Shows
Over taal gesprokenVan Tamazight tot straattaal – met Khalid MourighTaalkundige Khalid Mourigh groeide op met het Nederlands — de 'leuke taal' — maar toen hij ouder werd kreeg hij steeds meer belangstelling voor het Tamazight (ook wel bekend als Berbers), de taal van zijn vader en opa. Hij onderzocht het Ghomara-Tamazight in de bergen van de Rif, en kreeg ook steeds meer interesse voor de Berber-cultuur. Terug in Nederland richtte hij zich op de straattaal van jongeren in Gouda, die zzzeg mar zzzo praten. We spraken hem over zijn jeugd, over het Berber en, uiteraard, over straattaal.Voor nu zijn we er even tussenuit, tot na de zomer!We...2025-06-3042 min
Waar komt pindakaas vandaan?Op reis in taal: oproep 'Week van het Nederlands'-specialWaar komt pindakaas vandaan? is een serie over de verrassende herkomst van alledaagse woorden. Voor de ‘Week van het Nederlands’-special in oktober, zijn we op zoek naar woorden die te maken hebben met het thema van dit jaar: op reis in taal. Heb je een tip? Mail dan naar laura.vaneerten@ivdnt.org of laat op Spotify een bericht achter in de comments.Luister ook eens naar Over taal gesproken. De andere podcast die we samen met Onze Taal maken.2025-06-2600 min
Over taal gesprokenLuisteren naar dieren — met Bibi Dumon TakWat zijn 'tot machines gemaakten'? Waarom kwispelt een hond naar links? En wat staat er in de korte briefjes van de wolf? In deze aflevering praten we met Bibi Dumon Tak, schrijfster, dierenambassadeur en nu ook gasthoofdredacteur van het dierentaalnummer van het tijdschrift Onze Taal. Een gesprek over dier-en-taal, over hoe je dieren een stem geeft in kinderboeken, over speciëcisme, en over het loeien van koeien. En over wolven — die door ons niet zo goed begrepen worden.Biografie van Bibi Dumon Tak op WikipediaHet koeienparadijs (2017)De groetende koe, podcastaflevering met Leonie CornipsThemanummer 'Taal en dier' van het tij...2025-05-2635 min
Over taal gesprokenDe taal van het EurovisiesongfestivalWelke talen hoor je allemaal op het Eurovisiesongfestival? Waarom kiezen artiesten voor een bepaalde taal? En wat zie je als je het festival door een taalkundige bril bekijkt? In deze aflevering spreken we met iemand die daar alles van weet, taalkundige en Songfestivalliefhebber Paulette van der Voet. Paulette doet promotieonderzoek aan de universiteit van Umeå in Zweden en zette samen met haar collega's het vak 'Linguistics and the Eurovision Song Contest' op. En verder gaat het uiteraard ook nog over de deelnemers van dit jaar: Red Sebastian (B, zingt in het Engels), KAJ (Z, zingt in het Fi...2025-05-0533 min
Over taal gesprokenHè? Oh! Hmm. Hèhè! De kleine woordjes maken de taal — met Mark DingemanseKleine woorden zoals hè en oh gebruiken we haast ongemerkt, maar ze zorgen er wel voor dat we soepel een gesprek kunnen voeren. Dit soort woordjes viel lang buiten het blikveld van onderzoekers, maar tegenwoordig krijgen ze veel belangstelling (zie ook het Boekenweek-essay van Paulien Cornelisse). Taalkundige Mark Dingemanse doet er onderzoek naar, en volgens hem zijn dit soort woordjes juist het kloppend hart van de taal. We spraken met hem over gesproken vraagtekens, hummende luisteraars, conversatiebeheer, sfeermakers en net-niet-woorden.Gebruikte fragmenten:TEDxAmsterdam Mark Dingemanse: The power of 'huh'Paulien Cornelisse in De Taalstaat van 4 januari 2025Ig N...2025-03-1734 min
