Shows
Over taal gesprokenDe taal van het EurovisiesongfestivalWelke talen hoor je allemaal op het Eurovisiesongfestival? Waarom kiezen artiesten voor een bepaalde taal? En wat zie je als je het festival door een taalkundige bril bekijkt? In deze aflevering spreken we met iemand die daar alles van weet, taalkundige en songfestivalliefhebber Paulette van der Voet. Paulette doet promotieonderzoek aan de universiteit van Umeå in Zweden en zette samen met haar collega's het vak 'Linguistics and the Eurovision Song Contest' op. En verder gaat het uiteraard ook nog over de deelnemers van dit jaar: Red Sebastian (B, zingt in het Engels), KAJ (Z, zingt in het Fi...2025-05-0533 min
De BalieActie na de komma: hoe verder na de excuses voor het slavernijverleden?Wat hebben de officiële excuses door de Nederlandse regering en koning Willem-Alexander voor het slavernijverleden in gang gezet? En wat staat ons nog te doen voor de ontwikkeling van een nieuwe Zwarte Canon? Met directeur NiNsee Urwin Vyent, historicus en onderzoeker Maurice-Etienne San-A-Jong en dichter en spokenwordartiest Gershwin Bonevacia.Het Herdenkingsjaar Slavernijverleden bracht een jaar lang het gehele Koninkrijk der Nederlanden en Suriname samen in reflectie over het Nederlandse Trans-Atlantische slavernijverleden. Wat was de daadwerkelijke impact van het Herdenkingsjaar op het nationale gesprek over deze gedeelde, pijnlijke geschiedenis? En, nog belangrijker: hoe gaan we verder na de...2025-04-161h 25
All in the Game | BNRZo moeilijk is games voor leeftijden keuren bij PEGI (en dit is podcastaflevering 200!)PEGI keurt al bijna 25 jaar games voor de Europese markt, en legt daarbij leeftijdsclassificaties en andere labels op. Wat komt daar allemaal bij kijken en waarom is dat lastiger dan ooit, met een merkwaardige situatie rond de game Balatro onlangs als sterk voorbeeld? Daarover praten Joe van Burik, Niels Kooloos en André Dortmont on deze podcastaflevering van All in the Games, met PEGI's directeur-generaal Dirk Bosmans. Wat speelt er voor André, Joe en Niels? Dit is aflevering 200 van deze podcast, All in the Game, in iets meer dan drie jaar tijd! Hoe kijken we daar op te...2025-03-2055 min
Over taal gesprokenHè? Oh! Hmm. Hèhè! De kleine woordjes maken de taal — met Mark DingemanseKleine woorden zoals hè en oh gebruiken we haast ongemerkt, maar ze zorgen er wel voor dat we soepel een gesprek kunnen voeren. Dit soort woordjes viel lang buiten het blikveld van onderzoekers, maar tegenwoordig krijgen ze veel belangstelling (zie ook het Boekenweek-essay van Paulien Cornelisse). Taalkundige Mark Dingemanse doet er onderzoek naar, en volgens hem zijn dit soort woordjes juist het kloppend hart van de taal. We spraken met hem over gesproken vraagtekens, hummende luisteraars, conversatiebeheer, sfeermakers en net-niet-woorden.Gebruikte fragmenten:TEDxAmsterdam Mark Dingemanse: The power of 'huh'Paulien Cornelisse in De Taalstaat van 4 januari 2025Ig N...2025-03-1734 min
Met Nerds om Tafel - een podcast over technologie, wetenschap en popcultuurHoe de eerste Nederlandse website werd gepubliceerd in 1992Hoe zag het internet eruit voordat we browsers hadden? Willem van Leeuwen was de eerste webmaster van Nederland en zette in 1992 de eerste Nederlandse website online – zelfs voordat grafische browsers bestonden! In deze aflevering duiken we in de beginjaren van het World Wide Web, hoe CERN een cruciale rol speelde, en hoe Willem met een simpele codewijziging een bug in de eerste webbrowser fixte. Ook bespreken we de invloed van universiteiten op internetontwikkeling, de rol van zoekmachines en AI in onze digitale toekomst, en waarom www.nikhef.nl nog steeds niet werkt als je er geen www. voor zet....2025-02-261h 06
Over taal gesprokenKun je een misdaad oplossen door taalonderzoek?Het klinkt spannend: kun je een misdaad oplossen door taalonderzoek? En wat onderzoek je dan precies? In deze aflevering spreken we met een heuse taaldetective, iemand die werkt op het snijvlak van taal en recht: forensisch taalkundige Meike de Boer. Over auteursanalyse, onverstaanbare opnames en dadersprofielen.Gebruikte fragmenten:Nieuwsbericht van Omroep West over de vermissing van OrlandoVoorbeelden uit de misdaadseries Hawaii Five-O en Line of Duty Website van Meike de Boer: https://linguaforensica.com/Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Lau...2025-02-2439 minAll in the Game | BNRPraat mee op AitGforum.nl, onze eigen plek voor gameliefhebbers | Extra GameWe hebben iets nieuws gelanceerd - of, eigenlijk: iets heel ouds, qua opzet! Op AitGforum.nl kun je vanaf vandaag terecht om over games en dergelijke te praten met andere luisteraars én de makers van deze podcast. Inderdaad: een All in the Game-forum dat we in eigen beheer hebben opgetuigd en hosten, zonder afhankelijkheid van een groot techbedrijf. Joe van Burik en Niels Kooloos stellen de plek aan je voor en vertellen wat de bedoeling ervan is. Maak nu (gratis) een account aan op AitGforum.nl en wees welkom om mee te kletsen! Over All i...2025-01-2103 min
Over taal gesprokenIk loef het! De taal van de TikTok-generatieVoor de nieuwste trends moet je op TikTok zijn, ook voor de nieuwste taaltrends. Daarover praten we in deze aflevering met Ludmilla Coornstra. Ze is zillennial, chronisch online en redacteur bij het tijdschrift Onze Taal, waarin ze sinds kort ook een rubriek schrijft over de taaltrends op sociale media. Een gesprek tussen een babyboomer, een zillennial en een millennial over generaties, memes, loeven, mandjes doen, gen Z'ers die marketingscripts schrijven en bovenal: breinrot.Meer breinrot:Hoe zat het ook alweer met die generaties?Know Your MemeGen Z'er schrijft marketingscript voor AH Gorredijk (TikTok)2025-01-1335 min
