Shows
AppèlOp naar de volgende pandemie?Vijf jaar na het begin van corona hangt volgens wetenschappers de volgende pandemie als een zwaard van Damocles boven ons hoofd. Maar terwijl in het onderwijs, in de zorg en bij de ggz de gevolgen van de afgelopen pandemie nog altijd doorklinken, is het kabinet van plan te bezuinigen op zogeheten pandemische paraatheid. Is Nederland klaar voor de volgende pandemie? Welke lessen hebben we geleerd van corona, en wat zijn we misschien alweer vergeten? En wat betekent de terugtrekking van de VS uit de WHO?Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met Anj...2025-04-1750 minAppèlDiplomadiscriminatie en de democratie - met Brigitte van den Berg en Kjell NoordzijMensen met een theoretische opleiding domineren onze democratie. Verreweg de meeste volksvertegenwoordigers hebben een hbo- of universitaire opleiding, en hun voorkeuren klinken vaker door in beleid. Veel praktisch opgeleiden ervaren bovendien een sterke culturele afstand tot de voornamelijk theoretisch opgeleide politici. En die ervaren afstand blijkt een belangrijke motor van politieke onvrede onder praktisch geschoolden. Hoe komt dit, en belangrijker, wat is er nodig om onze democratie van en voor iedereen te maken - ongeacht opleidingsniveau? Hierover spreken we in deze aflevering van Appèl met Brigitte van den Berg en Kjell Noordzij. Brig...2025-04-0850 minAppèlDe ongekende afbraak van ontwikkelingssamenwerkingHet kabinet zet het mes in ontwikkelingssamenwerking: vanaf 2026 komt er 2,3 miljard euro minder beschikbaar. Deze beslissing heeft grote gevolgen. Niet alleen voor landen waarop de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking is gericht en voor ngo’s, maar ook voor Nederland zelf en onze democratische rechtsstaat. Dat zeggen althans Anne-Floor Dekker, directeur van het Nederlandse genderplatform Wo=men, en Dirk-Jan Koch, secretaris-directeur bij de Adviesraad Internationale Vraagstukken, de AIV. In deze aflevering van Appèl bespreken we met hen hoe de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking in elkaar zit en wat er met de bezuinigingsplannen op het spel staat.Presentatie: Daniël Sch...2025-02-1059 minAppèlWaarom paniek over polarisatie onnodig isPolarisatie was in 2024 Woord van het Jaar. Mensen lijken steeds vaker lijnrecht tegenover elkaar te staan en de roep om minder polarisatie klinkt steeds luider. Maar deze paniek over polarisatie is onterecht, zegt socioloog Quita Muis.Afgelopen jaar promoveerde zij aan Tilburg University op een onderzoek naar polarisatie, waarin ze vooral heeft gekeken naar de rol van opleidingsniveaus en sociale identificatie. Haar conclusie: er is geen sprake van daadwerkelijke polarisatie tussen hoger- en lageropgeleiden, maar binnen deze groepen hebben met name hoger opgeleiden het gevóel sterk gepolariseerd te zijn. Dat komt omdat ze zich gaan gedragen zoals z...2025-01-2848 minAppèlDe Groningers hadden altijd gelijk - met Hans VijlbriefDe Groningers hadden altijd gelijk. Zo heet het boek dat Hans Vijlbrief, Tweede Kamerlid voor D66, schreef over zijn periode als staatssecretaris Mijnbouw. Die twee jaren laten zich het beste omschrijven als een achtbaanrit. Er waren woedende en intens verdrietige Groningers, een parlementaire enquête naar de gaswinning, oorlog in Oekraïne en een energiecrisis. Deze achtbaanrit eindigde met de sluiting van het gasveld in Groningen.In de inleiding van zijn boek schrijft Vijlbrief dat het voor hem nodig was deze periode 'van zich af te schrijven'. "Het was allemaal zo intensief dat het voelde als noodzaak". Di...2024-12-1656 minAppèlAfrekenen met armoedeNederland is een van de rijkste landen ter wereld, maar toch leven honderdduizenden mensen in armoede. Vrouwen hebben daarbij een hoger risico op armoede dan mannen. Hoe kan dit, ondanks alle politieke aandacht die er afgelopen jaren is voor bestaanszekerheid? En wat is er nodig om mensen uit de armoede te krijgen? Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met twee deskundigen. Hoba Gull was afgelopen jaar VN-vrouwenvertegenwoordiger en sprak in september de Algemene Vergadering van de VN toe over armoede en genderongelijkheid. Anna Custers is ontwikkelingseconoom en lector armoede-interventies aa...2024-11-121h 03AppèlDe wereld na 5 novemberNog even en we weten het: wordt Kamala Harris de nieuwe president van de Verenigde Staten of wint Donald Trump? De wereld kijkt gespannen toe, want bij deze verkiezingen staat internationaal veel op het spel. Maar wat zijn eigenlijk de gevolgen van een presidentschap van Harris of van Trump: voor de NAVO, voor Oekraïne, voor China en voor het Midden-Oosten? Hierover in deze aflevering an Appèl met Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie, het forum voor publiek debat over trans-Atlantische veiligheidsvraagstukken. Presentatie: Daniël Schut en Suzanne van den EyndenOndan...2024-10-2956 minAppèlOver migratie gesprokenHet politieke debat over migratie blijft meestal beperkt tot de simpele vraag: willen we ‘meer’ of ‘minder’ migratie? Het kabinet-Schoof wil zelfs een asielcrisis uitroepen om migratie verder te kunnen inperken. Wat is er nodig om verder te kijken dan die tegenstelling ‘meer of minder’? Welke aspecten van migratie verdienen meer aandacht? En hoe komen we tot een nieuw, eerlijker en menselijker verhaal over migratie? Hierover spreken we in deze aflevering met Monique Kremer, bijzonder hoogleraar actief burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van de Adviesraad Migratie en Thea Hilhorst, hoogleraar humanitaire studies aan de Erasmus...2024-10-011h 03AppèlHoe voer je oppositie tegen radicaal-rechts?Oppositie voeren tegen radicaal-rechts: hoe doe je dat? Met de PVV in de regering en als grootste partij in de Tweede Kamer is dit ineens een van de belangrijkste politieke vragen voor onder andere D66. Verandert het nieuwe politieke landschap de manier waarop we oppositie moeten voeren? Hoe laten we ons eigen progressieve geluid het beste horen? En wat kunnen we leren van de geschiedenis over de omgang met populistische en rechts-radicale partijen? In de eerste aflevering van Appèl na het zomerreces bespreken we deze vragen met Carla Hoetink, universitair docent politieke geschiedenis aan de Radboud univ...2024-09-161h 00AppèlWaarde(n)loze politiek - met Tom van der MeerOnze democratie heeft méér conflict nodig. Dat stelt politicoloog Tom van der Meer in zijn nieuwe boek Waardenloze politiek. Hierin beschrijft hij hoe een gebrek aan ideologisch, waardengedreven conflict bij politieke middenpartijen - zoals D66 - heeft geleid tot fors zetelverlies. Door 'technocratische no-nonsensepolitiek' zijn deze partijen ‘richtingloos en inwisselbaar geworden’, een ‘eenheidsworst’ zelfs. Geen wonder dat de kiezer vluchtte naar partijen op de flanken, zoals de PVV, schrijft Van der Meer. In deze aflevering van Appèl gaan we met Tom van der Meer dieper in op het ontstaan van de huidige ‘waardenloze politiek’ bij d...2024-06-181h 05AppèlOp zoek naar de Europeaan in onszelfOver een paar dagen mogen we naar de stembus voor de Europese verkiezingen. In de campagnes van de verschillende partijen gaat het veel over veiligheid, klimaat en migratie en het belang of juist de bedreiging van Europa op deze beleidsterreinen. Heel belangrijk, maar hoe zit het eigenlijk met onze meer emotionele band met Europa? Hoe denken Nederlanders over Europa en de EU? En bestaat er zoiets als een Europese identiteit; voelen we ons naast Nederlander ook expliciet Europeaan? Hierover praten we in deze podcast met Elske van den Hoogen en Joris Melman. Elske promoveerde dit j...2024-06-0359 minAppèlWat is er nodig voor rechtvaardige handel?Internationale handel kan zorgen voor stijgende werkgelegenheid, investeringen in infrastructuur en een betere levensstandaard. Tegelijkertijd kan handel juist bijdragen aan armoede en ongelijkheid, onder meer door oneerlijke concurrentie en protectionisme. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat handel vrijheid, gelijkheid en democratie bevordert? Daarover praten wij in deze aflevering met Ellen Mangnus en Pim de Zwart. Ellen Mangnus promoveerde in de ontwikkelingseconomie en werkt bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken als strateeg en onderzoekscoördinator. Zij schreef het hoofdstuk over eerlijke handel voor het boek 14 missies voor Europa van de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Pim de Zwart, un...2024-05-1454 minAppèlWaarom de rechtsbescherming van burgers faalde – met Salima BelhajLevens van mensen zijn verwoest en het kan morgen weer gebeuren’. Dat was de zorgwekkende conclusie van de Parlementaire Enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Deze commissie onderzocht waarom de overheid jarenlang faalde in de rechtsbescherming van burgers, met het toeslagenschandaal als een van de meest schrijnende voorbeelden. D66’er Salima Belhaj leidde deze enquêtecommissie tot december afgelopen jaar, toen er door de uitslag van de verkiezingen een einde kwam aan haar Tweede Kamerlidmaatschap. Het grootste deel van het werk was toen echter al gedaan. Daarom blikken we in deze aflevering van Appèl samen met Salima terug op haar vo...2024-04-3059 minAppèlLiberalisme en religie: een gelukkig huwelijk?De relatie tussen liberalisme en religie is soms gecompliceerd. Zo leidt de vraag of religieuze uitingen bij bijvoorbeeld de politie en boa's moeten worden toegestaan, regelmatig tot discussie onder sociaal-liberalen. Zowel voor- als tegenstanders beroepen zich daarbij op liberale waarden. Tijd om de relatie tussen politiek en het liberalisme eens nader te onderzoeken. Hoe verhouden ze zich historisch gezien tot elkaar? Wat heeft religie het liberalisme te bieden, en andersom? Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met Sophie van Bijsterveld en Joost Röselaers. Sophie van Bijsterveld is hoogleraar religie, recht...2024-04-0950 minAppèlBénédicte Ficq over haar strijd tegen Tata Steel en ChemoursHebben de bedrijven Tata Steel en Chemours opzettelijk gevaarlijke stoffen in de bodem, lucht of het oppervlaktewater gebracht, met mogelijk gevaar voor de openbare gezondheid? Dat onderzoekt het Openbaar Ministerie momenteel. Drijvende kracht achter dit onderzoek is advocaat Bénédicte Ficq, die namens omwonenden aangifte heeft gedaan tegen de CEO’s van Tata Steel en Chemours. Hoewel de rechtsspraak vaker wordt aangegrepen om naleving van milieuwetgeving af te dwingen, is de benadering van Ficq nieuw: zij wil dat het OM een strafzaak begint tegen de leidinggevenden van de bedrijven. Wat drijft haar om aan...2024-03-2653 minAppèl14 missies voor EuropaVeertien missies voor Europa. Nieuwe denkers over een vrije, gelijke en democratische toekomst. Zo heet het nieuwste boek van de Mr. Hans Van Mierlo Stichting. In deze bundel presenteren veelal jonge academici vernieuwende oplossingen voor een aantal grote maatschappelijke uitdagingen waar een Europees antwoord op nodig is. Antwoorden die vertrekken vanuit de sociaal-liberale waarden vrijheid, gelijkheid en democratie en waarin de gevolgen voor inwoners van Europa centraal staan. In deze aflevering van Appèl zijn twee auteurs van het boek te gast. Nynke Schulp is universitair hoofddocent land use, lifestyle and ecosystem change aan de Vri...2024-03-1255 minAppèlDe politieke lessen van Els BorstOp 8 februari 2014 werd oud-D66-minister Els Borst op 81-jarige leeftijd op gewelddadige wijze om het leven gebracht. Rond de tiende sterfdag van Els Borst staat de mr. Hans van Mierlostichting uitgebreid stil bij de nalatenschap van Els Borst voor D66, de politiek als geheel en de samenleving. Wat kunnen we leren van het leven en werk van deze bijzondere vrouw, de eerste vrouwelijke vicepremier en D66-lijsttrekker, de minister achter zo veel progressieve wetten?Over de politieke lessen van Els Borst praten we in deze aflevering van Appèl met Pamela Sturhoofd, Jessica