Over taal gesprokenKun je een misdaad oplossen door taalonderzoek?Het klinkt spannend: kun je een misdaad oplossen door taalonderzoek? En wat onderzoek je dan precies? In deze aflevering spreken we met een heuse taaldetective, iemand die werkt op het snijvlak van taal en recht: forensisch taalkundige Meike de Boer. Over auteursanalyse, onverstaanbare opnames en dadersprofielen.Gebruikte fragmenten:Nieuwsbericht van Omroep West over de vermissing van OrlandoVoorbeelden uit de misdaadseries Hawaii Five-O en Line of Duty Website van Meike de Boer: https://linguaforensica.com/Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Lau...2025-02-2439 min
Over taal gesprokenIk loef het! De taal van de TikTok-generatieVoor de nieuwste trends moet je op TikTok zijn, ook voor de nieuwste taaltrends. Daarover praten we in deze aflevering met Ludmilla Coornstra. Ze is zillennial, chronisch online en redacteur bij het tijdschrift Onze Taal, waarin ze sinds kort ook een rubriek schrijft over de taaltrends op sociale media. Een gesprek tussen een babyboomer, een zillennial en een millennial over generaties, memes, loeven, mandjes doen, gen Z'ers die marketingscripts schrijven en bovenal: breinrot.Meer breinrot:Hoe zat het ook alweer met die generaties?Know Your MemeGen Z'er schrijft marketingscript voor AH Gorredijk (TikTok)2025-01-1335 min
Over taal gesprokenBommeleskonte, deemster en scharrig: vergeetwoorden met Nelleke NoordervlietNelleke Noordervliet is schrijver en publiceert sinds 1987 historische romans, essays, verhalen en columns. Daarnaast is ze ook de 'Beschermvrouwe van het Gezelschap van de Geadopteerde Vergeetwoorden'. We spraken met haar over vergeetwoorden, maar ook over ontbreekwoorden (voor dingen waar nog geen woord voor is) — een geanimeerd gesprek over oude en nieuwe taal.Overigens: het woord diens wordt in de podcast een 'vergeten woord' genoemd, maar dat is het enkel in de betekenis 'van hem' in opsommingen als 'de man zijn zoon en diens dochter'. In de betekenis 'van die persoon', dus als genderneutraal alter...2024-12-2339 min
Over taal gesprokenHet Papiaments: je armen, je benen en je hoofd — met Marta DijkhoffHet Papiaments is de moedertaal van de meeste inwoners van Aruba, Bonaire en Curaçao. Maar wat weten we verder eigenlijk van de taal? Hoe is deze creooltaal ontstaan? Hoe is de verhouding met het Nederlands, dat ook een officiële taal is op de drie eilanden? En hoe zit het met die talen in het onderwijs? In deze aflevering gaan we in gesprek met taalkundige duizendpoot Marta Dijkhoff over het belang van het goed beheersen van je thuistaal, de groeiende belangstelling voor het Papiaments, identiteit, literatuur, de situatie in het onderwijs en de onderlinge samenwerking.Fragment: Ty...2024-11-2543 min
Waar komt pindakaas vandaan?Scheldwoorden: labbekak, smeerlap, hufter, flapdrol, uilskuiken, lapzwans & halvezoolSchelden doen we in Nederland het liefst met ziektes en geslachtsdelen. Maar vroeger ging dat heel anders. In de veertiende en vijftiende eeuw hadden we het bijvoorbeeld over een dronken rog , een keytijf, een gabby, een gapert, een blaescake, of een ribaut. Die laatste was wel een van de ergste. Als je deze middeleeuwse scheldwoorden vergelijkt met tyfushond of teringlijer, of nieuwere varianten met het k-woord, zijn het eigenlijk best gezellige woorden. Blaaskaak kennen we trouwens nu nog steeds wel, maar het klinkt erg ouderwets. Net als labbekak, smeerlap, hufter, flapdrol, uilskuiken, lapzwans en halvezool. Maar, daar zitten wel...2024-11-1309 minWaar komt pindakaas vandaan?Nepvissen: walvis, tentharing, bakvis, inktvis, kibbeling en zeemeerminWat hebben de walvis, de tentharing en de bakvis gemeen? Het zijn allemaal vissen, die geen vissen zijn. Een walvis is namelijk een zoogdier, een tentharing stop je in de grond en een bakvis is een giechelende puber. En zo zijn er nog wel een paar, want: is de inktvis wel een vis, hoe ziet levende kibbeling eruit en waar komt de naam zeemeermin eigenlijk vandaan?'