Over taal gesprokenBommeleskonte, deemster en scharrig: vergeetwoorden met Nelleke NoordervlietNelleke Noordervliet is schrijver en publiceert sinds 1987 historische romans, essays, verhalen en columns. Daarnaast is ze ook de 'Beschermvrouwe van het Gezelschap van de Geadopteerde Vergeetwoorden'. We spraken met haar over vergeetwoorden, maar ook over ontbreekwoorden (voor dingen waar nog geen woord voor is) — een geanimeerd gesprek over oude en nieuwe taal.Overigens: het woord diens wordt in de podcast een 'vergeten woord' genoemd, maar dat is het enkel in de betekenis 'van hem' in opsommingen als 'de man zijn zoon en diens dochter'. In de betekenis 'van die persoon', dus als genderneutraal alter...2024-12-2339 min
Vroeg!20-12 Hoe Het Glazen Huis van 3FM een radio instituut werdHet zijn de dagen voor kerst, en dat betekent traditiegetrouw dat 3FM Serious Request weer in volle gang is. Afgelopen woensdag ging de deur achter 3FM dj’s Barend van Deelen, Sophie Hijlkema en Wijnand Speelman op slot. Dit jaar halen zij geld op voor Metakids. 3FM Serious Request is inmiddels een instituut op de Nederlandse radio te noemen. Maar wat komt er allemaal bij de organisatie kijken, en hoe is het van idee naar gigantische actie gegroeid? te gast: Ben Houdijk Serious Request pionier en fotograaf, Menno de Boer zender manager 3FM, Sophie Hijlkema DJ in Het Glazen Hui...2024-12-2050 min
Over taal gesprokenHet Papiaments: je armen, je benen en je hoofd — met Marta DijkhoffHet Papiaments is de moedertaal van de meeste inwoners van Aruba, Bonaire en Curaçao. Maar wat weten we verder eigenlijk van de taal? Hoe is deze creooltaal ontstaan? Hoe is de verhouding met het Nederlands, dat ook een officiële taal is op de drie eilanden? En hoe zit het met die talen in het onderwijs? In deze aflevering gaan we in gesprek met taalkundige duizendpoot Marta Dijkhoff over het belang van het goed beheersen van je thuistaal, de groeiende belangstelling voor het Papiaments, identiteit, literatuur, de situatie in het onderwijs en de onderlinge samenwerking.Fragment: Ty...2024-11-2543 min
Kroniek KunstgeschiedenisVrouwelijke verzamelaars: Helene SchemelHelene Schemel (1850–1907), een in Berlijn opgeleide pianist en zangeres, verhuisde naar Den Haag voor haar huwelijk met de Nederlandse schilder Adolphe Artz. Na diens overlijden, in 1890, ontpopte zij zich als kunsthandelaar, uiteindelijk onder de naam Maison Artz. Hoe zij dat heeft aangepakt vertelt Evelien de Visser, conservator negentiende-eeuwse kunst bij het RKD. Deze aflevering sluit aan bij het project De Andere Helft. Presentatie en productie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Throughput’ en ‘The Bust at Dawn’ van Blue Dot Sessions. 2024-11-1939 min
Waar komt pindakaas vandaan?Scheldwoorden: labbekak, smeerlap, hufter, flapdrol, uilskuiken, lapzwans & halvezoolStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Schelden doen we in Nederland het liefst met ziektes en geslachtsdelen. Maar vroeger ging dat heel anders. In de veertiende en vijftiende eeuw hadden we het bijvoorbeeld over een dronken rog , een keytijf, een gabby, een gapert, een blaescake, of een ribaut. Die laatste was wel een van de ergste. Als je deze middeleeuwse scheldwoorden vergelijkt met tyfushond of teringlijer, of nieuwere varianten met het k-woord, zijn het eigenlijk best gezellige woorden. Blaaskaak kennen we trouwens nu nog steeds wel, maar het klinkt erg ouderwets. Net...2024-11-1309 minWaar komt pindakaas vandaan?Nepvissen: walvis, tentharing, bakvis, inktvis, kibbeling en zeemeerminStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Wat hebben de walvis, de tentharing en de bakvis gemeen? Het zijn allemaal vissen, die geen vissen zijn. Een walvis is namelijk een zoogdier, een tentharing stop je in de grond en een bakvis is een giechelende puber. En zo zijn er nog wel een paar, want: is de inktvis wel een vis, hoe ziet levende kibbeling eruit en waar komt de naam zeemeermin eigenlijk vandaan?'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het G...2024-11-0608 minWaar komt pindakaas vandaan?Muziekwoorden: rock 'n roll, boogiewoogie, muzak en smartlapStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Muziek is overal: in de kroeg, in de supermarkt, in de sportschool, in de auto of op je werk. Kortom, niet weg te denken uit ons leven. Maar de woorden voor muziek gebruiken we zonder erbij na te denken, en dat terwijl er zoveel leuke en interessante muziekwoorden zijn! Denk maar aan bluegrass, blues, rock 'n roll of boogiewoogie. Maar ook woorden als smartlap, schlager en muzak. En wat dacht je van het woord muziek zelf?'