Shows
Podkast amerykański200. Wielka gra w nieciekawe ciekawostki!W dzisiejszym odcinku, z okazji okrągłego jubileuszu, odcinka numer 200, postanowiliśmy zrobić coś innego - zamiast opowiadać o tegorocznej kampanii wyborczej, zmieniających się sondażach i tym wszystkim, co nawet nas już trochę męczy, przygotowaliśmy coś rozrywkowego: teleturniej. Cztery kategorie - prezydenci, wybory, stany i popkultura; po sześć pytań w każdej; Łukasz przepytuje Piotra, Piotr - Łukasza.
Zaskakujące pytania, nieoczywiste odpowiedzi, dużo pastusiakowania i bezużytecznych informacji, dzięki którym zabłyśniecie w towarzystwie - zapraszamy!
2024-09-141h 16Podkast amerykański157. American Film Festival, edycja 14.Podkast amerykański po raz kolejny znalazł się wśród patronów medialnych American Film Festival, którego 14. edycja odbędzie się od 7 do 12 listopada we Wrocławiu. Z tej okazji rozmawiamy o kilku filmach, jakie możecie obejrzeć na festiwalu – głównie dokumentalnych, ale nie tylko.
Opowiadamy o zgubnych skutkach rolnictwa przemysłowego i o tym, czy rolnictwo regeneracyjne może być dla niego alternatywą ("Common Ground", reż. Rebecca Harrell Tickell i Josh Tickell oraz "Valley Pride", reż. Lukas Marxt).
W "Richland" (reż. Irene Lusztig) i "King Coal" (reż. Elaine McMillion Sheldon) przyglądamy się społecznościom...
2023-11-041h 03Podkast amerykański149. 91 zarzutów, 50 milionów dolarów, 30 wywiadów dziennie, 8 kandydatów na scenie i jeden TrumpPodkast amerykański wraca po wakacjach!
Na początek: w telegraficznym skrócie garść wiadomości o tym, co się wydarzyło w Stanach w ostatnim miesiącu. Problemy Mitcha McConnella i Huntera Bidena, wyroki skazujące na Proud Boysów i katastrofy naturalne: pożary na Hawajach i huragan na Florydzie.
Przede wszystkim jednak opowiemy Wam o zarzutach, jakie prokuratura w Georgii postawiła Donaldowi Trumpowi i jego totumfackim. Dowiecie się czym jest „racketeering” i dlaczego próba podważenia wyniku wyborów prezydenckich będzie traktowana jak działalność mafijna; kiedy należy się spodziewać procesu i c...
2023-09-091h 14Podkast amerykański148. Czytelnia Podkastu amerykańskiego: „Imperium bólu”, „Poverty, by America”, reportaże, historia i klasyka, czyli książki na wakacje#płatnawspółpraca z Wydawnictwem Czarne
Kolejny sezon „Podkastu amerykańskiego” dobiega końca i w ostatnim przedwakacyjnym odcinku tradycyjnie już opowiemy o tym, co ostatnio czytaliśmy i zasugerujemy jakie książki Państwo mogą zabrać ze sobą na wakacje. Tym razem łącznie aż sześć propozycji, z których jedne podobały nam się bardzo, a inne troszkę mniej.
Do tej pierwszej kategorii zalicza się z pewnością „Imperium bólu. Baronowie przemysłu farmaceutycznego” – obszerny reportaż na temat rodziny Sacklerów i źródeł ich majątku, który napisał Patrick Radden Keefe (przeł. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Czarne...
2023-07-2958 minPodkast amerykański138. HollywoodlandSto lat temu deweloperzy odsłonili napis „Hollywoodland”, który ćwierć wieku później stracił końcówkę „land” i zmienił się w doskonale znany symbol „fabryki snów”.
Dziś opowiemy wam o początkach amerykańskiego przemysłu filmowego. Dowiecie się czym były mutoskop, witaskop, bioskop i projektoskop i co z początkami kina ma wspólnego ma TikTok. Dlaczego przemysł filmowy, rozwijający się dynamicznie w New Jersey, Nowym Jorku, Pittsburghu i Filadelfii, przeniósł się na Zachodnie Wybrzeże? I dlaczego akurat na przedmieścia Los Angeles?
Posłuchacie o brutalnej walce o amerykański rynek przy pomocy pozw...
2023-05-201h 04
Podkast amerykański109. American Film FestivalPodkast amerykański jest jednym z patronów medialnych 13. edycji American Film Festival, która od 8 do 13 listopada tego roku odbędzie się we Wrocławiu, zaś w wersji online od 8 do 20 listopada. Z tej okazji w dzisiejszym odcinku omawiamy kilka filmów dokumentalnych, które możecie obejrzeć na festiwalu, a także dwa filmy Roberta Altmana z pierwszej części retrospektywy tego reżysera, zaplanowanej na tę i przyszłoroczną edycję AFF.
Opowiadamy o „Buntowniczce Rosie Parks” (reż. Johanna Hamilton, Yoruba Richen) i próbie odczarowania mitu tej ikonicznej postaci ruchu na rzecz praw obywatelskich. Czy twórcom udało się sp...
2022-11-051h 03
Podkast amerykański94. Watergate, część 2, czyli spisek w Białym DomuZapraszamy na drugą część opowieści o aferze, która doprowadziła do upadku prezydenta Nixona i na zawsze zmieniła Stany Zjednoczone. Odcinek pierwszy zakończyliśmy na tym, jak przed komisją śledczą Senatu ujawniono istnienie systemu nagrywania rozmów prowadzonych w Gabinecie Owalnym Białego Domu (i innych prezydenckich gabinetach).
Dziś opowiemy o zaciekłej walce o te nagrania, którą prezydent toczył ze specjalnym prokuratorem powołanym do zbadania sprawy Watergate, o osobliwych propozycjach kompromisu i o tym, dlaczego cała Ameryka zaczęła nagle czytać pewną tysiącdwustustronicową księgę. Dowiecie się w jaki sposób do powszechnego jęz...
2022-06-251h 10Podkast amerykański93. Watergate, część 1, czyli wszyscy ludzie prezydentaO aferze Watergate słyszeli wszyscy. Nazwa ta na stałe weszła do języka polityki, każda, nawet najdrobniejsza afera zostaje okrzyknięta mianem jakiejś „gate”. Ale o co tak naprawdę chodziło? Dlaczego 17 czerwca 1972 roku, dokładnie 50 lat temu, pięciu mężczyzn włamało się do biura Partii Demokratycznej w budynku Watergate? Kto ich tam wysłał? Czego szukali? Czy było to jednostkowe wydarzenie, czy część czegoś znacznie większego i poważniejszego?
Historia afery Watergate to skomplikowana, wielowątkowa opowieść z wieloma bohaterami, nieoczekiwanymi zwrotami akcji, więc postanowiliśmy jej poświęcić nie jeden, a dwa odc...
2022-06-181h 01Podkast amerykański92. Dług studencki przygniata AmerykanówZadłużenie studenckie w Stanach Zjednoczonych wynosi dziś około 1,7 biliona dolarów. To więcej niż długi wszystkich Amerykanów na kartach kredytowych. Problem dotyczy jakichś 15 procent populacji, czyli około 45 milionów osób, którym przeciętnie zostało do spłaty około 35 tysięcy dolarów kredytu. Choć są i tacy, których zadłużenie liczy się w setkach tysięcy dolarów i tacy, którzy dług mają, moim że studiów nigdy nie skończyli.
W dzisiejszym odcinku tłumaczymy dlaczego w amerykańskiej debacie publicznej tyle ostatnio mówi się o długu stude...
2022-06-1155 minPodkast amerykański91. Uvalde, Sandy Hook, Parkland, Columbine etc. Jak broń palna zabija Amerykanów.24 maja w szkole podstawowej w teksańskim miasteczku Uvalde 18-letni napastnik zamordował 21 osób, w większości czwartoklasistów. Była to trzecia najkrwawsza szkolna strzelanina w historii Stanów Zjednoczonych i kolejna masakra z użyciem broni palnej w ostatnim czasie – dopiero co mieliśmy strzelaninę w supermarkecie w Buffalo, a kilka dni po zbrodni w Uvalde, cztery osoby zginęły, kiedy napastnik otworzył ogień w szpitalu w Tulsie, w Oklahomie.
Amerykańska wyjątkowość daje o sobie znać – w żadnym innym rozwiniętym kraju nie ma czegoś takiego jak „szkolna strzelanina”, a uczniowie nie uczą się chronić przed uzbrojon...
2022-06-041h 09
Podkast amerykański90. Piekło w Mieście Aniołów, czyli 30 lat od zamieszek w Los AngelesMinęło właśnie 30 lat od największych zamieszek rasowych w historii Stanów Zjednoczonych. Kiedy 29 kwietnia 1992 roku złożona z białych ława przysięgłych uniewinniła białych policjantów, którzy pobili czarnego Rodneya Kinga, południowe Los Angeles eksplodowało z wściekłości. Plądrowanie i podpalanie sklepów trwało kilka dni, zginęły 64 osoby, ponad 2 tysiące zostało rannych, straty wyniosły około miliarda dolarów. Kres przemocy położyło dopiero wkroczenie wojska.
Opowiadamy o tamtych wydarzeniach, ale w szerszym kontekście historycznym. Mówimy zatem o brutalnym zatrzymaniu Kinga...
