-0723 minLepszy Klimat#75 | 2.5 mln mrówek przypada na jednego człowieka - co dają światu mrówki i dlaczego są ważne?Na jednego człowieka przypada ich 2.5 MILIONA. Niektóre z nich chowają swoich zmarłych, inne wytwarzają kwas, którym spryskują swoich wrogów. Jeszcze inne biegają tak szybko, że w ciągu sekundy pokonują 100-krotność długości swojego ciała! Znajdziemy je w glebie, orzechu, który upadł, na drzewie i na łące, a ich obecność to także… mniej szczurów w mieście! Mowa oczywiście o mrówkach, w których fascynujący świat wprowadza nas Igor Siedlecki, mykomyrmekolog, doktorant Wydziału Biologii i Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego, edukator przyrodniczy, w wolnym czasie rymujący improwizowane opowi...2024-01-3140 minLepszy Klimat#74 | Mleko bez krowy, czyli jak fermentacja precyzyjna może zmienić świat?Fermentacja towarzyszy nam od 9 tysięcy lat - jednak dopiero od stosunkowo niedawna jesteśmy w stanie precyzyjnie kontrolować warunki, w których jest przeprowadzana i z pomocą mikroorganizmów tworzyć nowe produkty. Proces ten nazywamy fermentacją precyzyjną. Na czym polega? Jakie możliwości oferuje? Co (kto?) i dlaczego blokuje jej rozwój? O tym opowiada dr Bogna Borowiec - biolożka molekularna oraz genetyczka, liderka projektu ReBoot Food, który dotyczy szeroko pojętej produkcji białek w sposób zrównoważony.Z odcinka dowiesz się też:dlaczego dzięki fermentacji nie musimy zabijać tyl...2024-01-2441 minLepszy Klimat#73 | Spalarnie śmieci: jak działają i czy możemy bez nich funkcjonować?Jak funkcjonują spalarnie? Jakie odpady w nich spalamy? Co dzieje się z powstałymi w wyniku spalania produktami ubocznymi (które czasem wcale tak “uboczne” nie są)? Przez cały proces związany ze spalaniem odpadów przeprowadza nas Monika Michalska-Szulc, zawodowo związana z branżą gospodarki odpadami edukatorka odpadowa, którą z social mediów możecie znać jako @paniododpadów.Z odcinka dowiesz się też:czy spalarnie śmierdzą?dlaczego spalarnie “nie mają dobrego PRu”czy możemy uniknąć stawiania kolejnych spalarni śmieci?co dzieje się z powstałymi w wyniku spalania popiołem i żużlem?A jeśli temat recyklingu jest...2024-01-1731 minLepszy Klimat#72 | Czy soja jest zdrowa?Wokół soi nadal krąży wiele mitów: od wywoływania nowotworów do powodowania wzrostu piersi u mężczyzn. A jak jest w rzeczywistości? Czy soja naprawdę jest tak straszna, jak ją malują?O tym opowiada Iwona Kibil, dietetyczka, autorka książek, która specjalizuje się w diecie roślinnej i od lat udowadnia, że może być ona zdrowa i smaczna oraz odpowiednia dla ludzi na każdym etapie rozwoju - także dla dzieci i kobiet w ciąży. Z odcinka dowiesz się też:ile soi to za dużo soi? które tofu ma najwięcej...2024-01-1041 minLepszy Klimat#71 | Co łączy krowie bąki, metan i zmianę klimatu?Krowa wytwarza tysiąc razy więcej metanu niż człowiek. Ale jak to się dzieje? I w jaki sposób metan przyspiesza ocieplenie klimatu bardziej niż dwutlenek węgla? Na te i wiele więcej moich pytań odpowiada Anna Sierpińska, popularyzatorka nauki, od 7 lat związana z portalem Nauka o Klimacie. Z odcinka dowiesz się też: - od czego zależy ilość wytwarzanego przez krowy metanu? - kto wytwarza więcej tego gazu - wszystkie krowy świata czy Unia Europejska? - czy ludzie też generują metan? Realizacja: 2024-01-0326 minLepszy Klimat#70 | Recykling, fakty i mity o eko opakowaniach, segregacji i plastikuCzy segregacja odpadów w Polsce ma sens? Czy to prawda, że posegregowane odpady są wrzucane do jednego kontenera? Dlaczego pojedyncze ogórki pakowane są w plastik? Czy tetrapaki to naprawdę “samo zło”, a szklane opakowania są zawsze lepsze od plastikowych? Ten odcinek rozwiewa wątpliwości związane z segregacją, recyklingiem i opakowaniami. Z Martą Krawczyk, manager ds produktów środowiskowych w firmie zajmującej się certyfikacją i badaniami laboratoryjnymi i ekspertką ekoprojektowania opakowań przydatnych do recyklingu, rozmawiam o wszędobylskim plastiku, opakowaniowym greenwashingu i tym, dlaczego prawidłowa segregacja powinna obchodzić nas wszystkich. Z odcinka dowiesz się też...2023-12-2749 minLepszy Klimat#69 | Psychologia, ekologia, wegetarianizm. Jak rozmawiać, żeby się dogadać?Zderzasz się z bliskimi i ludźmi w social mediach w tematach związanych z ekologią, klimatem i osobistymi wyborami, np. wegetarianizmem? Nie wiesz, jak dyskutować? Jak rozmawiać, aby się dogadać? Ten odcinek jest dla Ciebie. Naszym przykładem będzie symboliczny “wujek” przy świątecznym stole. A moją rozmówczynią jest dr Marzena Cypryańska-Nezlek, psycholożka społeczna, kierująca Centrum Działań dla Klimatu i Transformacji Społecznych na SWPS.Zajrzyj też do:- polecanego przez Marzenę filmu "Narodziny Ziemi" - wspomnianego w rozmowie odcinka o nierównościach społecznych 2023-12-201h 11Lepszy Klimat#68 | Czy rozumiemy problemy górników? Czym jest sprawiedliwa transformacja energetyczna?Zamknięcie kopalń to kwestia czasu w Polsce. Co to jednak oznacza dla prawie 75 tysięcy górników i ich rodzin? Jak transformację energetyczną przeprowadzić w sposób sprawiedliwy? Na to ważne pytanie odpowiada Patryk Białas (http://patrykbialas.pl/), aktywista, samorządowiec, jeden z założycieli Śląskiego Ruchu Klimatycznego, który - jak sam mówi - transformacji energetycznej doświadcza od dziecka (pochodzi z rodziny górniczej, a jego dziadek był sztygarem na kopalni).Z odcinka dowiesz się: czym jest wyrażenie “sprawiedliwa transformacja” i ile będzie kosztować?co powstrzymuje górn...2023-12-1346 minLepszy Klimat#67 | Fakty i mity na temat pierwiastków używanych w produkcji aut elektrycznychO pierwiastkach ziem rzadkich i pierwiastkach krytycznych (nie mylcie ich ze sobą!) opowiada w tym odcinku Agata Rzędowska, dziennikarka i jeden z wiodących głosów w sprawie elektryfikacji i zielonych transformacji. Rozmawiamy o tym, dlaczego o pierwiastkach krytycznych mówi się, że to “ropa i gaz XXI wieku”; o kobalcie i Demokratycznej Republice Konga, w której wydobywa się go najwięcej, o kwestii pracy dzieci, ale i o tym, czy dałoby się wydobywać kobalt w Polsce, skoro jego złoża są na Śląsku. Z odcinka dowiesz się też: czy baterie...2023-12-0648 minLepszy Klimat#66 | Co jest nie tak z systemem produkcji żywności?