Shows
Przystanek NaukaProf. dr hab. Ryszard Kaczmarek | PrzesiedleniW latach 1950-1991 z Polski do RFN wyjechało prawie półtora miliona ludzi. Dlaczego wyjeżdżali? Jakie perypetie się z tym wiązały? Ile straciliśmy na ich wyjeździe? W nowym podcaście prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek z Instytutu Historii UŚ opowiada o swoich badaniach, których efektem jest książka Czy jestem Niemcem? Przesiedleńcy z Polski do RFN i NRD w latach 1950–1991 opublikowana niedawno przez Wydawnictwo Literackie. Jak podkreśla sam autor, w sposób szczególny interesowała go przede wszystkim sytuacja samych wyjeżdżających. – Starałem się odpowiedzieć na pytania...2025-07-2426 min
Przystanek NaukaDr Joanna Ryszka i dr Paweł Golda | Opowieść o Marcelim TarnowskimBył poliglotą: tłumaczył z angielskiego, niemieckiego, rosyjskiego, francuskiego, jidysz i holenderskiego. Część spośród 145 przekładów jego autorstwa do dziś funkcjonuje w powszechnym obiegu. Zginął w getcie warszawskim. Dr Joanna Ryszka i dr Paweł Golda z Instytutu Językoznawstwa UŚ zajęli się życiem i dziełem Marcelego Tarnowskiego – tłumacza tyleż zasłużonego, co wymagającego rozpoznania i przypomnienia. Owocem ich zainteresowania jest artykuł O Marcelim Tarnowskim – tłumaczu, redaktorze, księgarzu, który został opublikowany w Academic Journal of Modern Philology.Podcast został zrealizowany przez Centrum Komunikacji Medialnej UŚ.2025-07-0319 min
Przystanek NaukaDr Dawid Surmik | Patologie w nauceTen podcast wyjątkowo nie będzie o badaniach, ale za to poruszy ważny społecznie temat, jakim są patologie i kryzysy trapiące obecnie naukę i społeczność akademicką. O tym, dlaczego nawet posiadanie tytułu naukowego nie chroni przed pseudonauką i teoriami spiskowymi, jak uchronić się przed tzw. drapieżnymi czasopismami (predatory journals) i fabrykami artykułów naukowych (paper mills), a także szkodliwą i niewłaściwie prowadzoną komunikacją naukową opowiedział dr Dawid Surmik – paleontolog z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ zajmujący się badaniem patologii w tkankach wymarłych zwierząt.Rozmowę prowadziła Weronika Cygan-A...2025-06-2042 min
Przystanek NaukaDr Matylda Sęk-Iwanek | Ekokrytyka – ekologiczne wątki w komiksachKomiksy to nie tylko rozrywka. Potrafią być też niezwykle cennym źródłem informacji o kulturze i społeczeństwie. Zwłaszcza, gdy odnoszą się do aktualnych problemów takich, jak zmiany klimatu czy zanieczyszczenie środowiska.O ekokomiksach i sposobie ich analizowania, o wykorzystaniu komiksów w edukacji, ale i w propagandzie, opowiada dr Matylda Sęk-Iwanek – kulturoznawczyni z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zajmującą się badaniami nad komiksem. Naukowczyni realizowała w ramach „Swobody badań” (Inicjatywa Doskonałości Badawczej) projekt „Ekokrytyka w dobie antropocenu – badania wątków ekologicznego zaangażowania w komiksach”, o którym wspomina również...2025-06-1828 min
Przystanek NaukaDr Chang Il You | Różane wybory prezydenckie w Korei Południowej3 czerwca 2025 roku w Korei Południowej wybrano nowego prezydenta Lee Jae-myunga z Partii Demokratycznej Korei. Wybory te były nietypowe i zorganizowane zostały po tym, jak odsunięto poprzedniego prezydenta Yoon Suk-yeola z Partii Władzy Ludowej za nieudaną próbę zamachu stanu.O tym, jak wygląda obecny krajobraz polityczny Korei Południowej, jak wyglądała kampania wyborcza i kim byli kandydaci, a także o oczekiwaniach obywateli i perspektywach dla kraju opowiedział w rozmowie dr Chang Il You językoznawca z Wydziału Humanistycznego UŚ oraz kierownik Centrum Współpracy Polska-Korea Południowa UŚ.Rozmowę pr...2025-06-0928 min
Przystanek NaukaDr hab. Robert Rajczyk, prof. UŚ | Wojna hybrydowa na morzu: Jak Rosja testuje Zachód?Rosyjska Flota Cieni i nowy wymiar wojny hybrydowej Czym jest tajemnicza „Flota Cieni”? Jak Rosja wykorzystuje statki do obchodzenia sankcji, prowadzenia operacji wywiadowczych i wywierania presji na Zachód – bez wypowiedzenia wojny? W tym odcinku rozmawiamy o nowoczesnych narzędziach wojny hybrydowej, które coraz częściej pojawiają się nie tylko na granicach, ale i na morzu. Naszym gościem jest dr hab. Robert Rajczyk, prof. UŚ, ekspert w dziedzinie mediów, dezinformacji i bezpieczeństwa międzynarodowego. Analizujemy głośny incydent z 12 maja u wybrzeży Estonii, ale patrzymy szerzej: na Bałtyk, Polskę i przyszłość konfliktów, które to...2025-05-3033 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Katarzyna Grzybczyk | Ruchomy zamek praw autorskich. Ghibli vs. ChatGPTGeneratywna sztuczna inteligencja coraz lepiej radzi sobie z tworzeniem obrazów, filmów czy melodii. Opiera się jednak na tym, czym została