2022-05-281h 06
Podkast amerykański89. Masakra w Buffalo i „teoria zastąpienia”, czyli jak rasizm wkracza do mainstreamuTydzień temu uzbrojony po zęby biały nastolatek zastrzelił w supermarkecie w Buffalo dziesięcioro Afroamerykanów. W liście, który zostawił, odwołał się do tzw. „teorii zastąpienia” (replacement theory), rasistowskiej narracji, która, niestety, nie jest już tylko marginesem z mrocznych zakamarków internetu, ale coraz częściej przesącza się do prawicowego mainstreamu.
Tłumaczymy czym jest owa „teoria zastąpienia” i kto ją dziś głosi – od supergwiazdy Fox News, Tuckera Carlsona, po republikańską kongresmenkę Elise Stefanik, niegdysiejszą centrystkę, która dziś bez wahania odwołuje się do retoryki QAnonu i białych suprematystów. Przypominamy pokrótce hist...
2022-05-211h 05
Podkast amerykański88. Koniec Roe kontra Wade: czy Sąd Najwyższy zabierze Amerykankom prawo do przerwania ciąży?Stanami wstrząsnął bezprecedensowy przeciek z Sądu Najwyższego – ze wstępnej wersji wyroku w sprawie Dobbs kontra Jackson wynika, że pięcioro sędziów postanowiło odwrócić obowiązujący od pół wieku precedensowy wyrok w sprawie Roe kontra Wade i znieść zagwarantowane Konstytucją prawo kobiet do przerwania ciąży, a decyzję na ten temat pozostawić władzom poszczególnych stanów.
Mówimy o tym, co w napisanej przez sędziego Samuela Alito opinii możemy przeczytać wprost, a co między wierszami. O tym, czy wszystkie prawa obywatelskie muszą być wymienione w Konstytucji i co to znaczy „głębokie zakorzenienie...
2022-05-1459 min
Podkast amerykański87. Lend-lease, drenowanie Rosji i wojna zastępcza, czyli co Ameryka robi dla UkrainyPrezydent Biden poprosił Kongres o 33 mld dolarów pomocy dla Ukrainy, w tym 20 mld pomocy wojskowej. Tego samego dnia Kongres wznowił ustawę o „lend-lease” z czasów drugiej wojny światowej, która pozwala prezydentowi szybko i bez większych formalności przekazywać Ukrainie (i innym krajom regionu) amerykański sprzęt.
Zastanawiamy się czy nastąpiła jakaś zmiana w podejściu Stanów Zjednoczonych do wojny w Ukrainie – administracja zaprzecza, ale wypowiedzi jej przedstawicieli, sekretarzy stanu i obrony wskazują na co innego: wydaje się, że USA postanowiły nie tylko pomóc Ukraińcom w obronie, ale postawiły też na tzw. „wojnę zastępczą”...
2022-05-0748 min
Podkast amerykański86. Suburbanizacja i samochodoza, czyli dlaczego amerykańskie miasta wyglądają identycznieJak to możliwe, że w kraju tak różnorodnym jak Stany Zjednoczone miasta są zazwyczaj do siebie tak podobne? Wieżowce w centrum, wokół nich morze parkingów, dalej pięciopiętrowe apartamentowce, a dalej niekończące się połacie jednakowych przedmieść? Dlaczego tak trudno odróżnić od siebie Indianapolis od Minneapolis, a Denver od Dallas?
Mówimy o historii transportu publicznego w miastach, o tym dlaczego zlikwidowano w Stanach tramwaje i czy naprawdę był to spisek General Motors? O tym, w jaki sposób ogromne zapotrzebowanie na domy dla wracających z wojny weteranów zmieniło amerykańskie miasta; o usta...
2022-04-301h 02
Podkast amerykański85. Biden słabnie, Trump namaszcza, a Republikanie idą na wojnę z DisneyemW Stanach Zjednoczonych kampania wyborcza trwa właściwie bez przerwy. Ale obecnie wchodzi w jeszcze bardziej intensywną fazę. Już za moment rozpoczną się prawybory wyłaniające kandydatów obu partii na kongresmanów, senatorów, gubernatorów i wiele innych stanowisk. Szczególnie wielu pretendentów próbuje swoich sił wśród Republikanów, co bywa interpretowane jako dowód na przewagę GOP – wiadomo, ludzie garną się tam, gdzie mają szansę na sukces.
I faktycznie, Demokratom w sondażach idzie źle, a Joe Biden ma notowania równie niskie jak Donald Trump na tym samym etapie prezydentury. Nawet w tych obszarach, gdzie a...
2022-04-231h 03
Podkast amerykański84. „Niedźwiedzia przysługa” Matthew Hongoltz-Hetlinga, czyli o libertarianach w USAW dzisiejszym odcinku wychodzimy od książki Matthew Hongoltz-Hetlinga „Niedźwiedzia przysługa” („A Libertarian Walks Into a Bear”), która ukazała się właśnie w przekładzie Aleksandry Paszkowskiej: opowieści o tym, jak nienawiść do przepisów, regulacji i podatków, wiara w to, że rynek sam rozwiąże wszystkie problemy, doprowadziły do kryzysu w miasteczku Grafton, w stanie New Hampshire.
Co niedźwiedzie mają wspólnego z libertarianizmem? Co się dzieje, kiedy absolutna wolnośc jednostki zagraża życiu i zdrowiu innej osoby? Czy rzeczywiście „każdy sam o siebie najlepiej zadba”? Jak idzie libertarianom ambitny plan stworze...
2022-04-161h 06
Podkast amerykański83. Ketanji Brown Jackson w Sądzie NajwyższymPo raz pierwszy w historii Stanów Zjednoczonych biali mężczyźni nie będą stanowić większości w Sądzie Najwyższym – w czwartek Senat zatwierdził nominację sędziny Ketanji Brown Jackson, która w czerwcu lub lipcu zastąpi przechodzącego na emeryturę Stephena Breyera. Choć skład ideologiczny Sądu się nie zmieni – konserwatyści wciąż będą mieli większość 6 do 3 – nominacja Jackson budziła ogromne emocje.
Przesłuchania przed Komisją Sprawiedliwości zawsze są spektaklem i okazją dla senatorów, by zabłysnąć w mediach – zwłaszcza dla tych, którzy mają ambicje prezydenckie. I choć senatorowie Demokratów także agresywnie prze...
2022-04-091h 01
Podkast amerykański82. Wypuśćcie Krakena, czyli prezydent, eksprezydent i żona sędziegoW dzisiejszym odcinku trochę spraw bieżących i trochę pocztówek z przeszłości, bliższej i dalszej. Rozmawiamy chwilę o przemówieniu Joego Bidena w Warszawie – czy rzeczywiście była to mowa przełomowa i wybitna, na miarę tej, którą wygłosił w Berlinie Zachodnim John F. Kennedy? I co z tym jednym zdaniem, które na końcu spontanicznie dodał Biden, a na którym skupiły się media w Stanach – ale i w Rosji?
Mówimy o Donaldzie Trumpie, bo ten właśnie teraz, w środku rosyjskiej inwazji na Ukrainę, zwraca się do Putina z wezwaniem, by ujawnił kom...
2022-04-021h 03
Podkast amerykański81. Kaczor Donald kopie Goofy’ego, czyli wszystko o gerrymanderinguMija właśnie 210 lat odkąd po raz pierwszy użyto określenia „gerrymander” oznaczającego takie manipulowanie granicami okręgów wyborczych, by zwiększyć szansę na wygraną swojej partii. Zaczęło się od okręgu wyborczego w kształcie salamandry, ale potem mieliśmy też „kaczkę”, „węża nad jeziorem”, „pterodaktyla”, „latynoskie nauszniki”, „królika na deskorolce”, a nawet „Kaczora Donalda kopiącego Goofy’ego”.
Co sprawia, że amerykańskie okręgi wyborcze mają tak powykręcane kształty? Tłumaczymy dlaczego w ogóle rysuje się na nowo mapy wyborcze, kto i kiedy to robi, czym jest „pakowanie”, a czym „rozbijanie”. Mówimy w jaki sposób wyt...
2022-03-2656 min
Podkast amerykański80. Kryzys bezdomności w KaliforniiW 2020 roku w kryzysie bezdomności znajdowało się w Stanach co najmniej 580 tysięcy ludzi – nowszych danych jeszcze nie ma, ale pandemia zmieniła tę sytuację i na pewno nie na lepsze. Kalifornia, najbogatszy stan w kraju, jest zarazem tym stanem w którym bezdomność jest szczególnie dotkliwym i widocznym problemem – San Francisco czy Los Angeles usiane są miasteczkami namiotowymi w których mieszkają ludzie pozbawieni dachu nad głową. Szacuje się, że w Kalifornii mieszka mniej więcej jedna czwarta wszystkich bezdomnych Amerykanów.
Próbujemy rozprawić się z kilkoma mitami na temat bezdomności i wyjaśnić jakie są jej prawdziwe pr...
2022-03-1958 min
Podkast amerykański79. Nixon w Chinach: tydzień, który zmienił światMinęło właśnie 50 lat od historycznej wizyty – 21 lutego 1972 roku w Pekinie, stolicy komunistycznych Chin z którymi Stany Zjednoczone nie utrzymywały dotychczas żadnych stosunków dyplomatycznych, wylądował samolot z prezydentem Richardem Nixonem.
