Wszechnica FWW - Nauka - Podcast Details

Shows

Wszechnica.org.pl - Nauka806. Opowieści znad rzeki - zwierzęta cz.8 / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu Spotkania z przyrodą [23 kwietnia 2025 r.]https://wszechnica.org.pl/wyklad/opowiesci-znad-rzeki-zwierzeta-cz-8/To już ostatni wykład poświęcony rzece, a właściwie zwierzętom z nią związanych. Będzie duża różnorodność, ponieważ przyjrzymy się ptakom dużym, największym w naszym kraju, ale nie zapomnimy również o tych, których obecność nie jest taka oczywista, ponieważ są małe i w dodatku prowadzą skryty tryb życia. Serdecznie zapraszamy!Bartosz Popczyński - leśnik i edukator przyrodniczy, od kilku lat prowadzący wykłady dl...2025-04-251h 02

Wszechnica.org.pl - Nauka801. Dzień Wody - naszego wrażliwego skarbu! - Dr inż. Łukasz PrzyborowskiWykład dr inż. Łukasza Przyborowskiego w ramach cyklu Fascynująca ziemia, Instytutu Geofizyki PAN [25 marca 2024 r.]Światowy Dzień Wody to okazja do zastanowienia się, czemu ta substancja, choć tak powszechna, jest jednocześnie cennym zasobem i to takim, który może się nam wyczerpać łatwiej niż myślimy. Porozmawiamy o użyciu wody, jakimi zasobami dysponujemy, jakie są zagrożenia dla wód oraz jakie zagrożenia niosą ze sobą powodzie i susze. Spotkanie dla uczniów klas 6-8 szkół podstawowych.Prelegent: Dr inż. Łukasz Przyborowski - młody naukowiec, ukończył studia na kierunku o...2025-04-0943 min

Wszechnica.org.pl - Nauka787. Oblicze tyranozaura / Dr Daniel TyborowskiWykład dr Daniela Tyborowskiego w ramach cyklu Paleontologiczne Wieczory na Wydziale Geologii UW [27 lutego 2025 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/oblicze-tyranozaura/Tyrannosaurus rex, często skracany do T. rex, jest jednym z najbardziej ikonicznych dinozaurów. Był to duży teropod, który żył w okresie późnej kredy, około 66 milionów lat temu. T. rex był jednym z ostatnich nieptasich dinozaurów, które istniały przed wymarciem kredowo-paleogeńskim. T. rex był przerażającym drapieżnikiem z ogromną głową, potężnymi szczękami i ostrymi zębami. Miał okoł...2025-03-031h 27

Wszechnica.org.pl - Nauka785. Fizyka w kuchni: od zmywania naczyń do przełomowych odkryć naukowych / dr hab. Maciej LisickiWykład dr hab. Macieja Lisickiego w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki w Warszawie [17 lutego 2025 r.]https://wszechnica.org.pl/wyklad/fizyka-w-kuchni-od-zmywania-naczyn-do-przelomowych-odkryc-naukowych/Czy można dokonać przełomowych odkryć naukowych, zmywając naczynia? Co fizyka ma wspólnego z techniką smażenia wyśmienitego steka i powstawaniem bąbelków w szampanie? I czy może nam pomóc w zaparzeniu idealnego espresso? Jak „kuchenne rewolucje” mogą przyczynić się do innowacji w przemyśle, biomedycynie i nanotechnologii? Na te pytania postara się odpowiedzieć nasz prelegent prof. Maciej Lisicki, z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. dr...2025-02-191h 18

Wszechnica.org.pl - Nauka776. Rola wysiłku fizycznego w leczeniu otyłości / prof. Andrzej ZiembaWykład prof. Andrzeja Ziemby w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [28 września 2024 r.] Współczesna cywilizacja stworzyła „homo sedentarius” („człowieka siedzącego”), którego organizm charakteryzuje się zachwianym bilansem energetycznym wywołanym przez nadmierną podaż energii w posiłkach, z drugiej zaś strony niską aktywnością fizyczną. Tak stan energetyczny organizmu, utrzymujący się przez dłuższy czas jest przyczyną rozwoju wielu chorób metabolicznych, układu krążenia, nowotworów. Etiologia tych zaburzeń związana jest m.in. z przerostem tkanki tłuszczowej, który wywołuje cztery główne szlaki zdarzeń prowadzące do: 1. dyslipidemii, 2. hiperglikemii i oporn...2025-01-2950 min

Wszechnica.org.pl - Nauka775. Czy jest możliwe przeciwdziałanie starzeniu się mózgu i demencji ? / dr Maciej CzarneckiZapraszamy na wykład pana doktora Macieja Czarneckiego, specjalisty neurologa pod tytułem ,, Czy jest możliwe przeciwdziałanie starzeniu się mózgu i demencji?” [22 stycznia 2024 r.] Żyjemy coraz dłużej i coraz więcej wśród nas jest seniorów. W miarę jak przybywa nam lat starzejemy się ale czy to oznacza, że nasze mózgi starzeją się jeszcze szybciej? Jak to się dzieje, że z biegiem lat jedni są sprawni intelektualnie a inni mają problemy nie tylko z pamięcią ale też nie mogą samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu? Czy wszystkich nas dopadnie demencja czy też możemy jej zapobiec ? Co mo...2025-01-271h 20

Wszechnica.org.pl - Nauka774. Demencja - perspektywy leczenia i zapobiegania - dr Katarzyna Gawęda-WalerychWykład dr Katarzyny Gawędy-Walerych w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2024 r.] Demencja jest główną przyczyną niepełnosprawności osób starszych. Dotyczy ok. 50 mln ludzi na świecie, a według przewidywań, w roku 2050 może osiągnąć pułap 150 mln, stając się jednym z głównych wyzwań dla społeczeństw i zdrowia publicznego. Jak wiele jest przyczyn demencji? Dlaczego dotychczasowe próby terapii przyniosły w większości rozczarowania? Czy wystarczy pozbyć się złogów szkodliwego białka (amyloidu beta) by wyleczyć pacjenta z chorobą Alzheimera? Jakie są czynniki ryzyka demencji i czy mamy na nie wpływ? Inn...2025-01-2539 min

Wszechnica.org.pl - Nauka772. Polarnicy i polarniczki - nauka w podbiegunowym świecie - Dagmara BożekWykład Dagmary Bożek w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu nauki w Warszawie [20 stycznia 2025 r.] W czasie rozmowy postaramy się dowiedzieć, czy polarystyka to wizytówka polskiej nauki w świecie i jak wygląda codzienne życie polarniczek i polarników, pracujących w polskich podbiegunowych stacjach badawczych. Jakie badania prowadzą nasi naukowcy, jak radzą sobie z zimnem i poczuciem izolacji, czy noszą ze sobą broń na wypadek spotkania z niedźwiedziami, a także czy zdarza im się jeść chleb z puszki? Poznamy historie pierwszych Polek, które dotarły w rejony dotąd zarezerwowane dla mężczyzn. Porozmawiamy też o Henryku Arctowskim...2025-01-211h 07

Wszechnica.org.pl - Nauka767. Dynamo magnetyczne Ziemi - dr hab. Krzysztof Mizerski Wykład dr hab. Krzysztofa Mizerskiego w ramach cyklu Fascynująca ziemia, Instytutu Geofizyki PAN [24 kwietnia 2024 r.] Ziemskie pole magnetyczne generowane jest przez turbulentny przepływ płynnego żelaza w jądrze - warstwie zaczynającej się na głębokości ok. 3000 km i rozciągającej się na około 2300 km w głąb. Omówione zostaną prawdopodobne mechanizmy generacji polegające na rozciąganiu i wyginaniu linii pola magnetycznego przez skomplikowany przepływ, a także najważniejsze aspekty dynamiki pola geomagnetycznego, zarówno te niezbędne do zaistnienia samego procesu dynama hydromagnetycznego jak i te związane z jego naturalną ewolu...2025-01-0751 min

Wszechnica.org.pl - Nauka766. Paleobiologia wczesnych pingwinów antarktycznych - dr hab. Piotr JadwiszczakWykład dr hab. Piotra Jadwiszczaka w ramach Koła Naukowego Paleobiologów Terenowych [25 marca 2024 r.] Dr hab. Piotr Jadwiszczak prof. ucz. z Katedry Paleobiologii Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Jego obecna tematyka badawcza koncentruje się na szeroko rozumianej historii ewolucyjnej pingwinów (Sphenisciformes), szczególnie antarktycznych przedstawicieli tego rzędu. Ponadto, uczestniczy w badaniach struktury genetycznej reliktowych populacji brzóz, prowadzonych przez dr hab. Katarzynę Jadwiszczak, oraz interesuje się metodami statystycznej analizy danych biologicznych. Jest członkiem Komitetu Badań Polarnych przy Prezydium PAN (trzecia kadencja), Rady Naukowej Instytutu Paleobiologii PAN, Society of Avian Paleontology and Evolution, Palaeontologic...2025-01-021h 35

Wszechnica.org.pl - Nauka765. Po co ci kapusta? O roli przeciwutleniaczy w utrzymaniu integralności naszego ciała / dr Krzysztof OlszyńskiWykład dr Krzysztofa Olszyńskiego w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [28 września 2024 r.] W starożytnych źródłach greckich pojawiają się opisy choroby żeglarzy, których dziąsła odpadały od kości wielkimi kawałkami. Ich ciało dramatycznie traciło swoje uporządkowanie. Jedna z definicji życia mówi, że można je rozpoznać właśnie po wysokim poziomie uporządkowania. Układy żywe, choć zachodzi w nich mnóstwo procesów, nieraz przeciwstawnych, nie są chaotycznym połączeniem przypadkowych reakcji. Wszystko ma tu swoje miejsce, choć koszt utrzymania porządku jest wysoki: wymaga nieustannego zużywania...2024-12-3143 min

Wszechnica.org.pl - Nauka762. Czy zwierzęta dają sobie prezenty? / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu Spotkania a przyrodą [8 grudnia 2024 r.] Tuż przed Bożym Narodzeniem przyjrzymy się zwierzętom i postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy podobnie jak ludzie robią sobie prezenty. A jeśli tak to czym się obdarowują? Czy zwykły patyk czy kamień można zamienić na drogocenny prezent? Serdecznie zapraszamy! Bartosz Popczyński - leśnik i edukator przyrodniczy, od kilku lat prowadzący wykłady dla Wszechnicy, pasjonat przyrody i jazdy na rowerze. Edukator Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich - Warszawa Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kole...2024-12-1958 min

