Shows
Pogawędnik FilozoficznyQ&A - Jubileuszowy odcinek specjalny | PF 146Specjalny odcinek jubileuszowy z okazji pięciolecia Pogawędnika.Chcemy poświętować wspólnie, dlatego oddaliśmy Wam głos i zaprosiliśmy do zrealizowania pogawędki w formule Q&A, czyli pytań i odpowiedzi.Odpowiadamy na pytania przesłane do redakcji, oddajemy się wspomnieniom, pytamy sami siebie - wreszcie, po pięciu latach! - po co to wszystko.Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/ Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:Andrzejowi Dziedzicowi, Przemysławowi Głuchowskiemu, Łukaszowi Jarczewskiem...2025-02-1740 min
Pogawędnik FilozoficznyO marginaliach etycznych | PF 145Rozmowa o książce M. T. Zdrenki pt. "Marginalia. Szkice z okolic etyki" oraz o serii wydawniczej Miniatury etyczne. Ponieważ trudno być zarazam podmiotem jak i przedmiotem rozmowy (twórcą i tworzywem?) - rozmowę prowadzi Piotr Domeracki.Gawędzimy o małej etyce (o której była szerzej mowa w odcinku PF 137), relacji etyki do moralistyki, o granicach naukowego stylu, o tym, czy eugenika jest "małym" problemem etycznym, o małych cnotach i dlaczego wciąż nie powstała książka o małych przywarach.W nagraniu wykorzytaliśmy fragment ścieżki dźwiękowej fil...2025-02-0343 min
Pogawędnik FilozoficznyO książce "Virtue Ethics and the Environment" Dominiki Dzwonkowskiej - webinarium | PF 144Retransmisja webinarium o książce prof. Dominiki Dzwonkowskiej (Katedra Etyki Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej UKSW) pt. Virtue Ethics and the Environment.Spotkanie poświęcone jest prezentacji teorii cnót w debacie o etyce środowiskowej, jej perspektywach i trudnościach jakie napotyka. Mowa jest o wybranych sprawnościach moralnego charakteru, odniesionych do wyzwań ekologicznych, niektórych zarzutach pod adresem tej koncepcji, a także próbach sformułowania pytania środowiskowe przywary.Webinarium prowadzi prof. Maciej Bała (UKSW). W dyskusji udział biorą:Autorka książki - prof. Dominka Dzwonkowska, prof. Zbigniew Wróblewski (K...2025-01-2046 min
Pogawędnik FilozoficznyO Gruzji | PF 143Zapraszamy na pogawędkę o Gruzji.Gościmy prof. Iwonę Massakę - politolożkę, badaczkę języka i "interdyscyplinarną" humanistkę - jak mówi o sobie - z Katedry Komunikacji, Mediów i Dziennikarstwa, Instytutu Badań Informacji i Komunikacji UMK w Toruniu. Nasza Rozmówczyni jest autorką książki „Szczegóły. Rzecz o Gruzji”.Rozmawiamy o historii i kulturze tego pięknego kraju, zderzamy się ze stereotypami, wspominamy bliższych i dalszych sąsiadów tego kraju oraz opowiadamy o źródłach europejskich aspiracji Gruzinów i Gruzinek.W nagraniu wykorzystaliśmy fragmenty utworów:Sława Przyb...2025-01-0651 min
Pogawędnik FilozoficznyO wyzwaniach sztucznej inteligencji w szkole | PF 142W ostatniej w roku 2024 pogawędzce rozmawiamy o wyzwaniach sztucznej inteligencji w nauczaniu w szkole – nie tylko filozofii i etyki.Naszą przewodniczka jest dr Aleksandrę Kondrat z Kujawsko-Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu, prowadzącego szkolenia z wykorzystania sztucznej inteligencji.Dr Kondrat jest nie tylko filozofką i nauczycielką etyki, filozofii i historii, ale też weteranką Pogawędnika. Rozmawialiśmy z nią o filozofii rosyjskiej, którą zajmowała się na studiach (w odcinku PF 33) oraz dolach i niedolach doktora filozofii w szkole (w odcinku PF 86).Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal inte...2024-12-2338 min
Pogawędnik FilozoficznyO kinie i filmowych fascynacjach filozofów (i socjologów) | PF 141Zapraszamy na niezobowiązującą i całkowicie amatorską pogawędkę o filmie i filozofii, czyli o tym, że filozofujący nie przesiadują tylko w bibliotekach, ale czasem chodzą do kina i oglądają seriale. Wspomnimy ulubione filmy i operatorów filmowych – tych drugich w nawiązaniu do odbywającego się niedawno w Toruniu Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage. Uznaliśmy bowiem, że to wydarzenie jest dobrym pretekstem by wrócić do tematu, którym już się zajmowaliśmy. Naszym rozmówcą jest prof. Michał Wróblewski (Instytut Socjologii UMK) – socjolog, f...2024-12-0934 min
Pogawędnik FilozoficznyO przyrodzie i moralności | PF 140Zapraszamy na pogawędkę z dr. Zbigniewem Pietrzakiem z Instytutu Filozofii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, w której wracamy na łono natury.Rozmawiamy o moralnym charakterze relacji człowieka do natury – o tym, że źródeł moralności można doszukiwać się już wśród innych niż my zwierząt, a także, że nasz stosunek do natury powinien być nie tylko ekonomiczny czy estetyczny, ale także moralny.Zachęcamy do wysłuchania poprzedniej pogawędki z dr Pietrzakiem pt. O ptakach i filozofii | PF 51.Wykorzystaliśmy dźwięki natu...2024-11-2534 min
Pogawędnik FilozoficznyO "nieustającym żądaniu" Simona Critchley'a - rekomendacja lekturyZapraszamy na pogawędkę o książce Simona Critchleya „Nieustające żądanie”. W ten sposób wracamy do pomysłu, by co jakiś czas rekomendować Wam różne lektury. Nie prezentujemy wyczerpującego wykładu, a jedynie wstępną prezentację problematyki i zaproszenie do dalszej dyskusji. Simon Critchley jest brytyjskim filozofem związanym z the New School for Social Research w Nowym Jorku.Naszym przewodnikiem jest Piotr Domeracki. Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/ Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronko...2024-11-1134 min
Pogawędnik FilozoficznyO mgle cudzych pojęć – komentarz do słów Henryka Elzenberga dla Olimpiady Filozoficznej | PF 138Zapraszamy do wysłuchania odcinka specjalnego – przygotowanego w związku z XXXVII Olimpiadą Filozoficzną. Jest to komentarz to tematu nr 11, przygotowanego przez prof. Kingę Kaśkiewicz (Instytut Filozofii UMK) i zaproszenie do przemyślenia zawartych w nim słów Henryka Elzenberga z „Kłopotu z istnieniem”: „Człowiek „wykształcony” jest to człowiek zewsząd od istoty rzeczy przedzielony mgłą i chmurami cudzych pojęć […] Oryginalność nie polega na tym, żeby rzeczy widzieć poprzez mgłę taką lub inną (…), nie polega też na utrzymywaniu się w niewiedzy cudzych pojęć – ale na tym, że się okiem i ręką sięga poprzez te mgły i chmury, i...2024-10-2821 min
Pogawędnik FilozoficznyO minimach moraliach, czyli etyce nie za wielkiej | PF 137Zapraszamy na pogawędkę o minimach moraliach.Dwaj filozofowie - Theodor Adorno i Andrei Pleșu - napisali w XX wieku, niezależnie od siebie, książki pod tytułem "Minima moralia". Obie prace nardodziły się ze ze sprzeciwu wobec "Etyki Wielkiej" (Magna Moralia) Arystotelesa.Zastanowiamy się, czym starożytny filozofi podpadł obu autorom i dlaczego warto się zastanowić nad proponowaną przez nich tak zwaną "małą etyką".Zachęcamy do samodzielnej lektury obu książek:T. W. Adorno, "Minima Moralia. Refleksje z poharatanego życia, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków 1999.A. Pleșu, "Minima moralia...2024-10-2128 min
Pogawędnik FilozoficznyO pracy tłumacza dzieł filozoficznych | PF 136Tym razem odwiedzamy pracownię tłumacza dzieł filozoficznych. Przyglądamy się procesowi przekładu i dylematom, które stoją przed osobą zajmującą się udostępnianiem polskim czytelniczkom i czytelnikom klasycznych tekstów filozoficznych.Wydaje się, że nie ma prostszej pracy niż tłumaczenie angielskiego tekstu na język polski. Można by sądzić, że coraz lepsze translatory, boty, programy wytrenowane maszynowym uczeniem na olbrzymiej bazie tekstów zrobią to za nas, a tłumacz jedynie przejrzy przekład, nieco go poprawi i na koniec złoży swój podpis. Cały proces wydaje się prosty. Niektórzy z góry or...2024-10-0729 min
Pogawędnik FilozoficznyO fotografii i filozofii | PF 135Zapraszamy na rozmowę o fotografii i filozofii.Naszym rozmówcą jest Antoni Torzewski z Fundacji Koherencje – filozof i fotograf w jednym.Gawędzimy o reprezentacjonizmie i antyreprezentacjonizmie w filozofii, filozofie i komunikologu Vilémie Flusserze, istocie fotografii i jej relacji do malarstwa, etycznym wymiarze fotografii dokumentalnej i wojennej oraz wielu innych kwestiach. Dla pełniejszego obrazu na naszym profilu FB umieściliśmy reprodukcje fotografii, o których rozmawiamy. Jest tam również zdjęcie autorstwa naszego Rozmówcy, które wykorzystaliśmy do ilustracji odcinka, ale które zostało zmodyfikowane przez sztuczną inte...2024-09-2347 min
Pogawędnik FilozoficznyO Davidzie Hartleyu i szerokości spojrzenia | PF 134Zapraszamy na rozmowę o Davidzie Hartleyu (1705-1755), lekarzu i filozofie, rówieśniku Hume’a i autorze "Observations on Man, his frame, his duty, and his expectations" [Uwag o człowieku, jego konstytucji, obowiązkach i tym, na co może liczyć]Hartley zrobił wiele, aby zbudować spójny system filozoficzny. Czerpał z kartezjańskiego dualizmu psychofizycznego, Locke’owskiej koncepcji idei, Newtonowskiej "Optyki", a swą koncepcję psychologicznego asocjacjonizmu rozwijał równolegle z Hume’em. Stanowisko teoretyczne łączył z poglądami religijnymi zbliżającymi go do unitarian.O tym, dlaczego warto badać takie postaci jak Hartley, rozmawiamy z d...2024-09-0939 min