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten, Raymond Noë en Frieda Steurs. Concept & pr...2024-11-0608 minWaar komt pindakaas vandaan?Muziekwoorden: rock 'n roll, boogiewoogie, muzak en smartlapMuziek is overal: in de kroeg, in de supermarkt, in de sportschool, in de auto of op je werk. Kortom, niet weg te denken uit ons leven. Maar de woorden voor muziek gebruiken we zonder erbij na te denken, en dat terwijl er zoveel leuke en interessante muziekwoorden zijn! Denk maar aan bluegrass, blues, rock 'n roll of boogiewoogie. Maar ook woorden als smartlap, schlager en muzak. En wat dacht je van het woord muziek zelf?'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. P...2024-10-3012 minWaar komt pindakaas vandaan?Gebak: arretjescake, appelmeisje en spekkoekAppeltaart is ongetwijfeld het bekendste gebak in Nederland en voor wafels ga je naar België. Maar er is oneindig veel meer aan koek- en taartsoorten, soms ook met een gekke naam. Wat denk je bijvoorbeeld van arretjescake, appelmeisje of spekkoek? 'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten, Raymond Noë en Frieda Steurs. Concept & productie: Laura van Eerten. Titelmuziek: Michel van der Zanden. Achtergrondmuziek: 'Festering' van Blue Dot Sessions.Lees ook: Arnhemse Meisjes: dankzij Roald Dahl kent de hel...2024-10-2307 minWaar komt pindakaas vandaan?Drankjes: cappuccino, radler & cocktailsDe bekendste koffievariant die gemaakt wordt op basis van espresso, is de cappuccino. In de lage landen drinken we cappuccino de hele dag door, maar in Italië kun je het beter niet bestellen na twaalven. Italianen drinken deze koffie namelijk alleen in de ochtend. Aan een radler zitten iets minder strikte regels, maar zo’n verfrissend drankje doet het het beste aan het einde van de middag. En later op de avond is het tijd voor iets sterkers, een cocktail bijvoorbeeld zoals een mojito of een pornstar martini. Waar komen de namen van die drankjes vandaan?'Waar kom...2024-10-1608 minWaar komt pindakaas vandaan?Dagen van de week: schijnt de zon op zondag en zijn we vrij op vrijdag?In de dagen van de week zitten allemaal herkenbare woorden: zon in zondag, maan in maandag, vrij in vrijdag…Maar hoe komen we eigenlijk aan die namen? Schijnt de zon op zondag, de maan op maandag, en zijn we vrij op vrijdag? Best raar toch…En wat is dan een dins, een woens en een zater? Luister deze aflevering en het wordt allemaal duidelijk!'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten, Raymond Noë en Frieda Steurs. Concept & productie: Laura van Ee...2024-10-0908 minWaar komt pindakaas vandaan?Dierennamen: eekhoorn, nijlpaard, luipaard, pissebed, antilopeHet dierenrijk barst van de bijzondere dieren, met al even bijzondere namen. Neem, een nijlpaard. Is dat een paard, uit de rivier de Nijl? Een luipaard lijkt trouwens ook helemaal niet op een paard, en lui is het beest ook niet! Wat dacht je van de naam antilope? Dat is een slank hoefdier dat juist heel veel loopt, niks ‘anti’ en ‘lopen’ aan toch? Heeft een eekhoorn iets te maken met het Engelse woord voor eikel? En een pissebed, pist die echt in bed?'