„Świat stanął na głowie” - mówi gościni dzisiejszego podcastu, dr hab. Paulina Kramarz, profesora nadzwyczajna Uniwersytetu Jagiellońskiego w Instytucie Nauk o Środowisku. Tłumaczy, jak wygląda współczesna produkcja żywności, dlaczego społeczeństwo musi być stać na dobrej jakości jedzenie i co każdy z nas może w obecnej sytuacji zrobić. Z odcinka dowiesz się też:Kto kontroluje nasze jedzenie?Ile powinna kosztować żywność, jeśli jej cena miałaby odzwierciedlać faktycznie poniesione koszty, w tym środowiskowe?Czy zdrowe jedzenie jest przywilejem? Dodatkowe informacje:Rozdział prof. Kramarz w książce “Za 5...2023-11-2957 minLepszy Klimat#65 | Jak sklepy internetowe nami manipulują i na co uważać robiąc zakupy w sieci?To odcinek o tym jak kupujemy i czy możemy kupować lepiej i bardziej świadomie oraz o tym, jak identyfikować i bronić się przed niebezpiecznymi zabiegami ze strony marketerów, których celem jest sprzedać nam jak najwięcej. W trakcie rozmowy przechodzimy przez konkretne przykłady pojawiające się na pewnej znanej wam zapewne platformie zakupowej, analizujemy je “na żywym organizmie” i omawiamy tak, abyście mogli po wysłuchaniu zastosować zdobytą wiedzę w praktyce. Moją "przewodniczką" po zwodniczych technikach stosowanych przez sklepy internetowe jest Katarzyna Janota - prezeska Fundacji Grupa Robocza (https://www.grupa.robocza.org/). Projek...2023-11-2247 minLepszy Klimat#64 | Czy da się robić bardziej zrównoważoną czekoladę?Produkcja czekolady to mnóstwo wyzwań - społecznych i środowiskowych. Część tych wyzwań rozwiązują certyfikaty, jak np. Rainforest Alliance. Jednak czy jesteśmy w stanie ponosić wyższe koszty certyfikowanych produktów? Jaki wpływ zmieniający się klimat wywiera na uprawę kakao i produkcję czekolady? Jak firma Wedel - sponsor dzisiejszego podcastu, który niedawno wydał swój drugi raport zrównoważonego rozwoju - adresuje te i inne środowiskowe wyzwania? O tym opowiada Aleksandra Kusz vel Sobczuk, kierowniczka komunikacji korporacyjnej i ESG w Wedlu. Z odcinka dowiesz się też: czym kakao z Ghany różni się od tego...2023-11-1541 minLepszy Klimat#63 | Torfowiska, bagna, mokradła - dlaczego są ważniejsze, niż może się wydawać?Jeszcze kilka wieków temu Polska nazywana była “krajem bagien”. Dziś osuszyliśmy 85% torfowisk, a suma uwalnianych z tych terenów emisji CO2 to 35 milionów ton rocznie. Tyle samo emituje elektrownia Bełchatów - największy emitent CO2 w Unii Europejskiej.Jak do tego doszło? I - co najważniejsze - jak to naprawić? O to pytam dr hab. Wiktora Kotowskiego, prof. UW, ekologa, współzałożyciela Stowarzyszenia Centrum Ochrony Mokradeł.Z rozmowy dowiesz się: czym różni się torfowisko od bagna? co dzieje się, gdy osuszamy torfowisko? i jak się to robi? co dobrego...2023-11-071h 04Lepszy Klimat#62 | A gdyby tak zamienić się w drzewo? Z Jo Jurga o śmierci, pochówku i zwyczajach pogrzebowychCo roku w Polsce umiera około 400 tysięcy osób. Do pochówku w ziemi wykorzystujemy rokrocznie 280 tysięcy trumien, a co za tym idzie ogromne ilości stali, cementu, drewna i chemikaliów. Wydawałoby się, że rozwiązaniem jest kremacja - niestety według Natural Death Centre, pojedyncza kremacja zużywa tyle samo gazu i energii elektrycznej, co ponad 800 km podróż samochodem i emituje nawet 113 kg CO2. Czy istnieje sposób na bardziej ekologiczne pożegnanie się z doczesnym światem?Okazuje się, że owszem - i to nie jeden! Od trumny z papieru i urny, z któ...2023-11-0152 minLepszy Klimat#61 | Z elektrośmieci da się odzyskać cenne surowce! Co robić, aby trafiały do recyklingu?W 2022 roku na świecie wyrzucono 844 MILIONY jednorazowych e-papierosów. Zawarty w ich bateriach lit (gdyby został odzyskany) mógłby zasilić akumulatory 15 TYSIĘCY samochodów elektrycznych. Niestety, o urządzeniach tak małych jak e-papierosy często nie myślimy w kategorii elektrośmieci. A gdyby tego było mało, 80% Polaków nadal trzyma w domu, piwnicy lub garażu stary sprzęt elektroniczny. To błąd - według szacunków ONZ, w 2023 r. na Ziemi wygenerujemy średnio 8 kg elektrośmieci na osobę. Daje to łącznie aż 61 mln ton substancji, z których można odzyskać między innymi złoto...2023-10-3043 minLepszy Klimat#60 | Lęk klimatyczny - co robić, gdy przyciska nas świadomość katastrofy?The Lancet zapytało 10 tysięcy młodych ludzi (16–25 lat) z 10 krajów o to, co czują i co myślą o katastrofie klimatycznej i tym, jak radzi sobie z nią rząd. Wynik?Respondenci we wszystkich krajach byli zaniepokojeni zmianami klimatu.Ponad 50% zgłaszało każdą z następujących emocji: smutek, niepokój, złość,bezsilność, bezradność i poczucie winy, a niemal tyle samo stwierdziło, że ichodczucia dotyczące zmian klimatycznych negatywnie wpływają na ichcodzienne życie i funkcjonowanie. Tymczasem Joanna Gutral, psycholożka, psychoterapeutka i psychoedukatorka, autorka podcastu “Gutral Gada”, dydaktycz...2023-10-2727 minLepszy Klimat#59 | Zanieczyszczenia powietrza w domu - czym są i jak sobie z nimi radzić?O smogu i innych zanieczyszczenia powietrza na zewnątrz mówi się coraz więcej. Nie dziwią już komunikaty w stylu: “Zła jakość powietrza, zostań w domu”. I byłoby to w pełni zasadne, gdyby nie fakt, że jakość powietrza wewnątrz budynków potrafi być... nawet o 70% gorsza niż ta na zewnątrz! A to właśnie w budynkach spędzamy średnio 80-90% naszego czasu...Roztocza, wirusy, bakterie i inne stworzenia tak małe, że z ich istnienia nie zdajemy sobie sprawy, mogą negatywnie wpływać na nasz szeroko pojęty dobrostan. O tym, co psuje powietrze w naszych...2023-10-2540 minLepszy Klimat#58 | “Rozgryzione” - jak budować w dzieciach zdrową relację z jedzeniem?To odcinek nie tylko dla rodziców! :-)Wiedzieliście, że dzieci rodzą się z preferencją do smaku słodkiego? Słodki smak ma mleko matki, którego noworodki potrzebują, aby przeżyć. Słodki smak to też duża wartość kaloryczna i energetyczna, który u nowonarodzonych dzieci może wykazywać nawet działanie uśmierzające ból! Nie oznacza to bynajmniej, że powinniśmy fundować dzieciom dietę składającą się z żelków i ciastek, ale z drugiej strony, czy całkowita rezygnacja ze słodyczy to dobre rozwiązanie? Jaki wpływ na relację z jedzeniem w później...2023-10-181h 26Lepszy Klimat#57 | Jak korzystać z wełny bez cierpienia owiec? Z KOPYTO o etycznej wełnieWełna to fantastyczny materiał: jest trwała, ma właściwości antybakteryjne i termoregulacyjne, nie absorbuje zapachów i plam, można ją prać rzadziej niż inne tkaniny, co oszczędza wodę, prąd i detergenty. Jest także naturalna, biodegradowalna i nie uwalnia mikroplastiku do mórz i oceanów. ALE wełna to materiał odzwierzęcy, co niesie ze sobą ryzyka natury etycznej. Jednym z poważnych problemów jest mulesing - brutalny zabieg stosowany nadal np. w Australii, polegający na odcinaniu owcom fałd skóry z okolic odbytu - rzecz jasna bez znieczulenia. 2023-10-111h 08