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast v...2024-10-3012 minWaar komt pindakaas vandaan?Gebak: arretjescake, appelmeisje en spekkoekStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Appeltaart is ongetwijfeld het bekendste gebak in Nederland en voor wafels ga je naar België. Maar er is oneindig veel meer aan koek- en taartsoorten, soms ook met een gekke naam. Wat denk je bijvoorbeeld van arretjescake, appelmeisje of spekkoek? 'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten, Raymond Noë en Frieda Steurs. Concept & productie: Laura van Eerten. Titelmuziek: Michel van der Zanden. Achtergrondmuziek: 'Festering' van Blue Dot...2024-10-2307 minWaar komt pindakaas vandaan?Drankjes: cappuccino, radler & cocktailsStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)De bekendste koffievariant die gemaakt wordt op basis van espresso, is de cappuccino. In de lage landen drinken we cappuccino de hele dag door, maar in Italië kun je het beter niet bestellen na twaalven. Italianen drinken deze koffie namelijk alleen in de ochtend. Aan een radler zitten iets minder strikte regels, maar zo’n verfrissend drankje doet het het beste aan het einde van de middag. En later op de avond is het tijd voor iets sterkers, een cocktail bijvoorbeeld zoals een mojito of een por...2024-10-1608 minWaar komt pindakaas vandaan?Dagen van de week: schijnt de zon op zondag en zijn we vrij op vrijdag?Stuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)In de dagen van de week zitten allemaal herkenbare woorden: zon in zondag, maan in maandag, vrij in vrijdag…Maar hoe komen we eigenlijk aan die namen? Schijnt de zon op zondag, de maan op maandag, en zijn we vrij op vrijdag? Best raar toch…En wat is dan een dins, een woens en een zater? Luister deze aflevering en het wordt allemaal duidelijk!'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal...2024-10-0908 minWaar komt pindakaas vandaan?Dierennamen: eekhoorn, nijlpaard, luipaard, pissebed, antilopeStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Het dierenrijk barst van de bijzondere dieren, met al even bijzondere namen. Neem, een nijlpaard. Is dat een paard, uit de rivier de Nijl? Een luipaard lijkt trouwens ook helemaal niet op een paard, en lui is het beest ook niet! Wat dacht je van de naam antilope? Dat is een slank hoefdier dat juist heel veel loopt, niks ‘anti’ en ‘lopen’ aan toch? Heeft een eekhoorn iets te maken met het Engelse woord voor eikel? En een pissebed, pist die echt in bed?'Waar ko...2024-10-0210 minWaar komt pindakaas vandaan?Verstopte vogels: slavink, snipverkouden en eksteroogStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Je kunt een slavink eten, snipverkouden zijn of een eksteroog hebben. Dit lijkt een willekeurig samenraapsel van woorden, maar als je goed luistert hoor je er allemaal vogels in. Namelijk een klein zangvogeltje, de vink in slavink, een steltloper met een lange, dunne snavel, de snip in snipverkouden, en de bekende zwart-witte vogel met blauwe glans over de veren: de ekster in eksteroog. Wat doen die verstopte vogels daar precies? Ze lijken op het eerste gezicht niet echt iets te maken te hebben met een stukje...2024-09-2807 minWaar komt pindakaas vandaan?Sportwoorden: marathon, steeplechase, estafette, wielrennenStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Waarom heet de marathon ‘marathon’? Wat is 'steeplechase' voor gekke naam? Waar komt het woord 'estafette' eigenlijk vandaan? En hoezo heet het 'wielrennen'? Er wordt toch gefietst en niet gerend?Deze aflevering is een voorproefje van het derde seizoen van de podcast. Vanaf 28 september verschijnen 8 nieuwe afleveringen. Tot dan!'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Titelm...2024-08-0107 min
Over taal gesprokenOver taal gesproken & Meneer Van Dale: een kijkje achter de schermenIn deze speciale zomeraflevering praten we met Jaap Parqui, alias Meneer Van Dale, van de gelijknamige podcast. Overdag is Jaap uitgever bij Van Dale, en we spraken hem over zijn werk daar, hoe het is en hoe het was. Maar hij ondervraagt ons ook - over ons werk bij het Instituut voor de Nederlandse Taal en het Genootschap Onze Taal. En verder hebben we het natuurlijk over onze andere gezamenlijke interesse: het podcasten. Een aflevering die anders is dan anders — maar minstens zo leuk!Meer lezen / luisteren:Luister de Meneer Van Dale PodcastWebsite van On...2024-07-3042 minOver taal gesprokenDe uitspraak van de R — met Koen SebregtsGeen klank is zo variabel als de r. Je hebt de (rollende) tongpunt-r, de huig-r en de Gooise, of beter gezegd, randstad-r. Maar dan heb je ook nog de typisch Haagse r, en soms valt de r helemaal weg. Hoeveel r-en zijn er eigenlijk?Koen Sebregts deed onderzoek naar de klank, en in deze aflevering spreken we hem over hoe het kan dat er zoveel r-en zijn, of er ooit maar één r was en of de Gooise r ook echt uit het Gooi komt? Luisterrrrrren maarrrrrrrrr!FragmentenVeilig leren Lezen - Le...2024-07-0839 minOver taal gesprokenDe kunst van het vertalen — met Paula StevensVertalen is een anoniem beroep — maar ook een zeer intensieve bezigheid, en hondsmoeilijk bovendien. Denk bijvoorbeeld maar aan alle taal- en cultuurverschillen waar je een oplossing voor moet zien te vinden. En hoe ga je om met onvertaalbare woorden en woordgrapjes, en hoe breng je de stijl van een auteur zo goed mogelijk over? We praten met Paula Stevens over de 5 miljoen soorten Noors, over troosteten en over waarom de Nederlandse vertalingen altijd 10% langer zijn. Paula Stevens is literair vertaler Noors-Nederlands en winnaar van de belangrijkste vertaalprijs van het Nederlandse-taalgebied: de Martinus Nijhoff Vertaalprijs. Een podca...2024-06-1040 min
Militaire Geschiedenis van NederlandEen catastrofaal infernoHet is een van de
bekendste zeeslagen uit de Nederlandse militaire geschiedenis: de Slag in de Javazee.