nakarmiona. Rzadko jednak twórcy oryginalnych prac bywają pytani o zgodę na takie wykorzystanie ich treści.Jak zatem wygląda kwestia praw autorskich w kontekście rewolucji AI? Czy styl artystyczny może być objęty taką ochroną? Jak w kontekście prawa interpretować niedawny wysyp w internecie obrazków, które ChatGPT wygenerował na wzór prac ze Studia Ghibli?Na te inne pytania odpowiada prof. dr hab. Katarzyna Grzybczyk z Wydziału Prawa i Admi...2025-05-1530 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Ryszard Koziołek | Dylan stawia nam wyzwania„Jest lekko przesunięty wobec oryginału, a jednocześnie nie mamy najmniejszych wątpliwości, że oto Dylan się przed nami zmaterializował – w ruchu, w geście, w grymasie twarzy …” – tak prof. dr hab. Ryszard Koziołek komentuje grę aktorską Timothée Chalameta w „A Complete Unknown”. Film w reżyserii Jamesa Mangolda to doskonały pretekst do rozmowy o twórczości Boba Dylana – muzyka rodem z Minnesoty, który zmienił oblicze piosenki. W jaki sposób zaczęła się przygoda prof. R. Koziołka z muzyką Dylana? Co w utworach Dylana jest szczególnie interesujące dla literaturoznawcy? Czy twórcom filmu „...2025-03-2623 min
Przystanek NaukaDr Nina Augustynowicz | Czy celebryci mają datę ważności?Co łączy lorda Byrona, Marilyn Monroe, Zendayę, Prince’a i Michelle Yeoh? Wszystkich możemy nazwać celebrytami. Łączy ich sława, oddani fani oraz tłumy zainteresowane ich życiem prywatnym.Czy sława ma datę ważności? Jak płeć decyduje o czyjejś popularności i czy może ona być integralną częścią kreacji celebryty? Kto kogo tak naprawdę potrzebuje: my celebrytów, czy oni nas?Na te i inne pytania odpowiada w podcaście dr Nina Augustynowicz – anglistka i literaturoznawczyni z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego. Badaczka realizowała w ramach konkursu Swoboda badań (Inicjatywa Doskonało...2025-02-2735 min
Przystanek NaukaDr Ewa Kozik | O etnologii i antropologii kulturowejFake newsy, współczesne mity na temat medycyny, a także badania terenowe w różnych częściach świata. Zainteresowania badawcze dr Ewa Kozik zaprowadziły ją niedawno na Wyspy Owcze, lecz wcześniej zajmowała się też m.in. kulturami azjatyckimi. W rozmowie nagranej z okazji Ogólnopolskiego Dnia Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej (9 lutego) naukowczyni z Instytutu Nauk o Kulturze UŚ opowiada o specyfice swojej dyscypliny i prowadzonych przez siebie badaniach. Podcast został zrealizowany przez pracowników Centrum Komunikacji Medialnej UŚ. Rozmowę przeprowadził Tomek Grząślewicz, a za nagranie i montaż odpowiedzialny jest Daniel Zimoch.2025-02-0712 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Jerzy Sperka | Rycerze śląscy w poszukiwaniu lepszych warunków zatrudnieniaStudia z dziejów migracji rycerstwa śląskiego do Królestwa Polskiego (zwłaszcza na Ruś Czerwoną w XIV–XV wieku) to tytuł najnowszej książki prof. dr. hab. Jerzego Sperki, dyrektora Instytutu Historii na Wydziale Humanistycznym UŚ. W rozmowie z Tomaszem Płosą z Centrum Komunikacji Medialnej UŚ prof. Jerzy Sperka przypomina, dlaczego w przypadku rycerstwa śląskiego mówimy o zarobkowej migracji zewnętrznej, tłumaczy, dlaczego to właśnie tereny Rusi Czerwonej (która zaczyna się bliżej niż wielu z nas sądzi) były tak popularnym kierunkiem dla rycerzy wywodzących się ze Śląska, a także jak liczn...2025-01-2755 min
Przystanek NaukaDr Dariusz Ignatiuk | Witamy na SvalbardzieTo pierwsza w historii infrastruktura poza granicami Polski, której właścicielem jest Uniwersytet Śląski, a także pierwsza od kilkudziesięciu lat nowa polska infrastruktura w Arktyce – tymi słowami dr DariuszIgnatiuk z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ, przewodniczący Centrum Studiów Polarnych zapowiada otwarcie Centrum Logistyczno–Naukowe na Svalbardzie BERA.O lodowcach cielących się, „wysokim sezonie” w Arktyce, spotkaniach z niedźwiedziami polarnymi i innych ciekawych aspektach życia za kołem podbiegunowym naukowiec z UŚ opowiada w rozmowie z CentrumKomunikacji Medialnej UŚ. Rozmowę przeprowadził Tomek Grząślewicz, a za nagranie i montaż odpowiedzialny2025-01-2214 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Marian Kisiel | Ósme czytanie Hłaski„Ludzie mają dziś mało czasu na wielkie uczucia; zrywają się rano, chłepczą swoje zupki w barach mlecznych, tłoczą się w tramwajach, kupują tandetne meble w domach towarowych na raty, kłócą się z konduktorami o pięć groszy i tak dalej” – mówił jeden z bohaterów opowiadania Marka Hłaski pt. „Ósmy dzień tygodnia”. Czy ta diagnoza sprzed prawie 70 lat jest dziś nadal aktualna? Na zakończenie Roku Marka Hłaski prof. dr hab. Marian Kisiel z Instytutu Polonistyki UŚ opowiada zarówno o błyskotliwym początku kariery pisarza, jak i o dramatycznych wydarzeniach z jego życia. Zastanawia się nad miejscem autora...2025-01-1729 min