Lepszy Klimat#56 | Marcin Napiórkowski: fakty same się nie obronią, opowieści też mogą naprawiać świat!Jesteśmy otoczeni narracjami o klimacie - czy nam się to podoba, czy nie, denializm klimatyczny nadal ma się dobrze. Poza tym przecież “zabiorą nam samochody i każą jeść robaki". Po drugiej stronie narracje straszące lub pełne wiary w technologię czy biznes, które na pewno uratują świat przed zagładą (jeśli wcześniej oczywiście same do tej zagłady nie doprowadzą).Pojawia się więc pytanie - jak opowiadać o klimacie, żeby: a) angażować, ale nie tworzyć sensacji;b) motywować, ale nie straszyć;c) interesować, ale nie przekłamywać faktów? Na te pytan...2023-10-041h 14Lepszy Klimat#55 | Jo Jurga: hałas, cisza i medytowanie w zamkniętej trumnieO wpływie hałasu na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne, o innowacyjnych materiałach wygłaszających, o perspektywach na cichszą przyszłość i konieczności “wyłączania się” rozmawiam z Jo Jurgą, neuroarchitektką i projektantką synestetyczną, która na co dzień zajmuje się poczuciem bezpieczeństwa w przestrzeni i badaniem działania ludzkich zmysłów. A temat ważny, bo Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaklasyfikowała hałas drogowy jako drugą najważniejszą przyczynę złego stanu zdrowia w Europie Zachodniej (pierwsze miejsce zajęło zanieczyszczenie powietrza). Dodatkowe informacje:“Szałas na hałas” możecie zakupić tu: https...2023-09-2747 minLepszy Klimat#54 | Certyfikat FSC: znajdziesz go na produktach z drewna i papieru. Dowiedz się, co oznacza!Weź do ręki książkę, notes, opakowanie chusteczek lub papierową torbę na zakupy i przyjrzyj się im dokładnie. Bardzo możliwe, że na odwrocie znajdziesz symbol drzewka - to certyfikat FSC, Forest Stewardship Council - jeden z najbardziej współcześnie rozpoznawanych certyfikatów. Co zmienia w przemyśle drzewnym? Jakie warunki należy spełnić, aby go uzyskać? W jaki sposób przekłada się na ograniczenie wylesiania? I w końcu - w czym produkt z certyfikatem FSC jest lepszy od tego bez certyfikatu? Na te pytania odpowiada Karolina Tymorek, dyrektorka FSC w Polsce, z wykształce...2023-09-2556 min
Lepszy Klimat#53 | Czyste powietrze w polskich miastach - czy to jeszcze możliwe?Niedawno w Polsce lekarz zdiagnozował 11-letniego Maćka, za przyczynę choroby uznając smog. To pierwsza tego typu diagnoza w naszym kraju. Czy będą kolejne? Czy - skoro prawo do czystego powietrza jest już jednym z praw człowieka - możemy spodziewać się, że wkrótce zaczną pojawiać się pozwy, oskarżające organy o niewypełnianie obowiązków? Kto w ogóle jest odpowiedzialny za dobrą jakość powietrza? Na te wszystkie pytania odpowiada Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego, od lat związany z edukacją i walką o lepszy klimat. Zapraszam do słuchania! Wbrew pozorom to bardz...2023-09-201h 04Lepszy Klimat#52 | Negocjacje klimatyczne - COP 28, prywatne odrzutowce, dieta roślinna i cele na kolejne lataTegoroczny szczyt klimatyczny, COP 28, odbędzie się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Już sama lokalizacja wzbudza kontrowersje, a pozostają jeszcze kwestie mocno mięsnej diety czy prywatnych odrzutowców. Oraz przewodniczącego tegorocznego szczytu, którym został Sultan al-Jaber, szef państwowego giganta naftowego Abu Dhabi National Oil Company…Jak negocjacje klimatyczne wyglądają od środka? Dlaczego w COPie biorą udział lobby paliw kopalnych? Jak wybierane są lokalizacje kolejnych COPów? Kto jest największym blokerem postanowień na szczytach klimatycznych i jaki status w negocjacjach ma Polska?Za kulisy szczytów klimatycznych wprowadza nas Anna Frączyk, analityczka p...2023-09-0746 minLepszy Klimat#51 | Zeroemisyjne firmy, miasta, produkty. Czy w XXI wieku można w ogóle być net zero? - sprawdzam!Kwestia klimatu jest już nie tylko tematem szeroko dyskutowanym w mediach - stała się także tematem strategicznym dla biznesu, uważanego za głównego emitenta. Zastanawiamy się, kto powinien ponosić odpowiedzialność za kryzys klimatu: rząd? biznes? konsumenci?To nie są pytania, na które można znaleźć proste odpowiedzi. Zadałam je dr Agnieszce Liszce-Dobrowolskiej, współzałożycielce Fundacji Climate Strategies Poland, która zajmuje się liczeniem śladu węglowego oraz wspieraniem firm i samorządów w redukcji emisji.Z odcinka dowiesz się:- Czym jest zeroemisyjność? A offsety? - Jak sprawdzić...2023-09-0647 min
Lepszy Klimat#50 | Autoholizm - dlaczego w Polsce jesteśmy tak uzależnieni od samochodów?Ubranka dla niemowlaków z nadrukiem samochodów? Smoczki z symbolem autek? Bajki z samochodami? A czemu nie… rowery i pociągi? O tym, jak od najmłodszych lat jesteśmy “programowani”, żeby kochać samochody, wszechobecnej samochodozie, jej przyczynach i (także tych nieoczywistych!) skutkach rozmawiam z Martą Żakowską, antropolożką miejską, kierowniczką Laboratorium Miasta Muzeum Warszawy, autorką książki “Autoholizm. Jak odstawić samochód w polskim mieście”. Jest to kolejny odcinek z serii, którą realizuję we współpracy płatnej z Clean Air Fund, organizacją non profit, która zajmuje się wspieraniem inicjatyw na rzecz czystego powietrza.Dodatk...2023-08-301h 02Lepszy Klimat#49 | Dlaczego ptaki są ważne? Czy jest ich mniej? Jak wpływają na nie zmiany klimatu?O ptakach małych i dużych, polskich i zagranicznych, w arcyciekawy sposób opowiada dr Jarosław Krogulec, naukowiec i główny specjalista ds. ochrony przyrody w Ogólnopolskim Towarzystwie Ochrony Ptaków. Jeśli chcesz dowiedzieć się, dlaczego tak naprawdę znikają wróble, które gatunki ptaków są najbardziej zagrożone, jak Wielkiej Brytanii udaje się przywracać gatunki, które wcześniej wyginęły i jaką rolę pełni tu Polska, a także co każdy z nas może zrobić dla wróbli, jerzyków i innych ptaków gniazdujących, to ten odcinek jest dla Ciebie. ...2023-08-2354 min
Lepszy Klimat#48 | Bogaci w elektrykach, a biedniejsi w starych dieslach - jak robić zieloną transformację, żeby uniknąć nierówności?Czy na zieloną transformację i rozwiązania związane z ekologicznym stylem życia i klimatem będzie stać tylko najbogatszych? A biedniejsi będą jeszcze ubożsi? Dlaczego ekologia i klimat to kwestie tak mocno polaryzujące i czym jest “klasowa blame game”, w której uznajemy, że to nie “my”, tylko “oni”ponoszą odpowiedzialność za kryzys klimatu? Jakich rozwiązań szukać, aby pomagały spajać i tworzyć wspólnotę?To dość trudne i rozległe pytania, ale postanowiłam podjąć tę rękawicę. Moimi gośćmi są prof. dr hab. Przemysław Sadura, szef Katedry Socjologii Polityki na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Wars...2023-08-161h 07