Pogawędnik FilozoficznyO Islandii, jej surowym pięknie i samotności na rowerze | PF 133Blaise Pascal mawiał, że całe nasze nieszczęście pochodzi stąd, iż nie umiemy pozostać w spokoju w izbie. Coś nas ciągle gna, podróżujemy, zwiedzamy, gromadzimy obrazy i wspomnienia. Fenomen podróży zasługuje na próbę filozoficznego opisu, zwłaszcza jeśli jest to podróż samotna i w miejsce szczególne – gdzie rządzi piękna, choć surowa natura, gdzie przez kolejne dni i tygodnie jest się sam na sam ze sobą, a za olśniewające widoki trzeba zapłacić wysiłkiem. Zastanawiamy się nad doświadczeniem podróży – takiej, która prowokuje do filozoficznych pytań, a nerwo...2024-08-2642 min
Pogawędnik FilozoficznyO prostomyślności | PF 132Zapraszamy na pogawędkę o prostomyślności, czyli pokusie ucieczki w prostotę.Inspirujemy się bajkopisarzem Ezopem, bohaterem dialogu Platona - Eutyfronem, Dylem Sowizdrzałem i całą plejadą przemądrzałych prostaczków.Pytamy, dlaczego zdarza się nam uciekać w ramiona sielankowej prostoty i zdrowego rozsądku, co ma z tym wspólnego szkoła i kultura ekspercka. Przywołujemy koncepcję eutyfroniki Józefa Bańki i próbujemy odróżnić prostomyślność i prostolinijność od zwykłego przemocowego prostactwa złowrogiego Edka z "Tanga" Sławomira Mrożka.W nagraniu wykorzystaliśmy fragment inscenizacji dramatu Sławomira Mrożka "Tango ", w...2024-08-1232 min
Pogawędnik FilozoficznyO ludziach i innych zwierzętach | PF 131Zapraszamy na rozmowę o ludziach i innych zwierzętach. Naszym Rozmówcą jest wykładowca i dyrektor COAPE - Centre of Applied Pet Ethology - Andrzej Kinteh-Kłosiński.Rozmawiamy o relacjach, podobieństwach i różnicach między ludźmi i zwierzętami, specyfice ich zachowań i komunikacji. Próbujemy lepiej zrozumieć zwierzęta i – być może – dowiedzieć się czegoś więcej od nas samych.Nie odnosimy się do głośnej debaty językoznawczej, w kwestii tego czy zwierzęta „zdychają” czy „umierają”, ale być może tworzymy podstawę do tego, by to zagadnienie poważnie rozważyć.Wsp...2024-07-2935 min
Pogawędnik FilozoficznyO Tytusie, Romku i A'Tomku i twórczości Henryka Jerzego Chmielewskiego | PF 130Zapraszamy na pogawędkę o dziwnej małpie, która bardzo chce się uczłowieczyć - Tytusie de Zoo, czyli bohaterze cyklu komiksów Henryka Jerzego Chmielewskiego.Naszymi Rozmówcami są Prof. Marek Jeziński z Katedry Komunikacji, Mediów i Dziennikarstwa, Instytutu Badań Informacji i Komunikacji UMK oraz prof. Marcin Lisiecki z Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej, Instytutu Nauk o Kulturze UMK.Nasi Goście są autorami pierwszego naukowego opracowania na temat Tytusa pt. Tytus, Romek i A'Tomek i twórczość komiksowa Henryka J. Chmielewskiego. Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i po...2024-07-1550 min
Pogawędnik FilozoficznyO jaskini Platona i kontemplacji deszczu | PF 129Zapraszamy na pogawędkę z dr. Jarosławem Spychałą, badaczem historii filozofii i religii oraz tłumaczem z greki i łaciny. Nasz Rozmówca opowiada o obrazie platońskiej jaskini, studiowanym przez niego zarówno jako paradygmat filozoficzny, teologiczny, literacki i filmowy oraz element komunikacji i kreatywności. Jest twórcą nowatorskiej metody edukacyjnej ΛΕΓΩ-ΛΟΓΟΣ, prowadzi filozoficzne warsztaty dla uczniów, studentów i nauczycieli oraz twórców reklam i strategii marketingowych. Pochylamy się również nad najnowszą książką naszego Gościa pt. „Filozofia jako kontemplacja deszczu”.Do ilustracji wykorzystaliśmy grafikę au...2024-07-0137 min
Pogawędnik FilozoficznyO Stanisławie Lemie i Philipie K. Dicku, czyli filozoficzności fantastyki | PF 128Zapraszamy na pogawędkę, w której pytamy po co filozofowi fantastyka i czy można kogoś nauczyć filozofii na podstawie utworów SF oraz co różni twórczość największych fantastów: Stanisława Lema, Philipa K. Dicka i Jacka Dukaja.Naszym przewodnikiem jest dr Jacek Sobota – uznany pisarz, autor prozy fantastyczno-naukowej: „Głos Boga”, „Padlina”, „Wieczór trzech psów”, a także książek poświęconych związkom fantastyki i filozofii. Cykl jego esejów „Wyznania idioty” drukowany był „Nowej Fantastyce". Nasz Gość jest także filozofem, wykładowcą akademickim na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie...2024-06-1753 min
Pogawędnik FilozoficznyO ekowerwie z prof. Ewą Bińczyk | PF 127Gawędzimy o ekowerwie albo ekoanimuszu z prof. Ewą Bińczyk (Instytut Filozofii UMK w Toruniu), która dzięki nowej książce pt. "Uspołecznianie antropocenu " wprowadza nas w zupełnie nowy nastrój.Nasza Rozmówczyni podejmuje niełatwe zadanie przezwyciężenia marazmu, przygnębienia i rezygnacji wobec problematyki kryzysu klimatycznego, które opisała w innej książce pt. "Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu". Rozmawiamy o konieczności porzucenia pewnych urojeń w myśleniu o ekonomii, przyrodzie, zmianie klimatu i naszych próbach dotychczasowych przezwyciężenia go.Chcemy wykrzesać nieco nadziei wobec czekają...2024-06-0343 min
Pogawędnik FilozoficznyO Johannie Abichcie i XIX-wiecznym Uniwersytecie Wileńskim | PF 126Zapraszamy Was do XIX-wiecznego Wilna.Prof. Tomasz Kupś opowiada o nieco zapomnianym "wileńskim Heraklicie", czyli Johannie Heinrichu Abichcie, który nauczał filozofii na Uniwersytecie Wileńskim w czasach jego wielkiej świetności w latach 1803-1816. Podstawa rozmowy jest książka naszego Rozmówcy pt. Johann Heinrich Abicht – filozof wileński. Działalność naukowa i dydaktyczna (1804–1816). Badania i źródła.Gawędzimy o specyfice tamtych czasów, niekończących się reformach uczelni, gorących sporach i niechęci Jana Śniadeckiego do kantyzmu. Do tego nasz Gość opowiada o wileńskich archiwach, zagubionych rękopisach, pewnych...2024-05-2048 min
Pogawędnik FilozoficznyO fajnych dziełach niefajnych twórców | PF 125Zapraszamy do wysłuchania naszego pierwszego "crossovera", czyli pogawędki powstałej przy współpracy z Podcastem Kreatywnym Marka Ospalskiego.Czy życiorysy artystów powinny mieć wpływ na odbiór ich twórczości? Bo co z Picassem (mizogin do kwadratu)?, Klausem Kinskim (tyran i pedofil)? czy Gabrielem Garcíą Márquezem (przyjaciel Fidela Castro)? Rozmawiają Marek Ospalski (Podcast Kreatywny) i Marcin Zdrenka (Pogawędnik Filozoficzny).Oryginalnego nagrania możecie posłuchać także tutaj.Jeśli Ci się podobało - prosimy o zasubskrybowanie kanału "...2024-05-0654 min
Pogawędnik FilozoficznyO grantozie, punktozie i żurnalozie, czyli co jest nie tak z akademicką humanistyką | PF 124Rozmawiamy o grantozie, punktozie i żurnalozie, czyli chorobach współczesnej nauki, które w szczególny sposób dotykają filozofii i całej humanistyki.Naszym Rozmówcą jest prof. Krzysztof Abriszewski z Instytutu Nauk o Kulturze UMK (ale także - metaforycznie - ambasador filozofii na kulturoznawstwie). Nasz Gość jest członkiem interdyscyplinarnego konsorcjum badawczego SOWA, badającego społeczne obiegi wiedzy akademickiej.Odcinek ilustrujemy wizją zapożyczoną z grafiki Albrechta Dürera, "Czterej Jeźdźcy Apokalipsy" z "Apocalypsis cum figuris" (1497–1498).W nagraniu wykorzyst...2024-04-2945 min
Pogawędnik FilozoficznyO osobie bez osoby, czyli myśli impersonalnej | PF 123Rozmawiamy o pozornie dobrze nam znanym pojęciu – osobie.Nasz Rozmówca – dr Dawid Wincław – kiedyś doktorant Instytutu Filozofii UMK i współtwórca naszego podkastu, a dziś pracownik Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie – opowiada nam o koncepcji włoskiego filozofa Roberta Esposita. Formułuje on, w ramach tak zwanej myśli impersonalnej, zarzuty pod adresem kategorii „osoby”, która zamiast być narzędziem emancypacji, odsłania w perspektywie historycznej swoje bardziej mroczne i opresyjne oblicze.Dla ilustracji prezentujemy stworzoną przez AI wizję antycznej rzymskiej maski, która odgrywa pewną rolę w naszej opowieści....2024-04-1528 min
Pogawędnik FilozoficznyO listocie | PF 122Gawędzimy o listocie. Jeśli jeszcze nie wiesz, co to jest – tym lepiej.Nasza gościni – profesorka Aleksandra Derra z Katedry Filozofii Praktycznej Instytutu Filozofii UMK – w ten sposób przetłumaczyła frazę „how like a leaf”. Wyrażenie pochodzi z wywiadu przeprowadzonego przez Thyrzę Nichols Goodeve z Donną Haraway – słynną badaczką z zakresu studiów nad nauką i technologią oraz krytyki feministycznej. Polskie tłumaczenie wywiadu, autorstwa naszej Rozmówczyni, ukazało się w serii „Humanistyka środowiskowa” i jest dostępne tutaj.Rozmawiamy o „listocie”, ale również maszynach, zwierzętach, biologii, immunologii...2024-04-0145 min