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederland...2024-10-0210 minWaar komt pindakaas vandaan?Verstopte vogels: slavink, snipverkouden en eksteroogJe kunt een slavink eten, snipverkouden zijn of een eksteroog hebben. Dit lijkt een willekeurig samenraapsel van woorden, maar als je goed luistert hoor je er allemaal vogels in. Namelijk een klein zangvogeltje, de vink in slavink, een steltloper met een lange, dunne snavel, de snip in snipverkouden, en de bekende zwart-witte vogel met blauwe glans over de veren: de ekster in eksteroog. Wat doen die verstopte vogels daar precies? Ze lijken op het eerste gezicht niet echt iets te maken te hebben met een stukje vlees, een verkoudheid of een likdoorn. Of toch wel?'Waar komt p...2024-09-2807 minWaar komt pindakaas vandaan?Sportwoorden: marathon, steeplechase, estafette, wielrennenWaarom heet de marathon ‘marathon’? Wat is 'steeplechase' voor gekke naam? Waar komt het woord 'estafette' eigenlijk vandaan? En hoezo heet het 'wielrennen'? Er wordt toch gefietst en niet gerend?Deze aflevering is een voorproefje van het derde seizoen van de podcast. Vanaf 28 september verschijnen 8 nieuwe afleveringen. Tot dan!'Waar komt pindakaas vandaan?' is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Titelmuziek: Michel van der Zanden. Achtergrondmuziek: Two Pound van Blue Dot Sessions. D...2024-08-0107 min
Over taal gesprokenOver taal gesproken & Meneer Van Dale: een kijkje achter de schermenIn deze speciale zomeraflevering praten we met Jaap Parqui, alias Meneer Van Dale, van de gelijknamige podcast. Overdag is Jaap uitgever bij Van Dale, en we spraken hem over zijn werk daar, hoe het is en hoe het was. Maar hij ondervraagt ons ook - over ons werk bij het Instituut voor de Nederlandse Taal en het Genootschap Onze Taal. En verder hebben we het natuurlijk over onze andere gezamenlijke interesse: het podcasten. Een aflevering die anders is dan anders — maar minstens zo leuk!Meer lezen / luisteren:Luister de Meneer Van Dale PodcastWebsite van On...2024-07-3042 minOver taal gesprokenDe uitspraak van de R — met Koen SebregtsGeen klank is zo variabel als de r. Je hebt de (rollende) tongpunt-r, de huig-r en de Gooise, of beter gezegd, randstad-r. Maar dan heb je ook nog de typisch Haagse r, en soms valt de r helemaal weg. Hoeveel r-en zijn er eigenlijk?Koen Sebregts deed onderzoek naar de klank, en in deze aflevering spreken we hem over hoe het kan dat er zoveel r-en zijn, of er ooit maar één r was en of de Gooise r ook echt uit het Gooi komt? Luisterrrrrren maarrrrrrrrr!FragmentenVeilig leren Lezen - Le...2024-07-0839 minOver taal gesprokenDe kunst van het vertalen — met Paula StevensVertalen is een anoniem beroep — maar ook een zeer intensieve bezigheid, en hondsmoeilijk bovendien. Denk bijvoorbeeld maar aan alle taal- en cultuurverschillen waar je een oplossing voor moet zien te vinden. En hoe ga je om met onvertaalbare woorden en woordgrapjes, en hoe breng je de stijl van een auteur zo goed mogelijk over? We praten met Paula Stevens over de 5 miljoen soorten Noors, over troosteten en over waarom de Nederlandse vertalingen altijd 10% langer zijn. Paula Stevens is literair vertaler Noors-Nederlands en winnaar van de belangrijkste vertaalprijs van het Nederlandse-taalgebied: de Martinus Nijhoff Vertaalprijs. Een podca...2024-06-1040 minOver taal gesprokenEtymologie — waar komen onze woorden vandaan?Bij etymologie gaat het vaak over leenwoorden — woorden die we overnemen uit andere talen —, maar een belangrijk deel van onze woordenschat bestaat uit erfwoorden. Dat zijn woorden die er altijd al waren, maar die door de vele eeuwen heen wel aanzienlijk veranderd zijn. En