van Tijn en Ja...2024-02-271h 04AppèlGroeiend gebrek aan gripDe overheid is de afgelopen decennia steeds meer gaan verwachten van burgers. Maar kunnen mensen deze toegenomen eigen verantwoordelijkheid wel waarmaken? Dat onderzocht de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in haar meest recente rapport Grip. Het maatschappelijk belang van persoonlijke controle. De conclusie: het hebben van grip op het eigen leven is letterlijk van levensbelang en moet veel meer richtinggevend worden in beleid. De term ‘grip’ kwam ook terug in menig verkiezingsprogramma: politieke partijen beloofden burgers meer grip te geven op tal van terreinen, van wonen tot onderwijs, van migratie tot gezondheid. Maar wat betekent eigenlijk het hebben van ‘grip’...2024-02-1354 minAppèlOver burgerfora en vertrouwen in de politiekEen van de terugkerende verklaringen voor de grote winst van de PVV is het lage vertrouwen in en het onvoldoende functioneren van de overheid en onze democratie. De afstand tussen burgers en politiek is te groot, de politiek luistert te weinig naar burgers en toont te weinig daadkracht, zo blijkt uit meerdere onderzoeken. Burgerfora worden steeds populairder als middel om burgers en politiek nader tot elkaar te brengen. Vlak voor de val van het kabinet stemde de Tweede Kamer zelf in met een nationaal burgerforum over klimaat en energie. In deze eerste aflevering van Appèl v...2024-02-0154 minAppèlDe toekomst van bedrijven: van winst naar waardeBedrijven moeten méér bijdragen aan oplossingen voor maatschappelijke problemen zoals de energietransitie, betaalbare zorg of toekomstbestendige huisvesting. Dat vindt de overheid, dat vinden veel bedrijven zelf, maar alle goede bedoelingen leiden nog niet tot voldoende resultaten. Het streven naar winst gaat nog te vaak ten koste van de samenleving en het klimaat. De manier waarop bedrijven zijn ingericht, houdt te weinig rekening met onder meer werknemers, consumenten en de natuur. In het manifest Van winst naar waarde doen de wetenschappelijke bureaus van D66, GroenLinks en PvdA een aantal concrete aanbevelingen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze moeten vol...2023-12-191h 00AppèlWat is er mis met technocratie?Onze democratie vervalt te vaak in technocratie. De politiek rechtvaardigt besluiten lang niet altijd vanuit een afweging van politieke waarden, maar steeds vaker op basis van kennis en expertise van wetenschappers en andere deskundigen. Dit gebeurde onder meer tijdens de coronapandemie, maar ook bij de politieke keuzes over stikstofuitstoot die onderbouwd worden met ‘het zijn nu eenmaal de regels’. In deze aflevering van Appèl praten we met twee gasten over technocratie en de relatie met onze opvattingen over vrijheid. Dirk-Jan van Vliet van de Mr. Hans van Mierlo Stichting analyseerde in het essay Tegen Technoc...2023-12-0557 minAppèlWaarom wonen een recht is‘Vecht, vecht, vecht, wonen is een recht!’ Dit is de boodschap van de woonprotesten die sinds 2021 regelmatig plaatsvinden. Wie geen betaalbare woning kan vinden, noodgedwongen op straat, bij ouders of vrienden bivakkeert, niet weg kan bij de ex-partner, een steeds hogere huur betaalt of met een groeiend gezin vast zit in een klein huis heeft volgens de duizenden demonstranten meer dan alleen “pech”: voor al die mensen wordt het recht op adequate huisvesting niet ingevuld. De demonstranten staan hierin niet alleen. Het recht op huisvesting is als sociaal grondrecht verankerd in onze grondwet; verschillende internationale verdragen noemen huisvesti...2023-11-141h 04AppèlWaarom de landbouw op de schop moetDiscussies over de landbouw gaan tegenwoordig vooral over stikstof, ‘2030’ of ‘2035’ en het wel of niet halveren van de veestapel. Maar welke waarden gaan er schuil achter jaar- en aantallen? Wat betekent het om landbouwbeleid te baseren op waarden als vrijheid, gelijkheid en democratie? Met andere woorden: hoe ziet sociaal-liberaal landbouw- en voedselbeleid eruit?Over