Lepszy Klimat#47 | Deszcze, susze, upały, betonoza - jak (prze)żyć i zmieniać na lepsze ocieplające się miasta?Z profesor Iwoną Wagner rozmawiam o miastach i klimacie. Dlaczego temat jest ważny? Na własne oczy nierzadko doświadczamy już też drożejącej żywności, susz, pożarów, powodzi i innych ekstremalnych zjawisk pogodowych, które coraz silniej dotykają miasta. Jak możemy się do tych zmian przygotować? Uodpornić? Zaadaptować? W Gdańsku powstają już osiedla, które adaptują się do zmiany klimatu. Co dobrego jeszcze się dzieje - w kraju i na świecie?O tym wszystkim opowiada moja dzisiejsza gościni, która adaptacją miast do zmian klimatu zajmuje się od lat. Iwona Wagner jest profe...2023-08-091h 02Lepszy Klimat#46 | Joanna Glogaza: social media, praca zdalna, ekonomia uwagiJoanna Glogaza to autorka książek (najnowsza książka to "Ekonomia uwagi"), edukatorka w zakresie odpowiedzialnej mody i zrównoważonego korzystania z social mediów. Na blogu joannaglogaza.com pisze nie tylko o tym, jak nie dać się konsumpcjonizmowi, ale też jak żyć i tworzyć, kiedy wokół dzieje się Internet. Z Asią rozmawiam o cyfrowym minimalizmie, ograniczaniu bodźców (w szczególności płynących z social mediów) na rzecz lepszej, bardziej efektywnej pracy. Ale również o pracy z domu, pracy głębokiej i sposobach na zadbanie o work life balance.Sponsorem o...2023-08-021h 01
Lepszy Klimat#45 Czy ograniczenie ruchu samochodowego naprawi miasta?Gdy uświadomimy sobie, że od lat to właśnie narracja kierowców samochodów kształtowała polskie ulice, przestaje dziwić, że współczesne miasta nie są szczególnie przyjazne pieszym. Na szczęście to (powoli) się zmienia. A kluczem do zmian jest zrównoważona mobilność, o której rozmawiam z dwójką moich gości: Niną Józefiną Bąk, która w Polsce koordynuje europejską kampanię na rzecz czystego i zrównoważonego transportu w miastach - Clean Cities Campaign, oraz Bartoszem Piłatem, publicystą i ekspertem Polskiego Alarmu Smogowego ds. polityk transportowych. Czym jest zrów...2023-07-251h 10Lepszy Klimat#44 | Gdzie „znika” polska woda?Kiedyś Polskę nazywano “bagnem Europy”. Dziś coraz częściej słyszymy o suszach, przeplatanych deszczami nawalnymi - tak gwałtownymi, że gleba (choć spragniona wilgoci) nie jest w stanie jej wchłonąć. Woda nadal krąży w przyrodzie, ale wygląda jakby “coś się zepsuło”. Skoro ilość wody w przyrodzie pozostaje stała, skąd problemy z jej brakiem? Dlaczego mówimy obecnie o kryzysie wodnym? “Woda cały czas krąży, ale jej ilość na Ziemi pozostaje taka sama. Od obiegu wody zależy ile wody mamy do dyspozycji i to ten obieg jest zaburzany” - wyjaśnia mój gość, Jan...2023-07-1941 minLepszy Klimat#43 | Czy za 20 lat nadal będziemy mogli odpoczywać nad Bałtykiem?Bałtyk. Ikona polskich wakacji, nasze ukochane (i jedyne) morze. Odświeżające kąpiele, zachody słońca na plaży i gofry z pobliskiej budki - obowiązkowo z bitą śmietaną - to wspomnienia moje i pewnie wielu z was. Niestety nadbałtycka rzeczywistość coraz częściej zaczyna przybierać kształt wyrzucanych na brzeg śmieci, martwych ryb czy sinic, uniemożliwiających długo wyczekiwane kąpiele. Naukowcy ostrzegają o wzrastającym poziomie Bałtyku, zalewaniu nadmorskich miejscowości, znikających plażach. “Czy za 20 lat nadal będziemy mogli odpoczywać nad polskim morzem?” - pytam mojego dzisiejszego gościa, p...2023-07-1251 minLepszy Klimat#42 | Jak odejść od modelu „kup, zużyj, wyrzuć”?O tym, czym cyrkularność jest, skąd się wzięła i co koncept ten ma wspólnego z … mrowiskiem i mrówkami, rozmawiam z Henrykiem Stawickim, dyr. ds. Sustainability Innovation w Next Agents (SE) oraz współzałożycielem Change Pilots, firmy konsultingowej zajmującej się zarządzaniem procesem innowacji, wyróżnionej jako „Dostawca Pozytywnej Zmiany w Biznesie”. Dlaczego temat jest ważny? Według raportu Circularity Gap, Polska jest cyrkularna tylko w 10%. Oznacza to, że 90% surowców NIE ZOSTAJE ponownie wykorzystane. Sponsorem odcinka jest Orange Flex, czyli usługa telekomunikacyjna neutralna dla klimatu, z której korzystasz jak z subsk...2023-07-0551 minLepszy Klimat#41 | Czy zabraknie nam piasku?Piasku wydobywamy więcej niż paliw kopalnych - nawet 50 MILIARDÓW TON rocznie. “To tak jakby każdy człowiek zużywał codziennie 18 kg piasku” - tłumaczy moja rozmówczyni, dr Monika Mętrak - biogeochemiczka i toksykolożka z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, od lat zaangażowana we współpracę naukową i dydaktyczną z krajami Azji Środkowej. Niezbędne w budownictwie cement i beton, ale także szkło, a nawet pasta do zębów - piasek znajdziemy niemal wszędzie. W Polsce mamy go całkiem sporo - dzięki lądolodowi, który przetoczył się przez nasz kr...2023-06-2847 min
Lepszy Klimat#40 | Miasta przyszłości - jak będą wyglądać i czy będzie nam żyło się w nich lepiej?Miasta przyszłości to miasta, które przygotowują się do zmiany klimatu. W jaki sposób to robią? Czego nie robią? Co jeszcze mogą zrobić i dlaczego to tak ważne? Na wszystkie te i wiele innych pytań o miasta odpowiada Magdalena Milert, architektka, która porzuciła pracę w biurze na rzecz opowiadania o tym, jak robić miasto, w social mediach znana jako @pieing.Rozmawiamy o tym, czy miasta przyszłości będą bardziej bezpieczne; dlaczego tyle miast (chociażby w USA, ale nie tylko) jest uzależnionych od samochodów, a w innych (np. Amsterdam) w...2023-06-211h 27Lepszy Klimat#39 | Świat bez kawy i czekolady - jak jeszcze zmieniłoby się nasze życie, gdyby zabrakło zapylaczy?“Żeby mieć marchewkę, musimy mieć nasiona marchewki. Z nasion wyrosną kwiaty, a później coś musi te kwiaty zapylić” - tak w dość obrazowy sposób rolę zapylaczy podsumowuje mój rozmówca, dr Marcin Zych, dyrektor Ogrodu Botanicznego UW, nauczyciel akademicki na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, szczególnie zainteresowany ewolucją systemów reprodukcyjnych roślin oraz ekologicznymi interakcjami rośliny-zwierzęta-mikroorganizmy. Rozmawiamy o tym, co musi się zmienić w naszym podejściu do hodowli zwierząt (bo pszczoły w świetle prawa to zwierzęta gospodarskie), czym jest “ślepota na rośliny”, jak wyglądałby nasz talerz, gdyby zniknęły z niego wszys...2023-06-1459 minLepszy Klimat#38 | Jak podglądać zwierzęta i zachowywać się w lesie?