Shows
GALIPORTUSTeófilo Braga e a etnicidade galaico-portuguesa- GLP- História e histórias (Cap. 10)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoje falamos de uma das primeiras pessoas a falar da unidade "étnica" galaico-portuguesa, sob perspectiva estatal portugue...2025-01-2917 min
GALIPORTUSA pedreira, música que cura- Galiportus (Protagonistas) T2 X 13Hoje falamos com a Ugia Pedreira, artista da Marinha (Foz-Lugo, Gz), desde há anos a mesturar diferentes estilos e melodias musicais (folk, ska, rock, jazz) com aprendizagens vitais muito fortes. Após prémios e longa trajetória, chega com o seu novo trabalho, Basal, para falar-nos de diversidade funcional, de respeito e expressão, de terapia e libertação...
"A Pedreira" é fusão, é interação com o público, é harmonia... e é convicção, a escrever em galego-português desde os 15 anos. Agora que visita para tocar com o seu grupo (a contar com influência cubana ou brasileira) n'A Arca da Noe , esse...2025-01-2438 min
GALIPORTUSFraga vs. Rueda... enfocar Galiza e a Lusofonia- GLP-História e histórias (Cap. 9)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoxe botamos unha ollada á involución sufrida na Xunta de Galiza con respecto á lingua e ao achegament...2025-01-1418 min
GALIPORTUSEu cria que eran mortos de aqui- GLP- História e histórias (Cap. 8)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoxe falamos da traxedia de Castelo de Paiva, e da sua conexión galega. No 4 de marzo de...2025-01-1413 min
GALIPORTUSInês de Castro, a trágica rainha galaico-portuguesa- GLP- História e histórias (Cap. 7)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoje conversamos com o noso historiador, o Abraão da Orraca, acerca da figura de Inês de Cast...2025-01-1421 min
GALIPORTUSCeleste, o cravo "galego"- GLP- História e histórias (Cap. 6)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoje falamos de Celeste Caeiro, esa mulher que virou símbolo da "Revolução dos cravos" graças à s...2025-01-1416 min
GALIPORTUSO urso transfronteiriço- GLP- História e histórias (Cap. 5)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoje falamos do urso pardo, que recentemente entrou em Portugal pela primeira vez em quase 200 anos, após a...2025-01-1414 min
GALIPORTUSOutro turismo é posível?- Galiportus (Actualidade) T2 X 12Já havia algum tempo que queriamos conversar sobre isto... Hoje falamos dos problemas derivados do turismo de massas, aquele que produz grandes lucros económicos, mas também causa inúmeros problemas: poluição, gentrificação, falta de habitação para os moradores, perda do genuíno, trânsito condicionado, turistificação das pequenas coisas.... Todo o mundo quer viajar, mas o turista volta à sua casa e o autóctone fica. Assim sendo, quais as perspetivas, a norte e sul do Minho? Ligamos ao Dani Blanco, em Cangas, aderido à "Plataforma de afectados polo turismo do Morrazo" (essa península a olhar para Vigo, l...2025-01-071h 10
GALIPORTUSAlterações climáticas- Galiportus (Actualidade) T2 X 11Hoje vamos ter boa conversa a falar do clima. Numa época de DANAs e de negação dos factos científicos, é bom acreditar no trabalho de pessoas como as nossas convidadas. Batemos-papo com a Susana Bayo, galega, doutora em física e investigadora no INESC TEC do Porto (Instituto para os sistemas e a engenharia computacional, tecnologia e ciência) e a Isabel Iglesias, também galega, doutura em física e investigadora no CIIMAR (centro interdisciplinar de investigação marinha e ambiental da Univ. do Porto) Elas é que sabem: mudança e alterações climáticas, aspetos que mais devem preocupar...2024-12-311h 01
GALIPORTUSSistemas educativos comparados- Galiportus (Actualidade) T2 X 10Hoxe falamos de educación no Galiportus. E facémolo co Nel Vidal, profesor de Lingua Galega no CPI do Cruce, en Cerceda (Co-Gz), ademais da Irina Maia, profesora de Matemáticas no 3º ciclo do agrupamento de escolas de Peniche (Pt) Grazas aos programas de intercambio e formación continua do profesorado, ambos convidados tiveron a oportunidade de veren in situ como se traballa " do outro lado". Con que se encontraron? Que problemáticas, que curiosidades? Que é o que collerían "do outro sistema"? Que os sorprendeu máis? Polo que nos contan, tamén son moitos os aspectos que aínda non...2024-12-241h 02
GALIPORTUSO galego de Asturias (II) O dicionario, co Carlos Aenlle- GLP- T2 X 09- O MARCO (IX)Hoxe falamos novamente do Galego do occidente asturiano, ese que se fala entre os rios Eo e Navia. Recibimos nos estudios ao Carlos Aenlle, xeógrafo e etnólogo que viviu boa parte da sua vida en Castropol (Asturias) Moi vinculado desde novo con esa área galegófona, botou 10 anos a recoller termos que acabaron por formar parte do primeiro "Dicionario do Galego de Asturias", obra magnífica de case 800 páxinas, e realizada en colaboración coa Univ. de Vigo. Xustamente por esta grande obra, vén de serlle entregado pola asociación "Axuntar" o Premio "Folgueira" de 2024. naquela vila ante...2024-12-171h 19
GALIPORTUSCamões também era galego?- GLP- História e histórias (Cap.4)Continuamos com esta nova série do Galiportus, dedicada a analisar a história de uma maneira simpática e muito vibrante. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniram e separaram a Galiza e Portugal... e ainda aproximar-nos a essas pequenas histórias desconhecidas, as quais pertencem, quer de um passado longínquo, quer do último mês. Tudo é que faz parte da história: do Reino Suevo aos Irmandinhos, do Prestige às viagens do Vasco da Gama, dos contrabandistas da Raia aos perseguidos pelas ditaduras. E muito mais...
Hoje abordamos um tópico esquecido: as raízes galegas de um dos ali...2024-12-1018 min
GALIPORTUSAs irmás Touza- GLP- Historia e historias (Cap.3)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoxe falamos das irmás Touza, que grazas a teceren unha rede de contactos na sua Ribadavi...2024-12-1022 min
GALIPORTUSLindoso, a memoria asolagada- GLP- Historia e historias (Cap.2)Continuamos coa nova sección do Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes anterior. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoxe vamos até o 1992. Logo de décadas de sospeita, confírmase o que se temía. Constrúe...2024-12-1024 min
GALIPORTUSEses mortos non son nosos- GLP- Historia e historias (Cap.1)Arrincamos unha nova sección no Galiportus, dedicada a analizar a historia dun xeito ameno e dinámico. Buscamos chegar aos momentos históricos que uniron e separaron a Galiza e a Portugal... e tamén achegarnos a esas pequenas historias ocultas ou pouco representadas, dun pasado lonxano ou mesmo do mes pasado. Todo forma parte da historia: do Reino Suevo aos Irmandiños, do Prestige ás viaxes de Vasco de Gama, dos contrabandistas da Raia aos represaliados polas ditaduras. E moito máis...