Przystanek NaukaDr Chang Il You | „Proszę pana, idziemy do przedszkola” – o grzeczności językowejCzy to samo zachowanie przez przedstawicieli jednej kultury może być odebrane jako przejaw dobrego wychowania, a przez drugiej za coś skrajnie obraźliwego? Jak odnaleźć się w zawiłościach obcego języka, nie znając dobrze jego kultury? Czy w ogóle da się pogodzić światy, które na pierwszy rzut oka wydają się być całkowicie od siebie różne?O tym wszystkim opowiada dr Chang Il You –językoznawca z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, kierownik Centrum Języka i Kultury Koreańskiej UŚ, kierownik Centrum Współpracy Polska-Korea Południowa UŚ, związany również z Akademią Dyplom...2025-01-1726 min
Przystanek NaukaDr Marcin Sarnek | Harris vs. Trump czy może Swift vs. Musk?5 listopada rozpoczną się wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych, a spośród wszystkich kandydatów liczy się tylko Demokratka – Kamala Harris oraz Republikanin, były prezydent 2017–2021 Donald Trump.Amerykanista z Wydziału Humanistycznego UŚ dr Marcin Sarnek wyjaśnia, jaki wpływ na decyzje wyborców mają celebryci i właściciele dużych korporacji. Badacz mówi również o zawiłościach amerykańskiego systemu wyborczego oraz zmianach, jakie zaszły w dyskursie polityczno-publicznym na przestrzeni ostatnich lat. Czy demokracja USA stoi przed obliczem kryzysu? Jaka w tym wszystkim jest rola rozsiewanych w internecie teorii spiskowych, którym niejednokrotnie pokl...2025-01-1750 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Marzena Dzida | Jajka po warszawsku i smerfy w laboratoriumW najnowszym odcinku podcastu Przystanek Nauka UŚ fascynujący świat chemii zgłębiamy z prof. dr hab. Marzeną Dzidą – uznaną chemiczką z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ.Naukowczyni łączy naukę z pasją do popularyzacji wiedzy. W rozmowie odkrywa, jak zrodził się pomysł na bajki dla dzieci, których głównym bohaterem jest pies Czupurek (również goszczący w studio!).Przedstawia również kulisy swoich badań m.in. nad cieczami jonowymi (które skrywają wiele fascynujących właściwości) czy innowacyjnymi narzędziami pomiarowymi.Rozmowę z prof. Marzeną Dzidą przeprowadziła Weronika Cygan-Adamczyk z Centrum Komunika2025-01-1732 min
Przystanek NaukaDr hab. Paweł Jędrzejko, prof. UŚ | Międzynarodowy Dzień TłumaczaZ okazji Międzynarodowego Dnia Tłumacza dr hab. Paweł Jędrzejko, prof. UŚ odpowiedział na kilka nurtujących nas pytań, w tym:czy bardziej czuje się tłumaczem pisemnym, czy ustnym?jak wielkim wyzwaniem dla tłumacza jest @Śląski Festiwal Nauki KATOWICE?czy zawód tłumacza jest zagrożony wyginięciem?Rozmowę przeprowadził Tomek Grząślewicz z Centrum Komunikacji Medialnej UŚ.Nagranie i montaż: Daniel Zimoch (Centrum Komunikacji Medialnej UŚ).2025-01-1731 min
Przystanek NaukaDr Aleksander Kopka | Jacques DerridaCzym jest dekonstrukcja, a czym nie jest?Kim był twórca tego tyleż znanego, co często błędnie interpretowanego terminu?Jakie były jego związki z Algierią, Francją oraz… Katowicami? Dr Aleksander Kopka z Instytutu Filozofii UŚ opowiada o życiu i twórczości Jacques’a Derridy – jednego z najbardziej wpływowych filozofów XX wieku.Rozmowę przeprowadził Tomek Grząślewicz z Centrum Komunikacji Medialnej UŚ.2025-01-1730 min
Przystanek NaukaDr Joanna Mercik | Potencjał planszówek w popularyzacji nauki- Jakie gry cieszą się największą popularnością wśród studentów?- Czy planszówki mogą poprawić wyniki w nauce?- Jakie mity na temat gier planszowych warto rozwiać?Razem z dr Joanną Mercik z Instytutu Historii oraz Centrum Badań Groznawczych Uniwersytetu Śląskiego odkryjemy, jak gry planszowe mogą nie tylko dostarczać rozrywki, ale także uczyć i rozwijać nasz umysł. Poznasz aktualne ulubione gry naszej ekspertki, jej rekomendacje oraz zaskakujące wyniki badań, które przeprowadziła.Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w nowym odcinku! Rozmowę przeprowadził Przemysław Kowal.2025-01-1732 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Renata Dampc-Jarosz | Felix i FelkaOna pochodziła z Warszawy, a on z Osnabrück w Dolnej Saksonii. Połączyła ich sztuka i zostali małżeństwem, ale potem przyszła wojna. 2 sierpnia 1944 r. Felka Płatek i Felix Nussbaum trafili do KL Auschwitz, gdzie oboje zginęli. Prof. dr hab. Renata Dampc-Jarosz z Instytutu Literaturoznawstwa UŚ opowiada o obojgu artystów oraz o powieści na temat ich losów, którą przetłumaczyła z języka niemieckiego.Powieść „Felix i Felka” Hansa Joachima Schädlicha w tłumaczeniu na język polski Renaty Dampc-Jarosz została wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. ...2025-01-1723 min