die vragen praten we in deze aflevering van Appèl met Hidde Boersma, microbioloog, publicist en actief voor de stichting RePlanet, die zich inzet voor een open debat rondom klimaatproblematiek; en Jeroen Candel, onderzoeker en docent aan de Wageningen Universiteit, die zich onder meer bezi...2023-10-311h 02AppèlWaarom is de relatie tussen burgers en overheid zo slecht?De klachten over het functioneren van de overheid zijn niet van de lucht. Ze staat te ver van de burger af, handelt te veel vanuit wantrouwen en vindt efficiëntie belangrijker dan de menselijke maat. De ene na de andere politieke partij maakt van het terugwinnen van het vertrouwen van burgers in de overheid dan ook een speerpunt bij de komende verkiezingen. Maar hoe heeft het zo ver kunnen komen? Waarom is die relatie tussen overheid en burgers zo slecht? En wat is er nodig om deze te herstellen?Hierover praten we in deze eerste aflevering van A...2023-09-2656 minAppèlSlavernij: over verantwoordelijkheid en hardnekkige patronenOp 1 juli 2023 is het 150 jaar geleden dat Nederland de slavernij afschafte en begint het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Afgelopen december bood premier Rutte namens het kabinet de langverwachte excuses aan voor de rol van Nederland tijdens de slavernij. Tijdens de komende Keti Koti, de jaarlijkse herdenking van de slavernij op 1 juli, zullen alle ogen gericht zijn op koning Willem-Alexander. Gaat ook hij als staatshoofd excuses aanbieden? Hoe belangrijk is het eigenlijk dat Nederland dit doet, zoveel jaren na de afschaffing van de slavernij? En hoe werken de patronen uit de slavernij nog altijd door in onze samenleving? Hi...2023-06-271h 01AppèlWaterschappen: democratie tegen dijkdoorbrakenHet gaat niet goed met het water in Nederland. Het is te vies en door droogte dreigt een tekort aan schoon drinkwater. De rol van waterschappen, het bestuursorgaan dat ons water beheert, wordt daardoor steeds belangrijker. Tegelijkertijd komen er meer politieke vragen op de waterschappen af. Een besluit ten gunste van de natuur kan bijvoorbeeld nadelig uitpakken voor de landbouw, en andersom. Ondanks het grote belang van hun onderwerp blijven de waterschappen binnen onze democratie een vrij onbekende bestuurslaag. Wat doen ze precies? Hoe werkt de democratie binnen de waterschappen? En is ons water nog te redden, m...2023-06-131h 08AppèlRechtvaardigheid voor de regioDe verschillen tussen Nederlandse regio’s zijn groot. Niet alleen qua landschap, dialect en cultuur, maar ook wat betreft kwaliteit van leven en kansen die inwoners hebben. In een aantal regio’s buiten de zogeheten “economische centrumgebieden” is de gezondheid slechter, het inkomen lager, de bereikbaarheid matig en het vertrouwen in de overheid minder. Mensen voelen zich er vaker onbegrepen en ongezien door de overheid en ervaren nauwelijks ondersteuning. In een recente publicatie getiteld Elke regio telt! brachten drie adviesraden de aard en omvang van deze regionale verschillen in kaart, en deden zij aanbevelingen voor een meer rechtvaar...2023-05-3059 minAppèlDe straat op: waarom we vaker demonstrerenVan klimaatactivisten tot boeren, van woonprotest tot anti-Zwarte Piet-demonstraties: we gaan vaker en massaler de straat op. Tegelijkertijd treedt de politie harder op tegen actievoerders, en zorgen ook tegendemonstraties vaker voor een grimmige sfeer. En dat terwijl het demonstratierecht verankerd is in onze Grondwet. Wat mag er? Wanneer gaat demonstreren te ver? En waarom gaan mensen eigenlijk de straat op? In deze aflevering van Appèl praten Daniël en Suzanne met twee demonstratie-experts. Bert Klandermans is emeritus hoogleraar toegepaste sociale psychologie aan de Vrije Universiteit. Hij doet onderzoek naar de sociale psychologie van protest. Mic...2023-05-161h 13AppèlWaarom we leiders op afstand meer vertrouwenWe hebben meer vertrouwen in de leiders van EU-instellingen dan in onze nationale leiders. Dat stelt hoogleraar Femke van