Hoxe toca falar dun accidente de tránsito ocorrido en Lamas de Mouro (Melgaço-Pt) A só 3 kms...2024-12-1015 min
GALIPORTUSEnvellecemento activo e Blue Zones- Galiportus (Actualidade) T2 X 08Xa tocaba falar de "vellos". Hoxe facémolo arredor dunha cuestión cada vez máis repetida: a esperanza de vida e o feito de envellecer activamente. Nunha sociedade a norte e sur do Miño que xa, nalgunhas zonas como Ourense ou Trás-os-Montes, conta coa metade da populación maior de 65 anos, os desafios son enormes a curto/medio prazo. Conversamos con X. M. Failde, presidente da Sociedade Galega de Xeriatría e Xerontoloxía, psicólogo e profesor titular na U. Vigo, nas áreas de saúde, educación e maiores, para que nos explique todo isto. Ao teléfono...2024-12-031h 23
GALIPORTUSNeofalantes... o futuro? Co Iago Tabarés- Galiportus (Actualidade) T2 X 07Voltamos falar da lingua ou da maneira de como a falamos a norte do Miño. Hoxe toca unha temática á que xa lle tiñamos ganas. Após a intervención no Parlamento Galego dunha deputada do PP na que se mofou do deputado do BNG, Iago Tabarés, por cambiarse ao galego (cando el "era de los Tabarés que hablaban castellano de toda la vida"), optamos por convidar a este. Con el repasamos o que significa apostar por ser un Neofalante convencido, que lícitamente mudou á lingua "menos forte". Chamamos tamén ao Xurxo Salgado, xornalista de Galicia con...2024-11-261h 21
GALIPORTUSO Couto Misto, a república esquecida na Raia galaico-portuguesa- Galiportus- T2 x 06- O MARCO (VIII)Hoxe falamos dunha historia incrible, descoñecida aínda para moitos a norte e sur do Miño: O Couto Misto, un territorio privilexiado na Raia, entre os concellos galegos (ourensáns) actuais de Calvos de Randín e Baltar e o municipio portugués de Montalegre. Tres aldeas, Santiago, Rubiás e Meaus, nunha especie de república que perviviu 7 séculos (até o Tratado de Lisboa que conformaba os lindes da fronteira, no 1864), sen dar contas a España nin a Portugal, e que contaba con autogoberno, exención de cargos fiscais, libre comercio ou dereito de asilo. Para dar res...2024-11-191h 46
GALIPORTUSO Observatório Galego da Lusofonia, com o Jon Amil- Galiportus (Actualidade) T2 X 0510 anos após o lançamento da Lei 1/2014 (para o aproveitamento da língua portuguesa e de relacionamento com a Lusofonia, conhecida como "Valentim Paz Andrade"), e 13 meses depois de o Diário Oficial da Galiza falar dele pela primeira vez, o Observatório Galego da Lusofonia é já uma realidade. O presidente da Xunta, representantes das administrações espanholas e portuguesas, do Consello da Cultura Galega, da CPLP (comunidade de países de língua portuguesa), da Fegamp, da Associação de docentes de língua portuguesa na Galiza, da AGAL, etc., reuniram-se para conformar o organismo que há de zelar pela apro...2024-11-121h 05
GALIPORTUSA Através editora, com a Charo Lopes- Galiportus (Actualidade) T2 X 04Hoje falamos da editora galega a escrever em "galego internacional" desde 2009, a Através editora. Com uma coleção disponível de centenas de livros, conta com dúzias de colaboradores e 4 seções: Através da língua, Através das ideias, Através de nós e Através das letras. Assuntos linguísticos, arte, história, feminismo, antropologia, criação poética ou narrativa... tudo é posível, graças ao pessoal da AGAL (Associaçom Galega da Língua), o Consórcio Editorial Galego e a Companhia das Artes em Portugal. Para explicar tudo isso, e falar-nos das úñltimas novidades e...2024-11-051h 11
GALIPORTUSLiberdade para o galego, coa Elsa Quintas- Galiportus (Actualidade) T2 X 03Son tempos duros para o galego. Logo dos últimos datos do IGE (Instituto Galego de Estatística, 2023), un tercio dos rapaces de entre 5 e 14 anos non saben expresarse na lingua propia. Por primeira vez en 1000 anos, o galego xa non é a lingua máis falada no seu territorio. Cos sinais alerta vermella acendidos, e cun decreto do "plurilingüismo" de 2010 moi criticado por amplos sectores sociais, conversamos coa Elsa Quintas, vicepresidenta da Mesa pola Normalización Lingüistica, avogada, activista e tamén escritora. Con ela, ademais de sinalar as razóns que levan á situación de "emerxencia lingüística", falamos do li...2024-10-291h 07
GALIPORTUSCortiza como motor económico ... e historia de vida- Galiportus (Protagonistas) T2 X 02Hoxe falamos de industrias transformadoras e de formación profesional dun sector vital para Portugal e non tanto para Galiza, como é o da extracción da cortiza (a pel da sobreira) e a súa posterior transformación que dá nos diferentes usos que xa coñecemos. Por exemplo, o dos tapóns (rolhas) das botellas/garrafas do viño. Recibimos con moito pracer a Francisco e Xacobe Ribeiro, fillo e neto da saga Almeida (Corchos Almeida), instalados hai máis de 55 anos na comarca galega do Ribeiro. Falamos con eles das súa incrible historia de "resistencia" e de progreso, d...2024-10-221h 24
GALIPORTUSO galego de Asturias (I)... vive ou sobrevive?- Galiportus- T2 X 01- O MARCO (VII)Hoxe comezamos nova temporada no Galiportus e facemos achegando un novo contido d'O Marco, ese espazo de fronteira de carácter auténtico. É un pracer partillarmos unha conversa que tivemos no verán coa xente que máis sabe do Galego da Asturias occidental, ese que leva séculos falándose entre o ríos Eo e Navia, e que loita por sobrevivir, perante a inacción da administración galega e os ataques da asturiana. Trátase dunha realidade complexa, coa presión oficialista do asturiano e a oficial do castelán, e para explicarnos todo conversamos con Moisés Cima, presid...2024-10-151h 44
GALIPORTUSGaliportus Ep.73- A Lei Paz Andrade, 10 anos despoisEn 2014, 17 mil persoas asinaban a Iniciativa Lexislativa Popular chamada "Valentín Paz Andrade" (político, empresario e escritor galeguista do século XX, ao que se lle dedicaron as Letras Galegas de 2012), para o aproveitamento da língua portuguesa na Galiza e os vínculos coa lusofonía. Ao pouco tempo, a ILP convertíase na Lei 1/2014, de 24 de marzo, baixo a mesma denominación e apoiada no Parlamento galego pola totalidade dos grupos políticos.
Buscábase, pois, achegar Galiza e o galego a un mundo que ten mesmo ás portas, facendo uso das vantaxes competitivas propias, a nivel cultural, l...2024-08-121h 08
GALIPORTUSGaliportus Ep.72- O Instituto Camões de Vigo500 anos do nacemento dun dos grandes portugueses da historia, Luis de Camões. Falamos do autor de "Os Lusíadas", esa obra poética na que se ensalzan as "proezas" épicas dos exploradores/mariñeiros lusos, alén de ser tamén un dos grandes "inmortais" da literatura: da escrita, da fala e do ton, que evoluíron segundo as pautas marcadas por el. Neste sentido, temos que lembrar que o 10 de xuño é feriado en Portugal, commemorándose o dia de Camões, de Portugal e das Comunidades Portuguesas.
Hoxe temos no GLP a Célia Mendes, responsábel do Centro Camõ...2024-08-0842 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.71- Foni Diaz, a volta ao mundo com a bandeiraChega aos nossos estúdios da rádio, neste novo episódio, Alfonso Diaz Andrés, "Foni" Diaz. Professor de licéu já reformado, decidiu dar ao volta ao mundo com a bandeira galega. Falamos com ele para sabermos como correu a aventura, e quais os desafios que teve de defrontar, da Austrália ao Chile, da Bulgária até a Uganda. A acompanhá-lo, veio também Augusto Fontán, "anti" poeta e amigo. As músicas, Fausto ("Rosalinda. atrás dos tempos vêm os tempos") e Gaos (compositor histórico galego: "as montañas de Galicia") Olha que maravilha de 2024-08-061h 16