“Las dla każdego jest czymś innym. I to czyni go pięknym. Spojrzeń na las jest tyle, ile spoglądających” - mówi mój dzisiejszy gość, Piotr Horzela, w którego życiu las od zawsze zajmował ważne miejsce. Piotr wychował się w osadzie leśnej w środku dużego kompleksu leśnego, ukończył wydział leśny, ale leśnikiem nie został. Natomiast dziś o lesie opowiada - Horzela Opowiada - na żywo, na YouTubie i na Instagramie. Po lesie chodzi często sam, ale bynajmniej nie sprawia to, że czuje się samotny. “W lesie naprawdę cały czas coś s...2023-06-0755 minLepszy Klimat#37 | W ocieplającym się klimacie będzie więcej kleszczy - jak się przed nimi bronić?Przyznam, że kleszczy nie cierpię i trudno mi je zaakceptować. Bardzo obawiam się boreliozy i innych chorób odkleszczowych. Pomyślałam zatem, że czas “oswoić” kleszcze, czyli dowiedzieć się o nich więcej. I podzielić się tą wiedzą z Wami! Tym bardziej, że zmiana klimatu będzie sprzyjać kleszczom. Zwłaszcza, że dzisiaj można je złapać już nie tylko w czasie wyprawy do lasu, ale i na przydomowym trawniku. Na szczęście są sposoby, by się przed nimi bronić. Jakie? O tym opowiada dr inż. Anna Wierzbicka, naukowczyni i ekolożka lasu z misją oswajania i edukowania na temat kleszc...2023-05-3154 minLepszy Klimat#36 | Czy jedna kura wyżywi cały świat? - fakty i mity o mięsie komórkowymSzacuje się, że rynek mięsa laboratoryjnego (mięsa komórkowego/mięsa z probówki/czystego mięsa - funkcjonujących obecnie nazw jest kilka) może w 2040 roku stanowić nawet 2/3 rynku tradycyjnego. Niemożliwe? Jeśli weźmiemy pod uwagę, że pierwszy burger z mięsa wyhodowanego komórkowo kosztował 330 tysięcy dolarów, a osiem lat później już tylko 26 dolarów, aż chce się zacytować klasyka i powiedzieć, że “niemożliwe nie istnieje”. Mięso z laboratorium obiecuje redukcję cierpienia zwierząt, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, mniejsze zużycie wody i przestrzeni czy brak konieczności stosowan...2023-05-2446 minLepszy Klimat#35 | Dlaczego w Polsce od ponad 20 lat nie powstał żaden park narodowy?Ostatni park narodowy – „Ujście Warty” – utworzono w Polsce w 2001 r. Od tego czasu całe pokolenie Polaków zdążyło się urodzić i osiągnąć pełnoletniość. Ciekawostka: nawet II wojna światowa nie spowodowała tak długiej przerwy w tworzeniu nowych parków narodowych w Polsce jak ta, którą obserwujemy obecnie. “Parków narodowych powinniśmy mieć przynajmniej dwa razy tyle, co obecnie. Uchroni nas to przed ponurym końcem. Nie chroniąc przyrody, piłujemy gałąź, na której sami siedzimy” - mówi Marta Klimkiewicz z Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, ekspertka do spraw obszarów chronionyc...2023-05-1755 minLepszy Klimat#34 | Wychowanie przy ekranie - co robi nam ciągłe bycie w sieci?Czy wiesz, że nawet kilkanaście minut potrzeba, żeby wrócić do poprzedniego poziomu koncentracji po tym, jak coś (np. smartfonowe powiadomienie) nas z tego stanu koncentracji wyrwie? A teraz zastanów się, ile razy w ciągu dnia ekran telefonu podświetla się od nowych powiadomień…Jest mnóstwo badań, które dowiodły, że używanie ekranów sprawia nam przyjemność, zaspokajając nasze pierwotne potrzeby, w tym chociażby natychmiastowej gratyfikacji. I pewnie równie dużo mówiących o ich szkodliwości. Jak zatem z tego obosiecznego miecza, jakim są social media, korzystać w sposób świadomy? Co...2023-05-101h 00Lepszy Klimat#33 | Dobra, zła czy „to skomplikowane”? Jak wpłynie na Ciebie sztuczna inteligencja?Jak rozwój AI wpłynie na nasze życia - prywatne i zawodowe? W czym pomoże, a gdzie może zaskoczyć? Co stanie się z nami, gdy technologia przejmie część wykonywanej dziś przez ludzi pracy? Jak możemy przygotować dzieci na dynamicznie zmieniający się rynek pracy? Na te i wiele innych związanych ze sztuczną inteligencją pytań odpowiada Jowita Michalska, założycielka Digital University, która na co dzień zajmuje się wszystkim tym, co dotyczy technologii oraz jej wpływem na nasze życia. Z odcinka dowiesz się: jak i gdzie sztuczna inteligencja zd...2023-05-0352 minLepszy Klimat#32 | Olej palmowy: fakty i mityKwestia oleju palmowego to jeden z tzw. „wicked problems” - problemów tak złożonych i skomplikowanych, że wydają się nie do rozwiązania. Olej palmowy jest niezwykle wydajny, uniwersalny i stosunkowo tani, przy jego uprawie i produkcji pracuje 6 milionów ludzi. Dla 2 milionów z nich praca na plantacji palmy olejowej to JEDYNE źródło utrzymania. “Gdyby tylko dało się go uprawiać w innej szerokości geograficznej, a nie kosztem lasów tropikalnych” - komentuje dr Monika Mętrak, gościni dzisiejszego odcinka, biogeochemiczka i toksykolożka z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Rozmawiamy o oleju pal...2023-04-2659 minLepszy Klimat#31 | Pozwali Shell, Polskę i Unię Europejską - jak ClientEarth walczy o planetę i co znajdziemy w nowej ustawie o ochronie klimatu?Tę organizację musicie znać, jeśli interesujecie się sprawami klimatu! ClientEarth to jedna z najbardziej ambitnych organizacji walczących o ochronę środowiska - w Polsce i na świecie. Zrzesza prawników, którym zależy na zmienianiu świata na lepsze. Moja gościni Zuzanna Rudzińska-Bluszcz jest prezeską polskiej Fundacji Client Earth - Prawnicy dla Ziemi. Mówi, że pracuje ze wspaniałymi ludźmi, którym zależy; którzy nie godzą się na obecny stan rzeczy w Polsce i wykorzystując prawo, aktywnie walczą o zmianę. W poniedziałek 17 kwietnia Fundacja ClientEarth przedstawiła projekt ustawy o ochronie klimatu...2023-04-1939 minLepszy Klimat#30 | Telefon do wynajęcia, czyli o cyrkularnym obiegu smartfonówDacie wiarę, że w całej Europie, “zachomikowane” jest ponad 700 MILIONÓW telefonów? Wiemy, że z każdego miliona zbędnych smartfonów daje się odzyskać 350 kg srebra i 34 kilogramy złota, nie wspominając o innych materiałach, od rzadkich metali, po plastik, który także daje się przecież przetworzyć. Dlaczego więc to się nie dzieje? Co powstrzymuje nas przed pozbywaniem się starych telefonów i dlaczego nie jesteśmy zbyt chętni do tego, żeby kupować telefony używane?O tworzeniu cyrkularnego obiegu telefonów komórkowych (a wkrótce także może i innych urządzeń elektro...2023-04-1228 minLepszy Klimat#29 | Zupa z bobra i manna z… łąki? Krótka historia tego, co jadali dawni PolacyObecnie po raz pierwszy w historii mięso jest tak tanie, że może sobie na nie pozwolić każdy Polak. Bogata w produkty odzwierzęce kuchnia polska, którą dzisiaj znamy, to jednak twór stosunkowo nowy: gwałtowny wzrost zapotrzebowania na mięso datowany jest dopiero na drugą połowę XIX wieku, a sam kotlet schabowy, uznawany niekiedy za “danie narodowe”, ma historię nie dłuższą niż 200 lat! Jak wyglądała staropolska sztuka kulinarna, co ją kształtowało i na nią wpływało? O tym rozmawiam z Magdaleną Kasprzyk-Chevriaux, z wykształcenia prawniczką, z pasji dzienni...2023-04-0538 minLepszy Klimat#28 | Polska firma przetwarza fusy po kawie w ligninę i olej kawowy. “Otworzymy gigarafinerię odpadów