Opowiadamy o niebywałej medialnej oprawie całej wizyty: balecie i operze, o pandach i łabędziach, jej scenografii i uczestnikach: o parze prezydenckiej i doradcy do spraw bezpieczeństwa narodowego Henrym Kissingerze z jednej strony, o chińskim premierze Czou En-laju i przewodniczącym Mao z drugiej.
Zastanawiamy się dlaczego amerykański prezydent postanowił porozumieć się z komunistycznymi Chinami i czy rzeczywiście „tylko Nixon mógł pojechać d...
2022-03-1254 min
Podkast amerykański78. Orędzie o stanie państwaWe wtorek prezydent Biden wygłosił swoje pierwsze orędzie o stanie państwa, State of the Union, a my dziś przyglądamy się temu co – i jak – powiedział.
Mówimy o tym, jakie miejsce w jego przemówieniu zajęła polityka zagraniczna i wojna w Ukrainie, w tym o brawach, jakie zebrała ambasadorka Ukrainy. Powiemy wam jak Biden podsumował rok swoich rządów, czym się pochwalił (np. nowymi miejscami pracy, ponadpartyjną ustawą infrastrukturalną i wejściem w „nową fazę” pandemii) i co zapowiedział. O tym, jak ma wyglądać walka z inflacją, o brzmiącym dość trumpistowsko populistycznym nacjonaliźmie ekonomiczn...
2022-03-051h 04
Podkast amerykański77. Amerykanie patrzą na wojnęWszyscy słyszeli już zapewne wypowiedź Donalda Trumpa mówiącego, że atak Władimira Putina na Ukrainę to „genialne” i bardzo sprytne posunięcie. Były prezydent powiedział to jeszcze przed rozpoczęciem pełnej inwazji, ale powtarzał także wówczas gdy bomby spadały na ukraińskie miasta. Jeden z republikańskich senatorów twierdzi, że Putin zaatakował, bo… Rosja to komunistyczny kraj, nie ma żywności i potrzebuje więcej ziemi pod uprawę. Są Republikanie, którzy jednocześnie zarzucają prezydentowi Joe Bidenowi, że jest wobec Putina zbyt miękki i twierdzą, że w ogóle nie powinien się Ukrainą interesować. Inn...
2022-02-2648 min
Podkast amerykański76. Wojny szkolneW Tennnessee rada szkolna właśnie usunęła z listy lektur komiks „Maus” Arta Spiegelmana, w Teksasie powstała lista 850 „kontrowersyjnych” pozycji (trafiły na nią m.in. „Opowieści podręcznej” Margaret Atwood czy „Pomiędzy światem a mną” Ta-Nehisiego Coatesa), które władze szkół prewencyjnie usuwają z bibliotek. Stowarzyszenie Bibliotek Amerykańskich alarmuje, że szybko rośnie liczba prób eliminowania książek, które wzbudzają obiekcje rodziców.
Republikanom udało się wystraszyć rodziców dwugłowym potworem „gender” i „krytycznej teorii rasy”, szkoły, która jakoby równocześnie seksualizuje dzieci, a z drugiej wychowuje ich w nieustannym poczuciu wstydu za rasi...
2022-02-191h 00
Podkast amerykański75. Sąd Najwyższy: niezależny czy polityczny?Po prawie trzech dekadach w Sądzie Najwyższym na emeryturę przechodzi sędzia Stephen Breyer – Joe Biden zyska szansę na wskazanie jednej z dziewięciorga osób zasiadających w najważniejszym sądzie kraju. Kiedy jednak Biden zapowiedział zrealizowanie wyborczej obietnicy i mianowanie Afroamerykanki, spotkały go za to cięgi z obu stron sceny politycznej. Dlaczego coś, co mogło być łatwym politycznym zwycięstwem, znowu Bidenowi nie wyszło?
Przypominamy historię zaciętych walk o nominacje do Sądu Najwyższego, np. Roberta Borka, Merricka Garlanda czy Amy Coney Barrett. Zastanawiamy się czym kierują się prezydenci przy obsadzaniu sędziowskich...
2022-02-121h 09
Podkast amerykański74. Co nowego u Trumpa?Stęskniliście się za Donaldem Trumpem? Czas na update, bo u byłego prezydenta dużo się ostatnio dzieje. W Nowym Jorku prokuratura bada oszustwa podatkowe Trump Organization, a także zawyżanie wyceny majątku, np. po to, żeby otrzymywać lepsze warunki kredytowe i móc dalej finansować umiarkowanie udane przedsięwzięcia biznesowe Donaldowej firmy.
Przede wszystkim problemy Trumpa dotyczą jednak wyborów 2020 roku. W Atlancie prokuratura bada z kolei słynny telefon do sekretarza stanu Georgii, Brada Raffenspergera, któremu Trump kazał „znaleźć” brakujące mu do wygranej 12 tysięcy głosów. Komisja do zbadania 6 stycznia dotarła do nowych wia...
2022-02-0557 min
Podkast amerykański73. Czy Amerykanom zależy na losie Ukrainy?Rosjanie wciąż gromadzą wojska na swojej zachodniej granicy, brytyjski i amerykański wywiad ostrzega przed rosyjskimi prowokacjami i próbami przewrotu w Kijowie. Atak na Ukrainę wydaje się, niestety, bardzo prawdopodobny. Nie powiemy Wam czy wojna będzie, czy nie – tego nie wie dziś nikt poza Władimirem Putinem – ale wyjaśnimy czego domaga się Rosja, jak na jej żądania odpowiadają NATO i Stany Zjednoczone, a przede wszystkim gdzie tu (jeśli w ogóle) pole do kompromisu.
Mówimy o tym, co może zrobić Zachód jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, czyli przede wszystkim o sankcjach gospodarczych, na czele z zablokowaniem gazoc...
2022-01-291h 08
Podkast amerykański72. Prawa Jima Crowa 2.0, czyli o przepisach wyborczych, filibustrze i ustawie sprzed 135 lat.Demokraci niby mają większość w Senacie, ale po raz kolejny w izbie tej przepadły ambitne plany legislacyjne Joego Bidena – tym razem dwie ustawy dotyczące przepisów wyborczych. Nie udało się znaleźć dziesiątki Republikanów, którzy poparliby Freedom to Vote Act, ustawę wprowadzającą ogólnokrajowe standardy wyborów, oraz John Lewis Act, przywracający federalny nadzór nad przepisami wyborczymi w niektórych stanach.
Czy ustawy te są konieczne, żeby zastopować „nowe prawa Jima Crowa” przyjmowane na Południu, jak twierdzą Demokraci, czy jest to wszystko wydumany problem, sztuczny kryzys itd., jak zapewniają Republikanie, oburzeni „graniem kartą rasistowsk...
2022-01-221h 04
Podkast amerykański71. "Wielka rezygnacja" czyli pesymizm AmerykanówJest źle. A przynajmniej tak sądzą ludzie. 61 proc. badanych stwierdza, że Stany Zjednoczone zmierzają w złym kierunku, a jedynie 26 proc., że w dobrym. Podobnie jest z oceną stanu krajowej gospodarki. Niespełna co czwarty Amerykanin sądzi, że ma się ona „świetnie” lub „dobrze”, a ponad dwie trzecie, że jest „przeciętnie” lub „źle”. Wśród Republikanów nastroje są jeszcze gorsze, ale w gronie Demokratów próżno szukać fali optymizmu.
Z jednej strony Amerykanie mają obiektywne powody do niepokoju. Inflacja w grudniu osiągnęła poziom najwyższy od 1982 roku, czyli początku rządów Reagana. Dramatycznie rosną ten ceny paliwa. Z...
2022-01-1548 min
Podkast amerykański70. 6 stycznia rok później: czy Stany Zjednoczone stoją na krawędzi? Rozmowa z Anne Applebaum.Rok po 6 stycznia wiemy więcej na temat tamtych wydarzeń. Mówimy o tym, kim były osoby szturmujące Kapitol, co je łączyło i dlaczego szaman QAnon jest symbolem wprawdzie atrakcyjnym, ale fałszującym rzeczywistość – a ta wygląda tak, że w Stanach Zjednoczonych mamy do czynienia z całym ruchem „zwykłych obywateli” akceptujących przemoc polityczną. Wydarzenia 6 stycznia są dla tego ruchu mitem założycielskim i powodem do dumy.
Wiemy też więcej o tym, co było prawdziwym celem ataku – opóźnienie zatwierdzenia wygranej Bidena, po to, by ludzie Trumpa w kluczowych stanach mogli odwrócić wynik wyborów. To...
2022-01-081h 10
Podkast amerykański69. „Nie patrz w górę” oraz „patrz przed siebie”, czyli co nas czeka w roku 2022Wracamy z pierwszym odcinkiem nowego roku. Najpierw rozmawiamy o najgłośniejszym (a przynajmniej najbardziej polaryzującym) filmie minionego roku, „Nie patrz w górę”: czy jest to satyra celna czy grubo ciosana, czy dobrze pokazuje patologie amerykańskiej polityki, ogłupiające media, niekompetencję rządzących itd, czy przeciwnie, prześlizguje się nad wszystkim powierzchownie, nawet nie dotykając sedna problemu? Wszyscy się spierają, więc spieramy się i my.
Następnie spoglądamy przed siebie, na właśnie rozpoczynający się rok 2022 i zastanawiamy się co nas czeka w amerykańskiej polityce. Co szykuje komisja badająca wydarzenia z 6 stycznia? Czy...