De laatste strohalm van de geallieerden om de Japanse opmars een halt toe te
roepen. Tevergeefs.
De zeeslag speelt een grote rol
in de nationale mythevorming van de Tweede Wereldoorlog. Hoe het kleine,
dappere Nederland het opneemt tegen grootmacht en slechterik Japan. David tegen
Goliath.
Een van de Nederlanders die de Slag in de
Javazee van heel dichtbij meemaakt in Johan Geneuglijk. In deze aflevering doet
hij zelf zijn verhaal.2024-06-1028 minOver taal gesprokenEtymologie — waar komen onze woorden vandaan?Bij etymologie gaat het vaak over leenwoorden — woorden die we overnemen uit andere talen —, maar een belangrijk deel van onze woordenschat bestaat uit erfwoorden. Dat zijn woorden die er altijd al waren, maar die door de vele eeuwen heen wel aanzienlijk veranderd zijn. En precies die woorden vormen het interessegebied van Yoïn van Spijk. We spraken met hem over hoe woorden veranderen, en over de voorouders van het Nederlands: het proto-Germaans en het proto-Indo-Europees, en ook over hoe we eigenlijk kunnen weten hoe die talen in elkaar zaten. Behalve Yoïn komt ook Nicoline van der Sijs nog even a...2024-04-2938 min
Militaire Geschiedenis van NederlandNo Pasarán!
In vreemde krijgsdienst gaan. Honderden Nederlanders doen
het in de jaren ‘30. Zij kiezen er voor naar Spanje af te reizen om daar de
wapens op te pakken tegen het fascisme. Wie zijn deze Nederlandse
vrijwilligers?
Je luistert naar Militaire Geschiedenis van Nederland, een
podcast van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. Met vandaag een
aflevering over Nederlandse vrijwilligers tijdens de Spaanse Burgeroorlog.
In de podcastserie Militaire geschiedenis van Nederland
duiken we in het verleden. Van de Tachtigjarige oorlog tot de dag van vandaag.
Het zijn verhalen over moed en wanhoop. Over politieke besluiten en...2024-04-1627 minOver taal gesprokenSuperbrabants jonguh! Nepdialect of nieuwe stijl?Dialecten dreigen te verdwijnen, maar in Brabant is iets bijzonders aan de hand: daar spreken jongeren een nieuwe vorm van dialect, waarin sommige eigenschappen worden uitvergroot. Taalkundige Kristel Doreleijers doet onderzoek naar taalgebruik en identiteit, en verdiepte zich in het nieuwe, Brabantse hyperdialect. En dan vooral in het lidwoordgebruik, waarmee vooral jongeren zich onderscheiden. Is het dialect, nepdialect of eerder jongerentaal? De fragmenten die je hoort zijn afkomstig van:New Kids: Hedde gij zin om te rennen, of wa en ZwembadTikTok TammoZwarte LoonwerkerGetske BoysKoekwaus van RoekOe Brabant EffeSerius, Lekker Brabants pratenWe hebben un clubkse opgerichtMeer...2024-03-2540 min
Militaire Geschiedenis van NederlandHete strijd in de Koude OorlogDe vergeten oorlog.
Duizenden mannen pakken vrijwillig de wapens op. En dat allemaal om de strijd
aan te gaan met het rode gevaar.
In deze aflevering van Militaire geschiedenis van Nederland hebben we
het over de Nederlandse bijdrage aan de Korea-oorlog. Deze inzet bestaat uit maritieme
steun en uit het Nederlands Detachement Verenigde Naties, ofwel, het NDVN. Dit zijn jonge
mannen die zich vrijwillig aanmelden om de strijd in Korea aan te gaan. Militaire Geschiedenis van Nederland is een productie van het Nederlands Instituut voor Militaire Geschiedenis en Het Podcastkantoor. Deze aflevering is...2024-03-0527 minOver taal gesprokenStem op Over taal gesproken voor een Language Industry Award!Goed nieuws! Over taal gesproken is genomineerd voor een Language Industry Award (LIA) in de categorie 'beste taalproject'. Stem je op ons? Dat zouden we heel leuk vinden! Dankjewel!Stem hier: https://www.languageindustryawards.eu/nominaties-2023/Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com2024-02-2900 minWaar komt pindakaas vandaan?Oproep voor seizoen 3Stuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Waar komt pindakaas vandaan? is een serie over de verrassende herkomst van alledaagse woorden. Voor seizoen 3 zijn we op zoek naar woorden waarvan jij graag wil weten waar ze vandaan komen. Heb je een tip? Mail dan naar laura.vaneerten@ivdnt.org.Luister ook eens naar Over taal gesproken, de podcast die we samen met Onze Taal maken.2024-02-0600 minOver taal gesprokenHet taaljaar 2023 met Kees van der ZwanIn deze aflevering kijken we terug op het afgelopen taaljaar: wat waren de ontwikkelingen, wie zijn ons ontvallen, en wat waren de woorden van dit jaar? Onze deskundige gast daarbij is Kees van der Zwan, tot voor kort hoofdredacteur van het taaltijdschrift Onze Taal. En behalve naar het voorbije jaar, kijken we ook naar de afgelopen dértig jaar — de periode dat Van der Zwan aan Onze Taal verbonden was. Wat is er allemaal veranderd in die jaren, en wat juist niet?De fragmenten zijn afkomstig uit de podcast De Online Sisterhood, het tv-programma Even Tot Hier, Beel...2023-12-2751 minOver taal gesprokenNederlands studeren in Italië - 60 jaar neerlandistiek in TriëstTriëst is een van de vijf Italiaanse steden waar je Nederlands kunt studeren. De opleiding, die vooral tolken en vertalers aflevert, bestaat zestig jaar — en dat was reden om te spreken met drie mensen die er meer van weten: Paola Gentile, hoofd van de opleiding, Frieda Steurs, die