Pogawędnik FilozoficznyO ontologii Nicolaia Hartmanna | PF 121Rozmawiamy o filozofii Nicolaia Hartmanna - niemieckiego myśliciela z XX wieku, którego ontologia czy teoria wartości wciąż ma nam wiele do zaoferowania.Naszą przewodniczką jest dr Alicja Pietras z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.Zapowiedź ilustrujemy klasycznym portretem filozofa z Wikipedii, ale ubarwiononym przy pomocy sztucznej inteligencji.Współpraca realizatorska: Piotr Grzeliński.Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:Marcinowi Lorancowi, Maciejowi Michałowskiemu, Roberowi Małeckiemu, Klaudii Noworzyń, Magdalenie Zdrence, Annie Waw, Paulinie Matysiak, Przemysławowi Głuchowskiemu oraz grupie Darczyńców a...2024-03-1852 min
Pogawędnik FilozoficznyO elfach, ludziach i krasnoludach, czyli filozofowie o Tolkienie | PF 120Zapraszamy na wycieczkę do tolkienowskiego Śródziemia.Rozmawiamy o zamieszkujących go ludach, o najważniejszych postaciach i mitach, zastanawiamy się nad tym, dlaczego jest to tak fascynujący świat.Naszą przewodniczką jest mgr Aleksandra Horowska z Uniwersytetu Wrocławskiego, na co dzień zajmująca się filozofią praktyczną G. W. Leibniza oraz filozofią prawa, ale znajdująca też czas na odwiedziny w Lothlorien.Współpraca realizatorska: Piotr Grzeliński.Dodatkowy motyw muzyczny: Aleksey Chistilin z Pixabay.Grafikę zaprojketowano przy użyciu narzędzia AI Copilot i Dall-E 3.Zapraszamy do wsparcia n...2024-03-0436 min
Pogawędnik FilozoficznyO uniwersyteckim zodiaku, czyli jak akademia spaskudziła nam charaktery | PF 119Zapraszamy na odcinek specjalny. Nie dość, że pojawia się zupełnie nowy Prowadzący - Robert Małecki, to jeszcze zanosi się na mały skandal. Rozmawiamy bowiem o książce „Uniwersytecki Zodiak. Jak akademia spaskudziła nam charaktery”, autorstwa Moniki Kwiecińskiej-Zdrenki, Marcin T. Zdrenki, z ilustracjami Nikodema Pręgowskiego, wydanej przez wydawnictwo Na przykład. Książka do kupienia w księgarni Kafka oraz w innych dobrych miejscach i samym wydawnictwie."Uniwesytecki zodiak" to zbiór nowych astrologicznych figur, które portretują ludzi nauki, ale głównie demaskują skrywane g...2024-02-1930 min
Pogawędnik FilozoficznyO Znanieckim, transaktualności i niebezpiecznych uroszczeniach | PF 118Gawędzimy o Florianie Znanieckim, ale w nieco innym duchu niż przed rokiem.W odcinku PF nr 91 rozmawialiśmy z dr. Łukaszem Dominiakiem z Instytutu Socjologii UMK. Już wówczas obiecaliśmy Wam i sobie ciąg dalszy, w związku zakazaniem się książki prof. Lecha Witkowskiego, pt. „Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia”, wydaną przez Oficynę Impuls.Spełniamy tę obietnicę . Prof. Witkowski – filozof, epistemolog, teoretyk edukacji i pedagog związany z UMK, UJ i wieloma innymi ośrodkami naukowymi w Polsce, opowiada nam nie tylko o swoim powrocie do Zna...2024-02-0542 min
Pogawędnik FilozoficznyO wyspie, która nie jest Wyspą Szczęśliwą | PF 117Zapraszamy Was na wyspę, ale nie będzie to jedna z Wysp Szczęśliwych. Rozmawiamy z dr Małgorzatą Kolankowską, tłumaczką, medioznawczynią, współpracowniczką Akademickiego Centrum Badań Ex-centrum Olgi Tokarczuk na Uniwersytecie Wrocławskim. Nasza rozmówczyni jest autorką reportażu pt. Wyspa , który jest pretekstem do namysłu nad złem albo pytaniem – dlaczego to właśnie nam przydarzyło się coś tak strasznego, jak śmiertelna choroba dziecka?Dodatkowe efekty dźwiękowe: Pixabay. Ilustracja odcinka przygotowana przy pomocy AI w serwisie Dall-e.Dziękujemy za wsparcie naszym Patronom i Patronkom:Marcin...2024-01-2240 min
Pogawędnik FilozoficznyO astrologii, astronomii, horoskopach i piramidach | PF 116Zapraszamy na pierwszą w 2024 roku pogawędkę - tym razem o astronomii i astrologii. Najpierw trochę zrujnujemy Wam naiwną wiarę w horoskopy, ale za to potem jest tylko ciekawiej. Gawędzimy o wielkim roku Platona, pierścieniach (!) Ziemi, Gwieździe Polarnej, która nie zawsze wskazuje północ i egipskich piramidach, które stoją trochę ...krzywo.Naszym przewodnikiem jest znany Wam z odcinka PF 115 student II roku astronomii UMK Kacper Gacka.Odcinek ilustrujemy fragmentem słynnej grafiki z atlasu Camille'a Flammariona pt. L'atmosphère: météorologie populaire z 1888 roku. Dodatkowe dźwięki: Pixabay. 2024-01-0835 min
Pogawędnik FilozoficznyO Festiwalu Filozofii w Bydgoszczy | PF 115Zapraszamy na ostatni odcinek Pogawędnika w roku 2023.Tym razem będziemy nadajemy z Bydgoszczy i Centrum Nauki i Kultury „Młyny Rothera”, gdzie w dniach 23-24 listopada 2023 odbywał się II Festiwal Filozofii.Nasi Rozmówcy, to Anna Czarnecka – Kierowniczka Działu Komunikacji Młynów Rothera, która opowie nam o tym miejscu oraz reprezentujący Fundację Koherencje, organizującą Festwial, Antoni Torzewski. Ale to nie koniec - odcinek dopełniamy krótką pogawędką z ...astronomem, którego niespodziewanie spotkaliśmy na Festwialu - Kacprem Gacką.Wszystko to stanowi okazję, by pogawę...2023-12-2543 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofie jako zwierzęciu medialnym z prof. Janem Hartmanem | PF 114Zapraszamy na rozmowę o filozofie jako zwierzęciu medialnym. Tak sobie przynajmniej wyobrażaliśmy temat pogawędki z prof. Janem Hartmanem z Uniwersytetu Jagiellońskiego.Kiedy jednak ma się do czynienia z tak przenikliwym i niepokornym Rozmówcą – wydarzyć się może wszystko. Nic zatem dziwnego w tym, że szybko przechodzimy na kwestie bardziej ogólne: kondycję filozofii, filozofa jako figurę mieszczańską oraz rolę mądrości, powagi i odwagi w filozoficznej robocie.Zachęcamy do przyjrzenia się najnowszej książce naszego Rozmówcy pt. „Zmierzch filozofii”, którą możecie znaleźć tutaj.Dziękujemy za wsparcie naszy...2023-12-1131 min
Pogawędnik FilozoficznyO sprzedawaniu produktów głowy | PF 113Kontynuujemy rozmowę z odcinka PF 103 - "O filozofii i pieniądzach" na temat sprzedawania produktów głowy. Zrozumieliśmy , że jako amatorzy musimy zwrócić się o pomoc wyjaśnieniu tej kwestii do prawdziwego profesjonalisty. Naszym przewodnikiem jest Robert Małecki - poczytny pisarz kryminałów, a przy okazji absolwent filozofii. Właśnie ukazała się jego najnowsza książka z serii o komisarzu Bernardzie Grossie pt. Zrost.Oprócz prezentacji swoich przygód ze spieniężaniem pracy twórczej nasz Gość opowiada również ciekawą historię, związaną z nietypowym lokowaniem produktu w...2023-11-2740 min
Pogawędnik FilozoficznyO szuflandii, czyli Pracowni Słownika Polszczyzny XVI wieku | PF 112 Zapraszamy Was do ...szuflandii. Nie chodzi jednak o krainę krasnoludków z komedii Juliusza Machulskiego.Odwiedzamy będącą częścią Instytutu Badań Literackich PAN Pracownię Polszczyzny XVI wieku. To właśnie tam, w niepozornej kamienicy przy ulicy Piekary 8 w Toruniu powstaje monumentalny "Słownik polszczyzny XVI wieku". Rozmawiamy o samym słowniku, roli badań nad starym językiem polskim, trudnościach i radościach pracy nad dawnymi tekstami.Naszymi rozmówcami są: Ewa Cybulska-Bohuszewicz, Aleksandra Ćwiklińska, Damian Kaja, Anna Nath-Dokurno, Krzysztof Opaliński, Maria Popielarska oraz Kierowniczka Pracowni - Patrycja Potoniec.Zachęcamy do odwiedz...2023-11-1333 min
Pogawędnik FilozoficznyO sztuce płaszczenia się | PF 111Zapraszamy na rozmowę o sztuce płaszczenia się, albo – jeśli wolicie – o lizusostwie. Któż z nas nie spotkał kiedyś lizusa – pupilka nauczycieli, korporacyjnego pochlebcy sprawnie wspinającego się po szczeblach awansu, czy polityka gładko wpełzającego w łaski przywódcy politycznej partii?Choć pochlebstwo jest dobrze znane już od starożytności, nie doczekało się dotąd bardziej systematycznego opracowania. Podjął się tego dopiero współczesny badacz Alphons Silbermann w eseju "O sztuce płaszczenia się ", który właśnie ukazał się w polskim tłumaczeniu w Wydawnictwie Naukowym UMK. Jest to opowieść o strukturz...2023-10-3032 min
Pogawędnik FilozoficznyO wolnomyślicielstwie z Anthonym Collinsem | PF 110Zapraszamy do wysłuchania opowieści o pochwale swobody myślenia. Naszym przewodnikiem jest Anthony Collins, autor „Rozprawy o wolnomyślicielstwie” z roku 1713.Ci, którym bliżej do tradycyjnego obrazu świata, w którym człowiek musi uznać swą słabość i posłusznie iść za głosem duchowych i religijnych przewodników, często uznawali pochwałę niezależności myślenia za niebezpieczną, wywrotową, bez mała libertyńską. Takie książki bywały palone na stosie.Niektórzy ich autorzy uciekali z kraju, inni stosowali taktykę lisa i nie dawali się złapać za trzymającą pióro rękę. Inni, ja...2023-10-1623 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii i jej okolicach, czyli performansie, muzyce i Festiwalu Filozofii w Bydgoszczy | PF 109Tym razem gawędzimy spacerując po bliższych i dalszych okolicach filozofii. Naszymi Rozmówcami są: prof. Daniel Sobota (IFiS PAN), propagator idei performansu filozoficznego (którego możecie posłuchać także w odcinku PF 73) oraz reprezentujący Fundację Koherencje Antoni Torzewski.Przyglądamy się sposobom poszerzenia pola rozumienia filozofii oraz zbliżenia jej do muzyki, performansu i innych form działalności kulturalnej, takich jak II Festiwal Filozofii w Bydgoszczy (20-26 listopda 2023). Podczas rozmowy można usłyszeć fragment Suite brêve L. Rohozinskiego w wykonaniu Mauris Ensem...2023-10-0230 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii form symbolicznych Ernsta Cassirera | PF 108Zapraszamy na opowieść, której bohaterem jest urodzony we Wrocławiu wybitny filozof Ernst Cassirer (ale rozmawiamy w Gdańsku, ściślej - w dzielnicy Siedlce). Pretekstem do pogawędki jest ukazanie się trzeciej części "Filozofii form symbolicznych" w polskim przekładzie autorstwa naszego Rozmówcy (wraz z prof. Andrzejem Karalusem).Gawędzimy z prof. Przemysławem Parszutowiczem (IFiS PAN i Politechnika Gdańska) o samym Cassirerze, neokantyzmie, słynnej debacie z Martinem Heideggerem w Davos oraz londyńskiej bibliotece Warburga.Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/2023-09-1844 min