GALIPORTUSGaliportus Ep.70- O Modelo Burela e o programa "Grandes Vozes do Nosso Mundo"Hoje fazemos um programa muito especial, junto com o Bernardo Penabade (filólogo e professor do IES de Burela, ex-presidente da Agal e parceiro da "Comisión Técnica" do "Centro de Documentación Social" do "Consello da Cultura Galega") e o Marco Pereira (jornalista invisual e apresentador em Rádio Burela - Lu, Gz- do programa de músicas lusófonas "Grandes Vozes do Nosso Mundo") Com eles é uma maravilha falar do "Modelo Burela", um projeto educativo que permitiu, numa vila com bem de migração caboverdiana, achegar a multiculturalidade a um sucesso social e integrador "continuado" e "poderoso". Uma conver...2024-08-0159 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.69- Lumes: usos, desusos e problemáticasChega o verán, e con el, o calor, a seca... e os temidos lumes nos nosos montes, a norte e sul do Minho. Moitas son as preguntas que nos veñen á cabeza, e poucas as solucións a unha problemática que cada ano vai a peor, e que acaba por provocar a queima de millares de hectáreas de uso forestal, mesmo ás veces provocando perdas humanas, e sempre incidindo na perda de bioversidade. Desde Paredes de Coura (Viana-Pt) aténdenos Emanuel de Oliveira, encargado do Laboratório Rural e Gabinete Técnico Florestal do seu concello, enxeñeiro agrofo...2024-07-291h 34
GALIPORTUSGLP- O MARCO VI- O galego do Bierzo (2)Hoxe dámoslle outra volta á cuestión do galego do Bierzo, falando con máis protagonistas. Máis visións que nos achegan a complexidade da realidade linguistica e sociocultural berciana. Conversamos co Hector Silveiro, nado en Vilafranca do Bierzo, docente e traballador da cultura, coordinador da comisión cultural "Martín Sarmiento" (e das xornadas do galego na escola) Tamén nos atende Raul Ochoa desde Valtuille de Arriba. Con el abordamos asociacionismo, tradicións e mocidade, en canto directivo da Asociación "Fiandón Berciano". En terceiro lugar, Xabier Lago, licenciado en Historia, escritor e membro activo do colectivo "F...2024-07-221h 35
GALIPORTUSGaliportus Ep.68- Vinhos do Atlântico, a marca do noroesteHoje falamos de vinho, de cultura vínica e da primeira exposição do noroeste ibérico, realizada em Valença do Minho (Pt) no passado mês de Junho. Ligamos para a Andreia Pereira, a trabalhar na organização do evento; é com ela que conversamos sobre essa conexão incontornável, nomeadamente no que diz Rias Baixas-Vinhos Verdes, as duas marcas a norte e sul do Minho. E como correu tudo? Imenso sucesso, com uma gala, um roteiro com "passaporte dos vinhos" pela fortaleza valenciana, provas e mesmo muita música (Blues, músicas do mundo...) Será isto o começo de mais...2024-07-1856 min
GALIPORTUSGaliportus Ep. 67- Festas históricasÉ verán, e toca falarmos de festas. Cada ano, ducias de recreacións con carácter histórico repártense polas vilas e cidades da Eurorrexión. O obxectivo é rebuscar no pasado un acontecimento que marcara a idiosincrasia do lugar para sempre. Loitas contra vikingos, feiras medievais, incursións romanas ou pasado hebreo, calquera motivo é bo para xuntar legado, tradicións, festa e música. Falamos disto todo nos nosos estudios con Marcos Argibay (presidente da Asoc. Civitas Limicorum- Festa do Esquecemento de Xinzo de Limia, Ou-Gz), Miguel Garcia (presidente da Festa da Istoria de Ribadavia, Ou-Gz) e a Conchi Ogea (Vicepr...2024-07-151h 28
GALIPORTUSGaliportus Ep.66- "Pontes do Minho": o torneio de rugby (de necesidade e proximidade) galaico-portuguêsHoje falamos de um desses projetos que, a nível do desporto, promovem que o espaço da eurorregião faça sentido. O rugby, enquanto desporto amador, longe das facilidades do futebol, fez com que clubes galegos (de Pontevedra) e portugueses (do Alto Minho) se encontrarem perante a mesma problemática: o que fazer quando cada fim-de-semana há que disputar os jogos a centenas de kms, sem dedicar-se profissionalmente a isto? Conversamos de maneira telemática com o Filipe Machado, do Clube de Rugby Arcos de Valdevez (o clube mais ao norte do rugby português) e mais o Alberto...2024-07-121h 11
GALIPORTUSGaliportus Ep.65- Pesca sustentábel, rios e ribeiras vivasOs rios son símbolos de calquera territorio interior. Representaron vida e proporcionaron recursos para as comunidades que habitaron as suas ribeiras desde tempos inmemoriais. O Miño/Minho e o Limia/Lima son os dous principais nexos de conexión fluvial galaico-portuguesa, e están a esmorecer por dentro. As especies clásicas, como a lamprea ou os salmónidos son cada vez mais raras de encontrar, nuns treitos cheos de centrais eléctricas, furtivismo e polución. Hai xente que levanta a voz e reclama que outra política debe rexer os nosos rios, baixo a óptica do longo praz...2024-07-081h 43
GALIPORTUSGaliportus Ep.64- O Brasil, ese continente... (co Xoán Calviño)Hoxe visítanos nos estudios da radio Xoán Calviño (Ou-Gz), linguista, poliglota e profesor da EOI de Ourense. Un bo día decidiu probar cos programas de ensino do español no Brasil e alá estivo por duas veces, para un total de 10 anos. Con el conversamos sobre a complexidade dun Estado de Estados, do tamaño de Europa e que se convertiu na referencia mundial da lusofonía. Falamos, pois, da súa experiencia, mais tamén da historia, estereotipos, das desigualdades, cultura e... peculiaridades da lingua. Un mundo, como xa sabemos, coroado por unhas músicas incríbeis...2024-07-051h 27
GALIPORTUSGLP- O MARCO V- O galego do Bierzo (1)Volta "O Marco", esta sección do Galiportus dedicada a espreitar e botar unha ollada ao lado de "alá". Hoxe visitamos o Bierzo, esa comarca veciña a Valdeorras (Ou-Gz), con forte espírito de pertenza e que loita desde hai décadas polo seu recoñecemento, lonxe de "leonesismos" e máis lonxe aínda do significado da autonomía de Castela e León. Falamos con algúns dos principais protagonistas que reivindican o uso e a protección do galego do Bierzo, tan galego como o que se pode falar na Galiza "administrativa". Aténdennos Ricardo Témez, director...2024-07-041h 27
GALIPORTUSGaliportus Ep.63- Os XV Jogos do Eixo AtlânticoHoje viajamos até Famalicão para falarmos com o Pedro Oliveira, vereador do desporto da cidade do norte português. Ali, conjuntamente com Braga, do 30 de Junho a 5 de Julho, celebram-se os XV Jogos do Eixo Atlântico, com a participação de quase 2500 atletas jovens vindos de um e outro lado do Minho. A ideia, como aquela de há 30 anos, é a mesma: expor uma das principais "bandeiras" do Eixo: os valores intrínsecos a um convívio desta qualidade, nas diferentes modalidades desportivas: andebol, futebol 7, volei, natação ou atletismo. Nesta edição conta-se ainda com várias modalidades adatadas, na se...2024-07-0328 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.62- A UE e nós (coa Ana Miranda, eurodeputada)Hoxe por fin conseguimos falar coa eurodeputada do BNG, Ana Miranda. Política, políglota, xurista e avogada de Cuntis (Po-Gz), viguesa de adopción e militante nos dereitos humanos e nas causas xustas, xa coñeceu o Consello de Europa alá polos anos 90, como bolseira. Tras anos de traballo como asistenta de Camilo Nogueira, pasou varias veces polo Europarlamento, mais nunca conseguira un escano "propio" como agora en 2024. Con ela falamos de como entender todo o que sucede na UE e nos afecta no noso día a día (ollo: o 85% do lexislado en Bruxelas condiciona a nosa realida...2024-06-241h 24
GALIPORTUSGaliportus Ep.61- Maria do Ceo, o fado galego e a vidaHoxe visítanos Maria do Céu Fernandes Faria, que en plena idade escolar veuse do Porto (Pt) para Ourense (Gz), coa familia. Nas terras galegas, e influenciada polo seu pai, comezou a cantar fado tradicional, aínda que tivo que dar ben voltas antes de poder dedicarse á música profesionalmente, xa na trintena. Foi nos anos 90 que coñeceu á súa referente, Amalia Rodrigues, e tamén foi nesa década que comezou a mesturar as súas raíces portuguesas con esa "dozura" galega. Desde aquela, son 30 anos a estender a identidade común luso-galaica, visitando ducias de países, con c...2024-06-201h 28
GALIPORTUSGaliportus Ep.60- Especial eleccións europeasE tocou pasar polas urnas... de novo. Desta vez, eleccións europeas, onde 400 millóns de habitantes do vello continente estabamos chamados o dia 8 de xuño a decidir o noso futuro político.
Os resultados deron un avance tremendo da ultradereita en países como Francia, onde foi primeira forza por moita diferenza, Austria, Alemaña ou Italia. No parlamento europeo imos ver moita fragmentación, unha esquerda en retroceso e os democristiáns con opcións de pactar con conservadores e populistas.