nauw betrokken was bij een uitwisselingsproject tussen de universiteiten van Triëst en Leuven, en Alessandro Colagiovanni, een veelgevraagde tolk-vertaler, die in Triëst afstudeerde. Een gesprek over de opleiding zelf en over de beroepsmogelijkheden — maar ook over de vraag waarom Italianen Nederlands willen studeren, een taal waar veel Italianen het nut n...2023-12-1145 minOver taal gesprokenWaterige compromissen — en andere taal van de politiekHoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang van een goeie grap op zijn tijd, over wat Rutte zo'n goede debater maakt, en over hoe zijn opvolgers in de politieke arena - Yesilgöz, Timmermans, Omtzigt, Van der Plas - het doen, qua taal. Met in de bijrollen Barack Obama, Jesse Klaver, Lodewijk Asscher en Dries va...2023-11-1033 minOver taal gesprokenHoe vangen we geur in woorden? Een gesprek met Caro VerbeekWaarom is het zo lastig om geuren goed te omschrijven? Hadden we vroeger meer woorden voor geur? Kun je met meer geurwoorden beter over geur praten? En hoe belangrijk is het om over geur te (kunnen) praten? We spreken erover met kunst- en geurhistorica Caro Verbeek. Een odoresk gesprek over geurwoorden, geurindelingen en geurhistorie, over de Maleisische Jahai die veel nauwkeuriger over geuren kunnen praten dan wij, over het verband tussen geur en gezondheid, en over pomanders, loddereindoosjes, en parfumorgels en stankconcerten van de Italiaanse futuristen.Meer lezenHet boek Neuswijzer. Geuratlas van de...2023-10-2341 minAll in the Game | BNRDe wereldkampioenen Counter-Strike vragen hier erkenning voor e-sportsZe zijn officieel de beste Counter-Strike-speelsters ter wereld. Want afgelopen maand wonnen Melania 'Gina' Mylioti, Halat ‘Missy’ Naby, Kiara 'Qiyarah' Janssen, Naomi 'Nayomy' Janssen en Luna 'ManeschijnX' Mila het WK in Roemenië als Nederlands vrouwenteam. Hoe ervoeren ze dat, en hoe kijken zij naar de perceptie van hun (e-)sport? In deze aflevering hebben we Melania 'Gina' Mylioti en Halat ‘Missy’ Naby te gast, om te praten over Counter-Strike: Global Offensive én het recent uitgerolde Counter-Strike 2, het leven als e-sportsatleten en hoe het IOC en NOC*NSF daarvoor meer zouden kunnen (en moeten?) doen. Wat speelt er...2023-10-1939 minOver taal gesprokenGrammatica en gevoel. Een gesprek met Ronny BoogaartHoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken - ze zijn niet 'af' -, maar toch begrijpt iedereen wat je ermee bedoelt. Die 'grammatica van het gevoel' is een van de onderzoeksgebieden van taalkundige en docent Ronny Boogaart, die zich vooral bezighoudt met de sturende kracht van taal in...2023-10-0241 min
BeursTalkCisco's overname van Splunk prima voor beleggers!Cisco, maker van netwerkapparatuur, heeft een prima zet gedaan met de overname van softwaremaker Splunk. "Cisco dreigde een dinosaurus te worden, maar koopt nu een bedrijf met stabiele, terugkerende omzetten", zegt Marc Langeveld van Econopolis. Het maakt Cisco een steviger bedrijf. Wim Zwanenburg van Stroeve Lemberger kan de overname ook wel waarderen. "Ik ben heel erg overtuigd van AI en cyber security, dat is een duurzame trend. Een prima aanvulling op wat Cisco nu al aanbiedt."Hoewel de beurs het lastig heeft de laatste weken, zijn beide experts toch niet zo somber over de nabije toekomst. Marc...2023-09-221h 15
Bram de PodcastHoe komen we uit de shit? (met Thomas Oudman)Stikstof houdt ons land in zijn greep. Onzekerheid voor boeren, bouwprojecten die stilliggen. Wat zijn perspectieven om uit de impasse te komen? Landbouw behoort tot het hart van de Nederlandse cultuur. Een al te instrumentele blik op productie en economisch gewin heeft natuur en landbouw echter van elkaar losgemaakt. Met alle gevolgen van dien. Kunstmatige mest en overproductie blijkt schadelijk voor landbouw en onszelf. De bodem is verslechtert, de waterkwaliteit daalt. Het stikstofprobleem gaat ons allemaal aan.In een nieuw boek voor De Correspondent bestudeert Thomas Oudman het probleem e...2023-07-281h 15Over taal gesprokenSwipen voor een kwarrel: de taal van online datingSinds we online daten (sinds bijna dertig jaar alweer) is het Nederlands verrijkt met woorden als swipen, ghosten, gaslighten, wokefishen, benchen, doordaten, prela, ignorela, appaire, bambiseks, poema, fuckboy, beer, sugardaddy en nog vele, vele andere. We spreken erover met Milou Andree, poema en samensteller van het Datingwoordenboekje van het Instituut voor de Nederlandse Taal.Doe je mee aan ons luisteronderzoek? Dat kan hier.Lees alle woorden terug in het DatingwoordenboekjeLees het artikel van Milou over datingtaal: Kittenfishing, prela en quarantinderen. De taal van daten en alles daaromheenLuister de (gestopte) podcast DatevermaakLuister De liefde van n...2023-07-1831 min