precies die woorden vormen het interessegebied van Yoïn van Spijk. We spraken met hem over hoe woorden veranderen, en over de voorouders van het Nederlands: het proto-Germaans en het proto-Indo-Europees, en ook over hoe we eigenlijk kunnen weten hoe die talen in elkaar zaten. Behalve Yoïn komt ook Nicoline van der Sijs nog even a...2024-04-2938 minOver taal gesprokenSuperbrabants jonguh! Nepdialect of nieuwe stijl?Dialecten dreigen te verdwijnen, maar in Brabant is iets bijzonders aan de hand: daar spreken jongeren een nieuwe vorm van dialect, waarin sommige eigenschappen worden uitvergroot. Taalkundige Kristel Doreleijers doet onderzoek naar taalgebruik en identiteit, en verdiepte zich in het nieuwe, Brabantse hyperdialect. En dan vooral in het lidwoordgebruik, waarmee vooral jongeren zich onderscheiden. Is het dialect, nepdialect of eerder jongerentaal? De fragmenten die je hoort zijn afkomstig van:New Kids: Hedde gij zin om te rennen, of wa en ZwembadTikTok TammoZwarte LoonwerkerGetske BoysKoekwaus van RoekOe Brabant EffeSerius, Lekker Brabants pratenWe hebben un clubkse opgerichtMeer...2024-03-2540 minOver taal gesprokenStem op Over taal gesproken voor een Language Industry Award!Goed nieuws! Over taal gesproken is genomineerd voor een Language Industry Award (LIA) in de categorie 'beste taalproject'. Stem je op ons? Dat zouden we heel leuk vinden! Dankjewel!Stem hier: https://www.languageindustryawards.eu/nominaties-2023/Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com2024-02-2900 minWaar komt pindakaas vandaan?Oproep voor seizoen 3Waar komt pindakaas vandaan? is een serie over de verrassende herkomst van alledaagse woorden. Voor seizoen 3 zijn we op zoek naar woorden waarvan jij graag wil weten waar ze vandaan komen. Heb je een tip? Mail dan naar laura.vaneerten@ivdnt.org.Luister ook eens naar Over taal gesproken, de podcast die we samen met Onze Taal maken.2024-02-0600 minOver taal gesprokenHet taaljaar 2023 met Kees van der ZwanIn deze aflevering kijken we terug op het afgelopen taaljaar: wat waren de ontwikkelingen, wie zijn ons ontvallen, en wat waren de woorden van dit jaar? Onze deskundige gast daarbij is Kees van der Zwan, tot voor kort hoofdredacteur van het taaltijdschrift Onze Taal. En behalve naar het voorbije jaar, kijken we ook naar de afgelopen dértig jaar — de periode dat Van der Zwan aan Onze Taal verbonden was. Wat is er allemaal veranderd in die jaren, en wat juist niet?De fragmenten zijn afkomstig uit de podcast De Online Sisterhood, het tv-programma Even Tot Hier, Beel...2023-12-2751 minOver taal gesprokenNederlands studeren in Italië - 60 jaar neerlandistiek in TriëstTriëst is een van de vijf Italiaanse steden waar je Nederlands kunt studeren. De opleiding, die vooral tolken en vertalers aflevert, bestaat zestig jaar — en dat was reden om te spreken met drie mensen die er meer van weten: Paola Gentile, hoofd van de opleiding, Frieda Steurs, die nauw betrokken was bij een uitwisselingsproject tussen de universiteiten van Triëst en Leuven, en Alessandro Colagiovanni, een veelgevraagde tolk-vertaler, die in Triëst afstudeerde. Een gesprek over de opleiding zelf en over de beroepsmogelijkheden — maar ook over de vraag waarom Italianen Nederlands willen studeren, een taal waar veel Italianen het nut n...2023-12-1145 minOver taal gesprokenWaterige compromissen — en andere taal van de politiekHoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang van een goeie grap op zijn tijd, over wat Rutte zo'n goede debater maakt, en over hoe zijn opvolgers in