Wszechnica.org.pl - Nauka761. Polarne SPA, czyli historia o odżywczym osadzie w rzekach lodowcowych - dr Łukasz StachnikWykład dr Łukasza Stachnika, Instytut Geofizyki PAN w ramach projektu „RAW – Recesja i Więdnięcie” [27 marca 2024 r.] Lodowce zazwyczaj są pojmowane jako ofiary zmian klimatycznych, a mało kto wie, że ich wody mogą dostarczać znacznych ilości składników pokarmowych. W czasie prezentacji przedstawię mechanizmy łączące odpływ tych składników z obiegiem CO2, który jest jednym z głównych gazów cieplarnianych. Przestawię także procesy obiegu wody i osadów w obszarach zlodowaconych wraz z wpływem erozji lodowcowej na ten obieg. Jeśli chcesz wiedzieć, dlaczego rzeki lodowcowe są tak silnie zmętnione oraz jakie skła...2024-12-1856 min

Wszechnica.org.pl - Nauka760. 15 lat żeglowania w Arktyce co się zmieniło? - Michał Brennek Wykład Michała Brennka w ramach cyklu Fascynująca ziemia - promocja badań z zakresu nauk o ziemi, Instytut Geofizyki PAN [13 marca 2024 r.] Podczas webinarium zerkniemy na Arktykę pod zupełnie innym kątem, bo z pokładu jachtu. Jachty są coraz częstszymi gośćmi w wielu stacjach badawczych, a turyści zapuszczają się w coraz dziksze zakątki dalekiej północy. To nic nowego, bo od wielu lat pomagają naukowcom dostać się do tych bardziej niedostępnych miejsc. Zerkniemy na wyzwania z jakimi wiąże się żeglowanie na dalekiej północy. Jak szybko zmieniające się warunki w Arktyce postrzegają...2024-12-1746 min

Wszechnica.org.pl - Nauka759. Czy fiordy mogą więdnąć? / dr Jerzy Giżejewski Wykład dr Jerzego Giżejewskiego w ramach cyklu Fascynująca ziemia - promocja badań z zakresu nauk o ziemi, Instytut Geofizyki PAN [7 listopada 2023 r.] Recesja lodowców spowodowana ociepleniem klimatu wpłynie na zmniejszenie produktywności morskiej przybrzeżnych wód polarnych. Czy plankton roślinny reaguje na zmiany środowiska wywołane recesją lodowców w fiordach? Podczas webinarium opowiemy o tempie i kierunkach zmian biogeochemicznych morsko-glacjalnego środowiska lodowców kończących się na lądzie oraz uchodzących do morza i ich morskiego przedpola. Topnienie lodowców powoduje zmiany ilości zawiesin mineralnych i składu chemicznego wód spływają...2024-12-1635 min

Wszechnica.org.pl - Nauka758. Odpływ czy retencja, jak zarządzać rzeką? / Jacek PietrusiakWykład Jacka Pietrusiaka z Fundacji Wspomagania Wsi w ramach cyklu #rozmowywszechnicy [12 grudnia 2024 r.] Rzeka żyje, rzeka najczęściej jest spokojna i milusia jak pluszowy miś. Siedzimy nad rzeczką i moczymy nogi. Ale czasami zamienia się w szalejącą niedźwiedzicę. Wtedy lepiej zejść jej z drogi. Czy możemy żyć razem z rzeką? Przyczyny wezbrań, przeradzających się w powodzie leżą nie w niej samej, ale poza nią, w tak zwanej zlewni. Jeśli chcemy zmniejszyć zagrożenie powodziowe to działajmy poza rzeką. Budujmy retencję i miejsca chwilowego gromadzenie się nadmiaru wody: poldery i suche zbiorniki. Jacek Pietrusiak - inżynier hydrotec...2024-12-1338 min

Wszechnica.org.pl - Nauka752. Dolecieć i wrócić – ptasie migracje cz. II / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu Spotkań z przyrodą. Drugi wykład o ptasich migracjach [20 listopada 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/doleciec-i-wrocic-ptasie-migracje-cz-ii/ Z wykładu dowiemy się jak latają ptaki wędrowne, jakie czekają na nie niebezpieczeństwa oraz jak wysoko się wznoszą podczas lotu. Bartosz Popczyński - leśnik i edukator przyrodniczy, od kilku lat prowadzący wykłady dla Wszechnicy, pasjonat przyrody i jazdy na rowerze. Edukator Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich - Warszawa Pierwszy wykład o ptasich migracjach można obejrzeć tu: https://youtube.com/live/MJ8ULgDMWoQ J...2024-11-211h 15

Wszechnica.org.pl - Nauka737. Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie noblowskie 2024 Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki Co wnieśli do nauki tegoroczni zdobywcy Nagrody Nobla? Spotkanie Noblowski 2024 zorganizowane w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki w Warszawie [21 października 2024 r.] Wyjaśnimy osiągnięcia naukowczyń i naukowców nagrodzonych Nagrodą Nobla w 2024 roku z Fizyki, Chemii i Medycyny/Fizjologii! Nagrodzone odkrycia nie będą miały dla Was tajemnic! Wykłady wygłoszą: Medycyna / fizjologia - dr hab. Paweł Sikorski z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego Fizyka - prof. Barbara Piętka z Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego Chemia - Prof. Joanna Sułkowska z CeNT UW Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kole...2024-10-231h 38

Wszechnica.org.pl - Nauka736. Lot ptaków i owadów / prof. dr hab. inż. Janusz PiechnaWykład prof. Janusza Piechny w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [26 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/lot-ptakow-i-owadow/ Małe rozmiary i wysoka częstotliwość ruchów skrzydeł owadów czynią je interesującym, a jednocześnie trudnym obiektem badań. Podczas wykładu zostaną przedstawione podstawy aerodynamiki lotu owadów zilustrowane animacjami wyników badań numerycznych. Czy w dobie panowania dronów możemy się czegoś nauczyć od owadów? prof. dr hab. inż. Janusz Piechna - Instytut Techniki Lotniczej i Mechaniki Stosowanej, Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę...2024-10-211h 01

Wszechnica.org.pl - Nauka734. Potencjał gier wideo w usprawnianiu umysłu / prof. Aneta Brzezicka Wykład prof. Anety Brzezickiej w ramach Kawiarni Naukowej 1a w Wawerskim Centrum Kultury [3 października 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/potencjal-gier-wideo-w-usprawnianiu-umyslu/ Wykład prof. Anety Brzezickiej, psycholog specjalizującej się w badaniach nad neuroplastycznością i funkcjami poznawczymi. Tematem spotkania będzie rola mózgu i mikrobioty jelitowej w procesach poznawczych, takich jak pamięć robocza. Doktor Aneta Brzezicka - Psycholog. Zajmuje się badaniem szeroko rozumianych zmian neuroplastycznych w populacjach osób wystawionych na działanie zmiennych modyfikujących zachowanie bądź ważne funkcje poznawcze (przede wszystkim pamięć roboczą). Kieruje Centrum Badań Neuropoznawczych, w kt...2024-10-171h 01

Wszechnica.org.pl - Nauka731. Czy uczony jest artystą? Jaka jest relacja między nauką a sztuką? debata Festiwalu Nauki w Warszawie Debata Festiwalu Nauki w Warszawie z udziałem dr Stanisława Bajtlika, prof. Katarzyny Krajewskiej, prof. Andrzeja Wysmołka, dr Andrzeja Bielawskiego [29 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/czy-uczony-jest-artysta-jaka-jest-relacja-miedzy-nauka-a-sztuka/ Czym różni się uczony od artysty? Czy w nauce kryterium piękna (teorii) odgrywa rolę, a w sztuce kryterium naukowej prawdy? Jakie są źródła inspiracji uczonych? Czy uczeni wpływali na twórczość artystów, a artyści na uczonych? Czy te związki jeszcze istnieją i czy są lub byłyby potrzebne? Jakie są kryteria oceny w nauce, a jakie w sztuce? O tych...2024-10-111h 45

Wszechnica.org.pl - Nauka729. Biologia wśród gwiazd – czym zajmują się astrobiolodzy? - debata 28. Festiwalu Nauki w WarszawieDebata z udziałem dr hab. Łukasza Kaczmarka, dr Anny Łosiak, dr Janusza Pętkowskiego, dr Grzegorza Słowika i Weroniki Boguś w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/biologia-wsrod-gwiazd-czym-zajmuja-sie-astrobiolodzy/ Zapraszamy na fascynującą debatę o astrobiologii podczas Festiwalu Nauki w Warszawie. Czy istnieje życie poza Ziemią? Jakie są najnowsze odkrycia w poszukiwaniu egzoplanet? Jakie wyzwania stoją przed naukowcami badającymi możliwość istnienia życia w kosmosie? To tylko niektóre z pytań, na które odpowiedzi poszukamy w trakcie tego wyjątkowego wydarzenia. Interdyscyplinarny p...2024-10-071h 59

Wszechnica.org.pl - Nauka728. Jak wymieniać się nerkami i innymi przedmiotami / Oskar SkibskiWykład Oskara Skibskiego w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-wymieniac-sie-nerkami-i-innymi-przedmiotami/ Ponad jedna trzecia potencjalnych dawców nerek, którzy chcą oddać nerkę członkowi rodziny lub przyjacielowi, nie może tego zrobić z powodu niezgodności grupy krwi lub przeciwciał. Jeszcze gorzej sprawa wygląda z prezentami - ponad połowa jest nietrafiona. W mojej prezentacji opowiem o mechanizmie, który pozwala powymieniać się nerkami lub prezentami aby nikt nie stracił, a ktoś zyskał. Opowiem też o tym jak takie wymiany wykonuje się na świecie. Oskar Skibski - adiunkt...2024-10-0527 min

Wszechnica.org.pl - Nauka727. Efektywny altruizm, czyli naukowe podejście do pomagania / Piotr KucharskiWykład Piotra Kucharskiego w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/efektywny-altruizm-czyli-naukowe-podejscie-do-pomagania/ Czy powinniśmy pomagać przede wszystkim ludziom, których spotykamy twarzą w twarz? Czy powinniśmy wspierać organizacje charytatywne, które płacą za reklamę żeby nas poruszyć? A może inne kryteria są ważniejsze? Okazuje się, że jeśli potraktujemy odpowiedzi na te pytania poważnie i użyjemy statystyki oraz rachunku prawdopodobieństwa, to wnioski mogą diametralnie zmienić nasze spojrzenie na świat. Na jakie? Przyjdź i sprawdź! Piotr Kucharski - adiunkt, Instytut Matematyki, Wydziału Matematyki, Informa...2024-10-0317 min

Wszechnica.org.pl - Nauka726. Jak różne mogą być dowody jednego twierdzenia z kombinatoryki / Jerzy TyszkiewiczWykład Jerzego Tyszkiewicza w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-rozne-moga-byc-dowody-jednego-twierdzenia-z-kombinatoryki/ Będę mówić o dowodach kombinatorycznego twierdzenia o istnieniu turniejów spełniających pewien warunek. Dwa z tych dowodów są proste a jeden jest trudny, bo oparty na bardzo zaawansowanych metodach. Dwa z tych dowodów pokazują istnienie stosunkowo małych turniejów spełniających żądany warunek, a jeden z nich wymaga turniejów dużo większych. Dwa z tych dowodów pokazują konkretne konstrukcje a jeden jest niekonstruktywny i dowodzi istnienia bez wskazania konkretnego pr...2024-10-0127 min