Przystanek NaukaDr hab. Jacek Mydla, prof. UŚ | Opowiadając o duchachKiedy w Anglii zaczęto fascynować się zjawiskami nadprzyrodzonymi i jaka była w tym rola Williama Szekspira? Kim był M.R. James, autor Opowieści starego antykwariusza? Na czym polega „paradoks serca” – innymi słowy, dlaczego lubimy się bać? Dr hab. Jacek Mydla, prof. UŚ z Instytutu Literaturoznawstwa UŚ opowiada o książce „Narrating the Ghost: Readings in the Gothic and M.R. James” (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego) i rozmaitych wątkach związanych z literaturą grozy.Rozmowę przeprowadził Tomek Grząślewicz z Centrum Komunikacji Medialnej UŚ.2025-01-1721 min
Przystanek NaukaKs. dr Dawid Ledwoń, prof. UŚ | ŚWIATOWY DZIEŃ WĘŻY16 lipca obchodzony jest Światowy Dzień Węży. Wąż w świetle zoologii jest niezwykle fascynującym stworzeniem, którego proces kształtowania na przestrzeni dziejów kryje wiele tajemnic. Wraz z ks. dr. Dawidem Ledwoniem, prof. UŚ z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przyjrzeliśmy się motywowi węża w świetle Biblii i tradycji chrześcijańskiej.2025-01-1717 min
Przystanek NaukaDr hab. Krzysztof Łęcki, prof. UŚ | Na Euro niech zagrają odważnieW 1989 roku mistrzostwo Polski w piłce nożnej mężczyzn zdobył Ruch Chorzów, drużyna oparta na chłopakach z jednego regionu. Dziś taką historię ciężko sobie wyobrazić: zawodnicy grający w klubie to po prostu koledzy z pracy, pochodzący z różnych stron Polski i świata. Łączy ich przede wszystkim kontrakt z tym samym pracodawcą. W książce „Stadiony świata (pomiędzy Gemeinschaft i Gesellschaft)”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, dr hab. Krzysztof Łęcki, prof. UŚ z Instytutu Socjologii UŚ, opisuje proces i kierunki zmian w klubowej piłce nożnej – od wspólnoty opartej na lojalności...2025-01-1730 min
Przystanek NaukaDr Anna Watoła | Habari gani? Z wizytą w kenijskiej szkoleDr Anna Watoła od wielu lat odwiedza Kenię, by wspierać edukację tamtejszych dzieci, zwłaszcza z plemienia Masajów. Organizuje zbiórki przyborów szkolnych, angażuje się w życie tamtejszych społeczności, by m.in. ułatwić dostęp do edukacji dziewczynkom, a jej zaangażowanie ułatwia też wymianę studencką pomiędzy Polską a Kenią.16 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pomocy Dzieciom Afrykańskim dla upamiętnienia tragedii z 1976 roku. W południowoafrykańskim Soweto doszło do masakry po tym, jak czarnoskóre dzieci wyszły na ulice domagać się prawa do lepszej edukacji w ich r...2025-01-1733 min
Przystanek NaukaDr hab. Paweł Tomczok, prof. UŚ | Surowiec, który rozpalił światWęgiel sprawił, że od XVIII w. każde kolejne pokolenie żyje w trochę innym świecie niż poprzednie. Zmienił nasze życie codzienne, ogrzewał nas i oświetlał, ale też zatruł powietrze i pozwolił na wyprodukowanie dużej ilości broni. „Coal: Nature and Culture” autorstwa Ralpha Crane’a to świetna synteza dziejów obecności węgla zarówno jako surowca, jak i inspiracji dla niezliczonych utworów literackich, piosenek, obrazów itd. Książka ukazała się właśnie w polskim przekładzie jako „Węgiel. Natura i kultura” nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego. Autorami tłumaczenia są dr hab. Marta Tomczok, prof. UŚ...2025-01-1724 min
Przystanek NaukaDr hab. Michał Krzykawski, prof. UŚ | Uwaga w centrum uwagiDeficytu uwagi i jego negatywnych skutków nie znajdziemy na liście chorób Światowej Organizacji Zdrowia. Trudno jednak zaprzeczyć, że zdolność koncentracji w naszym pełnym bodźców środowisku staje się luksusem. Dziesiątki razy dziennie sprawdzamy nowe powiadomienia i niemal bezwiednie przewijamy ekran, aby zachować złudne poczucie kontroli nad tym, co się na nim wyświetla. – Głęboka uwaga – mówi dr hab. Michał Krzykawski, prof. UŚ z Instytutu Filozofii UŚ – to umiejętność skoncentrowania się przez dłuższy czas na pojedynczym przedmiocie – na przykład na powieści, którą czytamy. Do osoby funkcjonującej w tym trybie nie docho...2025-01-1730 min
Przystanek NaukaTriumf Kreatywności: Drużyna z Uniwersytetu Śląskiego na podium w USA!Z dumą ogłaszamy, że drużyna z Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zdobyła pierwsze miejsce w swojej kategorii wiekowej na prestiżowej „Olimpiadzie Kreatywności” w USA! W tym odcinku mamy zaszczyt gościć zwyciężczynie tego wyjątkowego wydarzenia: Barbarę Górecką, Sarę Piątek, Natalię Mecner, Sylwię Korzon, Julię Stachurę, Klaudię Nowak oraz ich trenerkę dr Magdalenę Christ. Opowiedzą nam one o swojej drodze do sukcesu, która zaczęła się w październiku 2023 roku. Przez ten czas intensywnie pracowały nad interdyscyplinarnym rozwiązaniem problemu długoterminowego, łącząc sztukę, naukę i recykling.Poznaj kulisy ich prz...2025-01-1733 min