Analizamos a clave galega e estatal con Manuel Martinez, historiador e politólogo ribadaviense. Do lado portugués...2024-06-171h 25
GALIPORTUSGaliportus Ep.59- AGAL e o reintegracionismo (com o Eduardo Maragoto)Hoje temos uma conversa dessas das que tinhamos vontade de ter há bem tempo. O que é o reintegracionismo? Eis a pergunta que lançamos ao Eduardo Maragoto (Mañón/Manhom, CO-GZ), presidente da Associaçom Galega da Língua (AGAL) até 2023. Com ele falamos das origens da questão, nos anos 80, quando se decidiu a norma atual do galego (castelhanizado), e analisamos muitos tópicos: o que é isso do galego internacional? qual o futuro para o galego? o que é o binormativismo? Isto e muito mais, sempre com optimismo e boa música: Amarelo, dos brasileiros Emicida. Como dizem eles... "o ano passado e...2024-06-131h 28
GALIPORTUSGaliportus Ep.58- Abril é un país, con Tereixa Constenla (Especial 50 anos do 25 de Abril -V-)Hoxe viaxamos até Liboa para falarmos con Tereixa Constenla, estradense (PO-GZ) que vive en Lisboa desde a Pandemia e que traballa como correspondente para o xornal "El País". Ela vén de publicar o magnífico libro "Abril é un país" (Kalandraka), no que, mediante pequenos relatos persoais no antes, no despois e no, sobre todo, o durante da Revolução dos Cravos (o 25 de Abril), analiza pormenorizadamente todos os eventos que rodearon uns momentos que mudaron Portugal para sempre. Episodios que ensalzan a figura do sarxento Salgueiro Maia, a de Otelo Saraiva ou a de Melo Antunes, mais tamén a...2024-06-101h 09
GALIPORTUSGaliportus Ep.57- São português e galego a mesma língua? (perguntas portuguesas, com o Marco Neves)Do lado galego é muito frequente este debate: o que são galego e português? a mesma língua, com fonéticas e escrita (castelhanizada) diferente? duas variantes do sistema galaico-português medieval? ou duas línguas já separadas por causa da história? De Lisboa fala-nos o tradutor, professor da Univ. Nova e escritor Marco Neves, que já tem sido muito ativo nesta questão no seu blogue (certaspalavras.pt) ou nas suas redes sociais. Assim sendo, e graças à Através editora, publicou recentemente um livro muito interessante, sobre o qual conversamos. Mais do que nunca, interessa-nos a perspetiva do...2024-06-0657 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.56- Rally de Portugal, "o melhor do mundo" (e cheo de galegos)Hoxe falamos de motor, xa tocaba. Paixón incríbel a norte e sul do Minho, a maior cita de todas é o Rally de Portugal, celebrado tradicionalmente no norte, cada mes de maio (con algún período onde se levou para o Algarve) Até medio millón de persoas se xuntan na superespecial de Fafe, no que é un exemplo da importancia do evento, anotado en vermello para milleiros de portugueses... e de galegos, que están na casa. Visítanos Miguel Fernández Mosquera, ourensán afeccionado a este mundo desde hai ben anos, habitual participante nas carreiras de clásicos e g...2024-06-031h 51
GALIPORTUSGaliportus Ep. 55- Allariz e Ponte de Lima, vidas paralelas. Festas, rio e xardins.Toca falar de dúas vilas ben queridas e que teñen moito en común. Dun lado, Allariz (Ou-Gz), de orixe alto medieval, reconfigurouse arredor da recuperación do seu río Arnoia, e hoxe é un referente patrimonial e ambiental. Do outro, Ponte de Lima (Alto Minho-Pt), co seu rio Lima (de orixe e curso partillado coa parte galega) e o seu título de "vila mais antiga" de Portugal. Nas últimas décadas, ambas camiñaron xuntas, coas súas festas (A Vaca das Cordas e o Boi, a celebrárense nestes días de maio) e os seus festivai...2024-05-301h 29
GALIPORTUSGaliportus Ep.54- Especial Letras Galegas: Xurxo Souto e o método Luisa VillaltaAs Letras Galegas deste ano (17-Maio) representan a homenaxe á cultura, a lingua e a literatura galegas (e en parte, tamén portuguesas, como nos comentan algúns...) Este ano tocoulle a Luisa Villalta, escritora, filóloga, profesora e até violinsta coruñesa. O seu legado analizámolo co grande e polifacético artista Xurxo Souto, que nos insiste na importancia de vincularmos música e poesía como elementos indisociábeis, e que trataron históricamente de "apartárnolos", sinala o acordeonista, actor, locutor, e activista incansable da causa galega. Un programa delicioso e tan creativo como "o momento da nosa música"...2024-05-2748 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.53- A alta velocidade no tren Porto-Vigo... para cando?Hoxe falamos da grande aposta vertebradora da Eurorrexión a nivel de infraestruturas: a conexión de alta velocidade ferroviaria entre Porto e Vigo. E facémolo coa xente do Eixo Atlántico, o ente que asocia máis de 40 cidades a norte e sul do Minho. Xoán Vázquez Mao, secretario xeral, e Luís Nobre, presidente (desde o 1 de febreiro) e rexedor de Viana do Castelo, responden ás nosas dúbidas: cal é o momento actual do proxecto? Para cando será unha realidade? A prioridade continuará a ser esta conexión atlántica, fronte ás presións que buscan priorizar...2024-05-2339 min
GALIPORTUSGaliportus Ep. 52- As "XII Jornadas Galaico-Portuguesas" de Pitões e o Mundo CeltaHoje falamos das Jornadas Galaico-Portuguesas que se celebram há já 12 anos na vila raiana de Pitões das Júnias (Montalegre) Mais de uma década a debate aberto, a falar acerca do significado da mitologia galaica, da herança céltica, a identidade partilhada desde a idade do ferro, etc. Música, poesia, etnografia, tradições orais, ou o papel do lobo, muitos são os tópicos a serem tratados com produndidade. Tivemos o prazer de ligar para o organizador do evento, o professor, escritor e historiador X. M Barbosa. Já no dia das jornadas, conversamos com um dos relatores...2024-05-201h 22
GALIPORTUSGaliportus Ep.51- +Cuñados, a comedia á galega (e também à portuguesa)Neste capítulo voltamos ao mundo do cinema para falarmos de +Cuñados, o novo filme da produtora coruñesa Portocabo, da man do director Luis Avilés. Logo do éxito da primeira parte de 2021, a secuela é outra aventura dos cuñados (X. A. Touriñán, Miguel de Lira, Federico Pérez...), comezando por unha secuencia na Ponte Internacional de Tui. Moito humor e moita ourensania (viño do Ribeiro, licor café, polbo e Entroido...), e de todo iso e máis falamos co propio X. A. Touriñán (filólogo... e ás veces actor, humorista, presentador de TV, moi recoñecido na Gal...2024-05-1644 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.50- Cana Verde e Terra Morena cantam ao Zeca (Especial 50 anos do 25 de Abril -IV-)Hoje recebemos uma visita muito agradável nos estúdios da rádio. São Xico Paradelo (com quem até falamos de banda desenhada), Irene Veiga (que já por cá esteve a presentar o livro da Noe em outubro), Jesús Arranz, Andrés Fdez. e Bernardo Marques, acompanhados da Noemi Vazquez (A Arca da Noe) Todos eles, com guitarra, alaúdes, filarmónica e grandes vozes, homenageiam a figura do Zeca ao vivo ... e muito mais. Cantam deliciosamente as "Cantigas de Maio", "Viva o poder popular", "quem diz que é pela rainha" ou "Altos castelos". E falam do significado de Abril ou da...2024-05-131h 08
GALIPORTUSGaliportus Ep. 49- Rochi Nóvoa, a poesía e o "1º Encontro galaico-portugués da Palabra"Hoxe visítanos un furacán a Radio Allariz. Trátase da galega (ourensá de Xunqueira) Rochi Nóvoa, mestra de inglés, escritora, música, poeta... Só ela é capaz de promover e presidir "Tangaraño Cultural", recuperar a figura típica do entroido da súa zona (o "Farrumecos"), ou participar en recitais e encontros, debuxar, pintar... Unha mente inquieta xa con varias publicacións no mundo da poesía, que mesmo é capaz de retirarse a Polonia cunha bolsa para creadoras ("Diagnóstico poético", a súa obra) Aproveitamos para falarmos do significado da poesía grazas á última "das súas": o "1º Enco...2024-05-0951 min
GALIPORTUSGaliportus Ep. 48- O Zeca Afonso e o seu amor pela Galiza (Especial 50 anos do 25 Abril -III-)Não podiamos aprofundar no 25-Abril sem falarmos do Zeca Afonso, o autor da música ("Grândola, vila morena") que 50 anos depois continua a ressoar nas ruas e praças. Começamos com o trailer (Nós TV) do "Zeca 1972 Galiza", já que foi em Compostela onde a sua música foi cantada pela primeira vez. A seguir, ligamos ao Odilo G. Carnero, presidente da AJA-Galiza (Associação José Afonso, núcleo galego) Com ele revivemos a figura do músico natural de Aveiro, que sempre gostava de dizer que a Galiza era a sua segunda pátria (nesse triângulo afri...2024-05-061h 18