Wszechnica.org.pl - Nauka725. To samo, czy nie to samo? / Piotr Chrząstowski-WachtelWykład Piotra Chrząstowskiego-Wachtla w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/to-samo-czy-nie-to-samo/ Matematycy często starają się dojść do sedna sprawy i nie zwracają uwagi na nieistotne szczegóły. Gdy kreślimy graf połączeń elektrycznych nie jest istotne jakim kolorem oznaczymy poszczególne segmenty sieci, nawet często nie jest istotne, czy proporcje odległości są zachowane; ważne jest, żeby punkty lutowania były umieszczone we właściwej kolejności (relacja sąsiedztwa). Dwa obiekty są izomorficzne, jeśli są nierozróżnialne pod kątem wykonywania na nich działań i spe...2024-09-2941 min

Wszechnica.org.pl - Nauka724. O niczym, czyli o paradoksach / Aleksy SchubertWykład Aleksego Schuberta w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-niczym-czyli-o-paradoksach/ Pewna historyjka mogłaby się zacząć tak: „Raz w Warszawie żył nauczyciel uczący wszystkich, którzy się nie uczą.” Zastanówmy się, czy ten nauczyciel uczył samego siebie? Jeśli uczył – to zgodnie z opisem, jakim go autor historyjki przedstawił, się nie uczył. Z kolei, jeśli się nie uczył – to opis przekazany przez autora oznaczałby, że właśnie się uczył. Widać, że autora w tym wypadku poniosła fantazja, jaką miał w głowie, albo giętki język. W Warszawie taki nauczyc...2024-09-2729 min

Wszechnica.org.pl - Nauka723. Kwadratura kwadratu / Łukasz RajkowskiWykład Łukasza Rajkowskiego w ramach 28. Festiwalu Nauki w Warszawie [21 września 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/kwadratura-kwadratu/ Tytułowa kwadratura kwadratu polega na wskazaniu podziału pewnego kwadratu o całkowitej długości boku na różne, mniejsze kwadraty o całkowitej długości boku. W odróżnieniu od kwadratury koła jest to możliwe, ale nie tak proste, jak może sugerować nazwa. Na tych zajęciach przyjrzymy się historii zmagań z tym problemem, przedstawimy również kilka powiązanych zagadnień. Łukasz Rajkowski - asystent, Instytut Matematyki Stosowanej i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego Jeśli chcesz...2024-09-2526 min

Wszechnica.org.pl - Nauka722. Neutralność klimatyczna - paląca sprawa - debata 28. Festiwalu Nauki w WarszawieDebata 28. Festiwalu Nauki w Warszawie z udziałem dr. hab. inż. Wojciecha Bujalskiego, dr. hab. Marcina Gołębiewskiego, prof. dr hab. Joanny Kargul, prof. dr. hab. Szymona Malinowskiego i dr hab. Ewy Zaraś [20 września 2024r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/neutralnosc-klimatyczna-palaca-sprawa/ Debata skupi się na kluczowych wyzwaniach oraz możliwych rozwiązaniach związanych z osiągnięciem neutralności klimatycznej, czyli równowagi między emisją gazów cieplarnianych a ich pochłanianiem. Jest ona niezbędna do ograniczenia globalnego ocieplenia i uniknięcia groźnych dla nas wszystkich skutków. Temat debaty jest niezwykle...2024-09-232h 03

Wszechnica.org.pl - Nauka714. Polarne migracje - Anna WielgopolanWykład Anna Wielgopolan w ramach cyklu Fascynująca ziemia, Instytut Geofizyki PAN [6 marca 2024 r.] Dla zwierząt żyjących w Arktyce życie to nieustanne balansowanie na krawędzi – wsłuchiwanie się we wskazówki otoczenia i głos instynktu. Wskazówki sezonowe, takie jak cieplejsze temperatury wiosną lub chłodniejsze temperatury jesienią, mówią zwierzętom, kiedy łączyć się w pary, kiedy i gdzie szukać pożywienia oraz kiedy i dokąd migrować. Czy podróżują daleko? Kto jest rekordzistą? Z jakimi niebezpieczeństwami muszą się zmierzyć? I... w zasadzie po co? Anna Wielgopolan – z wykształcenia przyrodnik, z zamiłowania popularyzator nauki. Star...2024-09-0858 min

Wszechnica.org.pl - Nauka713. Jak działa Internet? - mgr inż. Jarosław SkomiałWykład mgr. inż. Jarosława Skomiała w ramach Dnia Odkrywców Kampusu Ochota [23 marca 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-dziala-internet/ Wykład rzuca światło na mechanizmy funkcjonowania Internetu. Zgłębimy tajniki routingu, adresacji IP, serwerów, protokołów internetowych, komunikacji światłowodowej i innych kluczowych elementów, które tworzą sieć. Przyjrzymy się również aspektom bezpieczeństwa z perspektywy operatora telekomunikacyjnego oraz użytkownika. Zdobyte informacje pozwolą lepiej zrozumieć tajniki funkcjonowania tej największej na świecie sieci. mgr inż. Jarosław Skomiał - Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW Jeśli chcesz wspierać Wszech...2024-09-0756 min

Wszechnica.org.pl - Nauka712. Oceanograficzne badania Arktyki – od Wyprawy Jeanette do projektu RAW - dr Jerzy GiżejewskiWykład dr. Jerzego Giżejewskiego w ramach cyklu „Fascynująca Ziemia” Instytutu Geofizyki PAN [29 lutego 2024 r.] Podczas webinarium przedstawimy historię badań oceanograficznych i stosowanych w nich metodach począwszy od eksploracyjnych wypraw zapełniających ostatnie "białe plamy" na mapach lodowego świata Oceanu Arktycznego do projektów badawczych, dążących do poznania i wyjaśnienia procesów rządzących Arktyką w zmieniających się warunkach naturalnych i rosnącym wpływie rozwoju cywilizacyjnego. dr Jerzy Giżejewski – geolog, polarnik, pracownik Zakładu Badań Polarnych i Morskich w Instytucie Geofizyki PAN. Pasjonat nurkowania, speleologii i historii wielkich wypraw polarnych. Projekt Instyt...2024-09-0650 min

Wszechnica.org.pl - Nauka711. Inspirujące historie polarniczek - Daga BożekWykład Dagmary Bożek poświęcony polskim badaczkom rejonów polarnych zorganizowany w z okazji Dnia Kobiet 8 marca 2023 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/inspirujace-historie-polarniczek/ Nie zabraknie krótkiego rysu historycznego, kiedy panie zaczęły brać udział w wyprawach do Arktyki i Antarktyki, a także sprawować funkcje kierowników ekspedycji. Przybliżę również kilka sylwetek kobiet wraz z ich dokonaniami naukowymi i historiami, jak zaczęła się ich przygoda z polarnictwem. Dagmara Bożek – specjalistka ds. komunikacji naukowej i edukacji, polarniczka, autorka książek o tematyce polarnej. Uczestniczyła w 35. Wyprawie Polarnej IGF PAN do Polski...2024-09-0549 min

Wszechnica.org.pl - Nauka710. Kiedy lodowiec spotyka się z morzem, czyli o powstawaniu wielkich gór lodowych - dr Oskar GłowackiWykład dr. Oskara Głowackiego w ramach cyklu Fascynująca Ziemia prowadzonego przez Instytut Geofizyki PAN [21 lutego 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/kiedy-lodowiec-spotyka-sie-z-morzem-czyli-o-powstawaniu-wielkich-gor-lodowych/ Mamy takie miejsca na Ziemi, gdzie wpływ zmian klimatu jest szczególnie spektakularny. Takim miejscem są zatoki, w których olbrzymie lodowce spływają do morza niczym rzeki lodu. To niedostępny i niebezpieczny, a zarazem fascynujący świat. To właśnie tam góry lodowe o wielkości budynków odrywają się z hukiem od lodowców w procesie zwanym cieleniem. Dlaczego i jak lodowiec się cieli? W jaki sposób...2024-09-041h 02

Wszechnica.org.pl - Nauka706. Atlantyfikacja Arktyki okiem biologa morza / dr Maciej MańkoWykład dr. Macieja Mańko w ramach cyklu GEOGADKA Geofizyka dla każdego, Instytut Geofizyki PAN [17 kwietnia 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/atlantyfikacja-arktyki-okiem-biologa-morza/ Czy wiesz, że Arktyka zmienia się w zastraszającym tempie? Atlantyfikacja, czyli proces stopniowego przekształcania się Oceanu Arktycznego w Atlantyk, niesie ze sobą poważne konsekwencje dla całej planety. W tym wykładzie dr Maciej Mańko, biolog morski, wyjaśni Ci, co to jest atlantyfikacja i jakie są jej przyczyny. Dowiesz się, jak ocieplenie klimatu wpływa na życie w Arktyce i jakie są tego skutki dla ekosystemów mor...2024-08-3146 min

Wszechnica.org.pl - Nauka704. Miłość w świecie zwierząt. Miłość bezkręgowców / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu Spotkania z przyrodą - "Miłość w świecie zwierząt" [28 sierpnia 2024 r.] W kolejnej części naszych spotkań dotyczących miłości w świecie zwierząt, pochylimy się nad bezkręgowcami, u których sposobów na zbliżenie oraz zaimponowanie samicy jest całe mnóstwo. To zaskakujący świat pełnych niezrozumiałych dla ludzi zachowań seksualnych, takich jak chociażby zjadanie samca przez samicę. Serdecznie zapraszamy na piątą część wykładów z naszego cyklu. Pierwszy wykład z cyklu o miłości: https://wszechnica.org.pl/wyklad/milosc-w-swiecie-zwierzat...2024-08-2952 min

Wszechnica.org.pl - Nauka703. Co się stało z pierwszymi zwierzętami? Schyłkowy ediakar (ok. 551-538 ma) - Kamil PoteralskiWykład Kamila Poteralskiego z Koła Naukowego Paleobiologów Terenowych [16 października 2023 r.] Kamil Polteralski przybliży nam wiedzę o fascynującym świecie sprzed rozpoczęcia się naszego eonu, świecie, który znacznie różnił się od późniejszych ekosystemów. Ediakar to okres geologiczny, który trwał od około 635 do 541 milionów lat temu, obejmujący przejście między prekambrium a kambr. Nazwa "Ediakar" pochodzi od Gór Ediakarskich w Rosji, gdzie odkryto wiele dobrze zachowanych skamieniałości z tego okresu. To ważny okres w historii życia na Ziemi, ponieważ zawiera ślady najwcześniejszych form życia wielokomórkow...2024-08-2855 min