Przystanek NaukaDr Justyna Stefańczyk | Dzień Dziecka z książką obrazkowąKto powinien wybierać książki dla dzieci: dorośli czy dzieci?Jak można przekazywać dzieciom prawa fizyki i świadomość ekologiczną?Czy aplikacje zastąpią tradycyjne książki obrazkowe?Z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka dr Justyna Stefańczyk z Instytutu Nauk Plastycznych UŚ, autorka książek obrazkowych dla dzieci, założycielka wydawnictwa Dzika Małpa porusza m.in. te kwestie w rozmowie, którą przeprowadził Tomek Grząślewicz z Centrum Komunikacji Medialnej UŚ.Dr Justyna Stefańczyk zrealizowała projekt książki obrazkowej pt. „Zasada zachowania energii” w ramach II edycji konkursu Swoboda badań Inicjatywy Doskonałośc2025-01-1709 min
Przystanek NaukaDr Maciej Walczak | Dzień Cyrylicy24 maja to Dzień Cyrylicy. W najnowszym odcinku podcastu z dr. Maciejem Walczakiem, rusycystą i adiunktem w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach dowiemy się co nieco na temat jednego z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych alfabetów, który ma ogromne znaczenie kulturowe i historyczne.Mimo że początkowo alfabet został zaprojektowany dla celów liturgicznych, obecnie jest używany do zapisu języków wschodniosłowiańskich, a używają go nawet języki bardziej orientalne niż te europejskie, np. język udmurcki i baszkirski. Przyjrzymy się również technicznym aspektom pisma cyrylickiego – jego strukturze, charakterystycznym znakom i różnicom fonetyczn...2025-01-1721 min
Przystanek NaukaDr Małgorzata Lubelska-Sazanów | Ochrona zwierząt w polskim prawieCoraz bardziej zmienia się nasze postrzeganie zwierząt.Bawiące się pszczoły, dociekliwe ośmiornice, samoleczące się orangutany czy przeżywające żałobę słonie pokazują nam, że nasi ewolucyjni kuzyni odczuwają na różne sposoby i są czymś dużo bardziej złożonym niż tylko mięsem napędzanym jedynie instynktami. Jak prawo polskie i międzynarodowe odnosi się do najnowszych naukowych odkryć? Czy za nimi nadąża?Pretekstem do rozmowy jest Dzień Praw Zwierząt przypadający 22 maja. O zwierzętach w polskim prawie opowiada dr Małgorzata Lubelska-Sazanówz Wydziału Prawa i Administracji UŚ, kt...2025-01-1728 minPrzystanek NaukaDr Nina Augustynowicz | Czas na herbatę!Herbata to poważna sprawa. Wiele narodów „wie najlepiej”, jak należy ją przyrządzać i podawać: niektóre z nich wykształciły związaną z tym potężną kulturę, ceremonie i rytuały. Sam George Orwell opublikował swego czasu 11 zasad parzenia idealnej herbaty, którą uważał za jeden z filarów brytyjskości.Z okazji ustanowionego przez ONZ Dnia Herbaty (21 maja) dr Nina Augustynowicz z Instytutu Literaturoznawstwa UŚ mówi o rozmaitych kulturowych i historycznych aspektach roślin, naparów i napojów wrzucanych do worka z napisem „Herbata”, ze szczególnym uwzględnieniem krajów anglojęzycznych. W rozmowie z To...2025-01-1721 min
Przystanek NaukaDr Aleksandra Kłos-Skrzypczak | Międzynarodowy Dzień Rodzin15 maja obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Rodzin. W tym dniu uwaga społeczna zwrócona jest na obecną kondycję rodziny, problemy, z którymi najczęściej boryka się rodzina, oraz relacjami panującymi wśród jej członków. Usłyszymy także, jaką pozytywną rolę odgrywa rodzina w życiu człowieka, jak być dla siebie nie tylko najbliższymi, ale również najlepszymi przyjaciółmi. W rozmowie uczestniczyła dr Aleksandra Kłos-Skrzypczak z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach – z wykształcenia socjolog i teolog, z zawodu nauczyciel akademicki, z wyboru żona i matka. Optymistyczna realistka, która...2025-01-1727 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Jolanta Tambor | Język śląski językiem regionalnymJęzyk śląski jest obecny w prozie i poezji, na scenach teatralnych, na Wikipedii i Facebooku. Powstają w nim dramaty i tłumaczenia literatury światowej, a także teksty naukowe. Wkrótce może zostać objęty szczególnym rodzajem ochrony prawnej, o ile trwający proces legislacyjny dotyczący nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym zakończy się pomyślnie. ·Jak przebiegały, przebiegają i będąprzebiegać prace nad kodyfikacją języka śląskiego?·Ile język śląski ma wspólnego z innymijęzykami – niemieckim, polskim i czesk...2025-01-1733 min