Pogawędnik FilozoficznyO wolności | PF 107Rozmawiamy z dr Krzysztofem Rojkiem z Katedry Etyki Instytutu Filozofii UMCS.Nasz Gość, autor książki "Wolność w kontekście determinizmu. Analiza porównawcza teorii N. Hartmanna i R. H. Kane’a" przybliża nam filozoficzny kontekst wolności, o której myślimy najczęściej jako idei politycznej. Tymczasem jest ona jednym z podstawowych zagadnień filozoficznych odnoszących się do kwestii wolnej woli czy determinizmu. Naszą rozmowę, zgodnie z sugestią dr. Rojka, ilustrujemy trochę paradoksalnie - fragmentem słynnej ryciny "Wielka fala w Kanagawie" autorstwa japońskiego artysty Hokusaia. Dlaczego tak - wyjaśnia się pod koniec ro...2023-09-0448 min
Pogawędnik FilozoficznyO idei solidarności | PF 106Zapraszamy na rozmowę o idei solidarności. Najlepsze miejsce by o tym pogadać to oczywiście Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, gdzie naszym przewodnikiem jest dr Jacek Kołtan – pełnomocnik Dyrektora ECS do spraw naukowych.Rozmawiamy o słynnych wydarzeniach z lat osiemdziesiątych, ale także o filozoficznym rozumieniu solidarności, które ma według naszego Rozmówcy znaczenie emancypacyjne i silnie wiąże się z projektem nowoczesności. A wszystko to na tle fascynującego Gdańska, z jego bogatą, pogmatwaną, tragiczną, ale i napawającą nadzieją na przyszłość historią.Dodatko...2023-08-2138 min
Pogawędnik FilozoficznyO Bronisławie Trentowskim | PF 105Tym razem, podczas naszych wakacyjnych peregrynacji, odwiedzamy z mikrofonem Warszawę, gdzie na gościnnym poddaszu Wydziału Filozofii UW rozmawiamy o Bronisławie Trentowskim, bardzo interesującym filozofie XIX wieku.Myślicie sobie, że to rozmowa wyłącznie o historii polskiej filozofii? Niekoniecznie. Dzięki naszemu rozmówcy – Konradowi Wyszkowskiemu, który właśnie ukończył pracę doktorską poświęconą autorowi „Chowanny” – dowiadujemy się , jak bardzo jego myśli jest aktualna i jak może się przyczynić do odnowy niemodnej dziś filozofii systemowej.Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"ht...2023-08-0741 min
Pogawędnik FilozoficznyO mieście, które zadaje pytania | PF 104Tym razem odwiedzamy miasto, które jest nie tylko „do odkrycia”, jak głoszą jego slogany reklamowe, ale także takie, które „zadaje pytania”. Tak przynajmniej twierdzą nasi Rozmówcy: dr Marcin Stabrowski, kulturoznawca i filozof, współzałożyciel Pracowni Badan nad Światem Przezywanym z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz dr Maciej Szlinder, filozof, działacz społeczny, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego oraz członek Zarządu Krajowego Partii Razem. Obaj nasi Goście, oprócz tego, że są filozofami, są także Wałbrzyszanami – jeden z urodzenia i zamiłowania; drugi – zamiłowania i zamieszkania. Będzie zatem mowa o samym...2023-07-2444 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii i pieniądzach | PF 103Rozmawiamy w gronie redakcji PF o filozofii i pieniądzach. Czy w czasach dominacji dyskursu ekonomicznego, późnego kapitalizmu i merkantylizacji stosunków międzyludzkich filozofia ma coś ciekawego do zaoferowania w tej kwestii? Czy filozofki i filozofowie - wzorem Diogenesa z Synopy - muszą zawsze ustawiać się w opozycji do dóbr materialnych i pieniędzy? Czy może - tak jak Senece - filozofia może pomóc się wzbogacić? A może pieniądze - jak twierdzi jeden z rozmówców - są po prostu nudne i filozoficznie nieintersujące?Patronat medialny Pogawędnika:Dwumies...2023-07-1045 min
Pogawędnik FilozoficznyO awataryzacji | PF 102Rozmawiamy o awataryzacji, czyli prezentowaniu, czy może re-prezentowaniu naszych tożsamości w urządzeniach technicznych czy mediach cyfrowych. Jest mowa o awatarach, wirtualnej rzeczywistości, posthumanizmie, sztucznej inteligencji, ale także starych poczciwych skrzynkach mailowych, które przecież reprezentują czy kreują naszą tożsamość; są zatem swój sposób naszymi awatarami.Naszym przewodnikiem jest Bartosz Kuczyński z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.W nagraniu wykorzystaliśmy narzędzia serwisu Speechify. Ilustracja przygotowana przy pomocy AI w serwisie Dall-e.Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filoz...2023-06-2633 min
Pogawędnik FilozoficznyO projektowaniu graficznym, sztucznej inteligencji i słoniu w hangarze | PF 101Rozmawiamy o projektowaniu graficznym, sztuce użytkowej, sztucznej inteligencji jako wyzwaniu dla artystów oraz dlaczego pewien profesor postanowił otworzyć własne wydawnictwo. No i może jeszcze o pewnym zapomnianym słoniu w starym toruńskim hangarze balonowym. Naszym Przewodnikiem jest prof. Nikodem Pręgowski – kierownik Katedry Projektowania Graficznego na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu oraz założyciel wydawnictwa na przykład. Tym razem autorem projektu ilustracji odcinka jest nasz Gość (wreszcie profesjonalista!), który w dodatku zaprojektował główne logo oraz odświeżoną oprawę graficzną naszego podkastu.Dodatkowa muzyka - SamuelFra...2023-06-1236 min
Pogawędnik FilozoficznyO Henryku Elzenbergu | PF 100Zapraszamy na pierwszą z planowanego cyklu rozmowę o Henryku Elzenbergu – aksjologu, etyku, filozofie kultury, autorze intrygującego filozoficznego dziennika pt. "Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu".W pierwszej części naszych rozmów naszym przewodnikiem jest dr Antoni Płoszczyniec z z Uniwersytetu KEN w Krakowie, autor książki "Asceza i człowiek. Studium antropologii filozoficznej Henryka Elzenberga" (dostępna tutaj).Odcinek ilustrujemy szkicem autorstwa innego filozofa – Stanisława Ignacego Witkiewicza – pt. "Elzenberg na tle konstrukcji" (albo "Elsenberg Awiator", jak podpisano tył reprodukcji ze zbioru Stefana Okołowicza i Ewy Franczak), który tr...2023-05-2931 min
Pogawędnik FilozoficznyO aktorstwie, filmie i ...wolnym mieście Toruniu | PF 99Zapraszamy na rozmowę z Radosławem Smużnym - aktorem Teatru Muzycznego w Toruniu, ale także "półabsolwentem" filozofii.Gadamy o teatrze, filmach (także hollywodzkich, w których grał nasz Gość), filozofii oraz nieoczekiwanym prezencie, jaki sprawił mu słynny australijski reżyser Peter Weir. I jeszcze o tym, dlaczego Toruń powinien stać się wolnym miastem.Dziękujemy za wsparcie naszym Patronom i Patronkom:Przemysławowi Głuchowskiemu, Marcinowi Lorancowi, Maciejowi Michałowskiemu i grupie Darczyńców anonimowych.Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://fi...2023-05-1531 min
Pogawędnik FilozoficznyO komputożargonie | PF 98Czy Was także dziwi, jak do naszego języka zakradł się komputożargon? To język, w którym nadużywamy znaków, symboli i kodów, które służą nie tyle porozumieniu między ludźmi, ale karmieniu komputerów, baz danych czy zasięgów w mediach społecznościowych. Chodzi o hasztagi (#), tyldy (~) , slesze (/), nadmiarowe znaki w adresach internetowych (htttp://), kody przedmiotów w USOS (czyli Uczelnianym Systemie Organizacji Studiów), numery ORCID (czyli tablice rejestracyjne badaczek i badaczy) czy DOI (takież kody dla artykułów naukowych)...Spróbujmy się zastanowić, czy w epoce tuż-przed-tryumfem-SI, n...2023-05-0138 min
Pogawędnik FilozoficznyO genius loci, czyli wycieczce do Chełmna | PF 97Ponieważ trochę nas zmęczyło filozoficzne gadulstwo postanowiliśmy uciec na chwilę z miasta i pospacerować po pięknym Chełmnie nad Wisłą. Pretekstem do włóczęgi jest próba poszukania tak zwanego genius loci, czyli "ducha miejsca". Wciąż nie jesteśmy pewni czy udało sie nam go odnaleźć. Może lepiej powiedzie się naszym Słuchaczom?Niezależnie od tego czy udało się nam coś wydumać czy wygadać - przepiękne Chełmno zawsze warto jest odwiedzić.W drodze towarzyszy nam (czyli Piotrowi Domerackiemu i Marcinowi Zdrence) znany Wam nie tylko z odcinka PF #82 "O f...2023-04-1739 min