Wszechnica.org.pl - Nauka699. Svalbard - dr Tomasz WawrzyniakWykład dr. Tomasza Wawrzyniaka poświęconego norweskiej części Arktyki - archipelagowi Svalbard w ramach projektu EduArctic [6 lutego 2023 r.] Svalbard to archipelag leżący w połowie drogi między Norwegią a biegunem północnym. To najbardziej wysunięte na północ miejsce na Ziemi zaludnione przez cały rok. Poznaj przyrodę, krajobraz i osadnictwo na tych odległych, arktycznych wyspach. dr Tomasz Wawrzyniak - hydrolog, polarnik, Instytut Geofizyki PAN Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz w...2024-08-241h 12

Wszechnica.org.pl - Nauka697. Dlaczego wieloletnia zmarzlina jest niebezpieczna dla klimatu Ziemi? - dr Agata GoździkWykład dr. Agaty Goździk w ramach cyklu "Fascynująca ziemia" Instytutu Geofizyki PAN [20 czerwca 2023 r.] Wieloletnia zmarzlina to zamarznięta ziemia. Jest to gleba, skała lub materiał organiczny, które utrzymują się w temperaturze 0°C lub niższej przez co najmniej dwa kolejne lata. Sprawdzimy, czy wieloletnia zmarzlina zmienia się na skutek zmiany klimatu i jak ona sama może wpływać na dynamikę zmian klimatycznych. Ile gazów cieplarnianych może zostać uwolnionych do atmosfery w wyniku rozmarzania wieloletniej zmarzliny i dlaczego jej rozmarzanie jest niebezpieczne dla klimatu Ziemi? dr Agata Goździk – geofizyczka i edukatorka, kierownik...2024-08-2242 min

Wszechnica.org.pl - Nauka696. Bitwa czterech armii, czyli jak ruszyliśmy na odsiecz królestwu roślin / Prof. Marek LewandowskiWykład prof. dr. hab. Marka Lewandowskiego w ramach cyklu GEOGADKA Instytutu Geofizyki PAN [1 marca 2023 r.] Od miliardów lat cztery ziemskie potęgi: litosfera, atmosfera, hydrosfera i biosfera pozostają w nieustającej bitwie o kontrolę nad pozostałymi. Światowym geosystemem wstrząsają uderzenia planetoid, kolizje kontynentów i wybuchy wulkanów, powstają i giną gatunki roślin i zwierząt, oceany zmieniają konfigurację, a atmosfera swój skład, przechodząc od dominacji dwutlenku węgla, poprzez etap metanowy do atmosfery tlenowej. Opowiemy zmienne losy tej bitwy, której niezależnym arbitrem jest rosnące w siłę Słońce, a jej przypadkowym ucz...2024-08-2059 min

Wszechnica.org.pl - Nauka695. Głębokie sondowania sejsmiczne - historie z rejonów polarnych i Europy - dr hab. Wojciech CzubaWykład dr. hab. Wojciecha Czuby w ramach cyklu Geofizyka dla każdego, Instytutu Geofizyki PAN [23 października 2023 r.] Podstawowymi danymi obserwacyjnymi w sejsmologii są sejsmogramy, czyli zapisy fal sejsmicznych dokonywane przez sejsmografy. Fale sejsmiczne są falami sprężystymi rozchodzącymi się w Ziemi. Mogą powstać wskutek wielu czynników, np. trzęsień ziemi, eksplozji materiałów wybuchowych, działalności górniczej… Obserwując te fale można wyciągnąć wnioski dotyczące budowy wnętrza Ziemi. Głębokie sondowania sejsmiczne (GSS) są metodą badania struktury skorupy ziemskiej (jak też nieco głębiej) polegającą na wzbudzaniu (za pomocą materiałów wybuchowych lub spe...2024-08-1852 min

Wszechnica.org.pl - Nauka692. Woda wyzwaniem XXI w dla Polski i świata / prof. Paweł M. RowińskiWykład prof. Pawła M. Rowińskiego w ramach cyklu GEOGADKA Instytutu Geofizyki PAN [1 marca 2023 r.] Podczas wykładu spróbujemy zastanowić się nad dwoma niezwykle ogólnymi pytaniami - Dlaczego woda? Dlaczego rzeki? Skąd pomysł, żeby stały się przedmiotem naukowych rozważań? Pamiętajmy, że Ziemia w 71% swojej powierzchni jest pokryta wodą, woda też stanowi około 60% masy ciała dorosłego człowieka. Choć woda stanowi podstawę naszej egzystencji, to gdy jest jej zbyt dużo, jest dla nas śmiertelnym zagrożeniem. Dlatego tak bardzo boimy się podtopień, powodzi, ulewnych deszczy. Gdy nie mamy zapewnionego dostępu do czyste...2024-08-1244 min

Wszechnica.org.pl - Nauka691. Święte Krowy, tajemnica Szmaragdowego Lodu i współczesne zagadnienia w badaniach fiordów - Mateusz MoskalikWykład dr. Mateusza Moskalika w ramach cyklu GEOGADKA Instytutu Geofizyki PAN [1 lutego 2023 r.] Czy recesja lodowców, zanik morskiej pokrywy lodowej to jedyne znaczące zagadnienia związane ze zmianami klimatu w rejonach polarnych czy to dopiero początek jeszcze większych zmian i problemów? Krótka opowieść o badaniach fiordów rejonów polarnych na przykładzie fiordu Hornsund na Spitsbergenie, gdzie zlokalizowana jest Polska Stacja Polarna Hornsund im. Stanisława Siedleckiego. dr hab. Mateusz Moskalik – z wykształcenia fizyk, w pracy oceanograf, z pasji polarnik i płetwonurek. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na funkcjonowaniu i interakcjach międz...2024-08-1046 min

Wszechnica.org.pl - Nauka689. Miłość w świecie zwierząt. Walki o samice / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu "Miłość w świecie zwierząt" [24 lipca 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/milosc-w-swiecie-zwierzat-walki-o-samice/ Kiedy już wiemy w jaki sposób podrywają zwierzęta, pora na przyjrzenie się ich walkom. Samce często walczą ze sobą do rozlewu krwi a nawet do śmierci, są to niezwykle dramatyczne chwile pełne agresji, dynamiki, niespożytej energii i siły. Przyjrzymy się im z bliska. Pierwszy wykład z cyklu o miłości: https://wszechnica.org.pl/wyklad/milosc-w-swiecie-zwierzat-kto-kogo-wybiera/ Drugi wykład: https://wszechnica.org.pl/wyklad/milosc_w_sw...2024-08-0651 min

Wszechnica.org.pl - Nauka684. Sejsmologia środowiskowa - czy metody poszukiwania ropy mogą wspierać adaptacje do zmian klimatu? - Prof. Mariusz MajdańskiWykład prof. Mariusza Majdańskiego w ramach cyklu GEOGADKA - Geofizyka dla każdego, IGF PAN [31 maja 2023] https://wszechnica.org.pl/wyklad/sejsmologia-srodowiskowa-czy-metody-poszukiwania-ropy-moga-wspierac-adaptacje-do-zmian-klimatu/ Metody sejsmiczne wykorzystywane w przemyśle naftowym w ostatnich 100 latach pozwoliły na rozpoznanie i wydobycie ogromnych ilości ropy i gazu. Te nośniki energii są najbardziej istotne w obserwowanych zmianach klimatu poprzez zwiększenie procesów szklarniowych w systemie ziemskim. Czy te same metody mogą pomóc w zrozumieniu zachodzących procesów, monitorowaniu ich, a także w przystosowaniu się do zmieniających warunków środowiskowych? Podczas webinarium przedsta...2024-07-1648 min

Wszechnica.org.pl - Nauka673. Nie tylko geny. Ile w naszym życiu ma do powiedzenia epigenetyka? - dr Marta Maleszewska-BobińskaWykład dr Marty Maleszewskiej-Bobińskiej w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki w Warszawie [17 czerwca 2024 r.] O genetyce słyszał każdy. Dużo mniej znaną dziedziną jest epigenetyka, nauka skupiająca się na zmianach w ekspresji genów, które nie są związane ze zmianami w sekwencji nukleotydów w DNA. Na spotkaniu usłyszymy o mechanizmach dziedziczenia epigenetycznego, a także o zastosowaniu badań z tej dziedziny w medycynie. dr Marta Maleszewska-Bobińska - Zakład Fizjologii Zwierząt, Instytut Biologii Funkcjonalnej i Ekologii, Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego Organizatorzy: Festiwal Nauki Polska Akademia Nauk Wszechnica Jeśli chcesz wspierać...2024-06-191h 14

Wszechnica.org.pl - Nauka668. Jak podrywają zwierzęta? / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu Spotkań z przyrodą [12 czerwca 2024 r.] Serdecznie zapraszamy na trzecią część cyklu o miłości w zwierzęcym świcie. Tym razem zajmiemy się niezwykle interesującym tematem, ponieważ przypatrzymy się zagadnieniom podrywania. Omówimy taktyki, jakie stosują samce, aby przypodobać się samicom i zdobyć ich względy? Porównamy je do technik znanych z naszego życia i zobaczymy, że wcale tak bardzo nie różnimy się od zwierząt. Pierwszy wykład z cyklu o miłości: https://wszechnica.org.pl/wyklad/milosc-w-swiecie-zwierzat-kto-kogo-wybiera/ Drugi wykład: https://wszechnica.org.pl/wyklad/milosc_w_swiecie/ Bartosz...2024-06-1452 min

Wszechnica.org.pl - Nauka656. Magia kryształów 2D - grafen i inne materiały warstwowe dla nanotechnologii - prof. Andrzej WysmołekWykład prof. Andrzeja Wysmołka w ramach Dnia Odkrywców Kampusu Ochota [11 kwietnia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/magia-krysztalow-2d-grafen-i-inne-materialy-warstwowe-dla-nanotechnologii/ Przez wiele lat naukowcy byli przekonani, że płaskie, pojedyncze warstwy atomów węgla, ułożone w strukturę podobną do plastra miodu, są jedynie wygodnym elementem teoretycznego opisu właściwości elektrycznych i optycznych kryształu grafitu. Taka swobodna warstwa, jako niestabilna wydawała się mało interesująca. Dopiero po uzyskaniu warstw grafenowych z wykorzystaniem taśmy klejącej, przyszli laureaci nagrody Nobla pokazali jak interesujące ma on właściwości. Wybuch...2024-05-2747 min