Przystanek NaukaDr hab. Miłosz Skrzypek, prof. UŚ | Rok Wincentego WitosaUrodził i wychował się na głębokiej prowincji, w krainie nie bez powodu przezywanej „Golicją i Głodomerią”. Dorastał w małych Wierzchosławicach w izbie przerobionej ze stajni. Jego niepiśmienni rodzice spierali się, czy powinien chodzić do szkoły zamiast pasać krowy. Z powodu finansowych edukację zakończył zresztą po czterech klasach. Jak zatem doszło do tego, że Wincenty Witos wyrósł na jednego za najważniejszych polskich polityków pierwszej połowy XX wieku? Jaką rolę odegrał w odzyskaniu i utrzymaniu przez Polskę niepodległości? Jak potoczyły się jego losy po przewrocie majowym?W tym roku przypada...2025-01-1737 min
Przystanek NaukaShengmiao Yu | Dzień Języka ChińskiegoCzy możemy mówić tylko o jednym języku chińskim? Co jest najtrudniejszym aspektem języka chińskiego? Dlaczego Polacy mogą łatwiej się go nauczyć niż większość świata i czy muzyka może pomócnam osłuchać się z językiem chińskim?Z okazji Dnia Języka Chińskiego Shengmiao Yu mówi o swoim języku ojczystym, którym posługuje się ponad 1,4 miliarda ludzi na całym świecie. Opowiada m.in. o tonach, nauce tego nieszablonowego języka i niezręcznych przejęzyczeniach.2025-01-1720 min
Przystanek NaukaDr Dawid Madziar | Dlaczego żołnierze walczą?Już 12 kwietnia będziemy mogli pójść do kina na Civil War. Film w reżyserii Alexa Garlanda to dystopijna wizja wojny domowej, która toczy się w Stanach Zjednoczonych w niedalekiej przyszłości. Z tej okazji postanowiliśmy wrócić przenieść się do dziewiętnastowiecznej Ameryki i przypomnieć wojnę domową z lat 1861-1865. Głównymi bohaterami nowego filmu są dziennikarze wojenni ryzykujący życiem, aby na bieżąco relacjonować sytuację na polu bitwy. Dr Dawid Madziar z Instytutu Historii UŚ patrzy natomiast na wojnę secesyjną sprzed ponad półtora wieku z perspektywy żołnierzy i oficerów. -Jakie były motywacje walczą...2025-01-1721 min
Przystanek NaukaDr hab. Joanna Warmuzińska-Rogóż, prof. UŚ | Międzynarodowy Dzień Języka FrancuskiegoCo ułatwia naukę języka francuskiego? Czy w Quebecu mówi się po francusku, czy po quebecku? Którymi pisarzami frankofońskimi warto się zainteresować? Na okoliczność Międzynarodowego Dnia Języka Francuskiego dr hab. Joanna Warmuzińska-Rogóż, prof. UŚ dzieli się swoimi refleksjami na temat kondycji języka, którym na świecie posługuje się ponad 200 milionów ludzi. Opowiada też m.in. o wpływie dzieł literackich tworzonych nad Sekwaną na polską kulturę, a także o swoich badaniach nad literaturą Quebecu.2025-01-1725 min
Przystanek NaukaDr Monika Stojek, prof. UŚ | Światowy Dzień Otyłości4 marca obchodzony jest Światowy Dzień Otyłości. Celem tego dnia jest powszechne uświadomienie, jak poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka stanowi otyłość i jakie konsekwencje niesie za sobą nieprawidłowy tryb życia. Czy społeczeństwo potrzebuje takiego przypomnienia? Czy otyłość i nadwaga są współczesnym zagrożeniem cywilizacyjnym?Na te i inne pytania odpowie dr Monika Stojek, prof. UŚ z Instytutu Psychologii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, badaczka w obszarze psychologii klinicznej, terapeutka i superwizoka w nurcie poznawczo-behawioralnym.2025-01-1717 min
Przystanek NaukaDr hab. Bożena Czwojdrak, prof. UŚ | Zofia, matka królówUrodziła dwóch przyszłych królów Polski, przedłużając w ten sposób panowanie dynastii Jagiellonów. Polska kultura zawdzięcza jej pierwsze znane tłumaczenie Starego Testamentu. Wiele lat życia spędziła w Sanoku, który w pewnym sensie za jej sprawą był wówczas nieformalną stolicą Polski…W jakich okolicznościach Zofia Holszańska została czwartą i ostatnią żoną króla Władysława Jagiełły – człowieka starszego od niej o dwa pokolenia? Dlaczego została oskarżona o niewierność?Co czyni ją wyjątkową na tle innych polskich monarchiń?...2025-01-1721 min
Przystanek NaukaPaweł Maślona | „Kos”, czyli daleko od „Potopu”Czym Tadeusz Kościuszko wyróżnia się na tle innych polskichpostaci historycznych?Czy życie polskiego chłopa pańszczyźnianego przypominało losniewolnika na amerykańskiej plantacji?Co „Kos”, którego akcja toczy się w Polsce okresu rozbiorów,mówi o wojnie w Ukrainie?O micie Polski szlacheckiej, kobiecych postaciach w polskim„westernie” , Quentinie Tarantino i oczyszczających właściwościach kina zemsty mówi Paweł Maślona, absolwent i wykładowca Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, laureat Złotych Lwów oraz Paszportów„Po...2025-01-1723 min
Przystanek NaukaDr Anna Dzionek | β-blokery w środowisku naturalnym – problem, o którym nie mówi się głośnoHistoria tego, co przyjmuje nasz organizm nie kończy się w momencie przełknięcia pokarmu czy leku. Liczne substancje, w tym te szkodliwe, pochodzące z naszego jedzenia, napojów oraz zażywanych farmaceutyków, przedostają się ze ścieków do środowiska negatywnie wpływając na różne organizmy żywe, ale także dla nas samych stwarzając zagrożenie.Czym dokładnie są β-blokery i jak wpływają na nasz organizm? Dlaczego są tak dużym problemem dla środowiska przyrodniczego i zasiedlających go organizmów? Czy istnieją jakiekolwiek sposoby na poradzenie sobie z tym zjawiskiem?O tym, dl...2025-01-1717 min