2022-01-011h 10
Podkast amerykański68. Vice, Veep, Kamala, czyli po co komu wiceprezydent(ka)Jeśli Joe Biden szuka gdzieś pocieszenia z powodu niskich notowań, jakie obecnie ma wśród Amerykanów, to być może zagląda do ocen swojej wiceprezydentki. Według niektórych sondaży pracę Kamali Harris pochwala mniej niż 30 proc. ankietowanych. Tymczasem niewiele ponad rok temu jej wybór jako partnerki Bidena w wyścigu uznano za przełomowy – po listopadowym zwycięstwie stała się pierwszą kobietą, pierwszą czarną kobietą i pierwszą kobietą azjatyckiego pochodzenia na tym stanowisku (była też zaledwie trzecią w historii kandydatką jedną z dwóch dużych partii na prezydenta). Wybór chwalono nie tylko jako przełomowy, a...
2021-12-2557 min
Podkast amerykański67. Elon Musk: Iron Man czy Ozymandiasz?Dlaczego tegoroczny wybór „osoby roku” magazynu „Time” wzbudził takie kontrowersje. Kim jest Elon Musk, najbogatszy człowiek na świecie? Czy to wizjoner i geniusz, który poświęca się dla dobra ludzkości, czy maniak z przerostem ego, który szczytnymi hasłami maskuje swoje ambicje? Innymi słowy – czy to raczej Tony Stark, czy Adrian Veidt?
Mówimy o bojach Muska na Twitterze z politykami lewicy, jak Berniem Sandersem czy Elizabeth Warren; o tym, czy naprawdę „woli się trzymać z dala od polityki”, jak sam zapewnia, czy przeciwnie – od dawna już wypowiada się na tematy polityczne; szerząc libertariańską wizję rzeczywistoś...
2021-12-181h 00
Podkast amerykański66. Rosja, Ukraina, Putin i BidenDziś rozmawiamy o relacjach amerykańsko-rosyjskich, które po raz kolejny znalazły się na wirażu. Amerykanie są przekonani, że Władimir Putin na poważnie rozważa dokonanie inwazji na Ukrainę, już na początku przyszłego roku.
Kilka miesięcy temu podobne, niepokojące manewry rosyjskich wojsk zaprowadziły Putina na prestiżowe spotkanie z Bidenem jeden na jeden w Genewie. Wówczas Joe Biden mówił, że oczekuje „stabilnych i przewidywalnych relacji” z Rosją. Tym razem prezydenci spotkali się wirtualnie, a ton rozmowy był inny. Biden miał ostrzec Putina, że inwazja doprowadzi do bardzo poważnych sankcji gospodarczych, do zintens...
2021-12-1152 min
Podkast amerykański65. American Film Festival: odcinek filmowyW dzisiejszym odcinku opowiemy o kilku filmach, które możecie zobaczyć online na 12 edycji American Film Festival – o czterech dokumentach i jednej fabule. Mówimy o „Ferguson powstaje” (reż. Mobolaji Olambiwonnu), o zabójstwie Michaela Browna i protestach, które zapoczątkowały ruch Black Lives Matter. W „Linii podziału” (reż. Maya Cueva i Leah Galant) przyglądamy się latynoskiej społeczności na południu Teksasu, w McAllen, gdzie działa jedyna w tej części stanu klinika w której można przerwać ciążę. „Wrogowie publiczni” (reż. Sonia Kennebeck) to fascynująca próba dotarcia do prawdy o Matthew DeHarcie – czy był prześl...
2021-12-0457 min
Podkast amerykański64. JFK: zamach w Dallas, teorie spiskowe i mit Kennedy'egoOd zabójstwa Johna F. Kennedy'ego minęło prawie 60 lat, ale zamach w Dallas wciąż budzi ogromne emocje.
Wychodzimy od filmu dokumentalnego Olivera Stone'a „JFK Revisited: Through the Looking Glass”, który wraca do swojego słynnego filmu „JFK” sprzed trzydziestu lat, żeby po raz kolejny zaprezentować swoją narrację – o szerokim spisku na życie prezydenta, który chciał zmienić Amerykę na lepsze, ale uniemożliwiła mu to zbrodnicza kamaryla kompleksu militarno-przemysłowego. Narrację w którą wierzy dziś więcej Amerykanów, niż w wersję oficjalną, przedstawioną w Raporcie Warrena: że nie było żadnego spisku i Lee Harvey Oswald działał sam.
Mówimy o licznych teor...
2021-11-271h 10
Podkast amerykański63. Sprawa Kyle'a Rittenhouse'a, czyli(kolejny)proces, który podzielił AmerykanówDziś porozmawiamy o procesie w sprawie zabójstwa. Procesie szczególnym, bo takim, w którym od początku wiadomo kto i jak zabił – pokazują to liczne nagrania, potwierdzają świadkowie, przyznaje się sam oskarżony. Mimo to sprawa Kyle’a Rittenhouse’a – 18-latka, który w 2020 roku podczas protestów Black Lives Matter i zamieszek ulicznych w miasteczku Kenosha w stanie Wisconsin z broni półautomatycznej zastrzelił dwie osoby oraz poważnie ranił trzecią – głęboko podzieliła Amerykanów. I po raz kolejny sprowokowała dyskusje między innymi o:
- dostępie do broni (jak to możliwe, że Rittenhouse paradował po mieście z b...
2021-11-2058 min
Podkast amerykański62. Demokraci i Republikanie: polityka (różnych) tożsamościDziś dwa tematy, które jednak okazują się jednym. Ostatnie wybory to nie tylko klęska Demokratów w Wirginii, lecz także wybory burmistrzów wielu amerykańskich miast. Tu Demokraci, oczywiście, wygrali, pytanie brzmi jednak: którzy? Mówimy o niepopularności hasła „defund the police” w sytuacji wyraźnego wzrostu przestępczości oraz o wyraźnym zwrocie wyborców ku centrum. Prawica tłumaczy te wydarzenia sprzeciwem wobec „polityki tożsamości”, ale czy Republikanie nie robią czegoś bardzo podobnego?
Podekscytowani wygraną w Wirginii Republikanie planują strategię na rok 2022. Mówimy o dwóch ważnych konferencjach i ciekawych wys...
2021-11-131h 05
Podkast amerykański61. Wybory w Wirginii: dlaczego Demokraci przegrali?Równo rok po zwycięstwie Joego Bidena nad Donaldem Trumpem, Demokraci ponieśli klęskę: w wyborach na gubernatora Wirginii, stanu uważanego za bezpiecznie „niebieski”, mało znany Republikanin Glenn Youngkin pokonał Demokratę Terry’ego McAuliffe’a. Próbujemy zrozumieć jak do tego doszło, ale nie jest to łatwe.
Czy powodem była polityczna atmosfera w kraju – fatalne notowania Bidena i paraliż w Waszyngtonie, gdzie Demokraci walczą między sobą, nie mogąc uchwalić żadnej z zapowiadanych ustaw? A może była to po prostu naturalna dynamika, w końcu zwycięzcy wyborów prezydenckich rok później prawie zawsze przegrywają w...
2021-11-061h 02
Podkast amerykański60. Każdy senator jest prezydentemBuild Back Better, gigantyczna ustawa zawierająca prawie wszystkie projekty społeczne administracji Bidena, robi się coraz mniejsza – duet Joe Manchin i Kyrsten Sinema bezlitośnie odkrawa od niej kolejne części. Z 6 bilionów wydatków w ciągu dekady zrobiło się najpierw 3,5 - teraz mowa jest o niecałych 2 bilionach. Wyjaśniamy, co wypadło z ustawy w całości (np. urlop macierzyński), co zostało okrojone (opieka zdrowotna), a co zostało, nawet jeśli w nieco innej formie (powszechne żłobki, pakiet klimatyczny) – a także skąd Demokraci chcą wziąć na wszystko pieniądze i czy wreszcie opodatkują mi...
2021-10-301h 06
Podkast amerykański59. Nowa zimna wojna„Nie chcemy – powtórzę raz jeszcze – nie chcemy nowej zimnej wojny lub świata podzielonego na sztywne bloki”, mówił 21 września w siedzibie ONZ Joe Biden. Wiele jednak wskazuje, że właśnie w takim kierunku zmierzamy i że nowa zimna wojna między USA a Chinami trwa w najlepsze.
Rosną napięcia wokół Tajwanu. W ciągu zaledwie czterech dni października Chiny naruszyły przestrzeń powietrzną wyspy wysyłając w nią 150 odrzutowców. W tym samym czasie wokół japońskiej wyspy Okinawa, gdzie Amerykanie mają swoją bazę wojskową, odbyły się wielkie manewry wojskowe z udziałem jednostek z sześciu państw, między innymi...
2021-10-2352 min
Podkast amerykański58. Czy da się rozbić monopol Facebooka?Awaria z 4 października, kiedy na kilka godzin stanął świat, dobitnie unaoczniła jak bardzo świat uzależniony jest od produktów firmy Marka Zuckerberga. Zbiegło się to w czasie z rewelacjami sygnalistki, Frances Haugen, która ujawniła mediom wewnętrzne dokumenty Facebooka, świadczące o tym, że FB doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że szkodzi nastolatkom, szerzy dezinformację i wznieca społeczne podziały – ale ponieważ jest to dla firmy korzystne finansowo, niewiele robi, żeby z tym walczyć. Czy Facebook to użyteczne narzędzie komunikacji, które ułatwia życie miliardom ludzi – czy raczej uzależniające medium, które przynosi wym...