Wszechnica.org.pl - Nauka652. O neuroróżnorodności - czy ryba wchodzi na drzewo? - Zofia Borska-MądrzyckaWykład Zofii Borskiej-Mądrzyckiej w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki w Warszawie [20 maja 2024 r.] Neuroróżnorodność to koncepcja, według której ludzie doświadczają rzeczywistości na bardzo różne sposoby i według której nie ma jednego, właściwego i poprawnego myślenia, odczuwania, uczenia się i zachowania. Słowo „neuroróżnorodność” może odnosić się po prostu do różnic między ludźmi, ale zazwyczaj używane jest w kontekście spektrum autyzmu czy ADHD lub dysleksji. Pojęcie neuroróżnorodności dało początek społecznemu ruchowi na rzecz równości dla atypowych mniejszości, a obecnie c...2024-05-211h 23

Wszechnica.org.pl - Nauka650. Naukowcy w wojennej zawierusze - dr Aleksandra SentkowskaWykład dr Aleksandry Sentkowskiej w ramach Dnia Odkrywców Kampusu Ochota [24 marca 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/naukowcy-w-wojennej-zawierusze/ Opowieść o ludziach wyjątkowych - o ludziach którzy swoimi odkryciami raz na zawsze zmienili spojrzenie na świat. Trzeba jednak pamiętać, że wszystkie ważne odkrycia z zakresu chemii jądrowej, czy chemii kwantowej, fizyki jądrowej, przypadają na I połowę XX wieku, czyli na ponure lata II Wojny Światowej. Wojenna machina nie oszczędziła naukowców. Pracowali w wyjątkowo trudnych czasach i sytuacjach. Poglądy na budowę materii inspirowały i ciekawiły...2024-05-1426 min

Wszechnica.org.pl - Nauka625. O zmianach klimatycznych - Marcin PopkiewiczWykład Marcina Popkiewicza o zmianach klimatu zorganizowany w Klubie Inteligencji Katolickiej w Warszawie, 24 kwietnia 2019 r. Jak to jest z tymi zmianami klimatu? Czy klimat ociepla się czy nie? Kto ma racje? Globalne ocieplenie to temat bardzo „gorący”, wywołujący emocje i ożywione dyskusje. W dyskusjach tych napotkać można wiele niezrozumienia, wyobrażeń odległych od stanu wiedzy naukowej i mitów klimatycznych, wypowiadanych z niezmąconą pewnością siebie na zasadzie „na czym jak na czym, ale na klimacie to każdy się zna”. Nauka o klimacie – jak każda dziedzina współczesnej nauki – jest bardzo rozbudowana i kompete...2024-04-051h 41

Wszechnica.org.pl - Nauka624. Staw wiejski - niezwykły zasób przyrodniczy i edukacyjny / Maciej JędrzejczakWykład Macieja Jędrzejczaka z Centrum Edukacyjnego Kasztelanii Ostrowskiej [28 marca 2024 r.] Wielu z nas staw wiejski przeszkadza. Niebezpieczny dla dzieci, lęgną się komary, wilgoć, śmierdzi, zbiorowisko śmieci... nie! Staw to niezwykły zasób przyrodniczy i edukacyjny dla każdej społeczności. Można nad nim świetnie wypocząć, obserwować przyrodę, przeprowadzać projekty edukacyjne (nie tylko przyrodnicze ale też mini inżynierskie), ogłaszać konkursy. Pomysły na działania dla sołtysów O tym wszystkim opowie nam Maciej Jędrzejczak Maciej Jędrzejczak - absolwent biologii na Wydziale Biologii UAM w Poznaniu, botanik, popularyzator nauki. Koordynował współpracę z wolon...2024-04-021h 29

Wszechnica.org.pl - Nauka618. Pestycydy - o pestycydach i ich znaczeniu dla środowiska [cz. II] - Dorota MeteraDrugi wykład Doroty Metery o pestycydach i ich znaczeniu dla środowiska [19 marca 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/pestycydy-o-pestycydach-i-ich-znaczeniu-dla-srodowiska-cz-ii/ Rozmawiając o środkach ochrony roślin trudno nie rozmawiać o polityce, o gorącym temacie ostatnich czasów. Zwłaszcza o Europejskim Zielonym Ładzie. Został on ogłoszony jako wizja Komisji Europejskiej w 2019 roku, jak zmienić gospodarkę by była mniej emisyjna w trosce o klimat. Rolników dotyczy w zasadzie Strategia „od pola do stołu” i Strategia na rzecz bioróżnorodności, które zostały ogłoszone w 2021 roku. Strategia „od pola do stołu” jest też ty...2024-03-2228 min

Wszechnica.org.pl - Nauka616. Pestycydy - znaczenie dla środowiska i jakości żywności [cz. I] - Dorota MeteraPierwszy wykład Doroty Metery, o pestycydach i ich znaczeniu dla środowiska [19 marca 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/pestycydy-znaczenie-dla-srodowiska-i-jakosci-zywnosci-cz-i/ Stosowanie pestycydów ma na celu zwiększenie plonów i umożliwienie dłuższego przetrzymywania żywności. Niemniej pestycydy mają również znaczący wpływ na zdrowie. Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że rocznie ok. 385 mln osób na całym świecie choruje z powody stosowania w rolnictwie chemicznych środków ochrony roślin. W Polsce w latach 2016-2017 ponad 900 osób zachorowało z tego powodu. Najczęściej ofiarami pestycydów są sami rolnicy, używający c...2024-03-2027 min

Wszechnica.org.pl - Nauka612. Sowa – czy to mądra głowa? cz. II / Bartosz PopczyńskiDruga część wykładu Bartosza Popczyńskiego o sowach, w ramach cyklu #spotkaniazprzyroda [13 marca 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/sowa-czy-to-madra-glowa-cz-ii/ pierwsza część do obejrzenia tu: https://wszechnica.org.pl/wyklad/sowa-czy-to-madra-glowa/ Serdecznie zapraszamy na drugi wykład poświęcony sowom - niezwykłym stworzeniom. Ptaki te już zaczęły się nawoływać, a zatem jest to idealna okazja, aby poznać ich tajemniczy świat. Przy okazji obalimy kilka mitów dotyczących sowiego życia. Bartosz Popczyński - Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich w Warszawie Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowan...2024-03-141h 02

Wszechnica.org.pl - Nauka609. Sowa – czy to mądra głowa? / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu #spotkaniazprzyroda [6 marca 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/sowa-czy-to-madra-glowa/ Serdecznie zapraszamy na wykład poświęcony niezwykłym stworzeniom – sowom. Ptaki te już zaczęły się nawoływać, a zatem jest to idealna okazja, aby poznać ich tajemniczy świat. Przy okazji obalimy kilka mitów dotyczących sowiego życia. Bartosz Popczyński - Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich w Warszawie Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww 2...2024-03-0750 min

Wszechnica.org.pl - Nauka602. Energetyka przyjazna klimatowi - dr Artur SzkopWykład dr. Artura Szkopa zrealizowany w ramach projektu „Fascynująca Ziemia” Instytutu Geofizyki PAN [7 lutego 2024r.] W obliczu antropogenicznego ocieplenia klimatu coraz istotniejsze staje się zredukowanie emisji gazów cieplarnianych. Jednym z najważniejszych źródeł dwutlenku węgla już teraz jest energetyka, a nadchodząca wielkimi krokami elektryfikacja transportu dodatkowo zwiększy jej udział w całkowitym bilansie emisji antropogenicznych. Podczas webinarium zastanowimy się, jakie są rzeczywiste koszty budowy i utrzymania elektrowni bazujących na źródłach odnawialnych oraz na innych znanych technologiach bezemisyjnych. Ponadto spróbujemy odpowiedzieć sobie na trudne pytanie: w którą stronę powinniśmy zintensyfikować na...2024-02-1941 min

Wszechnica.org.pl - Nauka594. Kłamstwo stworzenia - jak zwierzęta i rośliny oszukują cz.1 / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego w ramach cyklu Spotkania z przyrodą [ 31 stycznia 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/klamstwo-stworzenia-jak-zwierzeta-i-rosliny-oszukuja-cz-1/ Oszustwa w świecie ludzi są nam dobrze znane i najczęściej wynikają z niskich pobudek. Jednak jak się okazuje, przykładów na oszustwa w świecie przyrody jest bardzo wiele, co zobrazuje ten wykład. Czy jednak zwierzęta oszukują świadomie? Do jakich przestępstw są zdolne? Pierwszy rodzaj „oszustw” zwierzęcych który omówimy w pierwszym odcinku to oszustwa ocalające życie lub potomstwo. Pojawią się m.in.: – tanatoza u zaskrońca –...2024-02-0152 min

Wszechnica.org.pl - Nauka590. Torfowisko Łuknajno - po co nawadniać osuszone torfowiska? - dr hab. Wiktor KotowskiWykład dr. hab. Wiktora Kotowskiego z Centrum Ochrony Mokradeł o torfowiskach [12 grudnia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/torfowisko-luknajno-po-co-nawadniac-osuszone-torfowiska/ W ramach współpracy między Centrum Ochrony Mokradeł i Fundacją Wspomagania Wsi prezentujemy nagranie wykładu dr hab. Wiktora Kotowskiego pt. "Po co nawadniać osuszone torfowiska? Wprowadzenie do projektu ponownego nawodnienia torfowisk nad jeziorem Łuknajno". Zapraszamy. dr hab. Wiktor Kotowski - doktor habilitowany nauk biologicznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista w zakresie ekologii mokradeł oraz metod ich ochrony i restytucji przyrodniczej. Członek zarządu Centrum Ochrony Mokradeł. Obejrzyj także: Bagna dla przyszłości - https://y...2024-01-2622 min

Wszechnica.org.pl - Nauka586. Czy na tamowaniu rowów można zarobić? Bagna dla przyszłości - Aleksandra LeszczyńskaWykład Aleksandry Leszczyńskiej z Centrum Ochrony Mokradeł o programie certyfikacji redukcji gazów cieplarnianych [12 grudnia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/czy-na-tamowaniu-rowow-mozna-zarobic-bagna-dla-przyszlosci/ Większość torfowisk w Polsce została zmeliorowana na cele rolnicze. Dziś wiele z tych terenów jest koszonych wyłącznie w celu uzyskania dopłat lub w ogóle nie jest użytkowanych. Osuszone torfowiska są źródłem bardzo dużych emisji CO2. W Polsce emitują one rocznie tyle samo gazów cieplarnianych co Elektrownia Bełchatów. W obliczu zmian klimatu, które stanowią wyzwanie także dla rolnictwa, pojawiają si...2024-01-2032 min

Wszechnica.org.pl - Nauka585. Polska czerwona księga zwierząt - podsumowanie / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego z Lasów Miejskich Warszawa w ramach Spotkań z przyrodą i cyklu "Czerwona Księga zwierząt w Polsce" [11 stycznia 2024 r.] To już ostatnie spotkanie z Czerwoną Księgą, które będzie podsumowaniem całego dwuletniego cyklu. Ile gatunków udało się omówić? Zapraszamy do wysłuchania! Bartosz Popczyński - Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich w Warszawie Odcinki dotyczące Czerwonej Księgi Zwierząt: Zwierzęta wymarłe - https://wszechnica.org.pl/wyklad/czerwona-ksiega-zwierzat-w-polsce-zwierzeta-wymarle/ Zwierzęta zanikłe: I - https://wszechnica.org.pl/wyklad/czerwona-ksiega-zwierzat-w-polsce-zwierzeta-zanikle/ II - https://wszechnica.org.pl...2024-01-1245 min