GALIPORTUSGaliportus Ep.47- Altri (II): A Plataforma Ulloa Viva, na UEHoxe toca volver falar de Altri, e a súa macrofactoría de celulosa que está prevista asentarse na comarca galega da Ulloa. Xustamente desde alí fálanos Zeltia Laya, voceira da Plataforma "Ulloa Viva", logo de visitar o Parlamento Europeo en Bruxelas. Como ela nos comenta, o proxecto da empresa incumpre até 7 directivas comunitarias relativas á bioversidade, hábitats, calidade do aire, nitratos ou marco da auga. Foi, pois, xenial o poder expor estas e outras cuestións a salientábeis eurodeputados, como é o caso de Florent Marcellasi (Os Verdes), Idoia Villanueva (Unidas Podemos) ou Ana Miranda (vicepresidenta do comité de peticións...2024-05-021h 15
GALIPORTUSGaliportus Ep.46- O CorrelinguaHoxe corremos pola lingua. Desde Vigo aténdenos ao teléfono Anxo Terán, presidente da Asociación "Correlingua". Este ano cúmprense 24 anos de existencia desta festeira iniciativa, que busca celebrar co público escolar, animar a rapaces e rapazas de colexios e institutos de toda Galiza a xuntarse, falar, cantar e correr polo idioma. Como nos conta Anxo, durante o mes de maio, en 11 localidades galegas, case 20 mil rapaces van participar nun evento que este ano trae a mensaxe da inmediatez e da necesidade: "dende aquí até acolá, Galego xa!". O obxectivo é sensibilizar a sociedade a través da xente mo...2024-04-2949 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.45- 50 anos de Abril na Galiza, o livro (Especial 50 anos do 25 Abril -II-)No dia de emissão deste programa são 50 os anos que já passaram desde a última Revolução "romântica" em Ocidente, a dos Cravos. A 25 de Abril de 1974, um levantamento de militares antifascistas acabaram pacíficamente (com espingarda e cravo na ponta) com 48 anos de Estado Novo, depuseram o governo de Marcelo Caetano e as terríveis guerras coloniais da África finalizaram. Isto por tod@s é sabido mas... qual a ligação que teve a Galiza no antes, durante e depois? Falamos com os galegos Carlos Pazos-Justo (professor de estudos românicos na Universidade do Minho) e Roberto Samartim (prof...2024-04-251h 13
GALIPORTUSGaliportus Ep.44- Duran Clemente, o capitão "galego" de Abril (Especial 50 anos do 25-Abril)Hoje toca olhar no passado para compreender-mos o futuro, 50 anos depois da Revolução dos Cravos, que acabou com 48 anos de ditadura em Portugal e trouxe a democracia a Portugal. De Lisboa fala-nos Manuel Duran Clemente, capitão da revolução, de mãe galega (de Pazos de Borbén-PO) Com ele conversamos sobre o significado de Abril, do colonialismo da época, a vontade de mudança e das dificuldades para consolidar o processo (PREC, Processo Revolucionário em Curso); inclusive o difícil que foi para ele ter que saír para a Guiné, em momentos de muita instabilidade (1974-1975) Falar...2024-04-221h 12
GALIPORTUSGLP- O MARCO IV- La lhéngua mirandesa (2): arde a biblioteca, salvemos os libros (parte II: ALCM e o valor de asociarse)Continuamos neste especial d'O Marco falando do Mirandés, língua astur-leonesa afincada no nordeste portugués. Falamos do valor asociativo con dúas das persoas que máis traballan pola recuperación e a supervivencia da Lhéngua. Trátase de Alcides Meirinhos e de Alfredo Cameirão, secretario e presidente da ALCM (Associaçon de la lhéngua i cultura mirandesa) Eles, con "prua" (orgullo), falan do importante que é protexer un tesouro así, recoméndannos publicacións e cursos, repasan as últimas décadas... e ollan para o futuro con certo optimismo. O mirandés ten que ser "unha ferramenta, u...2024-04-181h 08
GALIPORTUSGaliportus Ep.43- 15º aniversário da AGLPHoje temos boa conversa na ocasião do 15º aniversário da Academia Galega da Língua Portuguesa. Falamos com o Pedro Casteleiro, corunhês vindo de Ferrol, advogado (e por vezes poeta) sobre quais as características desta organização que visa "maior input na relação da Galiza com a Lusofonia". Por outro lado, chamamos à Concha Rousia, psicóloga, escritora e ainda poeta raiana. Com ela conversamos sobre o poder da palavra, da língua, da natureza e também das jornadas "Mulher, Terra e Língua", celebradas em Xinzo de Límia em março, nos atos de comemoração que s...2024-04-151h 00
GALIPORTUSGLP- O MARCO III- La lhéngua mirandesa: arde a biblioteca, salvemos os libros (parte I:pasado, presente e futuro)Hoxe vamos a Miranda de'l Douro, no nordeste portugués. Terra de pauliteiros, posta mirandesa e fronteira natural no rio máis vinícola, o seu maior atractivo é a sua fala. Si, la Lhéngua Mirandesa resiste ainda cuns 4500 falantes... e baixando. A Lei 7/99 de 1999 da República Portuguesa recoñece esta variante de astur-leonés como patrimonio propio do país, e recoñece tamén os dereitos lingüísticos da comunidade mirandesa. 25 anos despois, "pouco se ten feito", e hai moito que loitar por que non desapareza ... en 2040. Así o prognostica o noso primeiro convidado, o escritor, profesor e especialista...2024-04-111h 10
GALIPORTUSGaliportus Ep.42- Altri (I): Non todo o que vén de Portugal é boHoxe toca falar de medio ambiente, de celulosa e de mobilizacións cidadás. E é que Altri, unha empresa portuguesa, ten previsto instalar unha macroplanta de fibras téxtiles (que ao final parece ser celulosa) na comarca galega da Ulloa. Prométense centos de empregos e a Xunta deu luz verde, mais as xentes do corazón gandeiro da Galiza non o teñen tan claro. Fálase da produci´ñon de 400 mill toneladas de pasta solubre e 200 mill toneladas de lyocell, que poden degradar a biovidersidade da zona, poluindo o rio Ulla e mesmo afectando á Ria de Arousa, onde este desaug...2024-04-0956 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.41- O diamante galegoHoje falamos da Eurorregião em positivo, junto com o Roi Ribeira, jornalista da Nós TV e co-diretor do documentário "O diamante galego", Esta produção, já disponibilizada no Youtube e no canal da AGAL (Associaçom Galega da Língua), analisa em 45 minutos o imenso potencial económico que tem o contínuo urbano Ferrol-Porto, com uma área de influência de 6 milhões de pessoas e umas cidades galegas estratégicamente colocadas e comunicadas em forma de diamante. Basseando-se no livro do filósofo e ensaísta Antón Baamonde ("Unha nova Olanda: de Ferrol ao Porto, as cidades...2024-04-0556 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.40- PROPOR 2024Hoje falamos com o José Ramom Pichel, engenheiro informático galego, a trabalhar em projetos de processamento da linguagem natural (Projeto "Nos" conjuntamente com o Citius e o ILG, de IA aplicada ao galego) Com ele abordamos a PROPOR 24, um congresso único sobre processamento computacional (IA) do português celebrado pela primeira vez fóra de Portugal e do Brasil. Sim, no mês de março foi Santiago de Compostela quem uniu vozes galegas muito relevantes, a sumar a outras do sul do Minho ou de além do Atlântico, vozes de cientistas respeitados na questão. Os resultados...2024-04-0350 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.39- 8M e a Plataforma Feminista GalegaHoxe conmemoramos o 8-M falando dos retos e as necesidades ás que se enfronta a nosa sociedade, en clave feminista. Nun momento de incertezas e de involución de certos dereitos das mulleres que se crían consolidados, a celebración deste ano foi mesmo un tanto descafeinada por divisións internas e agresividade externa, allea ao movemento, sobre todo da parte política máis reaccionaria. Analizamos todo con Pilar Estévez, presidenta da Plataforma Feminista Galega. Do lado portugués finalmente non conseguimos falar con ninguén da Marcha Mundial das Mulheres nin coas compañeiras da Plataforma Portuguesa...2024-03-2536 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.38- Criadores de conteúdo galaico-português. A visão brasileira do Quintal da Galécia.Hoje vamos "bater papo" até Rio de Janeiro, com o Christian Salles, funcionário público e apaixonado da Galiza e do galego. Após inúmeros projetos, já há alguns anos que começou a fazer entrevistas relativas a personagens galegas e portuguesas, muito interessantes mesmo. O seu último espaço é o "Quintal da Galécia" (a nossa língua comum), e interessa-nos muito a perspetiva brasileira que ele fornece no assunto. Além disto, também apresentamos os projetos de outros criadores de conteúdo galaico-português: O Centro (Antia Cortiças, Jorge Mendes, Pablo Lamas), Café com Português (Carla Ne...2024-03-211h 00
GALIPORTUSGLP- O MARCO II- A Fala, o tesouro do Xálima (2) (parte II: os especialistas)O Marco continúa desta vez coa cuestión da Fala do Xálima. Falamos cos especialistas para saber de onde vén A Fala, como se conservou, cales son as súas peculiaridades, que significa no contexto histórico e actual... En primeiro lugar, aténdenos Xosé Henrique Costas, catedrático de filoloxía galega, con investigacións de dialectoloxía e sociolingüística da Uvigo. El é unha eminencia no tema: leva 30 anos investigando e publicando sobre A Fala e linguas minoritarias.