2021-10-161h 01
Podkast amerykański57. Zamach stanu w sześciu punktachNa jaw wychodzą kolejne fakty na temat wydarzeń z 6 stycznia, które pokazują, że Trumpowe próby zmiany wyniku wyborów prezydenckich były znacznie bardziej zorganizowane, niż to się wydawało. Mówimy o tym, co ustaliła komisja Senatu i w jaki sposób tzw. „Notatka Eastmana”, czyli sześciopunktowy harmonogram zamachu stanu, miał oddać prezydenturę Trumpowi.
Postrzeganie 6 stycznia jako aberracji, która na pewno się nie powtórzy, jest naiwnością. Robert Kagan w głośnym tekście dla "Washington Post" pisze o dwutorowym działaniu Republikanów, którzy niby zachowują się jak normalna opozycja, ale równocześnie szykują grunt pod...
2021-10-091h 01
Podkast amerykański56. Kryzys na granicy i polityka migracyjna BidenaJoe Biden w czasie kampanii obiecywał odwrót od radykalnej polityki antyimigracyjnej Donalda Trumpa, reformę przepisów dotyczących migrantów i powrót do działań zgodnych z „amerykańskimi wartościami”. Jak mu idzie? Ostatnio media obiegły poruszające nagrania tysięcy Haitańczyków zgromadzonych w prowizorycznym obozie pod mostem nad Rio Grande, a potem zdjęcia straży granicznej, która konno przepędza migrantów na stronę meksykańską. W amerykańskim kontekście historycznym biały mundurowy szarpiący czarnego migranta ma dodatkowy wymiar rasowy, więc administracja Bidena natychmiast zaczęła „damage control”: prezydent, wiceprezydentka...
2021-10-0255 min
Podkast amerykański55. „Tax the rich” czyli wewnętrzne walki DemokratówCzęsto mówimy o republikańskich wojnach domowych, ale dziś tematem są wewnętrzne walki w łonie Partii Demokratycznej. Lewica grozi, że nie poprze ponadpartyjnej ustawy infrastrukturalnej (1,5 biliona dolarów na drogi, mosty itd.), dopóki Kongres nie przyjmie większej ustawy Build Back Better (3,5 biliona dolarów m.in. na opiekę zdrowotną i socjalną czy zieloną transformację). Z kolei centryści zapowiadają, że jeśli pakiet infrastrukturalny nie zostanie uchwalony w poniedziałek, pogrzebią w Kongresie BBB. Spór o kolejność procedowania ustaw może wydawać się trywialny, ale to tylko pozór.
Opowiemy Wam o skoordynowanym ataku przeciwników Build Back Better...
2021-09-251h 03
Podkast amerykański54. Czy aborcja jest zgodna z konstytucją?Teksas przyjął nowe, bardzo restrykcyjne (i przewrotne) prawo, które de facto niemal całkowicie zakazuje aborcji. Jak to możliwe, skoro przerywanie ciąży jest w Stanach legalne od czasu słynnego wyroku Sądu Najwyższego w sprawie Roe kontra Wade z roku 1973, potwierdzonego późniejszym Casey kontra Planned Parenthood z 1992 roku?
Wyjaśniamy historię sporu między zwolennikami dostępu do legalnego przerywania ciąży, a jego przeciwnikami; o tym jak aborcja – niegdyś kwestia prawie nieobecna w polityce – stała się jednym z głównych paliw wojen kulturowych; jak przeorała amerykańską scenę polityczną, tworząc obozy „pro-choice” i „pro-life”...
2021-09-1855 min
Podkast amerykański53. Jak 11 września zmienił Amerykę?Nie rekonstruujemy wydarzeń z 11 września, ale próbujemy opowiedzieć o tym, jak 9/11 zmieniło Amerykę – i cały świat. Mówimy o wojnach: „dobrej” w Afganistanie i „złej” w Iraku; o katastrofalnych decyzjach republikańskich neokonserwatystów, ale i wsparciu, jakie dostali od Demokratów, mediów i (o czym się często zapomina) większości zwykłych Amerykanów. Mówimy o hurapatriotyzmie, ksenofobii, kulturze podejrzliwości, nielegalnych podsłuchach; o tym jak „wojną z terrorem” i łamaniem praw człowieka Stany Zjednoczone roztrwoniły ogromny kapitał sympatii i dobrej woli, który dało im 9/11; a także o tym jak „wojną z terrorem” i łaman...
2021-09-111h 05
Podkast amerykański52. Kłopoty gubernatorówDziś rozmawiamy o gubernatorach kilku największych stanów. W Kalifornii lada chwila odbędzie się referendum w sprawie odwołania Demokraty Gavina Newsoma. Tłumaczymy system, który w 2003 roku umożliwił wygraną Arnoldowi Schwarzeneggerowi, a dziś może wprowadzić na fotel gubernatorski człowieka o poglądach zbliżonych do Trumpa. Mówimy o republikańskich gubernatorach Florydy i Teksasu, którzy głośno ostrzegają prezydenta Bidena, żeby nie mieszał się w sprawy ich stanów, a po cichu proszą rząd federalny o pomoc, bo ich szpitale nie dają sobie rady z czwartą falą koronawirusa. Ron DeSantis z Florydy i Greg Abbott...
2021-09-041h 07
Podkast amerykański51. Afgańskie fiaskoWracamy po przerwie i rozmawiamy – rzecz jasna – o wycofywaniu wojsk amerykańskich z Afganistanu i toczącym się na naszych oczach kryzysie humanitarnym: na lotnisku w Kabulu trwa chaotyczna i pospieszna ewakuacja; w zamachu terrorystycznym 26 sierpnia zginęło prawie dwieście osób. Amerykańskie media piszą o „klęsce Bidena”, lewica domaga się przyjęcia uchodźców, a prawica wzywa do impeachmentu prezydenta, choć jeszcze rok temu chwaliła Trumpa za porozumienie z talibami i zapowiedź wyjścia z Afganistanu.
Dlaczego Stany Zjednoczone okazały się zupełnie nieprzygotowane na tę sytuację, dlaczego ewakuacja odbywa się w ostatniej chwili i czy słuszne są porównan...
2021-08-281h 08
Podkast amerykański50. O książkach na wakacjeOstatni odcinek przed przerwą wakacyjną poświęcamy książkom o Stanach Zjednoczonych, które ostatnio przeczytaliśmy i które Państwu – w mniejszym lub większym stopniu – polecamy. Trzy po polsku, trzy po angielsku, trzy od Łukasza, trzy od Piotra. Mówimy o epidemii przemocy i zabójstwach czarnych Amerykanów w Los Angeles i Chicago (Jill Leovy,„Wszyscy wiedzą”; Alex Kotlowitz, „Amerykańskie lato”) i o wydanym dopiero co po polsku głośnym eseju Ta-Nehisiego Coatesa („Między światem a mną”) o doświadczeniu byciu Afroamerykaninem. O tym dlaczego zdaniem historyczki Heather Cox Richardson Konfederacja niekoniecznie przegrała wojnę secesyjną („How the Sou...
2021-07-101h 03
Podkast amerykański49. Deklaracja niepodległościW 245. rocznicę ogłoszenia Deklaracji niepodległości rozmawiamy o tym, dlaczego dokument z 4 lipca ten jest tak przełomowy; o równości ludzi i ich niezbywalnych prawach o których mówi, ale także o tym, jak realizacja tych szczytnych ideałów wyglądała w praktyce; o napięciach między Deklaracją niepodległości a Konstytucją; o tym, dlaczego dla większości Amerykanów – kobiet i niewolników – rok 1776 nie był żadnym przełomem. O tym, jak założycielski sprzeciw wobec tyranii manifestuje się we współczesnych Stanach Zjednoczonych i co znaczy dla Amerykanów „patriotyzm” i jak odróżn...
2021-07-041h 00
Podkast amerykański48. Równość małżeńska w Stanach ZjednoczonychW 6. rocznicę przełomowego wyroku Sądu Najwyższego Obergefell kontra Hodges mówimy o historii walki o równość małżeńską w USA. Jak to się stało, że dziś aż 70 procent Amerykanów, w tym po raz pierwszy większość Republikanów, uważa, że małżeństwa osób tej samej płci powinny być uznawane przez prawo i mieć takie sama prawa jak inne małżeństwa? Jak to się stało, że 20 lat temu osoby LGBT nie mogły służyć w wojsku, nie mogły zawierać małżeństwa, z powodu orientacji można je było zwolnić z pracy, w niektórych st...
2021-06-261h 07
Podkast amerykański47. Biden w EuropieO pierwszej podróży zagranicznej Joego Bidena jako prezydenta: spotkaniu G7 w Wielkiej Brytanii, szczycie NATO w Brukseli, rozmowach z przywódcami Unii Europejskiej i wreszcie o spotkaniu w cztery oczy z Władimirem Putinem w Genewie. O nowym otwarciu w relacjach USA z Europą – powrocie do retoryki wartości i praw człowieka, ale także o konkretnych ustaleniach, jak np. minimalny globalny podatek dla korporacji. O celach tej podróży: pokazaniu, że po Trumpowym interludium Stany Zjednoczone wróciły do gry; naprawieniu relacji z Europą i „zebraniu starej drużyny” przed czekającymi ją wyzwaniami. Biden ma na myśli przede wszystk...