Kitty Koelemeijer PodcastEppo van Nispen tot Sevenaer: Media voor de Eeuwigheid, Digitalisering en AI - Kitty Koelemeijer Podcast #42"Als je niet weet waar je naartoe moet, kijk dan naar waar je vandaan komt." Eppo van Nispen tot Sevenaer is directeur van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, hèt mediacultuur instituut van Nederland met de op een na grootste audiovisuele data-collectie van de wereld. Eppo is tevens voorzitter van de werkgroep Cultuur en Media van de Nederlandse AI Coalitie. Hij begon zijn carrière als maker van televisieprogramma's, heeft veel, zo niet alle, facetten van het mediavak gezien en presenteert zichzelf regelmatig als "uw archivaris", compleet met stofjas. Ontdek de inzichten van Eppo over onder andere me...2023-07-1453 minOver taal gesprokenSmous en het n-woord: taalhistoricus Ewoud Sanders over het schrappen van beledigende woordenMoet je het n-woord en woorden als smous uit het woordenboek schrappen? En uit historische uitgaven? En uit ons dagelijks taalgebruik? We praten erover met taalhistoricus Ewoud Sanders, die onlangs het boek Het n-woord publiceerde, over de geschiedenis van deze beladen term. En we spreken met Peggy Bouva, die in de podcast 'De plantage van onze voorouders' onderzoek deed naar het slavernijverleden van haar familie, over wat het n-woord voor haar betekent. • Ewoud Sanders is taalhistoricus en publiceerde zo'n vijftig boeken over taal. • Peggy Bouva maakte met Maartje Duin de podcast ‘De plantage van onze voorouders’, waarin z...2023-07-0339 minBram de PodcastHoe komen we uit het zorginfarct? (met Lynn Berger)We horen vaak dat landen jaloers zijn op het Nederlandse zorgstelsel. Dat mag zo zijn, toch loopt de zorg hier vast. Er wordt zelfs gesproken van een zorginfarct. Het is een urgent probleem, want niemand kan zonder zorg. De mens is een zorgbehoeftig, maar - thank God - ook een zorgzaam wezen. Dat is het vertrekpunt van Lynn Berger die voor De Correspondent een boek heeft geschreven over zorg waarin ze een betere kijk op de mens verkent. Allard en André spreken haar in deze aflevering om de crisis in de zorg te bestuderen en uiteindelijk perspectieven te verkennen d...2023-06-3044 min
Radio voor Jong NederlandFries en StellingwerfsIn het najaar van 2022 bracht Tsead ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie' uit. Die aanleiding was voor een serie luistermiddagen in het Vredeskerkje van Bergen aan Zee. Op zondag 23 april 2023 was de eerste editie van ‘Reis door het Nederlands’. ‘Reis door het Nederlands’ voert je in vijf luistermiddagen mee door het Fries en Stellingwerfs, het Sranantongo en Sarnami, het Arabisch van Tunesië en Irak, Gebarentaal en Spoken Word en eindigt in het Hollands van de Westfriezen, Volendammers en Derpers.
In deze podcast kun je mee op reis door het Fries van voormalig dichter des vaderlands Ts...2023-05-041h 06Over taal gesprokenMeertaligheid — goed voor je brein en goed voor de samenlevingOp school, op werk, op straat en soms ook thuis: ons leven wordt steeds meertaliger. Wat zijn daarvan de gevolgen? Raken we in de war van al die talen, of is het juist goed voor ons? Goed voor ons brein, goed voor de economie, goed voor de samenleving? We spreken erover met taalkundige Anne-Mieke Thieme, die momenteel onderzoek doet naar taalgebruik tussen kinderen in de kinderopvang (want ja, ook daar wordt alles steeds meertaliger).Meer lezen/luisteren• Over Anne-Mieke Thieme• Over project MIND• Over meertaligheid in de klas• Over luistertaal• Dr...2023-04-2435 minOver taal gesprokenChatGPT: een hallucinerende babbelaarOpeens was het er, en nu al niet meer weg te denken: ChatGPT, een geavanceerde chatbot die alles lijkt te kunnen als het om schrijven en vertalen gaat. In deze aflevering spreken we drie deskundigen over wat ChatGPT allemaal kan, wat het (nog) niet kan, en wat het nog gaat kunnen. En we vroegen hen wat de gevaren zijn van zo'n geavanceerde 'hallucinerende babbelaar' — want nadelen zijn er zeker ook. Ten slotte spreken we ook nog met iemand die ChatGPT al volkomen in haar werkproces heeft opgenomen, en die nu al niet meer zonder kan ... Meer le...2023-03-2745 min
Nieuwe InstituutOntwerpers in het archief: Bonne Reijn over Mien RuysIn de podcast ‘Ontwerpers in het archief’ gaan medewerkers van de afdeling Collectie van het Nieuwe Instituut samen met hedendaagse ontwerpers op onderzoek in de Rijkscollectie voor Nederlandse architectuur en stedenbouw. Welke verhalen liggen er verborgen en hoe inspireren ontwerpers van vroeger hun vakgenoten van vandaag? In deze aflevering neemt collectiebeheerder Emily Wijns de modeontwerper Bonne Reijn mee het depot in. Daar dragen haar collega’s sinds kort jassen die Bonne speciaal voor hen heeft gemaakt én er ligt werk van zijn beroemde oudtante, de tuinarchitect Mien Ruys.
Lees hier meer:
nieuweinstituut.nl/articles/ontwerpers-archief-bonne-reijn-mien-ruys
2023-03-2318 min
Nieuwe InstituutOntwerpers in het archief: Bonne Reijn over Mien RuysIn de podcast ‘Ontwerpers in het archief’ gaan medewerkers van de afdeling Collectie van het Nieuwe Instituut samen met hedendaagse ontwerpers op onderzoek in de Rijkscollectie voor Nederlandse architectuur en stedenbouw. Welke verhalen liggen er verborgen en hoe inspireren ontwerpers van vroeger hun vakgenoten van vandaag? In deze aflevering neemt collectiebeheerder Emily Wijns de modeontwerper Bonne Reijn mee het depot in. Daar dragen haar collega’s sinds kort jassen die Bonne speciaal voor hen heeft gemaakt én er ligt werk van zijn beroemde oudtante, de tuinarchitect Mien Ruys.