po kawie!”Każdego dnia na świecie wypija się ponad 2,25 miliarda filiżanek kawy. Bariści wyliczają, że jedno espresso to średnio 8–10 g kawowych fusów, co w samej Polsce generuje 120 tys. ton kawowych odpadów. “Nie odpad, a surowiec” - poprawia mnie od razu Marcin Koziorowski, mój dzisiejszy rozmówca. W 2018 wraz z Kacprem Kossowskim opracowali technologię przetwarzania fusów po kawie w zrównoważone materiały i stworzyli prężnie rozwijający się dziś startup Ecobean. Olej kawowy, antyoksydanty, kwas mlekowy, dodatki białkowe czy lignina kawowa to tylko kilka z “wynalazków”, które jednocześnie stanowią alternatywy dl...2023-03-2932 minLepszy Klimat#27 | Sapiens na zakupach, czyli dlaczego kupujemy za dużo i jak kupować bardziej świadomie?Tym razem podchodzimy do tematu kupowania i konsumowania od innej strony - ekonomii behawioralnej. Dlaczego tak? Bo hasła “kupuj mniej” i “nie kupuj” to za mało. Powinniśmy mieć wiedzę o tym, skąd się biorą nasze zachowania i jak na nas wpływają emocje i całkiem pierwotne instynkty, żeby kupować więcej i więcej. Bo ta wiedza jest świetnie wykorzystywana przez marketingowców. A warto, żebyśmy mieli ją wszyscy! O tym, jak kształtowane są nasze decyzje zakupowe, dlaczego wierzymy marketerom zapewniającym, że ich produkty są najlepsze, o paradoksach, horrorze wyboru i szukaniu “tej idealnej” p...2023-03-221h 08Lepszy Klimat#26 | 2.5 mln pieców na węgiel wciąż truje Polaków. Jak walczyć ze smogiem?WHO od lat alarmuje, że „nie istnieje bezpieczny dla zdrowia poziom zanieczyszczeń powietrza”, mimo to normy stale są przekraczane, a w samej Polsce smog zabija 50 tysięcy ludzi rocznie. To tak, jakby z powierzchni Ziemi co roku znikało małe miasto! “Wiąże się to z tym, że produkcja energii elektrycznej w Polsce w znaczącym stopniu oparta jest o spalanie węgla” - wyjaśnia Weronika Michalak, dyrektorka polskiego oddziału międzynarodowej organizacji Health and Environment Alliance (HEAL), analizującej wpływ środowiska na zdrowie obywateli Unii Europejskiej, która o czyste powietrze walczy od lat. Biorąc pod...2023-03-1541 minLepszy Klimat#25 | Grzyby a ocieplający się klimat - czy scenariusz z “The Last of Us” mógłby się ziścić?Na początek prośba do was: jeśli uważacie moje treści za wartościowe, zaobserwujcie podcast i zostawcie mu ocenę na Spotify. Pozwoli mi to docierać z nim do szerszej widowni. Dzięki! A o czym dzisiejszy odcinek? O grzybach! Zrobiło się o nich ostatnio głośno za sprawą “The Last of Us”. W przedstawionej w serialu dystopijnej wizji świata, zainfekowani przez grzyb z rodzaju Cordyceps ludzie zmieniają się w przypominające zombie potwory. Wiedząc, że Cordyceps zdolny jest zawładnąć ciałami mrówek (jeśli jeszcze nie widzieliście, jak to robi, zajrzyjcie tu: http...2023-03-0854 minLepszy Klimat#24 | Co nam dadzą, co odbiorą Strefy Czystego Transportu?“Nie możemy czekać, aż smog komunikacyjny zabije nas i nasze dzieci” - mówi mój gość, którym po raz kolejny jest Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych i wiceprezes AVERE, największej europejskiej organizacji branżowej zajmującej się kreowaniem rynku elektromobilności. Strefy Czystego Transportu - w Europie funkcjonują od dawna, w Polsce ogłoszenie pierwszych wywołało sporo emocji. Jednak (wbrew popularnym opiniom) SCT to nie celowe utrudnianie życia ani zachęta do kupna nowego samochodu. To nadzieja na poprawę naszego zdrowia i realne narzędzie walki ze smogiem, który każdego rok...2023-03-0159 minLepszy Klimat#23 | Prądożerne i nieekologiczne - czy kryptowaluty i blockchain to naprawdę samo zło?Kryptowaluty nie cieszą się dobrą sławą: łączymy je z szybkim bogaceniem się (i czasem równie szybkim powrotem do poziomu zero) i ogromnym zużyciem prądu, przez co często szufladkujemy je jako ‘nieekologiczne’. Ale czy wiedzieliście, że energią odzyskaną z ich kopania kryptowalut możemy ogrzewać domy, a blockchain jest w stanie efektywnie weryfikować deklarowaną przez producentów etyczność łańcuchów dostaw?Tak, bitcoin zużywa prąd. Ale okazuje się, że poza nim, reszta blockchainów działa na ekologicznych platformach i wcale nie potrzebuje tego prądożernego kopania. Czy zatem możliwe jest ekologiczne...2023-02-2244 minLepszy Klimat#22 | Czy rośliny zastąpią żarówki? Co to luminescencja, fosforescencja i bioluminescencja?Wiedzieliście, że w Lidzbarku Warmińskim można przejechać się po świecącej w ciemności ścieżce rowerowej? Jej świecenie oparte jest na zjawisku fosforescencji, ale jak się okazuje, to nie jedyna dająca światło “scencja”. Czym jest luminescencja, fosforescencja, bioluminescencja oraz czy wykorzystujące je algi zastąpią nam żarówki? - na te pytania w arcyciekawy sposób odpowiada Stanisław Łoboziak: biolog molekularny, autor książki popularnonaukowej “Laboratorium w szufladzie – biologia”, w Centrum Nauki Kopernik i wolnym czasie zgłębiający tajemnice hodowli świecących glonów morskich, bakterii i grzybów. Od mikrobioty jelitowej i kałam...2023-02-1536 minLepszy Klimat#21 | Dezinformacja klimatyczna - jak ją rozpoznać i nie dać się nabrać?Przeczytała_eś ekscytującego newsa i chcesz go udostępnić? Zaczekaj. Weź 10 głębokich oddechów. I pamiętając, że fałszywe informacje rozprzestrzeniają się 6x szybciej od prawdziwych, poświęć chwilę, żeby sprawdzić, czy ta konkretna jest wiarygodna, a stojąca za nią osoba ma kompetencje, by ją formułować. Dlaczego social media tak ułatwiają szerzenie nieprawdziwych informacji? Czym jest dezinformacja klimatyczna? Jak ją rozpoznać i jak się przed nią bronić? O to pytam Aleksego Szymkiewicza, antropologa, medioznawcę i filozofa, który w stowarzyszeniu Demagog zajmuje się m.in. właśnie problemem dezinformacji klimatycznej. Ro...2023-02-081h 00Lepszy Klimat#20 | GMO - czy jest się czego bać? Ekspert: “to najlepiej przebadana żywność”Żywność modyfikowana genetycznie to zjawisko niezwykle polaryzujące społeczeństwo. Nie ma badań, które jednoznacznie wskazywałyby, że GMO nam szkodzi. Mimo to często nadal patrzymy na nie sceptycznie, jeśli nie ze strachem. Dlaczego tak się dzieje?Co o GMO (i jego potencjalnej szkodliwości) mówi nauka? I dlaczego tak rzadko wspomina się o tym, że bez GMO, problem mielibyśmy dziś chociażby z insuliną? Albo o tym, że żywność GMO jest najbezpieczniejsza do spożycia, bo żadna inna nie jest tak dokładnie przebadana?O wszystkim tym rozmawiam z Wojciechem Zalewskim, biol...2023-02-0157 minLepszy Klimat#19 | Co jest prawdą, a co mitem w energetyce wiatrowej?Mimo niemal 80% poparcia dla zmiany prawa i rozwoju energetyki wiatrowej, same wiatraki ciągle budzą w