de politieke arena - Yesilgöz, Timmermans, Omtzigt, Van der Plas - het doen, qua taal. Met in de bijrollen Barack Obama, Jesse Klaver, Lodewijk Asscher en Dries va...2023-11-1033 minOver taal gesprokenHoe vangen we geur in woorden? Een gesprek met Caro VerbeekWaarom is het zo lastig om geuren goed te omschrijven? Hadden we vroeger meer woorden voor geur? Kun je met meer geurwoorden beter over geur praten? En hoe belangrijk is het om over geur te (kunnen) praten? We spreken erover met kunst- en geurhistorica Caro Verbeek. Een odoresk gesprek over geurwoorden, geurindelingen en geurhistorie, over de Maleisische Jahai die veel nauwkeuriger over geuren kunnen praten dan wij, over het verband tussen geur en gezondheid, en over pomanders, loddereindoosjes, en parfumorgels en stankconcerten van de Italiaanse futuristen.Meer lezenHet boek Neuswijzer. Geuratlas van de...2023-10-2341 minOver taal gesprokenGrammatica en gevoel. Een gesprek met Ronny BoogaartHoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken - ze zijn niet 'af' -, maar toch begrijpt iedereen wat je ermee bedoelt. Die 'grammatica van het gevoel' is een van de onderzoeksgebieden van taalkundige en docent Ronny Boogaart, die zich vooral bezighoudt met de sturende kracht van taal in...2023-10-0241 minOver taal gesprokenSwipen voor een kwarrel: de taal van online datingSinds we online daten (sinds bijna dertig jaar alweer) is het Nederlands verrijkt met woorden als swipen, ghosten, gaslighten, wokefishen, benchen, doordaten, prela, ignorela, appaire, bambiseks, poema, fuckboy, beer, sugardaddy en nog vele, vele andere. We spreken erover met Milou Andree, poema en samensteller van het Datingwoordenboekje van het Instituut voor de Nederlandse Taal.Doe je mee aan ons luisteronderzoek? Dat kan hier.Lees alle woorden terug in het DatingwoordenboekjeLees het artikel van Milou over datingtaal: Kittenfishing, prela en quarantinderen. De taal van daten en alles daaromheenLuister de (gestopte) podcast DatevermaakLuister De liefde van n...2023-07-1831 minOver taal gesprokenSmous en het n-woord: taalhistoricus Ewoud Sanders over het schrappen van beledigende woordenMoet je het n-woord en woorden als smous uit het woordenboek schrappen? En uit historische uitgaven? En uit ons dagelijks taalgebruik? We praten erover met taalhistoricus Ewoud Sanders, die onlangs het boek Het n-woord publiceerde, over de geschiedenis van deze beladen term. En we spreken met Peggy Bouva, die in de podcast 'De plantage van onze voorouders' onderzoek deed naar het slavernijverleden van haar familie, over wat het n-woord voor haar betekent. • Ewoud Sanders is taalhistoricus en publiceerde zo'n vijftig boeken over taal. • Peggy Bouva maakte met Maartje Duin de podcast ‘De plantage van onze voorouders’, waarin z...2023-07-0339 minOver taal gesprokenMeertaligheid — goed voor je brein en goed voor de samenlevingOp school, op werk, op straat en soms ook thuis: ons leven wordt steeds meertaliger. Wat zijn daarvan de gevolgen? Raken we in de war van al die talen, of is het juist goed voor ons? Goed voor ons brein, goed voor de economie, goed voor de samenleving? We spreken erover met taalkundige Anne-Mieke Thieme, die momenteel onderzoek doet naar taalgebruik tussen kinderen in de kinderopvang (want ja, ook daar wordt alles steeds meertaliger).Meer lezen/luisteren• Over Anne-Mieke Thieme• Over project MIND• Over meertaligheid in de klas• Over luistertaal• Dr...2023-04-2435 minOver taal gesprokenChatGPT: een hallucinerende babbelaarOpeens was het er, en nu al niet