En segundo lugar, chamamos a Alicia Manso, valverdeira, doutora e profesora de didáctica en lingua española (Univ. de La...2024-03-181h 27
GALIPORTUSGaliportus Ep.37- Especial eleições portuguesas - 2024Tal e como aconteceu há umas semanas do lado norte do Minho, agora foi a vez dos portugueses decidirem o seu futuro político. Após as legislativas de 10 de março, o panorama político português ficou na encrucilhada, com um empate técnico entre PS (Pedro Nuno, centro-esquerda) e AD (Luis Montenegro, coligação das dereitas) Porém, a notícia foi o Chega (André Ventura, extrema-direita), que cuadriplicou os resultados de 2022, e passou de 12 para 48 deputados, a favorecer-se de 1 milhão de votos "protesto". Por quê este cenário? O que vai acontecer agora? Perguntamos tudo isto e mais ao...2024-03-141h 41
GALIPORTUSGLP- O MARCO I- A Fala, o tesouro do Xálima (parte I: as súas xentes)Chega ao Galiportus o primeiro dunha serie de documentos radiofónicos dedicados a descubrir as peculiaridades das fronteiras. Nace "O MARCO" como espazo complementario no que, mediante investigación e conversas, tentamos chegar a cada recuncho galaico-portugués (e non só) onde os limites son só mentais. Para aqueles que ollades sempre para o lado de alá, explorades e non vos conformades con lindes impostos, este é o voso programa. No primeiro capítulo imos até o norte de Cáceres para ver "in situ" o tesouro lingüístico que aínda alí pervive: unha fala agalegada, orgullo das xentes de Valverdi do Fr...2024-03-121h 28
GALIPORTUSGaliportus Ep.36- O portugués nas escolas galegasHoxe falamos de ensino e falamos de lingua. Logo de varias convocatorias nas que a lingua portuguesa aparecía como ofertada nas oposicións galegas de secundaria, neste 2024 volveu desaparecer. Con até 75 centros de ensino medio ofertando portugués como "2ª lingua estranxeira" , conversamos nos estudios da radio con dúas persoas con ben experiencia na materia: Olga Piñón (profesora de galego e portugués) e Fernando Castro (director recén xubilado e tamén profesor no seu día de portugués) Ambos repasan aqueles anos nos que "voluntariamente" ofrecían portugués no seu IES de Bande (case na raia), moito...2024-03-0859 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.35- Premios Aritmar, unindo música e poesía GZ-PTHoxe falamos duns premios que cada ano van a máis. Trátase de "Aritmar", iniciativa xurdida da EOI de Santiago e popularizada grazas a outras colaboracións de altura. Falamos co director da EOI de Compostela, e impulsor do certame, Gonzalo Costenla Bergueiro, para comprobarmos de primeira man como estes premios buscan revalorizar o espazo musical e poético luso-galaico. Si, cada ano, durante o mes de marzo, expóñense as 10 mellores cancións do lado galego e do lado luso, máis tamén os mellores poemas do ano anteiror. No 2023, Fillas de Cassandra, Arancha Nogueira, Mª Isabel Fidalgo ou...2024-03-041h 19
GALIPORTUSGaliportus Ep.34- Festival N2, o km.0 da boa músicaHoje vamos até Chaves termos com o Diogo Martins, fundador da Associação sem ânimo de lucro "Indieror", a trabalhar desde há anos na difusão de projetos musicais e culturais por toda a região de Trás-os-Montes. O motivo é perguntar sobre o Festival N2, que se celebra na cidade do Tâmega no verão, e que busca impulsioná-la no cartaz nacional e internacional. Para todos aqueles que percorrem a mítica Nacional 2, é uma boa maneira de reunirem-se em Chaves e sumar música aos interesses turísticos ou desportivos. José Luís Magalhães, o nosso amigo da Bewelcome...2024-03-0139 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.33- Especial Eleccións GalegasHoxe toca eleccións, toca política. O 18F celebráronse uns novos comicios na Galiza autonómica, cunha nova maioría do PP (40 escanos) e unha espectacular suba do BNG (25) Pola súa banda, o Psg-Psoe afundiuse (39 escanos) e a D.O de Jácome entrou no Parlamento Galego (1) Para debullar o que significou unha campaña histórica e uns resultados con tantas lecturas, falamos con xornalistas de medios independentes. Comezamos con Bruno Amaral Carvalho, reporteiro freelance portugués, que traballou sobre o terreo da guerra ucraniana 8 meses, e que ten seguido a actualidade galega, colaborando tamén con medios...2024-02-261h 08
GALIPORTUSGaliportus Ep. 32- Dia Mundial da RadioO 13 de febreiro celébrase o día internacional da radio, grazas á declaración da UNESCO en 1946. Aquí vai esta pequena nosa homenaxe ao medio que, máis de cen anos despois, continúa a estar de plena actualidade. Reinventándose, máis a voz manda e mesmo está de moda, sabédelo vós ben, escoitando este e outros podcast. Para falarmos de radio local e municipal falamos con Enrique San Fiz, director de Radio Fene e secretario da Asociación de Emisoras Galegas (EMUGA), que agrupa a un total de 25 emisoras. Logo, no estudio alaricano, é o momento de conversar uns...2024-02-231h 25
GALIPORTUSGaliportus Ep. 31- Leilia, adeus ás pioneirasNo episodio de hoxe falamos con Felisa Segade, vocalista e pandereteira de Leilia, o mítico grupo que neste 2024 deixa os palcos, logo de 35 anos de exitosa carreira. Coa artista pasamos bos minutos de radio, lembrando os seus inicios ("viannos como unhas marcianas, 5 mulleres cunhas pandeiretas...") Analizamos toda a súa carreira, as súas colaboracións, e repasamos curiosidades e soños realizados... Leilia foi durante máis de 3 décadas a referencia para moitas outras artistas que viñeron atrás delas. Moi orgullosa, Felisa manifesta que o maior logro foi "conseguir que tantísima xente teña unha pandei...2024-02-1945 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.30- De pellets e mar desamparadoNo episodio de hoxe falamos do mar, outra vez castigado na era do transporte de mercadorias perigosas diante das costas galaico-portuguesas. No mes de decembro de 2023, o buque Toconao, con bandeira de Liberia, perdeu 6 contentores de pellets en frente de Viana do Castelo. Desde aquela, unha nova marea tóxica chegou ás nosas praias, e a sociedade civil organizouse, como xa pasara na catástrofe do Prestige en 2002 (aínda que daquela as consecuencias foron moito peores), moito máis rápido que a Xunta, que optou por "ir vendo" e non asumir responsabilidades. Falamos de todo isto con Fins Eirexa...2024-02-151h 37
GALIPORTUSGaliportus Ep.29- Entroido non é carnavalNestas datas toca falar de Entroido. Ou Antroido, Entrudo, Entrodio... como sexa que lle chames. Unha tradición que persistiu durante séculos sobre todo no interior de Ourense e en Trás-Os-Montes, aínda que non só. Unha vivencia inexplicábel, única, que viste o fin do inverno e celebra con sátira a vida en sociedade. Vamos até Maceda, Laza, Viana do Bolo e Podence (Macedo de Cavaleiros) para falar cos protagonistas: Jonathan Lameiras, felo e vicepresidente da Asociación "Corga da Serra" (Maceda) Nieves, pastora de ovella galega e amante do entrudio de Quintela do Pando (Viana) E Xacobo G...2024-02-081h 25