Wszechnica.org.pl - Nauka581. Jak zmienia się polska wieś - dr hab. Monika Stanny, Justyna Duriasz-BułhakW rozmowie Justyny Duriasz-Bułhak z dr hab. Moniką Stanny, dyrektorką Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, omawiamy wyniki IV Etapu Monitoringu Rozwoju Obszarów Wiejskich. [7 sierpnia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-zmienia-sie-polska-wies/ Dlaczego ocena demograficzna przemian polskiej wsi jest tak ważna dla kształtowania się polityki regionalnej w Polsce? Jak zmieniła się polska wieś po wejściu do Unii Europejskiej? Więcej o wynikach Monitoringu Rozwoju Obszarów Wiejskich na stronach Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa: https://www.irwirpan.waw.pl/469/publikacje/monitoring-rozwoju-obszarow-wiejskich dr hab. Monika Stanny - ekonomistka i geografka, doktor habili...2024-01-081h 02

Wszechnica.org.pl - Nauka580. Gatunki niedostatecznie poznane / Bartosz PopczyńskiWykład Bartosza Popczyńskiego z Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich Warszawa [4 stycznia 2024 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/gatunki-niedostatecznie-poznane/ To już przedostatnie spotkanie z Czerwoną Księgą, podczas którego omówimy gatunki zwierząt, których status nie jest jednoznacznie określony, dlatego mówi się o nich, że są niedostatecznie poznane. W tej kategorii zawiera się kilka ciekawych gatunków sów czy chruścieli. Serdecznie zapraszamy! Bartosz Popczyński - przyrodnik, leśnik z wykształcenia i pasji, edukator w Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasów Miejskich w Warszawie Jeśli chcesz wsp...2024-01-051h 01

Wszechnica.org.pl - Nauka577. Delta - Jubileuszowy Maraton Wykładowy /sesja 4Jubileuszowy Maraton Wykładowy "Delty" z okazji 50-lecia istnienia czasopisma [7 grudnia 2023 r.] Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego deltami.edu.pl/50-lecie IV blok wykładowy: - Michał Bejger - "Maszyny grawitacyjne" - Piotr Zalewski - "Pojęcie splecionej przeliczalnej triady" - Wojciech Przybyszewski - "O czym lepiej zapomnieć?" - Michał Miśkiewicz - "Babo babo udaj się!" Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patr...2024-01-031h 02

Wszechnica.org.pl - Nauka575. Delta - Jubileuszowy Maraton Wykładowy /sesja 3Jubileuszowy Maraton Wykładowy "Delty" z okazji 50-lecia istnienia czasopisma [7 grudnia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/delta-jubileuszowy-maraton-wykladowy-sesja-3/ Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego deltami.edu.pl/50-lecie III blok wykładowy: - Krzysztof Turzyński - "Czy pi i e to liczby fizyczne?" - Jakub Radoszewski - "Jak sztuczna inteligencja sortuje liczby?" - Łukasz Rajkowski - "Matematyczne kąski z kostki Rubika" - Radosław Poleski - "Planeta gorętsza od gwiazd" Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Pa...2023-12-2258 min

Wszechnica.org.pl - Nauka569. Delta - Jubileuszowy Maraton Wykładowy /sesja 2Jubileuszowy Maraton Wykładowy "Delty" z okazji 50-lecia istnienia czasopisma, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego [7 grudnia 2023 r.] II blok wykładowy: - Wojciech Czerwiński - "Jak to jest z tym rodzeństwem?" - Paweł Bieliński - "Trójkąty, kwadraty, sześciany" - Krzysztof Lisiecki - "Jak symulujemy kosmos w komputerze?" - Szymon Charzyński - "Geometryczne sztuczki - toczenie i obroty" Zapraszamy do obejrzenia wystąpień w ramach drugiej sesji wykładów Jubileuszowego Maratonu wykładowego z Deltą deltami.edu.pl/50-lecie Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patr...2023-12-1458 min

Wszechnica.org.pl - Nauka567. Delta - Jubileuszowy Maraton Wykładowy /sesja 1Jubileuszowy Maraton Wykładowy "Delty" z okazji 50-lecia istnienia czasopisma [7 grudnia 2023 r.] Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego deltami.edu.pl/50-lecie I blok wykładowy: - Joanna Jaszuńska - "Jedno zadanie, dwie metody" - Anna Durkalec - "Egzotyczne egzoplanety i jak ich szukać" - Agnieszka Chudek - "Zagadkowe balony" - Oskar Skibski - "Półszachownica" Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo...2023-12-121h 18

Wszechnica.org.pl - Nauka556. Dlaczego nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki. Badania hydrologiczne na Spitsbergenie - Marta MajerskaWykład Marty Majerskiej w ramach spotkań GeoGadka Instytutu Geogizyki PAN [26 kwietnia 2023 r.] Jak się zmieniał reżim rzeczny rzek arktycznych na przestrzeni lat? Czy wody ubywa, czy może płynie jej coraz więcej wraz z topnieniem lodowców? Ile stopni ma woda w rzece arktycznej latem? Jakie czynniki mają wpływ na intensywne pod względem hydrologicznym zmiany zachodzące w Arktyce? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć podczas tego webinarium. Porozmawiamy również o tym, jak nie spanikować wpadając do wartkiego nurtu lodowatej wody na lodowcu, jak, mając skręconą kostkę, uciec przed niedźwiedzi...2023-11-2756 min

Wszechnica.org.pl - Nauka552. Fuzja maszyny z umysłem. Czy nadchodzą cyborgiczni żołnierze? / dr hab. Łukasz KamieńskiWykład dr. hab. Łukasza Kamieńskiego w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki [20 listopada 2023 r.] Od ponad dwóch dekad Amerykanie rozwijają projekty udoskonalania żołnierza za pomocą biotechnologii: od środków psychochemicznych po profilowanie genetyczne, od inteligentnych strojów i egzoszkieletów po poszerzanie zmysłów i percepcji. Współcześnie obszarem, z którym wiąże się największe nadzieje są neurotechnologie, a w szczególności interfejs mózg-komputer wspomagany algorytmami maszynowego uczenia, umożliwiający bezpośrednie połączenie człowieka z technologią cyfrową. Szybko postępująca konwergencja neurotechnologii i sztucznej inteligencji oraz ich fuzja z umysłem budzą wszakże poważn...2023-11-211h 32

Wszechnica.org.pl - Nauka517. W krainie Snake'a / dr Michał MiśkiewiczWykład dr. Michała Miśkiewicza w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/w-krainie-snakea/ W klasycznej grze komputerowej tytułowy wąż rośnie w miarę jedzenia, starając się unikać obramowania planszy, własnego ogona i innych przeszkód. Są też wersje, w których plansza nie ma obramowania – po dotarciu do jej brzegu wąż nie kończy gry, ale pojawia się na przeciwległej krawędzi. Czy to znaczy, że plansza jest nieskończona? Czy geometria planszy zależy od wyboru konkretnych zasad przekraczania brzegu? Na te i inne pytania odpowie...2023-10-3121 min

Wszechnica.org.pl - Nauka534. Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie noblowskie 2023 r.Co wnieśli do nauki tegoroczni nobliści? Spotkanie zorganizowane w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki w Warszawie, 23 października 2023 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/co-wniesli-do-nauki-tegoroczni-noblisci-spotkanie-noblowskie-2023-r/ Na to pytanie odpowiadać będą wybitni przedstawiciele chemii, fizyki i medycyny. Jakie znaczenie mają dla nas Nobel Prize z Fizyki, Chemii i Medycyny/Fizjologii? Wszystko wyjaśnimy na naszym tradycyjnym październikowym spotkaniu! Po naszych wykładach można błyszczeć w każdej rozmowie, że nie tylko się wie za co zostały przyznane Nagrody Nobla, ale, że się także rozumie. Wyjaśnimy osiągnięcia naukowczy...2023-10-241h 31

Wszechnica.org.pl - Nauka516. O uwarunkowaniach orientacji seksualnej i tożsamości płciowej - debata Festiwalu Nauki w WarszawieDebata Festiwalu Nauki w Warszawie z udziałem prof. dr. hab. Jacka Kubiaka, dr Moniki Folkierskiej-Żukowskiej, lek. med. Marceliną Jeziorko, prof. Małgorzatą Kossut i dr. hab. Wojciechem Draganem [23 września 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-uwarunkowaniach-orientacji-seksualnej-i-tozsamosci-plciowej-debata-festiwalu-nauki-w-warszawie/ LGBTQ+ – to akronim od słów lesbijki, geje, osoby biseksualne, transpłciowe i queer. Służy do określenia społeczności osób należących do mniejszości wyróżnianych ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową. Kwestia LGBTQ+ w rozgrywkach politycznych, przekazach religijnych i kodeksach karnych (w ośmiu krajach homoseksualizm kara...2023-10-231h 43

Wszechnica.org.pl - Nauka525. Nowy kwantowy świat - debata Festiwalu Nauki w WarszawieDebata Festiwalu Nauki w Warszawie z udziałem dr. Stanisława Bajtlika, prof. Magdaleny Stobińskiej, prof. Arkadiusza Orłowskiego, prof. Piotra Kolenderskiego [29 września 2023 r.] Żyjemy w świecie, który na najgłębszym poziomie rządzony jest przez prawa mechaniki kwantowej. Nie widzimy tego, bo w makroskopowej (naszej codziennej, ludzkiej) skali zjawiska kwantowe są ukryte. Do codziennego funkcjonowania wystarcza nam mechanika klasyczna, termodynamika, elektrodynamika jakich uczymy się w szkole. Do niedawna jedynym praktycznym urządzeniem, opartym na efekcie kwantowym (emisja wymuszona) był laser. Choć mechanika kwantowa została odkryta ok. sto lat temu, większość ludzi niewiele o niej wie. Jest tak m...2023-10-101h 39

Wszechnica.org.pl - Nauka524. Grafy przejścia / dr Arkadiusz MęcelWykład dr. Arkadiusza Męcla o grafach w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023] https://wszechnica.org.pl/wyklad/grafy-przejscia/ Grafy są obiektami, które łączą w sposób niezwykle efektowny świat zagadek i łamigłówek logicznych, oraz świat matematyki. Nawet najtęższe umysły uczonych uderza elegancja z jaką sformułować można w ich języku najbardziej skomplikowane nawet problemy. Począwszy od rozwiązania zagadnienia mostów w Królewcu przez Eulera w 1736 roku, przez problem komiwojażera, aż do budzącego liczne kontrowersje wspomaganego komputerowo dowodu twierdzenia o czterech barwach - grafy przeszły długą drogę inicjacji w świa...2023-10-0925 min