Esch in de oratie die zij in april dit jaar uitsprak, getiteld ‘De kloof: hoe afstand leidt tot legitimiteit van EU-leiderschap’. Hoe verder onze leiders letterlijk van ons afstaan, hoe minder we van ze weten en hoe positiever we ons beeld van hen inkleuren. Over deze romantiek van het leiderschap vertelt zij in deze aflevering van Appèl. Ook spreken we met Femke van Esch over de Europese verkiezingen in 2024. Deze moeten volgens haar niet gaan over ‘...2023-05-0255 minAppèlWaarom werken we?Een groot deel van de tijd die we wakker zijn, brengen we door met werken. Voor de meeste mensen is werk pure noodzaak, maar het geeft vaak ook voldoening en voorziet in onze basisbehoefte aan gezelschap. Tegelijkertijd kan werk ook een bron zijn van uitbuiting en onrecht. In deze aflevering van Appèl bespreken we het fenomeen ‘werk’ vanuit historisch perspectief. Wat is ‘werk’ eigenlijk? En hoe is onze kijk op werk in de loop van de eeuwen veranderd? Te gast is Jan Lucassen, emeritus hoogleraar internationale en comparatieve sociale geschiedenis aan de VU en Fellow van het Intern...2023-04-1857 minAppèlWat is er aan de hand in de jeugdzorg?Eindeloze wachtlijsten, personeelstekorten en gebrek aan geld: het gaat niet goed met de jeugdzorg. Volgens deskundigen faalt de overheid zelf in het beschermen van kwetsbare kinderen. Vooral de vraag naar lichtere vormen van jeugdzorg is gegroeid: inmiddels maakt één op de acht kinderen gebruik van een vorm van jeugdzorg – van dyslexietrainingen tot gesloten zorg. Doordat er te weinig geld naar de jeugdzorg gaat, ontbreekt het de toch al overbelaste hulpverleners tot hun eigen frustratie vaak aan tijd voor het leveren van de juiste zorg. Wat is er aan de hand in de jeugdzorg? Waarom zijn de problemen zo groot, en v...2023-04-041h 03AppèlVan patat naar peer: mag de overheid zich bemoeien met onze leefstijl?Peperdure sigaretten, geen snackbars meer vlakbij scholen en goedkopere groente en fruit: met verschillende maatregelen probeert de overheid ons te bewegen tot een gezondere levensstijl. Maar is dit wel de taak van de overheid? Kan zij zich niet beter richten op het aanpakken van de oorzaken van ongezond gedrag, zoals armoede? En wat zijn de sociaal-economische gevolgen van duurdere patat en sigaretten?Over de verschillende kanten van leefstijlpreventie praten we in deze aflevering met Gera Nagelhout. Zij is hoofd onderzoek bij het IVO, dat onderzoek doet naar welzijn, zorg en verslaving, en ook bijzonder hoogleraar G...2023-03-2141 minAppèlWat maakt de Grondwet zo bijzonder?De Grondwet is actueler dan ooit. Begin dit jaar stemde de Eerste Kamer in met een uitbreiding van artikel 1 van deze Wet der Wetten, maar liefst 12 jaar nadat deze wijziging werd voorgesteld. Ook gaan steeds meer stemmen op voor uitgebreidere toetsing aan de Grondwet. Wat maakt de Grondwet zo uniek? Waarom is deze zo moeilijk te wijzigen en wat houdt de recente uitbreiding precies in? Waarom mag de rechter nu geen wetten van regering en parlement toetsen aan de Grondwet? Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met Jerfi Uzman, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit va...2023-03-071h 09AppèlWie betaalt de prijs van het klimaatbeleid?Bij het maken van klimaatbeleid is er vaak te weinig oog voor de rechtvaardigheid van dit beleid. Dat concludeert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (de WRR) in haar kersverse rapport Rechtvaardigheid in klimaatbeleid. Over de verdeling van klimaatkosten. Dit kan leiden tot een onrechtvaardige verdeling van de kosten van klimaatbeleid binnen de samenleving en tot minder draagvlak voor klimaatmaatregelen. Rechtvaardigheid moet dan ook - net als doelmatigheid en rechtmatigheid - een zelfstandig perspectief zijn bij het maken van klimaatbeleid, stelt de WRR. Om beleidsmakers hierbij te helpen, identificeerde de WRR tien mogelijke verdelingsprincipes zoals ‘de vervuiler betaalt’, ‘de verduu...2023-02-2150 minAppèlVan Mierlo Stichting vijftig jaarDe Mr. Hans van Mierlo Stichting bestaat vijftig jaar! In 1972 kreeg de Stichting Wetenschappelijk Bureau D’66 voor het eerst publieke financiering. Aanleiding dus om in de geschiedenis van de Van Mierlo Stichting te duiken. Hoe hebben het wetenschappelijk bureau van D66 en haar ideeën zich de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld? En welke rol spelen wetenschappelijke bureaus in brede zin in het politieke krachtenveld?