GALIPORTUSGaliportus Ep. 28- Guadi Galego, a alegria da vida cantadaHoxe toca falar cunha das mellores artistas que deu a música galega desde hai 25-30 anos. Trátase de Guadi Galego, coa que temos minutos de boa charla, lembrando as súas orixes en Cedeira, os inicios con Berrogüeto, e o seu salto á carreira en solitario hai máis de 15 anos xa. Desde aquela, 7 traballos de autora (con temas que certamente ficaron na retina, como Matriarcas, Cedeira ou Chea de Vida) e unha chea de premios. Após Roibén no 2022, chega no 2024 "Síntese Horizonte", un espectáculo proxectado en teatros (que esgotan rapidamente as entradas) e que vai má...2024-02-0540 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.27- O Corno, cinema e sororidade da Arousa ao MinhoHoxe temos o gusto de conversar con Jaione Camborda, guionista e directora de cinema vasca, moi de moda e afincada en Galiza hai anos. 2023 foi un grande ano para ela, pois recibiu a Cuncha de Ouro ao mellor filme dentro do afamado festival donostiarra. Isto débese á produción de "O Corno", longametraxe que conta a dura vida de Maria, mariscadora nos anos 70 na Illa de Arousa. Logo dun inesperado suceso, ten que fuxir seguindo as rotas de contrabando que unían o sur galego e o norte portugués. Moita emoción, espectacular fotografía e fantástica actuación de Jane...2024-02-0135 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.26- Revista Luzes, 10 anos sen sombrasNeste episodio chamamos a un dos mellores xornalistas galegos das últimas décadas, Xosé Manuel Pereiro. O monfortino, licenciado en Ciencias da Información pola Universidade Complutense en 1975 (xunto a Antón Patiño, Manuel Rivas ou Lois Pereiro), fundou revistas como "La Naval" e "Bravú", nos 80. Escribiu para o Faro, A Voz e foi correspondente do El País. Fixo Radio (RNE e SER) e TV (redactor de informativos de TVE 20 anos, do 88 ao 2008) Tamén consta como Decano do Colexio Profesional de Xornalistas da Galiza (2008-2016) Escribiu 5 ensaios e colabora con CTXT ou El Progreso. No entanto, o maior ret...2024-01-291h 17
GALIPORTUSGaliportus Ep.25- Galicia nomeada, no país dos dous millóns de topónimosHoxe falamos de nomes de lugares. Galiza e o norte de Portugal conforman un espazo xeográfico moi diverso e cheo de ríos, montes e aldeas, que fai que esteamos ante a rexión europea con maior extensión toponímica. Desde hai máis de 20 anos, e vendo o abandono do rural, comezouse un proxecto do lado galego chamado "Galicia nomeada", co apoio da RAG e da Xunta. Moito esforzo despois, web e App por medio, recuperáronse miles de microtopónimos de centos de parroquias, grazas á colaboración de ducias de persoas. Falamos de todo isto con Vicente Fe...2024-01-251h 07
GALIPORTUSGaliportus Ep.24- Moncho López, lenda do FC Porto basketHoje vamos até Fukuoka (Japão) termos boa conversa com Moncho López, treinador galego de basquetebol. Após uma carreira com passagens pelas seleções espanholas, portuguesa e angolana, ou também durante a década de 2000 treinar em Lugo, Xixón e Sevilla (liga ACB, 1ª categoria do basquetebol espanhol), Moncho aceitou há uns meses a opção de começar uma nova vida pessoal e profissional. No entanto, o que faz com que queiramos falar com o Moncho foram os 13 anos a lutar no FC Porto, uma experiência "única". Para o "galego do Porto", como normalmente lhe dizia Pinto da C...2024-01-2251 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.23- Xornalismo e medios públicos de (des)informaciónHoxe o Galiportus aborda unha cuestión á que moitas veces non lle damos importancia mais que está aí: como inflúe a (in)dependencia do xornalismo nunha sociedade libre? O panorama de hoxe non é fácil. Así nolo confirma Luis Loureiro, do Porto. Doutor en ciencias da comunicación, docente na faculdade de xornalismo da Univ. Lusófona e na Univ. do Minho e xornalista durante 24 anos na RTP, fálanos da referencia en canto ao xornalismo de investigación que supuxo "Sexta às 9", durante case 12 anos... e dos problemas suscitados tras destapar "corruptelas" que implicaban a políticos por detrás do nego...2024-01-181h 40
GALIPORTUSGaliportus Ep.22- Matria: o filme en galego que golpea con RamonaNo episodio de hoxe toca falar de cinema en galego, da man de Álvaro Gago e María Vázquez. Son eles os principais protagonistas de "Matria", filme que relata o drama social da man de Ramona, interpretada por María. A viguesa de nacemento e "galega" de longo percorrido, tras ben de proxectos (series, curtas, teatro...) e premios, emociónase cando fala do bonito que significou ter participado no proxecto. O impulsor é o seu director, Álvaro, con tamén grande experiencia en curtas e longas (realizou Matria a modo curtametraxe en 2017), e unha pausa na que analiza todo o que quix...2024-01-1552 min
GALIPORTUSGaliportus Ep. 21- Bewelcome, viaxar da man dos autóctonosHoxe visítanos José Luis Magalhães, economista e director adxunto do casino de Chaves (norte Pt) Mais non por cuestións de diñeiro, xa que o protagonista leva máis dunha década viaxando "low-cost"... e vendo o mundo polos ollos das xentes do lugar que visita. Isto é así grazas a plataformas dixitais como "Bewelcome", dedicadas a conectar a quen hospeda e a quen quere ser hospedado, sen máis custo económico que o poder compartir unhas cervexas... ou preparar unha sobremesa típica.
José Luis, en plena visita a terras do sur galego, cóntanos como funciona esta...2024-01-1151 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.20- Lítio, Barroso e CostaNo episódio de hoje, falamos de uma questão muito controversa: em uma época de mudanças que nos leva à utilização a nível global de energias renováveis, muitas empresas andam atrás da extração de materiais que são essenciais para a fabricação de baterias empregadas na tecnologia.
A região fronteiriça do Barroso (Montalegre-Pt) está a ver-se afetada pelas prospeções que visam avançar nas minas de lítio (Covas do Barroso e O Romano) e que podem acabar com os terrenos, a agricultura ou a água limpa da zona. Assim sendo, resolvemos falar...2024-01-081h 42
GALIPORTUSGaliportus Ep.19- Estraviz, vida e obra. O maior dicionário online da penínsulaA conversa de hoje é com Isaac Alonso Estraviz, o autor do maior dicionário online da península, a chegar quase aos 152 mil termos! Estraviz, a dias do seu 89 aniversário, mantém um cérebro privilegiado, e conta-nos inúmeros episódios da sua vida, que atualmente está a descrever na sua auto-biografia. Da infância de posguerra em Vilaseca-Trasmiras, a passagem por Oseira, as aventuras que o levaram a Alemanha, Sória ou Albacete. E ainda os seus estudos em filosofia e filologia, que o acabaram por convencer de que el "é da terra onde nasceu o galego-português". Minutos de sa...2024-01-041h 30
GALIPORTUSGaliportus Ep. 18- Madalena Gamalho, reflexión vocal á portuguesaHoxe viaxamos até a provincia de Pontevedra (Gz), para conversarmos con Madalena Gamalho, galega de Caldas de Reis con ampla formación técnica vocal. A súa música de autor ten xa anos de percurso, desde a participación en formacións como Nota Bene ou Os Meninos. No 2022 chegou INVENTO, o seu proxecto máis persoal. Tras o seu paso pola Escola de Idiomas, sempre tivo claro que "por que non?" cantar á portuguesa... Coa protagonista pasamos uns bos minutos de reflexión, de voz con alma e de letras atrevidas, das que conectan a vida coas súas contradi2023-12-2836 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.17- Especial NatalChegou o Nadal. Ou Natal, como sexa que dicides. Este ano, non se dá feito a apuntar no "foco mediático" natalicio. En primeiro lugar, pasamos por Celanova (Ourense-Gz), para conversarmos con Jorge Cardoso e Daniel Gzlez., protagonistas do concurso de iluminación de Nadal da afamada marca de bombóns. Logo de intensas semanas coa vila de Curros empurrando, perdeuse a final... mais o vivido foi inesquecible, cóntannos eles.