Wszechnica.org.pl - Nauka523. Największa znana liczba? / dr hab. Michał SkrzypczakWykład dr. hab. Michała Skrzypczaka w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/najwieksza-znana-liczba/ Zapraszamy na wycieczkę po krainie liczb naturalnych! Cel to zdobycie jak najwyższego szczytu, czyli nazwanie jak największej liczby. Nazwa musi być precyzyjna - musi istnieć dokładnie jedna liczba pasująca do danego opisu. Co nie znaczy, że musimy być w stanie wypisać jej wszystkie cyfry... Zaczniemy od prostych notacji w stylu potęgowania, ale szybko spojrzymy na problem bardziej abstrakcyjnie. I tu przyjdą nam z pomocą formalne modele obliczeń (jak np. maszyny Turinga). Na koniec wycieczki...2023-10-0625 min

Wszechnica.org.pl - Nauka522. Bo w tym cały jest ambaras, kiedy dwoje zmienia naraz / dr Marcin EngelWykład dr. Marcina Engela w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] Program współbieżny to program złożony z wielu wykonujących się jednocześnie procesów. Najczęściej współpracują one ze sobą w celu rozwiązania pewnego problemu lub wykonania pewnej pracy. Współpraca ta często wymaga jednak wymiany informacji, np. wyników częściowych obliczonych przez poszczególne procesy. Takie wyniki częściowe mogą być na przykład zapisywane w zmiennych. Okazuje się jednak, że zmiana wartości zmiennej, nie może być wykonywana współbieżne i wymaga umiejętnej synchronizacji procesów. Na przykł...2023-10-0530 min

Wszechnica.org.pl - Nauka521. Spacer wśród wysokich drzew / dr Michał KorchWykład dr. Michała Korcha w ramach Festiwaku Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] W czasie zwiedzania krainy matematycznej abstrakcji udamy się do parku bardzo wysokich drzew, nieskończonych, a wręcz tak wysokich, że poziomów ich gałęzi nie da się ponumerować nawet liczbami naturalnymi. Będziemy zliczać gałęzie w takich drzewach i zastanawiać się jak szerokość ich koron ma się do ich wysokości, po drodze spotykając gatunki przeczące naszej prostej, wziętej ze skończonego świata, intuicji. dr Michał Korch - adiunkt w Instytucie Matematyki, Matematyki Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego Jeśli chcesz wspierać Wszech...2023-10-0427 min

Wszechnica.org.pl - Nauka520. Twierdzenie Banacha i mapy / dr Maria Donten-BuryWykład dr Marii Donten-Bury w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] Weźmy mapę Polski i połóżmy ją na ziemi, dbając o to, żeby nie wystawała poza granice kraju. Wtedy pewien punkt Polski i odpowiadający mu punkt na mapie leżą w tym samym miejscu! Opisana sytuacja to ilustracja do twierdzenia Banacha o przekształceniu zwężającym, czyli takim, które zbliża do siebie punkty. Zgodnie z tym twierdzeniem przekształcenie zwężające musi mieć punkt stały - taki, który przez to przekształcenie nie jest ruszany z miejsca. D...2023-10-0326 min

Wszechnica.org.pl - Nauka519. Błądzenie losowe: powroty i spotkania / dr Michał StrzeleckiWykład dr. Michała Strzeleckiego w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] Czy turystka błądząca po mieście wróci do punktu wyjścia? Czy osoby spacerujące po parku będą często na siebie wpadać? Żeby odpowiedzieć na te pytania, opowiemy, czym jest błądzenie losowe i udowodnimy kilka jego własności. Zastanowimy się, czy błądzenie losowe jest powracające i czy odpowiedź na to pytanie zależy od wymiaru przestrzeni, po której błądzimy. dr Michał Strzelecki - adiunkt w Instytucie Matematyki na Wydziale Matematyki Informa...2023-10-0224 min

Wszechnica.org.pl - Nauka518. Ruszamy w świat, czyli o tym jak wyznaczyć najlepszą trasę podróży / prof. dr hab. Krzysztof DiksWykład prof. Krzysztofa Diksa w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [24 września 2023 r.] W roku 1959 wybitny holenderski informatyk Edsger W. Dijkstra zaproponował sposób wyznaczania najkrótszej trasy przejazdu pomiędzy wybranymi miastami w Holandii. Choć w zamyśle Dijkstry było wykazanie możliwości zastosowań komputerów w innych obszarach niż obliczenia numeryczne, to okazało się, że wraz z rozwojem komputerów jego algorytm przyczynił się do rozwoju dziedziny informatyki zwanej algorytmiką, jak też stał się podstawą powszechnie dostępnej nawigacji internetowej, bez której trudno sobie wyobrazić współczesne podróże. Na wykładzie w przystępny sposób przedstawimy...2023-09-3025 min

Wszechnica.org.pl - Nauka514. Żywność 4.0 – co będą jeść nasze wnuki - debata Festiwalu Nauki w WarszawieDebata Festiwalu Nauki w Warszawie [22 września 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/zywnosc-4-0-co-beda-jesc-nasze-wnuki/ Już wiemy, że zagrożenie dla naszej planety związane z ociepleniem klimatu wymaga radykalnych zmian w procesach wytwarzania żywności. Utrzymanie obecnych przyzwyczajeń żywieniowych do 2050 r. wymagałoby przeznaczenia 95% powierzchni lądowej na rolnictwo. Przemysł rolno-spożywczy staje zatem przed koniecznością transformacji. Aby sprostać pojawiającym się wyzwaniom, potrzebne są istotne zmiany w podejściu do produkcji i dystrybucji żywności w całym łańcuchu żywnościowym. Negatywny wpływ na środowisko i zasoby naturalne...2023-09-262h 02

Wszechnica.org.pl - Nauka512. Polecimy na marsa? - debata Festiwalu NaukiDebata w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [16 września 2023 r.] Czym polecimy na Marsa? Jakie będą pierwsze działania ludzi po wylądowaniu na Czerwonej Planecie? Czy udział w misji da prawo własności do części planety? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w trakcie debaty z ekspertami. https://wszechnica.org.pl/wyklad/polecimy-na-marsa/ Wydaje się, że pomysł kolonizacji Marsa wszedł już w fazę realizacji. Zasadne są więc pytania czym polecimy na Marsa? Ile czasu będzie trwał lot na Czerwoną Plantę? Co będą robić ludzie podczas lotu? Czy Ks...2023-09-221h 36

Wszechnica.org.pl - Nauka509. Wielkie trzęsienia ziemi - dr hab. Grzegorz LizurekWykład dr. hab. Grzegorza Lizurka w ramach cyklu Geofizyka dla każdego realizowanego przez Instytut Geofizyki PAN https://wszechnica.org.pl/wyklad/wielkie-trzesienia-ziemi/ Na lekcji opowiem o największych trzęsieniach Ziemi zmierzonych instrumentalnie: gdzie wystąpiły, jakie były ich skutki i dlaczego takie katastrofalne zjawiska występują w konkretnych rejonach świata. Będzie się można dowiedzieć, jak duże były przesunięcia mas skalnych i jak długo trwało samo przesuwanie się skał w trakcie trzęsienia. Największe trzęsienia Ziemi występują w strefach subdukcji, czyli miejscach, gdzie płyta oceaniczna zagłębia...2023-09-1648 min

Wszechnica.org.pl - Nauka506. Zwierzęta bliskie zagrożenia IV / Bartosz PopczyńskiCzwarta część wykładu Bartosza Popczyńskiego z cyklu Czerwona Księga Zwierząt w Polsce [31 sierpnia 2023 r.] To już czwarta część poświęcona zwierzętom bliskim zagrożenia, a wśród nich znajdą się aż dwie sowy, co jeszcze do tej pory się nie zdarzyło. Poświęcimy uwagę również niezwykłemu dzięciołowi oraz fantastycznemu śpiewakowi. Serdecznie zapraszamy! https://wszechnica.org.pl/wyklad/zwierzeta-bliskie-zagrozenia-iv/ Bartosz Popczyński - edukator w Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej Lasy Miejskie Warszawa Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym twor...2023-09-0755 min

Wszechnica.org.pl - Nauka490. Ekologiczne relacje roślin i zwierząt. Czy do tanga wystarczy dwojga? dr Katarzyna Roguz, dr hab. Marta Wrzosek i prof. dr hab. Marcin ZychWykład dr Katarzyny Roguz, dr hab. Marty Wrzosek i prof. dr. hab. Marcina Zycha z Ogrodu Botanicznego UW, zorganizowany w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki w Warszawie [19 czerwca 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/ekologiczne-relacje-roslin-i-zwierzat-czy-do-tanga-wystarczy-dwojga/ Gatunki roślin i zwierząt nie żyją w izolacji – na poziomie ekosystemów łączą je setki rozmaitych relacji ekologicznych. Związki te rzadko mają jednak binarny charakter – z reguły tworzą całą sieć powiązań, których mediatorami są często przedstawiciele niewidzialnej „trzeciej partii” – mikroorganizmy. Nasza rozmowa dotyczyć będzie właśnie tego ekologicznego „trójkąta”, który ma ogromne znaczenie dla...2023-06-201h 30

Wszechnica.org.pl - Nauka455. Po co nam cyklotrony - dr Paweł J. NapiorkowskiWykład dr. Pawła J. Napiorkowskiego zorganizowany w Środowiskowym Laboratorium Ciężkich Jonów w Uniwersytecie Warszawskim w ramach Dnia Odkrywców Kampusu Ochota [1 kwietnia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/11637/ Cyklotrony to rodzaj urządzeń, które służą do przyspieszania cząstek do bardzo dużych prędkości. Mają one wiele zastosowań, między innymi w medycynie, fizyce jądrowej, produkcji izotopów, w badaniach naukowych i przemyśle. W medycynie, cyklotrony są używane do produkcji radioizotopów, które są wykorzystywane w diagnostyce i terapii chorób nowotworowych. Przy użyciu cyklotronów, możn...2023-04-3056 min

Wszechnica.org.pl - Nauka422. Światowy dzień wody 2023r./ dr inż. Marek Ksepko, dr inż. Wiesław Ptach, dr hab. inż. Monika KalinowskaŚwiatowy dzień wody 2023r. [23 marca 2023 r.] REFERATY PRELEGENTÓW: - „Potencjalne korzyści z synergii małych działań w ramach retencji leśnej Polski” - dr inż. Marek Ksepko, Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku - „Woda w pomocy humanitarnej i rozwojowej” - dr inż. Wiesław Ptach, Instytut Inżynierii Środowiska, SGGW, Fundacja Nauka dla Rozwoju - „Badania rzek i kanałów z wykorzystaniem nauki obywatelskiej” - dr hab. inż. Monika Kalinowska, Prof. PAN, dr Agata Goździk, Instytut Geofizyki PAN Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #roz...2023-03-261h 35