Lees hier meer:
nieuweinstituut.nl/articles/ontwerpers-archief-bonne-reijn-mien-ruys
2023-03-2318 minOver taal gesprokenWat zegt je naam over jou?Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, en over hoe ouders vooral in de eigen kring de namen voor hun kinderen vinden. En over de 'Regel van Bloothooft', die bepaalt hoe lang namen meegaan. Want hoe lang staat Emma nog op 1? En wat is de invloed van Max Verstappen en het koningshuis op onze voornamen? Je hoort het in de...2023-02-2736 minOver taal gesprokenDe groetende koe: Leonie Cornips over de 'animal turn' in de taalkundeOnderzoek naar dierentaal: lange tijd een no-go in de taalkunde, maar langzaam lijkt daar nu verandering in te komen. In deze aflevering spreken we Leonie Cornips, van huis uit taalkundige en sociolinguïst. Ze verdiende haar sporen in de taalkunde met onderzoek naar vormen van nieuw Nederlands, taalgebruik onder jongeren, hoe kinderen talen leren en taalcultuur in Limburg. Haar nieuwste onderzoek richt zich op dierentaal. Leonie vertelt over de geschiedenis van onderzoek naar dierentaal, wat taalideologieën zijn en hoe die ons denken over taal beïnvloeden, hoe koeien 'gesprekken' kunnen openen en hoe we de dieren vroeger waarschijnlijk bet...2022-12-2242 minOver taal gesprokenHoe intelligent is Google Translate nu echt?Een vraag die ons al vanaf het begin van het computertijdperk bezighoudt: 'Gaat de computer ooit taal gebruiken zoals mensen dat doen?' Spreken, schrijven, vertalen? In deze aflevering spreken we taaltechnoloog Vincent Vandeghinste over hoe het automatisch vertalen ('machine translation') van teksten precies werkt, wat taalmodellen en neurale netwerken zijn, en hoe de taaltechnologie zich de afgelopen decennia ontwikkeld heeft. Van koude-oorlogsmachinerie tot de nieuwste technieken (die steeds over vijf jaar worden verwacht).Fragmenten: The Thinking Machine (Artificial Intelligence in the 1960s), trailer van The Imitation Game, item Omroep Gelderland: Schrijvers straks werkloos? Meer...2022-11-2133 min
Waar komt pindakaas vandaan?Hoe letterlijk is het woord 'letterlijk'?Stuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Hoe letterlijk is het woord 'letterlijk'? Speciaal voor Letterlijk Leiden, een festivalmaand in de stad Leiden die draait om taal en literatuur, presenteert het Instituut voor de Nederlandse Taal een extra aflevering van ‘Waar komt pindakaas vandaan?’ Een podcast over de herkomst van alledaagse woorden. Aan het woord in deze aflevering: Nicoline van der Sijs en Vivien Waszink.Quotes 'letterlijk':De liefde van nu - De kunst van het daten zonder verwachtingen (3.28)De Online Sisterhood - De balans tussen yogabroeken en designerbags (4.44, 6.47, 8.00)...2022-11-1605 minOver taal gesprokenWit, woke en het n-woord. Een gesprek met Sibo Kanobana over taal en inclusiviteitOver taal gesproken is terug! In deze eerste aflevering van het tweede seizoen praten we met Sibo Kanobana, taalkundige aan de universiteit van Gent, over inclusieve taal, oftewel taal die niemand buitensluit. Dat is een onderwerp dat nogal leeft de laatste tijd, maar het is ook een nogal veelomvattend onderwerp — en daarom centreren we het gesprek rond drie kernbegrippen die je vaak terughoort in de discussies rond inclusiviteit, namelijk woke, allochtoon en wit als alternatief voor blank. En zwart en het n-woord komen daarbij ook aan de orde. En ook de vraag of je de samenleving kunt sturen door de...2022-09-0550 min
MedicijnCast#13 Desinformatie in coronatijd – met prof. dr. Andrea EversAndrea Evers is hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit Leiden. Tevens is zij als Medical Delta hoogleraar Healthy Society verbonden aan de Universiteit Leiden, TU Delft en Erasmus Universiteit in Rotterdam. In 2019 is ze benoemd als Medical Delta hoogleraar waarbij ze zich inzet voor onderzoek naar een Healthy Society. Als klinisch psycholoog BIG en cognitief gedagstherapeut (VGCT) vertaalt ze de inzichten uit het fundamentele onderzoek tevens naar toepassingen in de praktijk. Ze ontving verschillende prestigieuze onderzoekssubsidies waaronder de Stevinpremie (2019), de hoogte wetenschappelijke onderscheiding voor onderzoek met een maatschappelijke impact. Zij is lid van de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) e...2022-07-2633 minBram de PodcastWaarom zijn excuses voor het slavernijverleden belangrijk? (met Kathleen Ferrier)Het is tegenwoordig een hot topic: collectieve excuses maken voor historisch onrecht. We worden meer dan vroeger geconfronteerd met de zwarte bladzijden van de Nederlandse geschiedenis. Het is de vraag hoe die geschiedenis van bijvoorbeeld het slavernijverleden ook nu nog doorwerkt in onze samenleving. En zijn we ons voldoende bewust daarvan? Wat betekent eigenlijk de schuldvraag van vroeger voor generaties van nu? En zijn excuses dan nodig of richten we ons beter op de urgente vraagstukken van vandaag? In deze aflevering van BRAM leggen Allard en André deze vragen voor aan Kathleen Ferrier, iemand die als geen ander zich juist m...2022-05-0244 minBram de PodcastWat is de toekomst van Nederland in de EU? (met Mathieu