Tamén viaxamos até Perlim, o principal parque temático do nadal a sur do Minho (Santa Maria da Feira- Norte Pt) para parolearmos un pouco co presidente da Câmara M...2023-12-211h 48
GALIPORTUSGaliportus Ep.16- Erea Castro, o fado transfronteirizoHoxe achegámonos ao Miño para falarmos de música. E non de calquera música: referímonos ao fado, aos mandos do espírito nacional luso (en forma de saudade) desde hai moitas décadas. Porén, o tradicional foi evolucionando e converxendo con outros estilos que aceleran os ritmos e sentidos. Disto e de moito máis conversamos con Erea Castro, cantora de Salvaterra con moitos concertos ás súas costas a norte e sur da Raia. Falamos dos seus inicios, dos seus referentes, dos últimos proxectos, das dificultades de tirar para adiante, das colaboracións... e dese momento...2023-12-1842 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.15- Gciencia, 10 anos de xornalismo e divulgación científica á galegaNo episodio de hoxe falamos con Pablo López, fundador e director de Gciencia. O dixital galego orientado á divulgación científica convertiuse nos seus 10 anos de vida no terceiro con máis difusión de Galiza, grazas a un xornalismo feito con rigor, investigación e amor pola ciencia. Xusto no seu aniversario, celebramos tamén que sexa en galego e analizamos proxectos futuros da man do protagonista. Nunha época marcada polas alteracións do clima e a IA, todo o que nos conta Gciencia parécenos interesantísimo!2023-12-1446 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.14- Ponte nas Ondas e o VI Congreso Internacional de Patrimonio InmaterialLogo de 28 anos do seu nacemento (entre escolares de Salvaterra e Monção), "Ponte nas Ondas" continúa a ser unha iniciativa plenamente viva en tanto que o maior exponente de difusión radiofónica do patrimonio inmaterial partillado entre Galiza e Portugal. Falamos daquel patrimonio intanxible, referido a tradicións orais, artes escénicas, saberes populares, usos sociais, rituais, actos festivos ou coñecementos relativos á natureza. Polo seu significado histórico e tras a inclusión do proxecto na lista de boas prácticas do PCI (Patrimonio Cultural Inmaterial) da UNESCO, Galiportus tiña que estar no VI Congreso de Patrimonio...2023-12-111h 24
GALIPORTUSGaliportus Ep.13- Portunhol, a série/documentário do momento na RTPO Galiportus de hoje é puramente Raiano, viaja até Lisboa para falar com a Ana Delgado Martins (guionista, diretora de cinema e apresentadora de rádio) e ainda com o Rui Simões (criador da produtora Real Ficção e de longa trajetória no audiovisual português e lusófono) A trabalharem em parceria, os dois protagonistas idearam e produziram "Portunhol", a nova série-documentário de 7 episódios que está a ter enorme sucesso a sul do Minho. De Olivença até Trás-Os-Montes, de Alcoutim à Galiza... Multidão de histórias inspiradoras sobre as gentes, as tradições, os ritos e festas...2023-12-0758 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.12- Ou ké: na terra dos vellos... actualidade política para novosNeste novo episodio, recibimos a visita de dúas persoas moi dinámicas e que nos axudan á hora de entendermos o pasado e presente de Ourense (Gz) Trátase de Ivan Iglesias e Ivan Olmos, fundadores de Ouké, a marca transmedia que irrompeu con forza e frescura. E como? Pois analizando dun xeito divertido, (sen por iso deixar de seren rigorosos e críticos) a actualidade sociopolítica da terceira cidade galega máis poboada. Nun territorio afeito ao "nunca pasa nada", estes dous comunicadores, xunto co seu equipo de xente nova, desmitifican aquilo de que en Ourense non hai ideas ni...2023-12-041h 22
GALIPORTUSGaliportus Ep. 11- Crua e MJ Pérez: músicas cruzadasHoxe toca falar de música tradicional adaptada aos novos tempos e aos novos estilos. Vamos até Arzúa (CO), e estamos con MJ Pérez, polifacética cantautora galego-portuguesa con máis de 200 concertos ás súas costas, premios (Aritmar, Xuventude Crea, Martin Codax, Música de Raíz) e mesmo incursións no audiovisual (videoclips, curtas e documentario sobre a figura de Inés de Castro) Ao mesmo tempo, súmanse ao programa 3 membros do grupo de adufes, acordeóns e percusións do Porto (CRUA) Son Bárbara Trabulo, Diana Ferreira Martins e Rita Só, que nos contan como son a...2023-11-3055 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.10- Rebulir: da música tradicional ao festival internacionalNo episodio de hoxe falamos de Rebulir, asociación e escola de música e cultura tradicional localizada en Ramirás (Ourense) Da man dos seus protagonistas, Alexandre Sotelino, "Sote" (director da escola) e Sandra G. Sousa (presidenta da asociación), analizamos o seu percurso desde 2005 até a actualidade. Anos de moito traballo e de grandes éxitos, como as Noites de Fiadeiro ou o Festival Internacional, que leva 12 edicións premiando o mellor da música, a cultura e a lingua galega. Tamén debullamos eses outros pequenos pasos dados, a relevancia de grupos así no rural, o crecemento do folk ou a...2023-11-271h 16
GALIPORTUSGaliportus Ep.9- Estou a estudar portuguêsHoje falamos com o professor Valentim Fagim, a lecionar português nas EOI galegas desde há muitos anos. Ele explica-nos tudo acerca do seu livro "Estou a estudar português" (2022, Através), que visa ser uma ferramenta essencial como suporte ao estudo de quem quer descobrir a lingua de Camões, quer seja galegofalante, quer falante de castelhano. A fonética, a ortografia, a gramática, as palavras, os falsos amigos, ou dicas úteis... o Valentim fala muito sobre isso e mais...
Só resta lançar-nos à aventura de saber!2023-11-2349 min
GALIPORTUSGaliportus Ep. 8- Orgullo Galego: as redes á galegaHoxe falamos con Borxa González Castro, un dos socios fundadores de "Orgullo Galego", a marca dos contidos xerados na Internet, á galega. Logo duns anos de moito traballo, a súa comunidade virtual é de máis de 400 mil persoas, con ampla difusión en Facebook, Instagram ou Youtube, máis tamén estando presentes nos canais de difusión de Telegram ou facendo directos en Twitch. Temas de actualidade, tradicións, música, entrevistas, tenda, colaboracións, patrocinios... Orgullo Galego é a demostración de que tamén se poden xerar contidos de interese en galego (e con forte conexión coa lusofonía...2023-11-2051 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.7- En liña coa MesaNeste episodio toca falar co presidente da maior organización asociativa por número de socios da Galiza, A Mesa pola Normalización Lingüística. Xunto co educador e activista da lingua Hector Casas, entrevistamos ao historiador Marcos Maceira (9 anos xa no cargo), o cal analiza múltiples cuestións sobre o pasado, presente e futuro da lingua propia. Así mesmo, tamén debullamos a ferramenta nomeada "A liña do galego", e o seu labor á hora de denunciar abusos e discriminacións por causa da lingua. Unha conversa que dá folgos e da que vale a pena cada segundo que escoitas!2023-11-131h 29
GALIPORTUSGaliportus Ep.6- Sta. Marinha de Augas Santas, a lenda que persisteNesta ocasión, o Galiportus vai ao encontro da mística, da lenda e da fé. Da man de Manuel Gallego Alves, historiador, educador, socio de Xeitura Coop e habitual guía en Santa Mariña (Allariz, Ourense-Gz) e do párroco Eduardo Fernández, buscamos respostas a tanta pregunta: Quen foi Mariña? Canto de historia rodea a tanto misterio? E ... por que gusta tanto a visita ao conxunto que se forma no entorno natural e patrimonial de Augas Santas-Armea? A resposta é sinxela: 2000 anos da historia de Galiza, en só 2'5 km.
Desde Esposende (Pt), Paulo Ferreira (Associação Desportivo-C...2023-11-1359 min
GALIPORTUSGaliportus Ep.5- Escapar ao verde, tirarse ao monteNeste novo episodio toca falar de monte, de turismo verde, de medio natural. Analizamos multitude de aspectos sobre roteiros, estilos de vida, conciencia e respecto para un entorno tan privilexiado e con tantas potencialidades como o noso. Descubrimos destinos únicos da Eurorrexión, e facémolo desde dúas vertentes: a profesional, co guía de actividades na natureza e responsable de turismo activo de Xeitura Coop., Toni Vázquez. E tamén a amateur, coa fisio, empresaria, amante das rutas e xestora nas redes da páxina "Galiza de Cabo a Rabo", Eva Penin. Desde Ponte de Lima, conéctase Dio...2023-11-071h 09
No Solo Delphi, el Podcast87. Entrevista a Germán Estévez, profesional Delphi y autor de neftali.clubdelphi.comSeguimos con nuestras entrevistas a profesionales Delphi, en este caso nos acompaña Germán Estévez, profesional Delphi y autor del blog neftali.clubdelphi.com.2020-11-0637 minNo Solo Delphi, el Podcast13. Entrevista con Germán Estévez – Delphi-NeftalíEpisodio número 13 de No Sólo Delphi, el Podcast, el Programa, donde esta semana entrevistamos a Germán Estévez, también conocido como Neftalí en Club Delphi2018-02-0228 min