Wszechnica.org.pl - Nauka420. Gatunki narażone na wyginięcie cz.IV / Bartosz PopczyńskiOstatnia, IV już, część wykładu Bartosza Popczyńskiego o gatunkach zwierząt narażonych na wyginięcie. [23 marca 2023 r.] Jednym z bohaterów odcinka będzie ptak, który wydaje nam się bardzo popularny i znany, a jednak jego liczebność wciąż spada. Dowiemy się również jaki gatunek ptaka w Polsce posiada niezwykle ważną ostoję oraz jaki jest najszybszy ptak na świecie, również znajdujący się w kategorii ptaków narażonych na wyginięcie. https://wszechnica.org.pl/wyklad/gatunki-narazone-na-wyginiecie-cz-iv/ Spotkanie zorganizowane we współpracy z Lasy Miejskie - Warszawa. Jeśli c...2023-03-241h 17

Wszechnica.org.pl - Nauka418. Święty Graal energetyki. Czy opanujemy fuzję jądrową? - dr hab. Agata ChomiczewskaWykład dr hab. Agaty Chomiczewskiej zorganizowany w ramach Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki [20 marca 2023 r.] Dobrze znamy klasyczne elektrownie jądrowe, ale naukowcy od dekad starają się stworzyć źródło energii oparte nie na rozszczepianiu jąder atomowych, ale na ich fuzji. To reakcja znana ze Słońca. Jeśli uda się nam ją opanować zyskamy pewny, czysty, ekologiczny sposób na zasilenie coraz bardziej energochłonnej cywilizacji. Czy uda się „ściągnąć Słońce na Ziemię”? Czy elektrownie termojądrowe uratują cywilizację? https://wszechnica.org.pl/wyklad/swiety-graal-energetyki-czy-opanujemy-fuzje-jadrowa/ dr hab. Agata Chomicz...2023-03-221h 20

Wszechnica.org.pl - Nauka413. Zwierzęta na wojnie [cz. II] / Bartosz PopczyńskiZapraszamy na drugą część wykładu o zwierzętach na wojnie. Tym razem skupimy się przede wszystkim na psach, ale również przyjrzymy się na innym, czasami bardzo nietypowym zwierzętom biorącym udział w wojnach. Wiele z nich nie uczestniczyło w walce, za to stanowiły ważne funkcje jako maskotki. Pierwsza część wykładu tu: https://wszechnica.org.pl/wyklad/zwierzeta-na-wojnie/ Bartosz Popczyński – edukator w Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Warszawie Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w s...2023-03-172h 12

Wszechnica.org.pl - Nauka412. Analiza palinologiczna i jej zastosowanie w biostratygrafii i rekonstrukcjach paleośrodowiskowych - dr Mariusz NiechwedowiczAnaliza palinologiczna i jej zastosowanie w biostratygrafii i rekonstrukcjach paleośrodowiskowych - dr Mariusz Niechwedowicz [23 stycznia 2023 r.] https://wszechnica.org.pl/wyklad/analiza-palinologiczna-i-jej-zastosowanie-w-biostratygrafii-i-rekonstrukcjach-paleosrodowiskowych/ Zapraszamy na wykład podczas którego dr Mariusz Niechwedowicz z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego opowie o temacie swojej pracy czyli palinologii. Palinologia w geologii bierze pod lupę (czy raczej pod mikroskop) szczątki pyłków lub innych mikroskamieniałości. O czym świadczy ich obecność w osadach? W jaki sposób palinolodzy odkrywają historię Ziemii? dr Mariusz Niechwedowicz - Koło Naukowe Paleobiologów Terenowych, Wydział Geologii UW Koło Nauko...2023-03-1741 min

Wszechnica.org.pl - Nauka371. Co nauka mówi, a czego nie mówi o mózgach niemowląt i małych dzieci? - prof. dr hab. Ewa Haman, dr hab. Przemysław TomalskiZapraszamy na drugi już odcinek rozmów o rozwoju mózgu małych dzieci. W studiu Wszechnicy spotkali się prof. dr hab. Ewa Haman i dr hab. Przemysław Tomalski, grudzień 2022 r. W przestrzeni publicznej temat mózgu pojawia się bardzo często, krąży dużo pseudonaukowych treści, często nie sprawdzonych i wątpliwej jakości. Profesor Przemysław Tomalski na rozwoju mózgu się zna. Jako ekspert opowiada nam więc o rozwoju mózgu małych dzieci i o tym co rodzice powinni na ten temat wiedzieć. Rozwój mózgu nie przebiega jednostajn...2023-01-2045 min

Wszechnica.org.pl - Nauka224. Czy nauka może przekroczyć samą siebie? - E. Bartnik, S. Mrówczyński, W. Duch, S. BajtlikDebata Festiwalu Nauki w Warszawie z udziałem prof. Ewy Bartnik, prof. Stanisława Mrówczyńskiego, prof. Włodzisława Ducha oraz dr. Stanisława Bajtlika [26 września 2021 r.] „Czy całość to prosta suma części?” Problem: genetycznie niewiele różnimy się od innych stworzeń. Co zatem sprawia, że jednak wyraźnie się od nich różnimy? Czy nauka może odpowiedzieć na to pytanie? Wydawało się, że jak poznamy nasz DNA i porównamy z DNA bliskich nam gatunków, znajdziemy "geny człowieczeństwa”. No i znajdujemy różnice w pewnych genach związanych z mową, mózgiem itp., ale to nie jest ta...2022-03-161h 52

Wszechnica.org.pl - Nauka143. Tajemnicze wymarłe organizmy - dr Daniel TyborowskiTematem kolejnego odcinka „Środowych spotkań z dziejami Ziemi” są graptolity i konodonty, które żyły w morzach w erze paleozoicznej. Dr Daniel Tyborowski z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie opowiada o ewolucji tych zwierząt oraz przybliża ich znaczenie dla badań stratygraficznych, paleośrodowiskowych oraz... poszukiwań złóż paliw kopalnych. Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/tajemnicze-wymarle-organizmy Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości Znajdź nas: Facebook: https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ 2020-12-201h 20

Wszechnica.org.pl - Nauka142. Wyspa karłowatych dinozaurów - dr Daniel TyborowskiTytułowa wyspa karłowatych dinozaurów to Hațeg. W późnej kredzie znajdowała się ona na morzu Tetydy, w okolicach współczesnego miasta w Rumunii o tej samej nazwie. Dr Daniel Tyborowski w kolejnym odcinku „Środowych spotkań z dziejami Ziemi” opisuje faunę, która zamieszkiwała Hațeg. Wyjaśnia również, dlaczego tamtejsze zwierzęta nie osiągały takich rozmiarów, jak ich pobratymcy na stałym lądzie. Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/wyspa-karlowatych-dinozaurow Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich...2020-12-181h 19

Wszechnica.org.pl - Nauka141. Amonity – władcy mezozoicznych mórz - Dr Daniel TyborowskiAmonity to kolejne kopalne zwierzęta, które bierze na warsztat dr Daniel Tyborowski w naszym cyklu "Środowe spotkania dziejami Ziemi". Te wymarłe głowonogi największą różnorodność form osiągnęły w jurze i kredzie. Paleontolog podczas wykładu podważa m.in. utarte mity na temat ich budowy. Referuje też dyskusję, w której znaczący głos mają polscy uczeni, czy amonity cechował dymorfizm płciowy. Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/amonity-wladcy-mezozoicznych-morz Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym bad...2020-12-161h 26

Wszechnica.org.pl - Nauka140. Wieloryby - historia naturalna - dr Daniel TyborowskiTematem kolejnego wykładu dr. Daniela Tyborowskiego z cyklu "Środowe spotkania z dziejami Ziemi" jest ewolucja wielorybów. Paleontolog z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie opowiada o kilkudziesięciu milionach lat ewolucji tych morskich ssaków oraz wskazuje na przykłady ciekawych adaptacji, które wykształciły te zwierzęta do życia w środowisku wodnym. Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/wieloryby-historia-naturalna Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości Znajdź nas: Facebook: https://www.face...2020-12-091h 17

Wszechnica.org.pl - Nauka139. 100 pytań o dzieje Ziemi - dr Daniel TyborowskiDr Daniel Tyborowski na zakończenie pierwszego sezonu cyklu "Środowe spotkania z dziejami Ziemi", który realizujemy dzięki współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, odpowiada na pytania, które zadali wcześniej słuchacze. Kiedy synapsydy wyewoluowały w stałocieplność i owłosienie? [3:12] Czy supergrupa Karoo w permie leżała strefie umiarkowanego klimatu? [6:07] Czy zachowały się skamieniałości zwierząt przechodnich z przełomu paleozoiku i mezozoiku? [10:52] Czy w mezozoiku istniały kwiaty? [14:42] Czy kiedy ludzkość wyginie, za kilkadziesiąt milionów lat zachowają się po nas skamieniałości? [16:37] Jakie dźwięki wydawały dinozaury? [21...2020-11-251h 38

Wszechnica.org.pl - Nauka138. Polska 150 milionów lat temu - dr Daniel TyborowskiDr Daniel Tyborowski opowiada, jak wyglądała Polska w okresie jurajskim. Unikatowym stanowiskiem paleontologicznym, które odsłania skały sprzed 150 mln lat, czyli końca jury, jest w naszym kraju kamieniołom w Owadowie-Brzezinkach. Środowisko, którego jest pozostałością, leżało na styku prowincji paleobiologicznych. Uczeni odnajdują tam dzięki temu skamieniałości zwierząt charakterystycznych zarówno dla obszarów północy jak i południa. Wykład odbył się Kawiarni Naukowej 1a. Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/polska-150-milionow-lat-temu Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się...2020-11-181h 11

Wszechnica.org.pl - Nauka136. Jaka będzie następna pandemia, czyli co nadejdzie po COVID-19?Podczas debaty zorganizowanej w ramach ostatniego Festiwalu Nauki w Warszawie prof. Anna Czarnecka, prof. Dariusz Jemielniak oraz prof. Dariusz Doliński mieli szukać odpowiedzi na pytanie, jaka będzie następna pandemia. Szybko się jednak okazało, że trudno uczynić to z naukowego punku widzenia. Znacznie istotniejsze jest natomiast znalezienie remedium na bieżące problemy, jak społeczny kryzys zaufania do nauki, które mogą mieć również wpływ na zwalczanie chorób w przyszłości. Dyskusję poprowadziła Natalia Osica. Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/jaka-bedzie-nastepna-pandemia-czyli-co-nadejdzie-po-covid-19/ Prof. Anna Czarnecka - biolożka i onkolożka, Narodowy Insty...2020-10-081h 28