2021-06-191h 00
Podkast amerykański46. Joe Manchin kontra Kamala HarrisO dwóch postaciach Partii Demokratycznej, które znalazły się na kursie kolizyjnym: o Joem Manchinie, najpotężniejszym senatorze tej partii (a w tym momencie może i najpoteżniejszym senatorze w ogóle) oraz wiceprezydentce Kamali Harris. Manchin ogłosił właśnie, że nie poprze For the People Act, kluczowej dla Demokratów ustawy mającej ułatwić głosowanie obywatelom. Podtrzymał też – a nawet zaostrzył – swój sprzeciw wobec jakiejkolwiek reformy filibustru, który paraliżuje Senat i uniemozliwia rządzenie Demokratom. Zastanawiamy się z czego wynika postawa Manchina i co oznacza ona dla Kamali Harris, której Joe Biden powierzył zada...
2021-06-1257 min
Podkast amerykański45. (Pra)wybory burmistrza Nowego JorkuO nadchodzących prawyborach Demokratów w Nowym Jorku, których zwycięzca ma praktycznie w kieszeni wygraną z Republikaninem w listopadzie. Z jakimi problemami mierzy się największe miasto USA? Na kogo postawią wyborcy? Na kogoś centrowego, jak były policjant, Eric Adams; na bardzo doświadczoną, ale mało charyzmatyczną urzędniczkę, Kathryn Garcię; czy na Andrew Yanga, niedoszłego kandydata na prezydenta i celebrytę określanego czasem mianem lewicowego Trumpa? Dlaczego w tak postępowym mieście jak Nowy Jork partyjna lewica nie wystawiła jednej osoby, tylko podzieliła się między aż troje kandydatów i gdzie w tej całej układanc...
2021-06-051h 05
Podkast amerykański44. Setna rocznica pogromu w Tulsie, czyli o systemowych przyczynach nierówności rasowychDokładnie sto lat w Tulsie, w Oklahomie, biały motłoch spalił 35 kwartałów ulic: sklepy, kina, hotele, restauracje itd. Dokładna liczba ofiar śmiertelnych nie jest znana, ale dom straciło 10 tysięcy osób, kwitnąca dzielnica Afroamerykanów, zwana „Czarną Wall Street”, po prostu przestała istnieć. Pamięć o tym wydarzeniu na dziesięciolecia wyparto tak skutecznie, że wielu Amerykanów dowiedziało się o nim dopiero niedawno.
Rozmawiamy o tym, dlaczego sto sześćdziesiąt lat po wyzwoleniu niewolników i siedemdziesiąt lat po zniesieniu segregacji Afroamerykanie wciąż wypadają gorzej we wszystkich wskaźnikach socjoekonomicznych. Mówimy o tym, dl...
2021-05-291h 02
Podkast amerykański43. Izrael, Palestyna, Biden, Sanders i Partia DemokratycznaO tym, jak najnowsza odsłona konfliktu palestyńsko-izraelskiego odsłoniła podziały wśród Demokratów; o tym, że według pokaźnej części partii poparcie dla Izraela nie powinno być już całkowite i bezwarunkowe, co najlepiej pokazał list do „New York Timesa” senatora Berniego Sandersa, który o konflikcie mówi językiem praw człowieka, porównując los Palestyńczyków z losem Afroamerykanów: „Palestinian lives matter”. List 29 demokratycznych senatorów wzywających do zawieszenia broni - w tym wieloletnich sojuszników Izraela – też pokazuje, że coś się zmieniło.
Przyglądamy się badaniom opinii publicznej, zastanaw...
2021-05-2251 min
Podkast amerykański42. Upadek Liz Cheney, czyli zemsta bossa Trumpa. Republikanie zwierają szyki przed wyborami.O upadku Liz Cheney, dotychczas najważniejszej Republikanki w Izbie Reprezentantów, która jest wprawdzie ultrakonserwatystką, ale wbrew woli kierownictwa partii nie przestała powtarzać, że Trump przegrał wybory prezydenckie i odpowiadał za szturm na Kapitol 6 stycznia. Ponieważ w partii nie liczy się już ideologia, ale wierność Trumpowi, Republikanie postanowili Cheney uciszyć i wymienić ją na Elise Stefanik, niegdyś wchodzącą gwiazdę centrowego skrzydła partii, która z powodów „pragmatycznych” odnalazła w sobie uwielbienie dla Trumpa. Drugą połowę odcinka poświęcamy nadchodzącym wyborom do Kongresu w 2022 roku: mówimy o wytyczaniu nowych okręgów wyborczych na podstawie ostatnieg...
2021-05-1557 min
Podkast amerykański41. „Ziemia obiecana” Baracka ObamyO „Ziemi obiecanej”, pierwszym tomie autobiografii Baracka Obamy, która niedawno ukazała się po polsku; o tym, co ta książka mówi nam o charakterze Obamy, a co o jego rządach; o sukcesach i porażkach; o tym jak powszechna w popkulturze wizja wszechwładnego prezydenta ma się się do rzeczywistości, z jakimi ograniczeniami musi się mierzyć każdy lokator Białego Domu; o tym, jak progresywny senator stał się centrowym prezydentem, dla którego nawet skromny, niedoskonały postęp jest zawsze lepszy, niż szczytne idee pozbawione szans na realizację. Zastanawiamy się też na ile Obama jest w „Ziemi obiecanej...
2021-05-0859 min
Podkast amerykański40. 100 dni prezydentury Bidena: osiągnięcia, porażki i dalsze planyO 100 dniach Joego Bidena w Białym Domu, o jego wystąpieniu przed połączonymi izbami Kongresu: czym się pochwalił, a co zapowiedział; o American Jobs Plan i American Families Plan, ogromnych inwestycjach w infrastrukturę „tradycyjną” i ludzką, wartych w sumie ponad 4 biliony dolarów. Wyjaśniamy, dlaczego w przemówieniu Bidena słowo „praca” padło ponad pięćdziesiąt razy i dlaczego czasem brzmiał jak Bernie Sanders. Mówimy o tym, że zieloną transformację gospodarki z powodzeniem można przedstawiać jako atrakcyjną dla klasy średniej propozycję dobrze płatnych miejsc pracy, a podwyżki podatków dla najbogatszych jako zdrowy rozsądek, chęć by wszyscy p...
2021-05-011h 07
Podkast amerykański39. Proces zabójcy George’a Floyda: co jest nie tak z amerykańską policją?O tym dlaczego wyrok skazujący Dereka Chauvina jest takim ewenementem, o ruchu Black Lives Matter, o porażających statystykach, które pokazują drastyczne dysproporcje między tym jak policja i wymiar sprawiedliwości traktują białych i czarnych Amerykanów. Wyjaśniamy dlaczego dla Afroamerykanów każdy kontakt z policją może skończyć się tragicznie, jakie są problemy ze szkoleniem i podejściem policji, która zbyt często przypomina armię okupacyjną, za to nie spełnia swojej podstawowej funkcji, jaką jest zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim obywatelom.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i Yo...
2021-04-241h 06
Podkast amerykański38. Republikanie: szwindle, skandale i wojna domowaO wojnie domowej w Partii Republikańskiej. Wyjaśnimy co Republikanie mają wspólnego z oszustami okradającymi naiwnych staruszków; o kłopotach florydzkiego kongresmena Matta Gaetza, niedawno jeszcze najwierniejszego sojusznika Donalda Trumpa w Izbie Reprezentantów, podejrzewanego o zachowanie niezbyt godne prawdziwego konserwatysty; o Tuckerze Carlsonie z Fox News, który niespecjalnie już kryje się z tym, że promuje rasistowskie i antysemickie teorie białych suprematystów; a wreszcie o wojnie domowej w partii, która tylko czeka na to, by wybuchnąć z całą siłą. Mówimy też o angażowaniu się korporacji w politykę – i dlaczego nagle Republikanom tak bardzo to p...
2021-04-171h 03
Podkast amerykański37. „My, Naród” Jill Lepore, czyli o tym, jak napisać dobrą historię Stanów ZjednoczonychO książce Jill Lepore „My, Naród”, jednotomowej historii Stanów Zjednoczonej wydanej po polsku w ubiegłym roku; o tym, czym kierowała się autorka, o jej wizji historii Ameryki, o czym i o kim mówi, komu oddaje głos, jak rozkłada akcenty. Nie jest to hurrapatriotyczna historia „najdoskonalszego kraju świata”, jak chcieliby konserwatyści, ale nie jest to też historia ciągłej opresji, jak u Howarda Zinna. Rozmawiamy o tym, jak Lepore usiłuje zbudować narrację o przeszłości, która mogłaby być wspólna dla jak najszerszego grona różniących się od siebie Amerykanów i dlaczego...
2021-04-1049 min
Podkast amerykański36. Wojny kulturowe: czym były i czy naprawdę dobiegły końca?O wojnach kulturowych – dlaczego wybuchły, gdzie przebiegała oś sporu i czy rzeczywiście dobiegły końca. Mówimy o tym, jak rewolucja lat 60. i wyroki Sądu Najwyższego w latach 70., zwłaszcza legalizujący aborcję Roe kontra Wade, zaktywizowały politycznie religijną prawicę; o Phyllis Schlafly, kluczowej postaci w dziejach amerykańskiego konserwatyzmu i jej skutecznej walce z ERA, poprawką gwarantującą równość praw; o doskonale znanej prawicowej narracji, że trzeba „odbudować” Amerykę, „przywrócić”, „uczynić znowu wielką” i co to tak naprawdę znaczy. Pokazujemy, jak Republikanie próbują wojnami kulturowymi straszyć i mobilizować swoją bazę, a także jak prawa osób transpłciowych stają...