meer weg te denken: ChatGPT, een geavanceerde chatbot die alles lijkt te kunnen als het om schrijven en vertalen gaat. In deze aflevering spreken we drie deskundigen over wat ChatGPT allemaal kan, wat het (nog) niet kan, en wat het nog gaat kunnen. En we vroegen hen wat de gevaren zijn van zo'n geavanceerde 'hallucinerende babbelaar' — want nadelen zijn er zeker ook. Ten slotte spreken we ook nog met iemand die ChatGPT al volkomen in haar werkproces heeft opgenomen, en die nu al niet meer zonder kan ... Meer le...2023-03-2745 minOver taal gesprokenWat zegt je naam over jou?Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, en over hoe ouders vooral in de eigen kring de namen voor hun kinderen vinden. En over de 'Regel van Bloothooft', die bepaalt hoe lang namen meegaan. Want hoe lang staat Emma nog op 1? En wat is de invloed van Max Verstappen en het koningshuis op onze voornamen? Je hoort het in de...2023-02-2736 minOver taal gesprokenDe groetende koe: Leonie Cornips over de 'animal turn' in de taalkundeOnderzoek naar dierentaal: lange tijd een no-go in de taalkunde, maar langzaam lijkt daar nu verandering in te komen. In deze aflevering spreken we Leonie Cornips, van huis uit taalkundige en sociolinguïst. Ze verdiende haar sporen in de taalkunde met onderzoek naar vormen van nieuw Nederlands, taalgebruik onder jongeren, hoe kinderen talen leren en taalcultuur in Limburg. Haar nieuwste onderzoek richt zich op dierentaal. Leonie vertelt over de geschiedenis van onderzoek naar dierentaal, wat taalideologieën zijn en hoe die ons denken over taal beïnvloeden, hoe koeien 'gesprekken' kunnen openen en hoe we de dieren vroeger waarschijnlijk bet...2022-12-2242 minOver taal gesprokenHoe intelligent is Google Translate nu echt?Een vraag die ons al vanaf het begin van het computertijdperk bezighoudt: 'Gaat de computer ooit taal gebruiken zoals mensen dat doen?' Spreken, schrijven, vertalen? In deze aflevering spreken we taaltechnoloog Vincent Vandeghinste over hoe het automatisch vertalen ('machine translation') van teksten precies werkt, wat taalmodellen en neurale netwerken zijn, en hoe de taaltechnologie zich de afgelopen decennia ontwikkeld heeft. Van koude-oorlogsmachinerie tot de nieuwste technieken (die steeds over vijf jaar worden verwacht).Fragmenten: The Thinking Machine (Artificial Intelligence in the 1960s), trailer van The Imitation Game, item Omroep Gelderland: Schrijvers straks werkloos? Meer...2022-11-2133 min
Waar komt pindakaas vandaan?Hoe letterlijk is het woord 'letterlijk'?Hoe letterlijk is het woord 'letterlijk'? Speciaal voor Letterlijk Leiden, een festivalmaand in de stad Leiden die draait om taal en literatuur, presenteert het Instituut voor de Nederlandse Taal een extra aflevering van ‘Waar komt pindakaas vandaan?’ Een podcast over de herkomst van alledaagse woorden. Aan het woord in deze aflevering: Nicoline van der Sijs en Vivien Waszink.Quotes 'letterlijk':De liefde van nu - De kunst van het daten zonder verwachtingen (3.28)De Online Sisterhood - De balans tussen yogabroeken en designerbags (4.44, 6.47, 8.00)Kleine Meisjes Worden Groot - Goed zijn voor het klimaat is zo duur...2022-11-1605 minOver taal gesprokenWit, woke en het n-woord. Een gesprek met Sibo Kanobana over taal en inclusiviteitOver taal gesproken is terug! In deze eerste aflevering van het tweede seizoen praten we met Sibo Kanobana, taalkundige aan de universiteit van Gent, over inclusieve taal, oftewel taal die niemand buitensluit. Dat is een onderwerp dat nogal leeft de laatste tijd, maar