Przystanek NaukaProf. dr hab. Dariusz Nawrot | Napoleon nie strzelał do piramidJak wypadł Joaquin Phoenix w roli Napoleona Bonaparte? Czy dowodzona przez niego armia francuska strzelała do piramid, a żołnierze rosyjscy tonęli z końmi w jeziorze, wycofując się spod Austerlitz? Jaki jest związek pomiędzy egzaminem maturalnym, systemem parzystej i nieparzystej numeracji domów oraz konserwacją żywności? I w jaki sposób epoka napoleońska wpłynęła na dzieje Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego?Prof. dr hab. Dariusz Nawrot z Instytutu Historii UŚ mówi w rozmowie z Tomkiem Grząślewiczem o tym, co zobaczył w filmie „Napoleon” w reżyserii Ridleya Scotta. Opowiad...2025-01-1723 min
Przystanek NaukaProf. Magdalena Bartłomiejczyk | J. Korwin-Mikke postrachem tłumaczy w PE? Kontrowersyjni politycy łagodnieją w przekładzieTłumaczenie symultaniczne w Parlamencie Europejskim to prestiżowe i dobrze płatne zajęcie, ale często okupione znacznym wysiłkiem i stresem. Jak wygląda praca tłumacza oraz w jaki sposób może on dystansować się od tłumaczonego tekstu, gdy nie podziela w pełni poglądów mówcy? Dlaczego europoseł Janusz Korwin-Mikke jest takim wyzwaniem dla tłumaczy? Czy ich profesji zagraża sztuczna inteligencja?Dr hab. Magdalena Bartłomiejczyk, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach realizowała w ramach konkursu „Swoboda badań” (Inicjatywa Doskonałości Badawczej) projekt „Tłumaczeni...2025-01-1727 min
Przystanek NaukaAnna Cieplak – Ile ludzi, tyle hutW 1972 r. na obszarze ponad 1 000 ha zaczęło rosnąć potężne, metalurgiczne „ciało”, które odmieniło losy Dąbrowy Górniczej, Zagłębia Dąbrowskiego i tysięcy ludzi z całej Polski w kilku pokoleniach. Ponad pół wieku później Anna Cieplak – pisarka, aktywistka społeczna, animatorka kultury oraz wykładowczyni na kierunku sztuka pisania na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego – opowiada w nowym podcaście o Hucie Katowice, która stała się główną bohaterką jej najnowszej powieści pt. „Ciało huty”.2025-01-1746 min
Przystanek NaukaDr hab. Michał Kłosiński, prof. UŚ | Przygody cyfrowego tułacza – gry komputerowe okiem groznawcyCzy naukowe zajmowanie się grami komputerowymi zabija przyjemność z samego grania? Co nam mówią gry wideo o naszej kulturze, społeczeństwie czy polityce? Co sprawia, że są tak atrakcyjnym medium i czy mogą konkurować z literaturą lub filmami jako forma sztuki?O badaniu gier komputerowych w rozmowie z Weroniką Cygan mówi dr hab. Michał Kłosiński, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, dyrektor Centrum Badań Groznawczych UŚ, a także autor książki pt. „Przygody cyfrowego tułacza. Interpretacje groznawcze”.2025-01-1749 min
Przystanek NaukaDr Marcin Sarnek, dr Aleksandra Musiał | Czas krwawego księżyca – reprezentacja rdzennych Amerykanów w popkulturzeWizerunek rdzennych Amerykanów przez lata podlegał w popkulturze licznym zmianom, ale dopiero od niedawna odchodzi się od krzywdzących stereotypów. Premiera 20 października 2023 w polskich kinach filmu Martina Scorsesego „Czas krwawego księżyca” jest świetnym pretekstem do pochylenia się nad kulturą i historią pierwszych Amerykanów.Czy nadal powinniśmy używać słowa Indianin? Jak wygląda obecnie sytuacja rdzennych mieszkańców USA i czy możemy wreszcie mówić o pojednaniu pomiędzy nimi a potomkami kolonizatorów? Dlaczego ich obecność w popkulturze jest mniej widoczna niż np. czarnych Amerykanów? Na te oraz inne pytania odpowiadają ame...2025-01-1749 min
Przystanek NaukaDr Marcela Gruszczyk | „Oppenheimer” to film o sile sprawczej człowiekaNajnowszy film Christophera Nolana opowiada historię „ojca bomby atomowej” i jest interesującym spojrzeniem na postać Roberta Oppenheimera – przez pewien czas uważanego za narodowego bohatera, któremu później zarzucano zdradę i szpiegostwo.Dr Marcela Gruszczyk – historyczka z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach opowiada o tym, jak świat zareagował na zbombardowanie Hiroshimy i Nagasaki w sierpniu 1945 roku oraz wskazuje na długofalowe skutki skonstruowania bomby jądrowej dla świata. Badaczka wyjaśnia, jak wielka była skala inwigilacji projektu Manhattan przez Związek Radziecki i czy rzeczywiście przy powstaniu bomby atomowej udział brało tak niewiele kobiet, jak pok...2025-01-1728 min
Wszechnica.org.pl - Historia607. Niewola powstańców warszawskich (1944-1945) / dr. Piotr StanekWykład dr. Piotra Stanka z Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, poświęcony niewoli powstańców warszawskich, 26 września 2023 [45 min.]