2021-04-031h 04
Podkast amerykański35. Jak polityka wewnętrzna łączy się z zagraniczną: USA kontra ChinyO pierwszej konferencji prasowej Bidena – o oczekiwaniach, osiągnięciach, priorytetach, o tym, co powiedział wprost, a co zasugerował między wersami, o jego krytyce republikańskich polityków, którzy zajmują się ograniczaniem praw wyborczych, zamiast współpracować z Demokratami w rozwiązywaniu autentycznych problemów, a także o wstępnych informacjach na temat niebywale ambitnego planu infrastrukturalnego, który – jeśli zostanie uchwalony – ma szansę kompletnie przeobrazić Amerykę. Mówimy też o tym, jak polityka wewnętrzna Bidena łączy się z polityką zagraniczną, jak wyglądać będą teraz relacje USA z Chinami i co Biden zdaje się rozumieć lepiej od wielu młodszych o...
2021-03-271h 02
Podkast amerykański34. Strzelanina w Atlancie: o rasizmie wobec Azjatów oraz dostępie do broni palnejWychodząc od wtorkowej masakry na przedmieściach Atlanty, rozmawiamy o rosnącej niechęci do Amerykanów azjatyckiego pochodzenia, która, niestety, ma w Stanach bardzo długą tradycję, a także o dostępie do broni w Stanach Zjednoczonych – o tym, co naprawdę mówi 2. poprawka do Konstytucji, o tym, dlaczego tak łatwo kupić broń, dlaczego kolejne strzelaniny nic w tej kwestii nie zmieniają.
2021-03-201h 04
Podkast amerykański33. Pierwszy sukces Bidena, ale czy będą kolejne?American Rescue Plan chwali nawet krytycznie nastawiona do Bidena lewica, a Republikanie – świadomi, że Amerykanów plan się podoba – usiłują przekierować ich uwagę na inne tematy, np. kryzys migracyjny na granicy z Meksykiem. Wyjaśniamy, co Demokraci mogliby zrobić w kwestii nieszczęsnego filibustru, który wiąże im ręce, a także jak dysfunkcyjność amerykańskiej polityki wpływa na politykę zagraniczną.
2021-03-1359 min
Podkast amerykański32. Złoty cielec Republikanów i walka o demokrację w AmeryceO zjeździe konserwatystów na Florydzie, czyli dorocznej konferencji CPAC, która pokazała siłę (ale i potencjalną słabość) Donalda Trumpa; a także o republikańskiej ofensywie legislacyjnej mającej utrudnić głosowanie milionom Amerykanów i o tym, jak Demokraci mogą temu jakoś zapobiec, czyli o kluczowej ustawie HR1.
2021-03-061h 05
Podkast amerykański31. O podwyżce pensji minimalnej i różnych propozycjach ratowania gospodarkiO programie ratunkowym dla gospodarki administracji Bidena, a przede wszystkim o propozycji, która budzi największe emocje: podwyżce minimalnej stawki godzinowej do 15 dolarów. Czy to dużo czy mało, dlaczego na głodowe pensje zrzucają się wszyscy podatnicy i czy plan dodatków na dzieci zaproponowany przez Romneya pozwoli Republikanom przełamać wizerunek partii, która potrafi tylko krytykować.
2021-02-2755 min
Podkast amerykański30. McConnell kontra Trump, Rush Limbaugh kontra liberałowie oraz meksykańska wyprawa Teda CruzaO tym, jak wojna domowa w partii zaczyna coraz bardziej wyglądać na rozstrzygniętą – na korzyść Trumpa; o Rushu Limbaugh, postaci bez której nie byłoby ani dzisiejszej Partii Republikańskiej, ani Fox News; na koniec zaś o zimowej katastrofie w Teksasie i Tedzie Cruzie, który w środku kryzysu humanitarnego w swoim stanie postanowił wybrać się na wakacje do Meksyku.
2021-02-2049 min
Podkast amerykański29. Drugi proces Trumpa w Senacie oraz słowo o polityce zagranicznejMówimy o trwającym właśnie w Senacie drugim procesie Donalda Trumpa, o argumentach oskarżycieli i obrońców oraz o spodziewanym wyniku głosowania do którego może dojść już dziś. W drugiej części odcinka przyglądamy się wstępnej wizji polityki zagranicznej nowej administracji.
2021-02-131h 03
Podkast amerykański28. Kosmiczne lasery Rotszyldów czyli QAnon w Partii RepublikańskiejDziś opowiemy o dwóch kongresmenkach reprezentujących zwaśnione skrzydła Partii Republikańskiej - Liz Cheney, która zagłosowała za impeachmentem Trumpa, oraz Marjorie Taylor Greene, która wierzy w QAnon i mnóstwo innych bredni, ale wyrasta na nową twarz partii. Poza tym rozmawiamy też o pakiecie antycovidowym Bidena i lekcjach, jakie nowy prezydent wyciągnął z rządów Obamy.
2021-02-0650 min
Podkast amerykański27. Dlaczego Ameryka jest tak spolaryzowana?Polaryzacja Ameryki jest dziś tak wielka, że Demokraci i Republikanie żyją w osobnych światach: nie ufają sobie, tych drugich widzą nie jako oponentów, ale wrogów, podziały polityczne stały się podziałami tożsamościowymi. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie co się stało, że jeszcze w 1950 roku politolodzy za jeden z większych problemów USA uważali to, że partie niezbyt się od siebie różnią, a dziś, 70 lat później, konserwatyści i liberałowie gotowi są się pozabijać. Nie podajemy jednej odpowiedzi: wskazujemy rozmaite przyczyny, mówimy o różnych teoriach na ten temat, sami usiłując zrozumieć jak do t
2021-01-301h 05
Podkast amerykański26. Joe Biden prezydentem: inauguracja, przemówienia, pierwsze decyzje20 stycznia Joe Biden złożył przysięgę prezydencką i został 46. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Rozmawiamy o ostatnich godzinach Trumpa w Białym Domu; o inauguracji Bidena - niby innej niż wszystkie, ale równocześnie bardzo klasycznej; a także o tym, jak Bidenowe wezwania do jedności i współpracy mają się w praktyce.
2021-01-2346 min
Podkast amerykański25. Drugi impeachment TrumpaCoraz więcej wiemy o dramatycznych wydarzeniach z 6 stycznia, na jaw wychodzą kolejne wstrząsające fakty - wszystko wskazuje na to, że atak mógł skończyć się jeszcze tragiczniej. Mówimy też o historycznym impeachmencie Donalda Trumpa i o postawie szefostwa Partii Republikańskiej, które równocześnie próbuje zdystansować się od prezydenta, ale i nie stracić zaufania wielbiącej go bazy. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie czy w Senacie można osądzić byłego prezydenta, jakie są szanse na skazanie Trumpa i jaka w tym wszystkim rola Mitcha McConnella.
2021-01-1640 min
Podkast amerykański24. Atak na KapitolSzturm zwolenników Trumpa na Kapitol w dniu zatwierdzania głosów elektorskich zawsze już będzie symbolem tej katastrofalnej prezydentury. Wyjaśniamy, dlaczego dramatyczne wydarzenia z 6 stycznia nie były zwykłą "demonstracją" tylko próbą przewrotu i atakiem terrorystycznym; kto jest za to współodpowiedzialny, jakie są reperkusje dla pogrążających się w wojnie domowej Republikanów i dla Trumpa osobiście.
2021-01-091h 06
Podkast amerykański23. Rollercoaster czyli ostatni miesiąc prezydentury TrumpaTrumpowi został niecały miesiąc urzędowania i choć nie przyznaje się do porażki, to zachowuje się jak człowiek, który wie, że ma tylko miesiąc w Białym Domu. Parada ułaskawień krewnych i znajomych, weto ustawy o wydatkach na wojsko, grożenie zablokowaniem pandemicznego pakietu pomocowego, rozniecanie wojny domowej w Partii Republikańskiej - czy jest w tym jakiś plan?
2021-01-0237 min
Podkast amerykański22. "Nomadland" Jessiki Bruder i "Eksmitowani" Matthew Desmonda, czyli o mieszkalnictwie w StanachTysiące amerykańskich emerytów mieszka w kamperach i podróżuje po kraju w poszukiwaniu pracy sezonowej: w parkach narodowych, przy zbiorach buraków cukrowych, a przede wszystkim w magazynach Amazona. Dlaczego dla tak wielu seniorów emerytura nie oznacza odpoczynku? Dlaczego tak wielu z nich jest bezdomnych (choć sami wolą określenie "bezmiejscowi")? Zapraszamy na rozmowę o amerykańskim problemie mieszkaniowym.
2020-12-2648 min
Podkast amerykański21. "Georgia On My Mind" czyli bitwa o większość w SenacieJoe Biden wygrał w Georgii jako pierwszy Demokrata od prawie 30 lat, ale czy Demokraci powtórzą ten sukces i 5 stycznia odbiją oba fotele senatorskie z tego stanu? Wyjaśniamy o co toczy się walka, kto bierze w niej udział, jak ma się do tego wszystkiego pełzająca wojna domowa w Partii Republikańskiej i czy Donald Trump pomaga, czy szkodzi swojej partii - a może jedno i drugie?