nas obawy. Boimy się, że będą głośne, oszpecą krajobraz, zabiją ptaki i nietoperze. Tymczasem wiatraki potrafią nie tylko komunikować się między sobą, ale i wykryć nadlatujące ptaki i automatycznie się wyłączyć, pozwalając im spokojnie przelecieć. „Wyją jak startujący samolot”, „sprawiają, że dżdżownice przestają spulchniać glebę”, „zimą strzelają soplami lodu” - to tylko kilka z funkcjonujących przekonań na temat turbin wiatrowych. Czy wiatraki to naprawdę czysta energia? Czy szkodzą zdrowiu? Co dzieje się z zużytymi turbinami wiatrowymi? - na te...2023-01-251h 12Lepszy Klimat#18 | Jak przemysłowa hodowla zwierząt wpływa na świat? Rozmowa z dr Sylwią SpurekWedług wiceministra rolnictwa, w Polsce funkcjonuje obecnie 285 wielkotowarowych ferm świń i 1391 ferm drobiu, w tym 878 ferm utrzymujących brojlery, 313 ferm utrzymujących indyki i 200 ferm kur niosek. Czy bez wegańskiego świata nie ma już przyszłości? Czy w XXI wieku naprawdę nadal musimy na skalę przemysłową wykorzystywać zwierzęta? Z dr Sylwią Spurek, radczynią prawną, posłanką do Parlamentu Europejskiego, weganką od lat działającą jako obrończyni praw człowieka i zwierząt i autorką publikacji “Smród, krew i łzy”, rozmawiamy o tym, co sektor hodowlany robi z naszym życiem i otoczeniem, o “prawie do kotleta sc...2023-01-1842 minLepszy Klimat#17 | Astma, alergia i smog - co mają ze sobą wspólnego?Trwa nagranie mojego podcastu "Lepszy Klimat". I pierwsze sekundy, w których przedstawiam gościa i zadaję pytanie:- Zacznę od osobistej historii. Mam dwie córki, jedna ma 6 lat, a druga prawie 3. Wciąż chorują, mają kaszel, powracające infekcje. I ostatnio zaczęłam zadawać sobie pytanie, jaki wpływ na ich zdrowie może mieć smog? - pytam- A ja zacznę od pytania, w jakim miesiącu się urodziły? - odpowiada mój gość.Zaskoczyło mnie to pytanie. Bo jaki to miałoby mieć wpływ na ich zdrowie? A jednak!Czy wiesz, że to, na kt...2023-01-1136 minLepszy Klimat#16 | Nowości w świecie roślinnego jedzenia. Trendy na 2023Rynek produkcji wegańskich „serów” do 2030 roku ma być wart 7 mld USD (z 2,5 mld w 2020 r.). Podobne prognozy dotyczą jogurtów czy sektora zamienników ryb i owoców morza, który ma być najprężniej rozwijającym się na przestrzeni kolejnych lat. Do tego dochodzi zielone światło dla mięsa z probówki w Stanach i coraz bogatsza oferta wege zamienników także w naszych polskich dyskontach. Aż trudno nie zapytać: czy przyszłość będzie roślinna?Na to i wiele innych okołowegańskich pytań odpowiada Marcin Tischner, poszukujący efektywnych...2023-01-0336 minLepszy Klimat#15 | Czy żywność ekologiczna jest zdrowsza?Wielu ludzi cierpi na nietolerancje i alergie pokarmowe - dolegliwości, których “kiedyś nie było”. Ich przyczyn doszukujemy się w jakości spożywanej przez nas żywności, co do której mamy już pewność, że nie dorównuje tej, którą jedli nasi dziadkowie. Kolejne badania ujawniają zaś nawet kilkudziesięcioprocentowe spadki wartości odżywczych w uprawianych konwencjonalnie warzywach i owocach. Czy żywność ekologiczna rozwiązuje ten problem? Czy jest wolna od toksyn? Czy byłaby w stanie wyżywić rosnącą populację? - na te i wiele innych pytań odpowiada Ewelina Hallmann, profesor z Instytutu Nauk o Żywieniu C...2022-12-2144 minLepszy Klimat#14 | Fakty i mity o energetyce jądrowejO ryzykach, korzyściach, obawach oraz o tym, dlaczego musimy uwzględniać energetykę jądrową w planach klimatycznych rozmawiam z Jakubem Wiechem, dziennikarzem, prawnikiem, komentatorem, zastępcą redaktora naczelnego serwisu Energetyka24, prowadzącym podcast Elektryfikacja i popularyzującym wiedzę o energetyce - nie tylko (choć w dużym stopniu) atomowej. Z odcinka dowiesz się: czy atom jest dzisiaj bezpieczny?gdzie (i jak szybko) buduje się najwięcej elektrowni atomowych? jak popkultura kształtuje na nasz stosunek do atomu? atom vs OZE i dlaczego potrzebujemy tych obu źródeł energii?dlaczego pod budowę polskich elektrowni atomowych rozważane są te, a nie inne loka...2022-12-1454 minLepszy Klimat#13 | Jak polski startup stał się globalną działalnością ratującą świat?W tym odcinku rozmawiam z Jackiem Siadkowskim - „seryjnym” przedsiębiorcą społecznym, współzałożycielem i CEO Tech To the Rescue, fundacji, która (cytując Jacka) „nakłania firmy do robienia rzeczy, które nie przynoszą żadnych pieniędzy”. Rozmawiamy o balansowaniu między tym, co etyczne, a tym, co opłacalne, zastanawiamy się, czy zrównoważony biznes jest faktycznie możliwy a także o tym, jak branża technologiczna może pomóc budować lepszy świat. Z rozmowy dowiesz się: jak „głupia tabelka” w exelu stała się prężnie rozwijającą się, globalną...2022-12-0736 minLepszy Klimat#12 | 5 mitów o globalnym ociepleniu obalonychW rozmowie z dr Aleksandrą Kardaś - fizyczką atmosfery z wydziału fizyki UW, redaktorką Nauki o Klimacie, autorką "Książki o wodzie" i współautorką "Nauki o klimacie" i "Klimatycznego ABC", rozprawiamy się z najpopularniejszymi mitami, które narosły wokół tematu globalnego ocieplenia. Z odcinka dowiesz się:czy globalne ocieplenie jest jak lek, na który ktoś niedługo znajdzie lekarstwo?jakimi technologiami do walki z globalnym ociepleniem dysponujemy? trochę o wpływie jednostki, czyli czy zielone czy działania „zwykłego Kowalskiego” mają sens?czy ograniczenie spożycia mięsa rozwiązałoby problem zmian klimatu?jak pewien wul...2022-11-3040 minLepszy Klimat#11 | Czym są farmy akwaponiczne? Najnowsze trendy w uprawach i hodowli żywnościWojna w Ukrainie obnażyła niestabilność współczesnego systemu produkcji i dystrybucji żywności. Wiemy, że konieczna jest transformacja, ale jak miałaby wyglądać?Gościnią dzisiejszego odcinka jest Kasia Pala, współzałożycielka i prezeska firmy Food for Future Technologies i Instytutu Wodnego. Rozmawiamy o najważniejszych trendach i „fantastycznych” cechach nowoczesnego systemu żywnościowego; o tym, dlaczego uprawy w zamkniętym obiegu to przyszłość, a także o powstającej we Wrocławiu miejskiej farmie akwaponicznej. Z tego odcinka dowiesz się między innymi: Czym są farmy akwaponiczne i czy odmienią one n...2022-11-2333 minLepszy Klimat#10 | Czy samochody elektryczne są ekologiczne?Wokół tematu samochodów elektrycznych krąży wiele mitów. Często słyszymy na przykład, że: są drogie i nieopłacalne; mają niewielki zasięg, a ładowanie trwa wieki;akumulatory trzeba często wymieniać, a zatem wkrótce utoniemy w nierecyklingowalnych bateriach litowo-jonowych;przy wydobyciu litu pracują dzieci; wcale nie są niskoemisyjne, bo jeżdżą na prądzie produkowanym z paliw kopalnych. Czy w takim razie samochody elektryczne można