het is ook een nogal veelomvattend onderwerp — en daarom centreren we het gesprek rond drie kernbegrippen die je vaak terughoort in de discussies rond inclusiviteit, namelijk woke, allochtoon en wit als alternatief voor blank. En zwart en het n-woord komen daarbij ook aan de orde. En ook de vraag of je de samenleving kunt sturen door de...2022-09-0550 minOver taal gesprokenHet taaljaar 2021In deze laatste aflevering van het eerste seizoen van 'Over taal gesproken' blikken we terug op het afgelopen taaljaar. We doen dat met Erik Dams en Marc van Oostendorp, samen de redactie van de nieuwsbrief Taalpost. We hebben het over hoe talen elkaar beïnvloeden (de belangrijkste reden van taalverandering), over de boeiende ontwikkelingen als het gaat over gender en taal, en over waar het heengaat met het dialect. Verder praten we over de opvallende hausse in de Nederlandstalige popmuziek, over taalpodcasts, over de leukste artikelen in het tijdschrift Onze Taal, en over — hoe kan het anders in de laat...2021-12-211h 13Over taal gesprokenBonus: exclusief reisadvies van TaalpostIn deze bonusaflevering van 'Over taal gesproken' bij 'Het taaljaar 2021' geeft Taalpostbode Erik Dams exclusief reisadvies voor wie komende periode graag de deur uit wil in Nederland en België. Maak bijvoorbeeld een muurgedichtenwandeling in Leiden, volg de rare straatnamenroute in Enkhuizen of ga naar Ninove voor een Nutteloze Bordenwandeling. Geheel coronaproof!Bekijk ook eens de website https://straatpoezie.nl en het proefschrift van Kila van der Starre. Het geluid van het omroepbericht is van gollamar, via freesound.org.Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (I...2021-12-2105 minOver taal gesprokenThiu werilt is hiera vilo hardo! Hoe klonk het vroegste Nederlands?Willikumo ana Rottaa! - zo werd je begroet als je in het jaar 1000 de nederzetting Rotta bezocht, op de plek waar nu Rotterdam ligt. Hoe we dat weten? Taalwetenschapper Alex Kerkhof zocht het uit. We spreken met Alex over hoe je de uitspraak van oude talen reconstrueert, zoals de taal van Rotta — maar ook de taal van Johan de Witt en die van Rembrandt komen voorbij. Bovendien hebben we het over het alleroudste Nederlands (en nee, dat is niet 'Hebban olla vogala'), en over de taal die ooit tot in Brugge gesproken werd: het Fries.Meer weten? Ga...2021-11-2933 minWaar komt pindakaas vandaan?Fruit: grapefruit/pompelmoes, klokhuis, kiwi, zeevruchtenHeb je er weleens over nagedacht waarom 'grape' (druif) in het woord 'grapefruit' zit? Als je een appel helemaal opeet kom je binnenin het 'klokhuis' tegen. Waar komt dat precies vandaan? Is de 'kiwi' nu een vogel of een vrucht, en zijn 'zeevruchten' ook fruit? Je hoort het in deze laatste aflevering van seizoen twee!Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef. Daarnaast hoor je ook de stem van INT-directeur Frieda Steurs. Thomas Haga schreef mee aan de teksten. De titelmuziek is van Michel...2021-11-1709 minWaar komt pindakaas vandaan?Kleding: sneakers, smoking en kleedjeJe staat vast niet altijd stil bij de woorden voor de kledingstukken die je dagelijks aantrekt, maar ook daar zit vaak een heel verhaal achter. Waarom sportschoenen ook wel 'sneakers' heten of wat een 'smoking' te maken heeft met roken, bijvoorbeeld. Je hoort het in deze 6e aflevering van 'Waar komt pindakaas vandaan?'.Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef. Daarnaast hoor je nog de stem van INT-directeur Frieda Steurs, en Thomas Haga schreef mee aan de teksten. De titelmuziek is van Michel...2021-11-1010 min