Z perspektywy zwyczajowo przyjętej narracji, również tej przedstawionej w szkolnych podręcznikach, historia powstania warszawskiego zamyka się w następujących cezurach czasowych: 1 sierpnia 1944 r. – 2 października 1944 r.
W tym przedziale najczęściej skupiamy się na najważniejszych
wydarzeniach do jakich doszło podczas walk w Warszawie, zapominamy jednak o ich ważnym epilogu – siedmiu miesiącach niewoli, której doświadczyło ok. 17 tys. powstańców.
dr Piotr Stanek jest kierownikiem Działu Naukowego Centralnego Muzeum Je...2023-10-1045 min
Lente - podcast o kulturze śródziemnomorskiejLente S02E14: Podróż - Podróże w czasie
Przemieszczać można się nie tylko w przestrzeni, ale także w czasie. Pomaga nam w tym literatura i nauka, zaś archeologia eksperymentalna i najnowsze zdobycze techniki dodatkowo uprzyjemniają wojaże. Dziś, wraz z Magdą Miśką-Jackowską, zabiorę Was m.in. do Pompejów i na Santorini, do Rzymu i do muzeów w krajach niemieckojęzycznych. Spróbujemy antycznych frykasów, wykąpiemy się w termach, przepłyniemy łódką ze szklanym dnem i przejedziemy niezwykłym autobusem. Spakowani?!
Patronem odcinka jest sklep "Lente".
Prowadzenie: Magda Miśka-Jackowska
Produkcja: Michał Woźniak
Jeśli chcesz dowiedzieć się...2023-09-2347 min
Przystanek #misjaUJNa peryferiach, czyli o wykluczeniu komunikacyjnym [WKRĘCENI W NAUKĘ #6]🚗 Czym jest zjawisko błędnego koła transportu publicznego?
🚗 Co nauka rozumie przez pojęcie wykluczenia komunikacyjnego?
🚗 Która grupa społeczna jest najbardziej wykluczona społecznie?
Geograf transportu - dr Łukasz Fiedeń z Zakładu Geografii Ludności, Osadnictwa i Rolnictwa na Wydziale Geografii i Geologii UJ - opowiada w kampanii "Wkręceni w naukę" o swoich badaniach dot. wykluczenia komunikacyjnego; o badaniach dr. Fiedenia możecie również przeczytać w "Projektorze Jagiellońskim" (str. 98).
***
Zapraszamy na nasze media społecznościowe:
🔗 strona misja.uj.edu.pl
📸 Instagram @misjaUJ
💻 grupa Rekrutacja2023-06-0231 min
Forc | Biznes | SportAlicja Kulbicka | Miasto Poznań | Ruch kobiet | Dziennikarstwo
Opis Alicja Kulbicka
Redaktor naczelna magazynu Poznański Prestiż 24 lata pracy w mediach Pasjonatka fotografii, dziennikarstwa oraz motoryzacji Poznanianka, od zawsze związana z Poznaniem
Linki:
Spotify: https://open.spotify.com/show/13a1rFrOLAaFrBpIvLMb3h
Apple Podcast: https://podcasts.apple.com/pl/podcast/forc-biznes-sport/id1545851146
Spis Treści:
W opisie filmu na youtube są linki czasowe do kolejnych wątków filmu.
Transkrypcja
Przedstawienie Alicji Kulbickiej
[00:00:00] Witam.
[00:00:12] Witam serdecznie w nowym odcinku podcastu Forc Biznes Sport. Dzisiejszym gościem jest Alicja Kulbicka, poznanianka z krwi i ko...2021-01-211h 16
Historia w roli głównej14.Obyczaje i życie w średniowieczu cz. 1Jak żyło się w średniowiecznym mieście? W co wierzyli zwykli ludzie, mieszkańcy miasta? Z czym zmierzali się na co dzień? Jak wyglądały narodziny, ślub i czy rzeczywiście średniowiecze było epoką brudu?
Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w dzisiejszym podcaście, którego temat wybrali słuchacze.
Montaż: Rafał Matraszek
Scenariusz i prowadzący: Adrianna Adamska
Podkład głosowy: Anna Rymaszewska - Dybała
Muzyka: Kevin MacLeod - Celtic Impuls oraz Lord of the Land, Yonder Hill and Dale
Źródła: H.Samsonowicz „Życie miasta ś...2020-10-2819 min
Archiwa: Podcast - Przystanek PlanszówkaPrzystanek Planszówka – odcinek 57 – Krokodyle i Antylopy, gry pod choinkęMarek Mantaj to prawdziwy pasjonat gier planszowych. Ukończył studia z nimi związane, pracuje w sklepie z grami i założył swoje wydawnictwo (Radish Games) w którym wydał grę Krokodyle i Antylopy. Krokodyle i Antylopy to niewielka gra, która nieco przypomina Pędzące Żółwie. Nauka zasad trwa 2-3 minuty więc wyciągnąć ją można niemal w każdym środowisku. Ale […]
Artykuł Przystanek Planszówka – odcinek 57 – Krokodyle i Antylopy, gry pod choinkę pochodzi z serwisu Przystanek Planszówka.2017-12-2100 min