Pogawędnik FilozoficznyO stoicyzmie reformowanym | PF 96W zaciszu poddasza Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiamy z dr. Piotrem Stankiewiczem - twórcą i piewcą stoicyzmu reformowanego, autorem bestsellera "Sztuka życia według stoików", a ostatnio "Dziennika reformowanego stoika".Nasz Gość stara się nas przekonać, że klasyczna koncepcja stoicka, odpowiednio zreformowana, może być świetnym remedium na bolączki życia człowieka w XXI wieku.Najnowsza książka naszego Gościa dostępna jest tutaj: https://dziennikreformowanegostoika.pl/Stoicki głos w Twoim domu... czyli stoicki mailing Piotra tutaj: https://piotrstankiewicz.pl/zapisz-sie/Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy...2023-04-0340 min
Pogawędnik FilozoficznyO mistyce i filozofii | PF 95Zapraszamy na rozmowę o mistyce i filozofii. Czy rozmawiamy o lewitacji, mistycznej ekstazie czy wyginaniu łyżki siłą umysłu? Niekoniecznie.Naszym przewodnikiem jest prof. Krzysztof Stachewicz z Instytutu Filozofii i Dialogu UAM w Poznaniu. Gość Pogawędnika jest cenionym badaczem i autorem nagradzanej dwutomowej rozprawy pt. "Doświadczyć prawdziwej rzeczywistości: prolegomena do filozofii mistyki", Poznań 2020.Za ilustrację posłużył fragment obrazu Caspara Davida Friedricha "Frau vor untergehender Sonne", 1818, Muzeum Folkwang, Essen.Dodatkowa ilustracja muzyczna: Adi_Goldstein from Pixabay.Patronat medialny Pogawędnika:Dwumiesięcznik i portal internetowy...2023-03-2052 min
Pogawędnik FilozoficznyO przydatności filozofii (i trochę o kotach) | PF 94Tym razem zastanawiamy się nad tym, do czego dzisiaj może być przydatna filozofia. Czy potrzebuje jej współczesny człowiek, nie tylko filozof-specjalista? Czy pozwala jedynie na erudycyjny popis, czy też wciąż odpowiada na istotne, nurtujące każdego z nas pytania – a jeśli tak – jakie?To specjalny odcinek naszego podkastu, bowiem do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, po co współczesnemu człowiekowi potrzebna jest filozofia, skłonił nas jeden z naszych słuchaczy - Krzysztof - zwycięzca charytatywnej aukcji, z której dochód przeznaczony został na pomoc humanitarną walczącej Ukrainie. Jej zwyc...2023-03-0625 min
Pogawędnik FilozoficznyO bioaktywnym rumowisku historii | PF 93Każda stara cywilizacja czy kultura obcuje ze swoją przeszłością za pośrednictwem starych tekstów czy wytworów kultury, ale także archeologicznych artefaktów czy obecnych w przestrzeni dawnych budowli. Ale czy nie patrzymy na te budowle czy ich ruiny w jakiś archaiczny sposób, który jest nieadekwatny do naszych form życia?Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z trzema badaczkami: dr Moniką Stobiecką - historyczką sztuki i archeolożką z Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego; Aleksandrą Brylską - badaczką katastrof nuklearnych, doktorantką na Wydziale Artes Liberals, obecnie visiting researcher na Massachuset...2023-02-2031 min
Pogawędnik FilozoficznyO pięknie | PF 92Zapraszamy do wysłuchania krótkiej opowieści o pięknie. Znane w dziejach jako kalon, pulchrum czy bellezza, od zawsze przykuwa nasze spojrzenie i od początku istnienia filozofii jest przedmiotem namysłu artystów, teoretyków sztuki, estetyków i filozofów. Próbujemy nieco uporządkować nasze myślenie na jego temat. Piękno wydaje się bowiem czymś oczywistym, jednak często mylimy je z innymi wartościami. Budzi nasz zachwyt, ale jednak przybiera rozmaite formy. Okazuje się, że piękno bowiem pięknu nierówne. Patronat medialny Pogawędnika: Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filoz...2023-02-0625 min
Pogawędnik FilozoficznyO Florianie Znanieckim | PF 91Gawędzimy o Florianie Znanieckim - klasyku socjologu, ale także filozofie.Naszym przewodnikiem jest dr Łukasz Dominiak z Instytutu Socjologii UMK w Toruniu. Dodatkowym powodem rozmowy jest ukazanie się książki prof. Lecha Witkowskiego pt. „Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia”, Kraków 2022, o której jednak porozmawiamy kiedy indziej. Samą książkę odnajdziecie tutaj.Patronat medialny Pogawędnika: Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:h...2023-01-2335 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii w internetach, czyli blogach, streamach, podkastach itp. | PF 90Nowy rok nastraja nas do myślenia o przyszłości. Dlatego rozmawiamy o nowych formach komunikacji w filozofii, które wyrosły w internecie niezależnie od tradycyjnych lektur czy akademii.Naszymi przewodnikami są: dr Alicja Pietras z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach - wykładowczyni i blogerka oraz Pylyp (Filip) Bilyi - twórca i spiritus movens platformy "Filozofia tak bardzo". Swoje trzy grosze dorzuci Adam Grzeliński jako redaktor naczelny szacownego kwartalnika "Ruch Filozoficzny" oraz, obok Marcina Zdrenki, współtwórca podkastu filozoficznego.Odcinka nie mogliśmy zilustrować inaczej, niż supernowoczenym produktem grafikopodobnym. Poprosiliśmy sztuc...2023-01-0939 min
Pogawędnik FilozoficznyO przyjemności | PF 89Gawędzimy o przyjemności, tym razem w Lublinie. Naszym przewodnikiem jest profesor Lesław Hostyński z UMCS, autor książki "O przyjemności. Od starożytnej hedone po oświeceniowy libertynizm i utylitaryzm", PWN, Warszawa 2022, dostępnej tutaj.Ilustracja: John William Waterhouse, "Psyche Opening the Golden Box", 1903.Efekty dźwiękowe: Pixabay. Patronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny 2022-12-2645 min
Pogawędnik FilozoficznyO fudze melancholii, czyli konferencji w Krakowie | PF 88Gawędzimy o konferencji "Fuga melancholii" zorganizowanej przez Katedrę Filozofii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Instytut Filozofii i Socjologii oraz Szkołę Doktorską Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie.Naszymi przewodnikami są prof. Piotr Augustyniak i dr Łukasz Kołoczek.Odcinek ilustrujemy fragmentem ryciny pt. "Powietrze (Melancholik)") z serii "Cztery temperamenty" z warsztatu Jacquesa de Gheyna II (1565–1629 ), autorstwa (prawdopodobnie) Zachariasa Dolendo (1561–ok. 1604).Muzyka: Lexin_Music z PixabayPatronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patr...2022-12-1227 min
Pogawędnik FilozoficznyO sztuce współczesnej i filozofii | PF 87Rozmawiamy o sztuce współczesnej, która niekiedy zrywa z tradycją i jest niezrozumiała, budzi zaciekawienie, nierzadko zakłopotanie, a nawet oburzenie. Zastanawiamy się, czy tradycyjne kategorie służące do opisu sztuki – choćby takie jak piękno czy postawa estetyczna – są jeszcze aktualne i czy filozofia pomaga w rozumieniu twórczości współczesnych artystów. W dyskusji udział biorą: Malina Barcikowska (krytyczka sztuki pasjonująca się sztuką współczesną i animatorka kultury), Kinga Kaśkiewicz (historyk filozofii i estetyki, miłośniczka fotografii) oraz Adam Grzeliński (historyk filozofii i tłumacz). Patronat med...2022-11-2852 min
Pogawędnik FilozoficznyO nauczaniu etyki w szkole i czy doktorat z filozofii temu szkodzi | PF 86Rozmawiamy z dr. Aleksandrą Kondrat, która opowiada jak to jest być dzisiaj nauczycielem, jak się naucza etyki w kilku szkołach i dwóch miastach na raz i czy doktorat z filozofii trochę w tym nie …przeszkadza.Ponieważ wracamy do tematu nauczania filozofii i etyki poza murami akademii, polecamy także nasze poprzednie rozmowy z Beatą Bożejewicz, Krystianem Karczem i Łukaszem Krzywoniem (odcinki 37 i 43):PF #37: https://pogawednik_filozoficzny.buzzsprout.com/872089/7253281-o-nauczaniu-etyki-w-szkolePF #43: https://pogawednik_filozoficzny.buzzsprout.com/872089/8259144-o-filozofowaniu-z-dziecmiPatronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal in...2022-11-1428 min
Pogawędnik FilozoficznyO sarmatyzmie i jego "długim trwaniu" | PF 85Zapraszamy na rozmowę o „długim trwaniu” sarmatyzmu. Ale nie lękajcie się – to nie jest gadanina tylko o historii, ale jak najbardziej aktualnych zjawiskach w literaturze, kulturze, a nawet współczesnej scenie politycznej. Do tego trochę o sienkiewiczowskim Zagłobie, szlacheckim opilstwie i obżarstwie, wolności jako swawoli, liberalnych mediach i odrzucaniu nowoczesności. Naszym przewodnikiem będzie prof. Paweł Bohuszewicz z Katedry Antropologii Literatury i Nowych Mediów Instytutu Literaturoznawstwa UMK w Toruniu.Do ilustracji wykorzystaliśmy fragment "Portretu szlachcica 'bez ucha'" nieznanego malarza z XVIII w. z Muzeum Okręgowego w Tarnowie oraz współczesn...2022-10-3139 min
Pogawędnik FilozoficznyO odsyłaniu filozofii do lamusa | PF 84Zapraszamy na odcinek odrobinę nostalgiczny. Będziemy mówić o próbach odesłania filozofii i jej wynalazków do lamusa, czyli na (podobno) zasłużoną emeryturę.Bezpośrednią inspiracją jest dla nas wiersz Antoniego Słonimskiego pt. „Lamus”. Dlaczego jednak (znowu!) odwołujemy się do poezji? Bo ulegamy nastrojowi chwili, w której tegoroczną literacką nagrodę Nike otrzymuje po dłuższej przerwie autor poetyckiego tomiku pt. „Mondo Cane” - Jerzy Jarniewicz. No i wciąż jeszcze pamiętamy walijskiego poetę Dylana Thomasa, który wszystkim odsyłanym do lamusa nie pozwala "wchodzić łagodnie do tej dobrej nocy".Wiersz Antoniego Słonim...2022-10-1727 min