Segers)Wat is dat toch altijd met Nederland en Europa. We zitten in de Unie, maar van harte lijkt dat niet altijd te gaan. Hoe zit dat eigenlijk? De Nederlandse houding lijkt er vooral een te zijn van: als het maar genoeg voordeel oplevert. Open grenzen, een munt en een vrije markt. In deze aflevering bespreken Allard en André de geschiedenis van de Europese samenwerking en de toekomst van Nederland in Europa met hoogleraar Europese geschiedenis Mathieu Segers.2022-04-1952 minOver taal gesprokenHet taaljaar 2021In deze laatste aflevering van het eerste seizoen van 'Over taal gesproken' blikken we terug op het afgelopen taaljaar. We doen dat met Erik Dams en Marc van Oostendorp, samen de redactie van de nieuwsbrief Taalpost. We hebben het over hoe talen elkaar beïnvloeden (de belangrijkste reden van taalverandering), over de boeiende ontwikkelingen als het gaat over gender en taal, en over waar het heengaat met het dialect. Verder praten we over de opvallende hausse in de Nederlandstalige popmuziek, over taalpodcasts, over de leukste artikelen in het tijdschrift Onze Taal, en over — hoe kan het anders in de laat...2021-12-211h 13Over taal gesprokenBonus: exclusief reisadvies van TaalpostIn deze bonusaflevering van 'Over taal gesproken' bij 'Het taaljaar 2021' geeft Taalpostbode Erik Dams exclusief reisadvies voor wie komende periode graag de deur uit wil in Nederland en België. Maak bijvoorbeeld een muurgedichtenwandeling in Leiden, volg de rare straatnamenroute in Enkhuizen of ga naar Ninove voor een Nutteloze Bordenwandeling. Geheel coronaproof!Bekijk ook eens de website https://straatpoezie.nl en het proefschrift van Kila van der Starre. Het geluid van het omroepbericht is van gollamar, via freesound.org.Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (I...2021-12-2105 min
Leest10. Over het Nederlandse liefdeslied in de middeleeuwenVerder terug dan de late 18de eeuw in de podcast met Kevin Absillis en Janneke Weijermars over de vroege literaire Vlaamse Beweging ging LEEST SPREEKT vooralsnog niet, maar vandaag gaan we met plezier terug tot het allerbeginnendste begin van onze literatuur: 'Hebban olla vogala' en alle bewaard gebleven liefdesliederen in het Middelnederlands tot de komst van de rederijkers, ruim driehonderd jaar later. Dat is immers ook de tijdspanne die de Antwerpse mediëvist Frank Willaert bestrijkt in zijn eerder dit jaar verschenen magnum opus Het Nederlandse liefdeslied in de Middeleeuwen. Het boek is door eminente vakgenoten als Frits van O...2021-12-041h 43MedicijnCast#8 MedicijnCast desinformatie in coronatijd - met Agnes KantIn deze aflevering is de directeur van het IVM in gesprek met Agnes Kant over desinformatie in coronatijd.
Sinds 2013 is Agnes Kant directeur van het Bijwerkingencentrum Lareb. Lareb is het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen, waaronder vaccins, én geneesmiddelengebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding. Lareb signaleert risico’s van het gebruik van geneesmiddelen in de dagelijkse praktijk en genereert en verspreidt kennis hierover. Kijk voor meer informatie op www.lareb.nl.
2021-12-0338 minOver taal gesprokenThiu werilt is hiera vilo hardo! Hoe klonk het vroegste Nederlands?Willikumo ana Rottaa! - zo werd je begroet als je in het jaar 1000 de nederzetting Rotta bezocht, op de plek waar nu Rotterdam ligt. Hoe we dat weten? Taalwetenschapper Alex Kerkhof zocht het uit. We spreken met Alex over hoe je de uitspraak van oude talen reconstrueert, zoals de taal van Rotta — maar ook de taal van Johan de Witt en die van Rembrandt komen voorbij. Bovendien hebben we het over het alleroudste Nederlands (en nee, dat is niet 'Hebban olla vogala'), en over de taal die ooit tot in Brugge gesproken werd: het Fries.Meer weten? Ga...2021-11-2933 min
de Kantelcast#27 Rokus draagt voor over Neologisme, een Blauwtje Lopen en Afgeserveerd WordenEen neologisme of nieuwvorming is een willekeurig, nieuw woord in een gegeven taal. Meer specifiek verwijst de term naar nieuwe inhoudswoorden. De term wordt niet gebruikt voor een nieuwe woordgroep, of voor andere, nieuwe syntactische elementen in een gegeven taal. Neologismen in ruime zin worden onderscheiden van neologismen in engere zin:Een neologisme in ruime zin is ieder nieuw woord, of dat nu als bestaand leenwoord aan een andere taal is ontleend, dan wel geheel nieuw is. Het Instituut voor Nederlandse Lexicologie bijvoorbeeld hanteert deze definitie van het begrip neologisme; het rekent alle nieuwe woorden tot de neologismen...2021-11-2707 minWaar komt pindakaas vandaan?Fruit: grapefruit/pompelmoes, klokhuis, kiwi, zeevruchtenStuur ons een bericht! (laat je e-mail achter voor een reactie)Heb je er weleens over nagedacht waarom 'grape' (druif) in het woord 'grapefruit' zit? Als je een appel helemaal opeet kom je binnenin het 'klokhuis' tegen. Waar komt dat precies vandaan? Is de 'kiwi' nu een vogel of een vrucht, en zijn 'zeevruchten' ook fruit? Je hoort het in deze laatste aflevering van seizoen twee!Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef. Daarnaast hoor je ook de stem van INT-directeur Frieda...2021-11-1709 min