uznać za ekologiczne? Aby znaleźć odpowiedzieć na to pytanie, do dzisiejszego odcinka podcastu Lepszy klimat zaprosiłam Macieja Mazura, Dyrektora Zarządzającego Polskiego Stowarzyszenia Paliw Altern...2022-11-1548 minLepszy Klimat#09 | Jak założyć spółdzielnię energetyczną i mieć tańszy prąd?Spółdzielnie energetyczne - temat w Polsce nieodkryty i niszowy. Aż trudno w to uwierzyć, bo spółdzielnie energetyczne proponują wiele korzyści w kontekście tworzenia społeczności, niezależności energetycznej od wielkich korporacji, redukcji emisji, mogą też być odpowiedzią na rosnące ceny energii. W tym odcinku moim gościem jest Bartłomiej Kupiec, prawnik, analityk polityki klimatycznej, ekspert Stowarzyszenia z Energią o Prawie, z którym łączyłam się telefonicznie z Berlina. Rozmawiamy o tym, jak założyć w Polsce spółdzielnię energetyczną (mamy trzy) i dlaczego w Polsce jest ich tak mało, a w całej UE ponad trzy...2022-10-1737 minLepszy Klimat#08 | Alergia i zmiany klimatu. Co mają ze sobą wspólnego?Zmiany klimatu powodują susze, fale upałów, podnoszenie się poziomu morza, ekstremalne zjawiska pogodowe. Ale nieoczywistym efektem zmian klimatu jest wzrost liczby osób cierpiących na alergie (a już dzisiaj szacuje się, że to 40% Polaków!). Dłuższy sezon pylenia, nowe gatunki pyłków, które "podróżują" setki kilometrów? To już się dzieje. Plus oczywiście zanieczyszczenie powietrza - niedawno polscy naukowcy udowodnili, że alergenem może być nawet smog. To są tematy, o których rozmawiam w tym odcinku z dr n.med. Martą Kołacińską-Flont, specjalistką alergologii, ekspertką kampanii edukacyjnej „Chroń oczy przed alergią”.2022-05-1032 minLepszy Klimat#07 | "Dzień dobry, poproszę chleb ze świerszczy", czyli czy jedzenie owadów to przyszłość?Część badaczy wskazuje, że hodowle owadów są pod kątem środowiskowym lepsze od przemysłowych hodowli takich zwierząt, jak krowy czy kury. I faktycznie - potwierdzają to badania. Wg FAO każdego dnia ok. jednej trzeciej ludności Ziemi, czyli ponad 2 mld osób, spożywa owady. I hodowla owadów może być bardziej ekologiczną i zrównoważoną alternatywą dla tradycyjnego mięsa. Z drugiej strony powstaje pytanie o etyczność hodowli owadów na żywność dla ludzi (i zwierząt). Rozmowa z profesorem UW na Wydziale Biologii Pawłem Koperskim, który zajmuje się między innymi etycznymi aspektami związa...2022-04-2642 minLepszy Klimat#06 | Czy liczenie śladu węglowego pomoże w ratowaniu świata?Wokół liczenia śladu węglowego i zeroemisyjności jest dużo mitów i przekonań. Krytycy mówią, że to taki plasterek na kryzys klimatu, bo liczenie śladu węglowego i kompensacja, np. w postaci sadzenia lasów, zwalnia nas z poczucia odpowiedzialności. Że państwa muszą redukować emisje gazów cieplarnianych, a nie "bawić się" w dążenie do zeroemisyjności. Nawet Greta Thunberg powiedziała niedawno "Zero emisji dwutlenku węgla do 2050 roku, bla, bla, bla". Ale z drugiej strony EU do 2050 chce zostać zeroemisyjna, biznes liczy i redukuje swoje emisje CO2...2022-04-0445 minLepszy Klimat#05 | Fake newsy i dezinformacja: jak się przed nimi chronić?Ten odcinek podcastu nagrałam dwa tygodnie temu, w zupełnie innych okolicznościach, sytuacji politycznej i społecznej. Dzisiaj trwa wojna, Rosja napadła na Ukrainę. Ostatnie dni pokazały, że wojna może mieć dzisiaj zupełnie inny wymiar - że może być toczona również w przestrzeni cyfrowej. Wirusowe rozprzestrzenianie się informacji? Wiadomości od „znajomej z Przemyśla”? Stare zdjęcia sprzed kilku lat opisywane jako „z dzisiaj”? Błędy największych agencji informacyjnych? Minął tydzień od ataku Rosji na Ukrainę, a w ciągu tylko jednej ostatniej doby odnotowano 120 tysięcy prób dezinformacji w przestrzeni polskich me...2022-02-2750 minLepszy Klimat#04 | Czym jest dieta planetarna? Co jeść, aby żyć długo i w zdrowiu?Jak jeść, aby było to zdrowe dla nas i najlepsze z perspektywy zmian klimatu? To pytanie niezwykle ważne. Kluczowe nawet. Bo w 2050 roku ma nas być 10 mld. To oznacza przede wszystkim, że będziemy musieli produkować o wiele więcej żywności. I przetransformować system żywnościowy. I jakby podskórnie czujemy, że powinniśmy postawić na roślinne jedzenie. Do tego odcinka zaprosiłam lekarkę Alicję Baskę, nauczycielkę akademicką, współzałożycielkę i dyrektorkę Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia. Koncentrujemy się na diecie planetarnej, opracowanej przez Komisję EAT-Lancet. Dlaczego ta dieta opisywana jest jako win-win diet, która jest najle...2022-02-1852 minLepszy Klimat#03 | Czy polski startup rozwiąże problem braku wody pitnej na świecie?Według WHO, ponad 2 mld ludzi na świecie ma problem z dostępem do czystej wody. Co gorsza, z powodu zmian klimatu przewiduje się, że problem będzie się pogłębiać. Czy można go rozwiązać? Okazuje się, że w Polsce, w Toruniu, dynamicznie rozwija się startup, którego innowacyjna technologia może pomóc w radzeniu sobie z problemem niedoborów czystej wody na świecie.To Nanoseen, który jest współzarządzany przez naukowca Bartosza Kruszkę. Innowacja Nanosen, która polega w skrócie na wykorzystaniu nanomembran, pozwala zamienić słoną wodę w czystą i wodę pitną już w kilk...2022-01-1928 minLepszy Klimat#02 | Czy loty w kosmos są potrzebne?W ostatnich latach niektórym bogaczom udało się zrealizować dziecięce marzenia o locie w kosmos. Na przykład Jeffowi Bezosowi czy Richardowi Bransonowi. Są oni jednak krytykowani za to, że te loty wykonują niepotrzebnie. Musk z kolei wyprzedaje swój majątek, aby urzeczywistnić wizję kolonizacji Marsa. Na podbój kosmosu świat wydaje miliardy dolarów. Po co? Przecież mamy do uratowania Ziemię! Czy temat jest jednak tak zerojedynkowy? Co nam daje eksploracja kosmosu, również w walce z kryzysem klimatu wywołanym globalnym ociepleniem? Czy na zatrzymanie postępu naukowego w tej dziedzinie jesteśmy w stanie sobie pozwol...2022-01-0345 minLepszy Klimat#01 | Jak z rodziną rozmawiać o klimacie i wegetarianizmie?Odwiedzasz rodzinę? Zaraz będzie wspólna kolacja? Ciocia wita Cię od progu słowami "ale dla Ciebie tylko trawa przed domem, bo ugotowałam samo mięso"? Wychodzisz czy zostajesz? Kłócisz się? Przekonujesz? Z tego odcinka dowiesz się, czy rodzinę da się zmienić, czy spotkanie rodzinne to miejsce, w czasie którego jest sens edukować na temat klimatu i jak stawiać granice, kiedy ktoś bliski notorycznie je przekracza. To krótki kurs "przetrwalnikowy" spotkań rodzinnych. Mam nadzieję, że pomoże Wam, gdy wujek podczas obiadu stwierdzi, że globalne ocieplenie jest ok, bo w Polsce będą rosły pomarańcze. Moją g...2021-12-1134 min