2020-12-1936 min
Podkast amerykański20. O amerykańskich mediach, czyli wokół książki "Nienawiść sp. z o.o." Matta TaibbiegoWychodząc od książki "Nienawiść sp. z o.o." Matta Taibbiego (Wydawnictwo Czarne, tłum. Tomasz S. Gałązka)rozmawiamy o amerykańskich mediach: jakie diagnozy stawia Taibbi i w czym się z nim zgadzamy, ale pokazujemy też niekonsekwencje, przeinaczenia i dość naciągany symetryzm. Jak bagatelizuje Russiagate i jak nie zauważa wyjątkowej roli, jaką w czasie prezydentury Trumpa odgrywała stacja Fox News.
2020-12-1252 min
Podkast amerykański19. Kamala Harris i inni ludzie Bidena. Kto się nie podoba komu?Joe Biden wybrał pierwszych członków swojego gabinetu - ludzi z doświadczeniem w administracji Obamy, przeważnie o centrowych, mainstreamowych poglądach. Większość z nich czeka teraz bitwa o zatwierdzenie w zdominowanym przez Republikanów Senacie, a my próbujemy wyjaśnić jakie zarzuty formułuje wobec nich prawica, a jakie lewica - i czemu, zaskakująco, przeciw tym samym osobom. Przy okazji rozmawiamy o ocenianiu polityków przez pryzmat ich wcześniejszej kariery i na ile ta krytyka jest uzasadniona - m.in. na przykładzie Kamali Harris.
2020-12-0552 min
Podkast amerykański18. Mitch McConnell: Darth Vader, Ponury Żniwiarz, władca Senatu. SylwetkaPrzybliżamy państwu postać Mitcha McConnella, lidera republikańskiej większości w Senacie. Skąd się wziął? Jaką władzą dysponuje i jak z niej korzysta? Jak szkodził Obamie, a jak pomagał Trumpowi? Co uważa za swoje życiowe osiągnięcie? Posłuchajcie opowieści o jednym z najpotężniejszych ludzi w Stanach Zjednoczonych.
2020-11-2843 min
Podkast amerykański17. Najnowsze wieści z frontuPrezydent Trump wciąż nie przyznaje się do porażki, a Republikanie w większości mu sekundują. Zastanawiamy się czy aby rzeczywiście chodzi o zmianę wyniku wyborów i rozmawiamy o długofalowych skutkach narracji o "ukradzionej przez Demokratów" drugiej kadencji.
2020-11-2135 min
Podkast amerykański16. Demokraci na południe, Republikanie na północ?Ciąg dalszy powyborczych rozważań na temat możliwych scenariuszy rysujących się przed obiema partiami. Dziś o tym, czy możliwa jest zamiana geograficzna - trwała dominacja Republikanów na północy, w Pasie rdzy, ale odzyskanie przez Demokratów Południa, Pasa słońca.
2020-11-1734 min
Podkast amerykański15. Co tam, panie, u Demokratów?Podejmujemy wątek z poprzedniego odcinka i rozmawiamy o wewnętrznych sporach w łonie Partii Demokratycznej, która próbuje znaleźć odpowiedź dlaczego wygrała mniej, niż się tego spodziewała. Centryści obwiniają lewicę, lewica się broni, a w tle majaczą wybory do Senatu w Georgii.
2020-11-1438 min
Podkast amerykański14. O planach Trumpa oraz reakcjach na wybory: tak na prawicy, jak i na lewicyKontynuujemy wątki z poprzedniego odcinka i rozmawiamy o tym, czy Trump rzeczywiście liczy na zmianę wyniku wyborów, czy chodzi jednak o coś innego. Mówimy o rozczarowaniu prawicy (w Stanach i w Polsce), ale i o rozczarowaniu lewicy.
2020-11-1038 min
Podkast amerykański13. I co teraz? O tym, czy Trump ma jeszcze jakieś możliwości i jak zachowują się RepublikanieCzy Donald Trump może jeszcze wygrać? Omawiamy różne (nawet czysto hipotetyczne)możliwości, próbujemy przeanalizować zachowanie Trumpa i przyglądamy się postawie różnych postaci Partii Republikańskiej.
2020-11-0742 min
Podkast amerykański12. Liczenie głosów wciąż trwa - kto zostanie prezydentem?Dzień wyborczy dwa dni temu, a wciąż nie wiadomo, kto zdobędzie 270 głosów elektorskich. Przyglądamy się stanom w którym wciąż trwa liczenie głosów, tłumaczymy dlaczego najpierw prowadził Trump, a teraz szala przechyliła się na korzyść Bidena i dlaczego Demokraci - nawet jeśli prezydentem zostanie ich kandydat - wypadli grubo poniżej oczekiwań.
2020-11-0536 min
Podkast amerykański11. Biden czy Trump? Dlaczego na pytanie "kto wygra?" nie ma prostej odpowiedzi?Amerykanie stoją w kolejkach do lokali wyborczych, a my mówimy jak wyglądają ostatnie sondaże w kluczowych stanach, co mówią badania elektoratu, a przede wszystkim wyjaśniamy dlaczego "kto wygra" nie równa się "kto zostanie prezydentem" i jakie są możliwe scenariusze rozwoju wydarzeń.
2020-11-0334 min
Podkast amerykański10. Ostatni weekend kampaniiDo wyborów zostały trzy dni, ale głosowanie już trwa w najlepsze - miliony Amerykanów już oddały głos. Kandydaci jeżdżą po kluczowych stanach, próbując zmobilizować bazę i przekonać nieprzekonanych, a Republikanie szykują się do walki sądowej o głosy korespondencyjne.
2020-10-3140 min
Podkast amerykański9. Sukcesy TrumpaCzy Donald Trump spełnił obietnice, które składał cztery lata temu? Czy odniósł jakieś sukcesy jako prezydent? Przyglądamy się nielicznym osiągnięciom Trumpa i znacznie liczniejszym "osiągnięciom".
2020-10-2741 min
Podkast amerykański8. Ostatnia debata i maile Huntera BidenaAnalizujemy drugą i ostatnią debatę prezydencką, mówimy o ostatnich wahnięciach sondaży, w których przewaga Bidena nad Trumpem się zmniejszyła, a także o niedawno "odkrytych" mailach syna wiceprezydenta z których Republikanie próbują zrobić aferę na miarę maili Hillary Clinton cztery lata temu. Czy to pomoże Trumpowi wygrać?
2020-10-2434 min
Podkast amerykański7. Socjalista czy neoliberał? Przyglądamy się programowi wyborczemu BidenaDziś omawiamy program wyborczy kandydata Demokratów, próbując odpowiedzieć na pytanie czy Biden jest groźnym lewakiem, jakim usiłuje go zrobić Trump, czy niereformowalnym centroprawicowcem, jakim chce go widzieć amerykańska lewica. A może prawda leży jeszcze gdzieś indziej?
2020-10-2039 min
Podkast amerykański6. Czy Trump znowu wszystkich zaskoczy i jednak wygra? Dlaczego 2020 to nie 2016?Słyszymy często "E tam, w 2016 roku sondaże też mówiły, że Clinton wygra". Ale czy na pewno to właśnie mówiły sondaże cztery lata temu? Trochę bronimy sondaży, wyjaśniamy co się zmieniło od tamtego czasu, dlaczego sytuacja Bidena różni się od sytuacji Clinton i które stany w tym roku zdecydują o wyniku wyborów.
2020-10-1734 min
Podkast amerykański5. Wybory do Senatu i wszystko, co chcielibyście o nich wiedziećW dzisiejszym odcinku wyjątkowo nie mówimy o Trumpie, tylko o procedurze nominacji do Sądu Najwyższego i dlaczego wybory do Senatu są prawie tak samo ważne, jak wybory prezydenckie.
2020-10-1343 min
Podkast amerykański4. Debata wiceprezydencka i co by się stało, gdyby któryś z kandydatów umarłO debacie wiceprezydenckiej Mike'a Pence'a i Kamali Harris, o powrocie Trumpa do "pracy" i jego kampanijnej "strategii", a na końcu o tym dlaczego na tym etapie śmierć lub rezygnacja któregokolwiek z kandydatów na prezydenta byłaby najgorszym możliwym rozwiązaniem.
2020-10-0933 min
Podkast amerykański3. Voter suppression czyli ograniczanie prawa głosuW pierwszej części rozmawiamy o sprzecznych informacjach na temat stanu zdrowia Trumpa, a także o praktycznych skutkach ogniska koronawirusa w Białym Domu. W drugiej skupiamy się na zjawisku "voter suppression", czyli najróżniejszych sposobach w jaki Republikanie próbują sprawić, by w wyborach głosowało jak najmniej Afroamerykanów.
2020-10-0637 min
Podkast amerykański2. Choroba Trumpa i najgorsza debata w historii debatRozmawiamy o chorobie Donalda Trumpa i o tym, czy wpłynie ona na kampanię wyborczą; o pierwszej debacie między Trumpem i Bidenem, dość powszechnie okrzykniętej mianem "najgorszej debaty w historii"; a także o tym, kogo w jej trakcie nie potępił prezydent.
2020-10-0331 min
Podkast amerykański1. Odcinek premierowyCzy jeśli Donald Trump przegra w wyborach prezydenckich, to odejdzie z Białego Domu? Jakie znaczenie ma w tej kampanii Sąd Najwyższy? Czy 750 dolarów to dużo czy mało? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedź w pierwszym, premierowym odcinku naszego nowego podkastu.
2020-09-2936 min