Pogawędnik FilozoficznyO kocie i wyzwaniach metafizyki | PF 83Tym razem opowiadamy do czego służy metafizyka. Czy współcześnie jesteśmy w stanie powiedzieć coś innego niż ci, którzy tworzyli jej historię? Czy jest zabawką żyjących abstraktami umysłów, bez której można się obyć jak bez w gruncie rzeczy zbędnego gadżetu? Michael Loux i Thomas Crisp, autorzy współczesnego przewodnika po metafizyce, przekonują, że punktem wyjścia rozstrzygnięć wypracowywanych przez filozofów są podstawowe intuicje zawarte w myśleniu przedfilozoficznym, jak chociażby ta, że otaczają nas poszczególne przedmioty, które składają się z części, trwają pomimo upływu czasu, że w ich opisie...2022-10-0324 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii i zbrodni | PF 82Zapraszamy na rozmowę z Robertem Małeckim - pisarzem, autorem poczytnych kryminałów, ale także absolwentem filozofii (i politologii).Rozmowę nagrywamy w samym sercu Chełmży - miejscu akcji serii powieści naszego Gościa o komisarzu Grossie pt. "Skaza", "Wada" i "Zadra". Dzięki uprzejmości Dyrektora Artura Stankiewicza oraz Marcina Seroczyńskiego spotykamy się w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Juliana Prejsa w Chełmży. Ta sama biblioteka grała rolę Urzędu Miasta w pierwszym sezonie serialu "Belfer". Zatem bardziej kryminalnie (i chełmżyńsko) się już nie da.Więcej informacji o...2022-09-1935 min
Pogawędnik FilozoficznyO przyjaźni | PF 81Zapraszamy na pogawędkę o przyjaźni.Zapytacie pewnie - cóż nowego można o niej powiedzieć? Jak nie popaść w puste frazesy? Jak nie ścigać się na pomysły z innymi filozofami i filozofkami, poetami i poetkami, a nawet - z wielkim Paolo Coehlo?Być może warto spojrzeć na nią nią nieco inaczej - tak, jak intrygująco określa ją rodzime słowo PRZY-JAŹŃ. By lepiej uchwycić jego sens przywołajmy trzy "siostrzane" pojęcia: przytomność, przygodność i przypowieść. Przekonajmy się wspólnie, czy dzięki temu uda się nam spojrzeć na przyjaźn w nowy sposób.Za ilustrację od...2022-09-0528 min
Pogawędnik FilozoficznyO Afryce i podróżowaniu | PF 80Lato w pełni, gorąco, wielu z nas opuszcza na kilka dni swoje kąty, postanowiliśmy zatem nagrać odcinek wakacyjny. Pojazd transmisyjny Pogawędnika – tym razem był to rower – dotarł do Afryki, a dokładniej do Kawęczyna pod Warszawą, gdzie właśnie zakończyło się coroczne święto muzyki afrykańskiej - African Beats Festival. Gawędzimy z Krzysztofem Weremą – archeologiem, ale przede wszystkim podróżnikiem i artystą fotografem. Ostatni projekt Krzysztofa Weremy to prezentowane podczas festiwalu pokłosie wyprawy do Sudanu Południowego pt. „Po obu stronach Białego Nilu”. Nasz Gość opowiada o wyzwaniach stojących przed c...2022-08-2227 min
Pogawędnik FilozoficznyO jutrze, które nigdy nie nadeszło | PF 79Zapraszamy na opowieść o wybranych ideach ciągłości historii, jej zrozumiałego porządku, a także wyobrażalnego kresu. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego takie wizje są pociągające i co decyduje, że tak często okazują się nierzeczywiste. Czy ma rację amerykański filozof George Santayana, który powiada, że ci, którzy nie znają historii, skazani są na jej powtórzenie? Czy rzeczywiście historia ma swój porządek, który sprawia, że można do niej wrócić - ona zaś może nas o czymś pouczyć? Czy taki porządek miałby wieść do jakiegoś dającego si...2022-08-0824 min
Pogawędnik FilozoficznyO prowizorce (w etyce) | PF 78Zapraszamy na pogawędkę o prowizorce, czyli tymczasowym i byle jakim rozwiązaniu jakiegoś problemu. Będzie to jednak prowizorka specyficzna, bo dotyczącej etyki.Naszymi przewodnikami są: Kartezjusz, autor projektu etyki tymczasowej, która powinna nam wystarczyć dopóty, dopóki nie zbudujemy pełnego systemu filozoficznego oraz nieco od niego starszy Michel de Montaigne, autor słynnych „Prób”. Drugi bohater odcinka wielkich systemów etycznych budować nie chciał (a i Kartezjuszowi to do końca nie wyszło), ale żywo interesował się problemem dobrego i cnotliwego życia. Próbujemy się przekonać, czy rodzime słowo „prowizorka”, czyli coś t...2022-07-2528 min
Pogawędnik FilozoficznyO leniach i bumelantach (a właściwie konferencji o nich) | PF 77Zapraszamy na relację z konferencji pt. "Lenie, bumelanci, niebieskie ptaki" (seminarium im. prof. Piotra Kowalskiego).Naszymi przewodnikami są dr Małgorzata Czapiga-Klag i dr Michał Rydlewski z Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego.Gawędzimy o ciekawej idei corocznych spotkań w Lądku-Zdroju i wspominamy prof. Piotra Kowalskiego. Potem (13:30) jest mowa o acedii u Michela Houellebecqa z prof. Krystyną Modrzejewska z Uniwersytetu Opolskiego, a na koniec (28:49) o problemie mediatyzacji z dr. Michałem Rydlewskim i dr. Dominikiem Lewińskim z Uniwersytetu Wrocławskiego. Patronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy "Fil...2022-07-1141 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii z laureatami Olimpiady Filozoficznej 2022 - | PF 76Nie mogliśmy sobie odmówić wizyty w Warszawie na finałowym spotkaniu XXXIV Olimpiady Filozoficznej, której od dawna mocno kibicujemy. Posłuchajcie jak ciekawie o filozofii mówią dwaj Laureaci I miejsca (ex æquo) Jakub Kloza i Mateusz Mularczyk.Patronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"https://filozofuj.eu/ Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny 2022-06-2712 min
Pogawędnik FilozoficznyO wartościach w Sokołowsku | PF 75Zapraszamy na pogawędkę poświęconą wartościom. Pretekstem jest konferencja, która odbyła się niedawno w Sokołowsku pt. "Myślenie według wartości - zmierzch czy świt?"Naszym przewodnikiem jest dr Marcin Stabrowski z Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, który opowiada o samym spotkaniu, ale przed wszystkim próbuje nas przekonać, że pojęcie "wartość" nie tylko nie jest anachroniczne, ale wciąż inspirujące w filozofii, kulturoznawstwie czy naukach społecznych.Ocinek nadajemy jednocześnie z Wrocławia, Wałbrzycha, Sokołowska i Torunia. Ot, magia podkastu. Za dodatkowo magiczny splot okoliczności uznajemy fakt, że...2022-06-2022 min
Pogawędnik FilozoficznyO kamieniu filozofcznym | PF 74Tym razem gościmy prof. Radosława Kazibuta z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a tematem rozmowy jest... kamień filozoficzny.Dowiadujemy się, że wielki wkład w poznanie tego tajemniczego przedmiotu miał nasz rodak, słynny w całej Europie Michał Sędziwoj, autor "Traktatu o kamieniu filozoficznym". Podczas rozmowy staramy się nieco odrzeć to pojęcie z hermetycznej tajemniczości, tropimy jego historię nie tylko w alchemii, ale także w psychoanalizie oraz współczesnej nauce. Nasz rozmówca opowiada, że u podstaw pojęcia kamienia filozoficznego tkwiło przekonanie o jedności zasad przyrody, to samo, które przyświeca na...2022-06-0630 min
Pogawędnik FilozoficznyO skuteczności, spektakularności i wydajności (zamiast prawdy, piękna i dobra) | PF 73Zapraszamy na rozmowę z prof. Danielem Sobotą z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN o domniemanym kryzysie klasycznej opowieści Platona o prawdzie, dobru i pięknie. Nasz Gość twierdzi, że należy pożegnać te anachroniczne kategorie i zastąpić je nowymi, bardziej adekwatnie opisującym świat - czyli skutecznością, spektakularnością i wydajnością. Rozmowę prowadzimy w miejscu magicznym – Sokołowsku koło Wałbrzycha w Górach Kamiennych, gdzie odbyła się konferencja „Myślenie według wartości – zmierzch czy świt?”. Ale to opowieść na osobny odcinek, który nadamy już wkrótce.Patronat medialny Pogawędnika: dwum...2022-05-2323 min
Pogawędnik FilozoficznyO jutrzejszej bitwie morskiej | PF 72Rozmawiamy o greckim filozofie Diodorze Kronosie, który z pytania Arystotelesa "czy jutro będzie bitwa morska?" wywiódł pewne niepokojące twierdzenie. Mianowicie, że w świecie empirii nie istnieją czyste możliwości, a więc to, co jest możliwe, musi się kiedyś zdarzyć. To z kolei sugeruje jakąś formę determinizmu - skoro nie ma możliwości, które nie są i nigdy nie będą zrealizowane.Naszym przewodnikiem jest prof. Tomasz Jarmużek z Katedry Logiki Instytutu Filozofii UMK, autor książki "On the Sea Battle Tomorrow That May Not Happen. A Logical and Philosophical Analysis of t...2022-05-0922 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii, książkach i maszynach. Wycieczka do Londynu | PF 71Tym razem zapraszamy na wycieczkę do Londynu. Odwiedzamy Bibliotekę Brytyjską, Towarzystwo Królewskie i Muzeum Nauki – wszędzie tam szukamy śladów dawnych filozofów. Przyglądamy się filozoficznemu stołowi, pompie próżniowej i dawnemu mikroskopowi. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego na wystawie portretów słynnych siedemnastowiecznych myślicieli znajdują się wizerunki Roberta Boyle’a i Isaaca Newtona, brak jednak obrazu przedstawiającego Johna Locke’a.Niedawno obchodziliśmy międzynarodowy dzień książki, dlatego też opowiadamy o księgozbiorze Locke’a oraz przybliżamy historię jednej z największych światowych bibliotek. Ponieważ jednak lektura bez filiżanki kawy to nie lektura, odwied...2022-04-2534 min
