Shows
Dag van de FilosofieDe natuurfilosofie van AristotelesEen geniaal filosoof, maar ook een dubbelzinnig figuur, dat is het minste wat we van Aristoteles kunnen zeggen. Als onderzoeker, in de ware betekenis van het woord, was hij enorm veelzijdig. Naast het bestuderen van politieke stelsels, schreef hij een basiswerk over retoriek waarin hij niet alleen oog had voor de ‘logische’ overtuiging en de opbouw van argumenten, maar eveneens voor de psychologie en de rol van emoties van het individu en van de groep.
Daarnaast was hij ook zeer invloedrijk op vlak van natuurwetenschap. Onder meer verrichte hij veel werk voor wat we vandaag astronomie, meteorologie, en b...2021-09-231h 35
Dag van de FilosofieEcologisch radicalisme in de Middeleeuwse islamDe filosoof ibn Tufayl verdedigde in z’n eigen teksten een radicale ecologische visie. Hij stelt als ideaal om zoveel als mogelijk niet in de natuur in te grijpen, en gaat daarin ongewoon ver. We verkennen de reikwijdte, achtergronden en invloed van zijn standpunt. Hoe kwam dit ecologisch radicalisme in de islam terecht? En wat bracht het daar teweeg? Kan deze radicale kijk uit het twaalfde-eeuwse Marrakesh en Córdoba van betekenis zijn voor de huidige islam en z’n visie op klimaatverandering en omgang met milieuproblemen? En ruimer, kan de praxis die ibn Tufayl verdedigt onze omgang met de na...2021-09-221h 11
Dag van de FilosofieVuurduin. Aantekeningen bij een wereld die verdwijntIn Vuurduin gaat Eva Meijer een week naar Vlieland, op zoek naar wat verdwijnt. Het ecosysteem van de Wadden staat onder druk, maar er liggen ook delen van haar eigen geschiedenis op het eiland, stukken tijd die nooit meer terugkomen. Alles verdwijnt: familie, geliefden, huisdieren, gebeurtenissen. En de natuurlijke wereld laat ons zien dat dat erbij hoort – het is de stof waar we uit geweven zijn. Tegelijkertijd verdwijnt de levende wereld waarin dit alles ingebed is zelf in razende vaart: diersoorten sterven uit, ecosystemen gaan eraan, de permafrost smelt, onze winters worden herfst. Met behulp van schrijvers, filosofen, kunstenaars en...2021-09-201h 07
Dag van de FilosofieDe invloed van islamitische filosofie op het westerse denkenWist je dat het begrip quarantaine, dat ons leven het laatste jaar beheerste, werd uitgevonden door de Perzische filosoof Ibn Sina (Avicenna) voor het bestrijden van pandemieën? En dat de vertalingen en commentaren van Ibn Rushd (Averroes) op het werk van Aristoteles, de weg hebben geplaveid voor de Europese Renaissance en de rationele filosofie? Tijdens een sofagesprek gaan Michiel Leezenberg en Khadija Al Mourabit in gesprek over de impact van islamitische filosoof-artsen op de westerse wetenschap en filosofie.
Khadija al Mourabit is van Marokkaanse afkomst en geboren en getogen in Amsterdam. Ze studeerde f...2021-09-201h 28
Dag van de FilosofiePodcast - Wiens verantwoordelijkheid?Is de klimaatverandering in de eerste plaats een maatschappelijk probleem dat we enkel kunnen aanpakken als iedereen samenwerkt? Kan een individu zijn steentje bijdragen, of moet de klemtoon van het debat vooral liggen op de rol van overheden en internationale onderhandelingen? Is de verantwoordelijkheid voor het klimaatprobleem een en-en-verhaal ?
Aan de virtuele tafel zaten Lien Vandamme, Saïd Mohammadi, Wouter Peeters en Alma De Walsche. Lien Vandamme is beleidsmedewerker klimaat en natuurlijke rijkdommen bij 11.11.11.
Said Mohammadi was als milieuactivist actief in Iran. Om die reden moest hij het land ontvluchten. Nu is hij in België er...2021-09-171h 51
Dag van de FilosofieVan de wereld een thuis maken: over Roger Scrutons groene filosofieGroene filosofie behoort tot een van de belangrijkste boeken van de in 2020 overleden Britse filosoof Roger Scruton. Dat ligt enerzijds aan het hoofdthema van het boek: weinig zaken zijn urgenter dan de vraag hoe we op een duurzamere manier zorg kunnen dragen voor de wereld waarin we leven. Anderzijds ligt dat aan de manier waarop Scruton deze vraag benadert. Scruton verbindt aan de zorg voor het milieu immers talloze aspecten die centraal staan in zijn conservatieve filosofie: de morele en maatschappelijke betekenis van schoonheid, een kritiek op consumentisme, de eerbied voor het verleden, het belang van...2021-09-121h 29
Dag van de FilosofieLeven met grof wild: zijn we wel klaar voor de wilde natuur?Keer op keer blijkt onze liefde voor de natuur erg voorwaardelijk. We houden van de natuur zolang die netjes in de pas loopt en aan onze verwachtingen voldoet. Eens ze zelf het initiatief neemt en onze plannen doorkruist, zijn we ze al snel liever kwijt dan rijk. Of zoals de Vlaamse natuurfilosoof Jan Desmet het ooit kernachtig verwoordde: ‘Iedereen houdt van de natuur, maar niemand van haar wildigheid’. Filosofe Bernice Bovenkerk, evolutiebioloog Joachim Mergeay en filosoof Maarten Goethals gingen in gesprek over de specifieke uitdagingen die gepaard gaan met de terugkeer van en het samenleven met ‘grote’ wilde di...2021-09-111h 23
Dag van de FilosofieDe verbeurde natuurstaat van Jean-Jacques RousseauAnders dan vaak gedacht pleitte Jean-Jacques Rousseau nooit voor een retour à la nature. De formule staat nergens in zijn oeuvre, maar werd al vroeg bedacht door zijn eerste bewonderaars, die ze gretig aan de meester toeschreven. Ze symboliseert zo één van de vele misverstanden die rond zijn werk gegroeid zijn.
Paul Pelckmans is emeritus hoogleraar Franse en Algemene Literatuur aan de Universiteit Antwerpen. Hij schreef o.a. Op wereldreis met Voltaire : Filosofen en Frankrijk in de 18de eeuw.2021-09-0947 min
Dag van de FilosofieGeeft de natuur ons een signaal?Zowel de opwarming van de aarde als de globale pandemie waarmee we nu worden geconfronteerd, vormen als het ware een ‘signaal van de natuur’, aldus sommige commentatoren.
Daarmee lijkt bedoeld te worden dat er een zeker evenwicht is verstoord in de omgang van de mensheid met haar natuurlijke omgeving en dat het steeds duidelijker wordt dat de gevolgen daarvan verstrekkend zijn.
Critici van dit standpunt betogen dat dit een metafysische of zelfs religieuze visie is – ‘de natuur’ heeft ons helemaal niets te vertellen – maar vanuit ecologisch, economisch – en sinds Covid-19 ook vanuit een medisch standpunt – kan misschien wo...2021-09-091h 52