Pogawędnik FilozoficznyO etyce radykalnej jako emancypacji wobec wojny i pokoju | PF 70Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z dr. Konradem Rejmanem, pedagogiem i filozofem związanym z Dolnośląską Szkołą Wyższą we Wrocławiu.Kiedy w odcinku 68. mówiliśmy o wojnie, przyznaliśmy, że niewiele umiemy o niej powiedzieć jako filozofowie. Teraz będziemy mogli to zmienić, dzięki lekturze książki naszego Rozmówcy pt. "Etyka radykalna jako emancypacja. O wojnie i pokoju z perspektywy pedagogicznej". Szczególnego znaczenia nabiera fakt, że praca ta ukazała się na kilka dni przed rosyjską agresją na Ukrainę.I jeszcze słówko o oprawie graficznej odcinka. Uznaliśmy, że lepiej niż znowu ilustro...2022-04-1137 min
Pogawędnik FilozoficznyO mapie, kompasie, treningu i starych bukłakach | PF 69Zapraszamy na rozmowę o mapie, kompasie i treningu, czyli etyce cnót Alasdaira MacIntyre'a, teorii prawa naturalnego Johna Finnisa i koncepcji sumienia Johna Henry'ego Newmana. I jeszcze młodym winie w starych bukłakach.Jak to wszystko spiąć ze sobą, a w dodatku przekonać nas, że z tego przepisu powstać może obiecująca etyka dla postchrześcijańskiej epoki opowiada prof. Sebastian Gałecki z Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie.Odcinek ilustrujemy obrazem "Trzej filozofowie na tle krajobrazu" Giorgione, ok. 1505, Muzeum Historii Sztuki w WiedniuPatronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy...2022-03-2845 min
Pogawędnik FilozoficznyO Marii i Stanisławie Ossowskich, czyli naukowych parach | PF 68Zapraszamy na rozmowę półprywatną, ale ważną i dotykającą kwestii uniwersalnej. Z doktor Moniką Kwiecińską-Zdrenką z Instytutu Socjologii UMK w Toruniu przyglądamy się problemowi uprawiania nauki w parach i z jakimi się to wiąże wyzwaniamy. Ciekawi nas zwłaszcza sytuacja badaczek i zjawisko "ograniczonej kanonizacji" wobec pozycji, jakie zajmują ich mężowie-badacze. Kanwą rozmowy jest krótka historia pary naukowców Marii i Stanisława Ossowskich.I jeszcze to: choć rozmawiamy rodzinnie, to nie beztrosko. Bo myślami jesteśmy z Tymi, których rodziny są teraz brutalnie rozdzielone przez rosyjską agresję.Więcej znajdz...2022-03-1437 min
Pogawędnik FilozoficznyO wojnie i jak niewiele umiemy o niej powiedzieć | PF 67Zapraszamy na odcinek specjalny, powstały w okolicznościach niezwykłych. Za naszą wschodnią granicą wybuchła wojna. Postanowiliśmy na nią zareagować, ale szybko odkryliśmy, że jako filozofowie i gaduły jesteśmy (prawie) zupełnie bezradni. Bo co to za oręż - garść starych zapisków Henryka Elzenberga z czasów Wielkiej Wojny?Może byłoby lepiej po prostu przestać gadać i wspólnie pomilczeć? Być może, ale milczenie nie wyklucza pomocy, choćby tylko finansowej. Dlatego prosimy Was o dołączenie do inicjatyw wspracia dla Ukrainy:https://www.pah.org.pl/wplac/?form=ukraina htt...2022-02-2721 min
Pogawędnik FilozoficznyO Augustynie, Pelagiuszu, łacinie i późnoantycznych sprawach | PF 66Rozmawiamy z prof. Rafałem Toczko - filozofem i znawcą antyku z Wydziału Filologicznego UMK, autorem książki Jak zostać heretykiem. Przypadek Pelagiusza. Nasz Gość opowiada o schyłku antyku, Aureliuszu Augustynie, heretyku Pelagiuszu, nieszczęsnej Blezylii i wielkiej roli retoryki. Jest również mowa o katastrofie w nauczaniu łaciny w polskich szkołach, pewnym polskim profesorze w Oksfordzie i o tym, dlaczego jest to większy news niż fakt, że Robert Lewandowski nakichał na żonę.Odcinek ilustruje obraz Philippe'a de Champagne, Saint Augustine, ok.1645-1650, obecnie w Los Angeles County Museum of Art.Jeśli Wam mało op...2022-02-2144 min
Pogawędnik FilozoficznyO głupocie z Johnem Locke'iem | PF 65Zapraszamy na odcinek, w którym próbujemy niejako wspak odczytać Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego Johna Locke’a i odnaleźć w nich opisy różnych przejawów ludzkiej głupoty, tępoty i szaleństwa. Locke przekonuje, że granice ludzkiej rozumności okazują się rozmyte, że zamieszkują je idioci, dzieci, tak zwani dzicy. Cóż z nimi począć, skoro zwykło się sądzić, że to rozum decyduje o byciu człowiekiem? Czy filozofia ma za zadanie jedynie opisać niedostatki rozumu, czy też stanowić remedium na ludzką głupotę? Czy rzeczywiście potrafi wyciąć z ludzkich głów kamień głupoty?Odcinek ilustruje...2022-02-0718 min
Pogawędnik FilozoficznyO etymologizacji, czyli co nam szepce do ucha pochopny Hermes | PF 64Tym razem przyglądamy się etymologizacjom, czyli próbom wyjaśniania pochodzenia lub znaczenia słów na podstawie ich fonetycznego podobieństwa.Językoznawcy i etymolodzy uważają je za błąd, ale może kryje się tu jakaś ciekawa filozoficzna zagadka? Bo także wielkim filozofom zdarzało się iść na skróty, gdy wyjaśniali pochodzenie jakiegoś ważnego dla nich terminu. Być może czynili tak dlatego, że coś im tam szeptał do ucha pochopny Hermes?Naszym wsparciem jest książka Piotra Sobotki "Etymologizowanie i etymologia. Od semantyki ontologicznej do etymologii hermeneutycznej", Warszawa 2015.Patronat medialny Pogawędni...2022-01-2420 min
Pogawędnik FilozoficznyO kognitywistyce (i filozofii) | PF 63Zapraszamy na rozmowę o młodej i bardzo obiecującej dyscyplinie naukowej (i jednocześnie najmłodszej córce filozofii oraz kilku innych nauk) - kognitywistyce. Czym jest, skąd się wzięła, co bada i z jakim nadziejami się wiąże opowiada nam Prezeska Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego - prof. Anita Pacholik.Ponieważ nasza Rozmówczyni jest bardzo zajęta badaniami naukowymi, które prowadzi między innymi w berlińskim szpitalu psychiatrycznym, łączymy się z nią zdalnie.Ale na tym nie koniec, bo w drugiej części rozmowy przenosimy się do kolejnego ośrodka akademickiego w Niemczech. Łączymy się z Tyb...2022-01-1034 min
Pogawędnik FilozoficznyO zwierzętach, wiwisekcji i początkach nowożytnych nauk przyrodniczych | PF 62Zapraszamy na rozmowę o zwierzętach i o tym, jaki stosunek do nich mieli nowożytni filozofowie. Staramy się odpowiedzieć na pytanie jakie znaczenie dla rozwoju nauk miały wiwisekcje i czy rzeczywiście kartezjańska koncepcja zwierzęcia-maszyny zdominowała dawne myślenie o zwierzętach. Dawne spory wokół możliwości odczuwania (może i myślenia?) przez zwierzęta pozwalają zrozumieć jak filozofia musiała mierzyć się z tradycyjnym obrazem świata, ale też odpowiedzieć na wyzwania rodzącej się nowoczesnej nauki. Były to przecież fascynujące czasy, gdy dzięki mikroskopom Antoni van Leeuwenhoek czy Robert Hooke po raz pierwszy w...2021-12-2738 min
Pogawędnik FilozoficznyO interpretacjonizmie i ...filmie | PF 61Zapraszamy na pogawędkę o interpretacjonizmie, czyli pewnym rozwinięciu filozofii hermeneutycznej. Naszym rozmówcą jest Jakub Walicki – absolwent studiów doktoranckich Uniwersytetu Wrocławskiego, który – oprócz tego, że zna się na myśli Güntera Abla i Hansa Lenka – pasjonuje się kinem i potrafi o nim ciekawie opowiadać. Nasz Gość jest także autorem bloga o filmach „Przemyślane kadry” (https://przemyslanekadry.pl/). To zatem świetna okazja by zapytać po co filozofom i filozofkom kino, a kinomanom i kinomankom – filozofia.Za ilustrację służy fragment plakatu do filmu "Cinema Paradiso", reż. Giuseppe Tornatore, Włochy/Francja 1988.2021-12-1332 min
Pogawędnik FilozoficznyO "Słowniku" Pierre'a Bayle'a - książce, którą czytało całe Oświecenie | PF 60Zapraszamy do wysłuchania opowieści o jednym z najszerzej komentowanych, podziwianych i krytykowanych dzieł europejskiego Oświecenia - "Słowniku historycznym i krytycznym" Pierre'a Bayle'a (1696). Zaskakujący był nawet układ stron, bowiem do krótkich haseł dołączone były nie tylko przypisy do źródeł, ale przede mnóstwo rozległych dodatków, w których Bayle dzielił się swoimi filozoficznymi przemyśleniami. Błyskotliwość, erudycja i cięte pióro przysparzały mu czytelników, choć posądzenia o bezbożność i sceptycyzm ściągały na jego głowę także zajadłą krytykę. Ale głoszone przez Bayle'a hasła wolnomyśliciels...2021-11-2925 min
Pogawędnik FilozoficznyO poezji i filozofii | PF 59Zapraszamy na rozmowę o poezji i czy filozofia się do niej jakoś przydaje. Gościmy Annę Dwojnych – poetkę, absolwentkę socjologii i filozofii Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych UMK, copywriterkę i korektorkę, zafascynowaną cielesnością, filmami Larsa von Triera, kulturą audiowizualną, samotnością w ujęciu filozoficznym.Jest laureatką kilkudziesięciu ogólnopolskich konkursów poetyckich, dwukrotną finalistką projektów wydawniczych Biura Literackiego, Stypendystką Miasta Torunia w dziedzinie kultury.Publikowała w wielu pismach poetyckich i literackich oraz antologiach. Autorka książek poetyckich gadu gadu (MaMiKo, 2011) i Wypadki z przypadkami (Dom Literatury w Łodzi, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich O...2021-11-1528 min
Pogawędnik FilozoficznyO Tych, co odeszli, czyli wspomnienie o prof. Andrzeju Norasie | PF 58Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z dr Alicją Pietras, która wspomina zmarłego niedawno prof. Andrzeja Norasa z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.Próbujemy w rozmowie ocalić pamięć o wybitnym badaczu filozofii niemieckiej, ale także rozpoznać, czy to dobrze, że Nicolai Hartmann bywa zestawiany z Martinem Heideggerem (i kto na tym więcej zyskuje), co ma zespół Pink Floyd do filozofii i czy niektóre żarty nie kończą się źle.W roli Pink Floyd (jeden za wszystkich) wystąpił Piotr Grzeliński.Patronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!" (https://filozof...2021-11-0122 min
Pogawędnik FilozoficznyO Sørenie Kierkegaardzie w teatralnych okolicznościach | PF 57Zapraszamy do wysłuchania ostatniej relacji z X Zakopiańskich Prezentacji Artystycznych "Pępek świata" w Teatrze Witkacego.Tym razem naszym rozmówcą jest prof. Jacek Prokopski - filozof, kierkegaardolog, znawca egzystencjalizmu, eseista, autor przekładów literatury filozoficznej i teologicznej.Ponieważ okoliczności i miejsce rozmowy zobowiązują - rozmowa toczy się w duchu nieco witkacowskim. Jednak nie jest to tylko wspomnienie niesamowitego zakopiańskiego spotkania, ale przede wszystkim dyskusja o duńskim prekursorze egzystencjalizmu - wszak rozmawiamy ze specjalistą w tej kwestii.Patronat medialny Pogawędnika: dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!" (https://filozofuj.eu/).2021-10-1817 min
Pogawędnik FilozoficznyO teatrze, muzyce i filozofii – relacja z zakopiańskiego "Pępka świata" | PF 56Zapraszamy do wysłuchania relacji z X Zakopiańskich Prezentacji Artystycznych „Pępek świata”. To organizowane przez Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem wydarzenie jest dorocznym świętem teatru, sztuki i muzyki, ale również filozofii.Naszymi rozmówcami są - aktor Teatru Witkacego Krzysztof Wnuk oraz An On Bast, czyli Anna Suda – producentka i kompozytorka oraz absolwentka – a jakże! – filozofii.Więcej informacji o „Pępku świata” odnajdziecie tutaj: http://www.witkacy.pl/pl/aktualnosci/archiwum/423-program-zpa-pepek-swiata-2021Opis dokonań artystycznych Krzysztofa Wnuka możecie znaleźć na stronie Teatru Witkacego: http://www.witkacy.pl/pl/teatr/zespol-te...2021-10-0422 min
Pogawędnik FilozoficznyO słowiańszczyźnie i jej mitach - ciąg dalszy | PF 55Na fali odcinka PF 54 "O demonologii słowiańskiej" wybraliśmy się do grodziska Owidz na IV Festiwal Mitologii Słowiańskiej. Naszym przewodnikiem jest Sławomir Radbor Uta - żerca, inscenizator i autor inicjatywy "Słowiański mit". Wprowadza nas jeszcze głębiej w tradycję słowiańskich opowieści i tradycji oraz sposobach ich prezentacji współczesnemu odbiorcy. W tle słyszycie zespół "Dziwoludy" grający muzykę Słowian (ale nieobce są im także pieśni Wikingów, a także tańce i melodie średniowiecza).Patronat medialny: dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!" (ht...2021-09-2012 min
Pogawędnik FilozoficznyO demonologii słowiańskiej | PF 54Zapraszamy na pogawędkę poświęconą demonologii słowiańskiej. Zanim uznacie ten temat za niefilozoficzny, zauważcie, że kryje w sobie problemy etyczne, bowiem w wielu mitologiach większe i mniejsze złe duchy były upostaciowieniem ludzkich wad i przywar moralnych. Naszą Przewodniczką jest Natalia Janiszewska - studentka kulturoznawstwa ze specjalizacją folklorystyka na UMK. Pretekstem do rozmowy był mały spór o południcę i moralną ocenę leniuchowania w środku dnia. Mowa będzie o Bronisławie Trentowskim - filozofie i prekursorze badań nad demonologią słowiańską, Welesie, wodnych i żytnich babach oraz gnieciuchu, który srod...2021-09-1345 min
Pogawędnik FilozoficznyO Thomasie Browne'ie, czyli medycynie, filozofii, kolekcjonowaniu i czarownicach - | PF 53Bohaterem odcinka jest Thomas Browne - XVII-wieczny lekarz, filozof, kolekcjoner, tropiciel zabobonów i przesądów. Ten nieco zapomniany myśliciel z Norwich wart jest przypomnienia, choćby jako prekursur egzystencjalizmu oraz dlatego, że jego śladami podążało wielu późnieszych myślicieli i twórców (wielbiciele prozy W. D. Sebalda dobrze wiedzą o czym mówimy...).Naszą Przewodniczką jest dr Emilia Olechnowicz z Instytutu Sztuki PAN, badaczka historii intelektualnej XVI i XVII wieku, elżbietańskiej Anglii, redaktorka "Pamiętnika Teatralnego", znawczyni twórczości Williama Shakespeare'a oraz Thomasa Browne'a.Ilustracją odcinka jest obraz Domeni...2021-08-3035 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii, doradztwie rodzicielskim i tikkun olam | PF 52Rozmawiamy z Boską Nioską, czyli Martą Szperlich-Kosmalą - absolwentką filozofii UJ, doradczynią rodzicielstwa, instruktorką noszenia dzieci, badaczką i animatorką zmiany społecznej oraz orędowniczka tikkun olam. Do tego autorką podkastu "Podwójne espresso". Gadamy o ewolucji filozoficznej, czyli jak się opuszcza stajnię analityków, płytach indukcyjnych, dizajnie, naprawianiu świata i tradycji talmudycznej. I to wszystko w pół godziny! Fot. Alicja Dybowska Polecamy profil naszej rozmówczyni: https://www.facebook.com/boskanioskaoraz jej podkast: https://open.spotify.com/show/66zSf9PmdCbJtxkbljz1Ms?si=QjyN_s67Sf2uc-wxLSUCEA&dl_branch=1Patronat medialny: dwumiesięcznik i portal i...2021-08-1630 min
Pogawędnik FilozoficznyO fantastyce i filozofii | PF 36Zapraszamy na pogawędkę o relacji fantastyki naukowej i filozofii. Naszym rozmówcą jest dr Marcin Kowalczyk z Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy .Nasz gość zna sprawę nie tylko od strony teorii, ale także - literackiej podszewki. Jest bowiem autorem powieści SF "Drugie spojrzenie na planetę Ksi" (będącej kontynuacją książki "Cała prawda o planecie Ksi" Janusza Zajdla) oraz "Pętle pamięci".Zapnijcie pasy i w drogę - ku gwiazdom!Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:https://patronite.pl/po...2021-01-1148 min
Pogawędnik FilozoficznyO poborowych i służbie zastępczej, czyli filozof wśród ludzi | PF 27Zapraszamy na kolejny odcinek poświęcony pracy filozofów poza murami akademii. W poprzednim (odc. 4 pt. "O sprawie królika czyli filozof w komisji etycznej ds. badań naukowych") Marcin Leźnicki opowiadał o komisji etycznej ds. badań naukowych.Teraz rozmawiamy o Wojewódzkiej Komisji ds. Służby Zastępczej, która zajmowała się poborowymi, odmawiającymi służby wojskowej z uwagi na poglądy moralne lub religijne. I okazuje się, że filozof mógł tam wtrącić swoje trzy grosze.Co się dzieje, gdy w takiej komisji spotykają się reprezentanci różnych zawodów widać, a raczej słychać już o...2020-09-1436 min
Pogawędnik FilozoficznyO filozofii w czasie zarazy | PF 7Co prawda, jak powiadał Hegel, sowa Minerwy wylatuje po zmroku (czyli po naszemu "mądry filozof po szkodzie"), to jednak staramy się trzymać rękę na pulsie najaktualniejszych wydarzeń. Dlatego o filozofii w czasie zarazy rozmawiają: Adam Grzeliński, Dawid Wincław, Marcin Zdrenka i Ryszard Michałowski.Za ilustrację służy nam mutacja (!) albo raczej hybryda dwóch klasycznych grafik - grawerunek przedstawiający lekarza z Marsylii w czasie zarazy autorstwa Paula Fürsta (1721) na tle widoku Torunia według Christiana Daniela Pietescha z dzieła "Alt und Neues Preussen" (1684). Całość pokolorowaliśmy kredkami w roku 2020, ale tylko zr...2020-03-1548 min
Pogawędnik FilozoficznyO sprawie królika, czyli filozof w komisji etycznej ds. badań naukowych | PF 4Pierwszy z planowanego cyklu odcinek poświęcony pracy filozofów poza murami akademii. Marcin Leźnicki opowiada o działalności w regionalnej komisji etycznej ds. badań naukowych. Ponieważ rzecz dotyczy najczęściej rozpoznania dobrostanu zwierząt, na których przeprowadza się eksperymenty w naukach biologicznych i medycznych, ten odcinek ilustrujemy królikiem. To, dlaczego ubrany jest w mundur wojskowy wymaga jeszcze wyjaśnienia.Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny 2020-02-2718 min
Pogawędnik FilozoficznyZwiastun Pogawędnika filozoficznegoGadamy o filozofii i jej okolicach. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium.Pogawędnik redagują Marcin T. Zdrenka, Adam Grzeliński i Piotr Domeracki, wspierani przez studentów i studentki toruńskiej filozofii oraz wspólnotę jej przyjaciół. Główny temat muzyczny - Waldemar Bata. Projekt logo - Nikodem Pręgowski.Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny 2020-02-1900 min