In deze aflevering van Appèl praten we hierover met Jasper Dekker, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting die onderzoek deed naar de geschiedenis van de stichting, en Tom Louwerse, universitair hoofddocent Politieke Wete...2023-02-0658 minAppèlWaarom we worstelen met migratieMigratie en de opvang van vluchtelingen zijn verworden tot een permanente ‘crisis’. Sinds jaar en dag worstelt Nederland met de vraag of en hoe we mensen die op de vlucht zijn, een plek in de Nederlandse samenleving moeten geven. Dieptepunten in deze crisis, zoals bij aanmeldcentrum Ter Apel waar mensen door gebrek aan opvangplekken buiten moesten slapen, worden aangepakt met symptoombestrijding zoals een tijdelijke stop op gezinshereniging. Waarom hebben we zo’n moeite met de onderwerpen migratie, opvang en integratie? Hoe zit het met de rechten van vluchtelingen en hoe ziet rechtvaardige integratie eruit? Hierover praten we in deze aflevering van Ap...2023-01-1959 minAppèlDe lange arm van de lobbyIn politiek Den Haag weten vele professionele lobbyisten, oud-politici en belangenbehartigers hun weg te vinden naar ambtenaren en Kamerleden om zo beleid te beïnvloeden. De lobby in 2018 om de dividendbelasting af te schaffen is misschien wel het meest treffende voorbeeld. Onder druk van onder andere Unilever volhardde Mark Rutte lange tijd in deze maatregel, ondanks grote tegenstand in de oppositie en samenleving. Hoe ver reikt de invloed en macht van gevestigde organisaties en professionele lobbyisten? En wat betekenen deze vaak onzichtbare machten voor het functioneren van de democratie?
Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met Caelesta Br...2023-01-1254 minAppèlKlimaat en kolonialismeDe klimaatcrisis is ook een koloniale crisis. Dat zeggen activist Raki Ap en bestuurskundige Shivant Jhagroe in deze aflevering van Appèl. De ecologische crisis begon volgens hen met het reduceren van de natuur én bepaalde groepen mensen tot objecten, met economische ontwikkeling als hoogste doel. Duurzame oplossingen zoals windmolens gaan bovendien vaak hand in hand met uitbuiting en uitsluiting van inheemse volkeren in landen als Indonesië en Brazilië. Raki Ap en Shivant Jhagroe leggen uit dat klimaatbeleid volgens hen pas rechtvaardig is wanneer het rekening houdt met de belangen van inheemse volkeren, van wie we bovendien kunnen leren hoe te l...2023-01-0550 minAppèlPolitiek in de Eerste KamerEen nieuwe bestuurscultuur! Meer tegenmacht! Een effectievere overheid en politiek! De ontevredenheid over het functioneren van onze democratie is groot en de roep om verandering klinkt luid. Maar wat moet er precies anders? En welke rol is daarbij weggelegd voor de Eerste Kamer, die na de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2023 van samenstelling verandert?
Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met Joris Backer, vice-fractievoorzitter voor D66 in de Eerste Kamer en Martijn Visser, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting en auteur van de publicatie Machtsbalans in de Nederlandse democratie. Over onder andere het risico van g...2022-12-131h 02AppèlWeg met de cijferverslavingWe moeten nodig af van onze verslaving aan cijfers. Dat is althans de mening van Daniel Mügge, hoogleraar politieke arithmetiek aan de Universiteit van Amsterdam. Kille cijfers zijn nog altijd het kompas voor politiek beleid – zie de leidende rol van het BBP als meetinstrument voor groei. Maar ook alternatieven die breder kijken, zoals de monitor Brede Welvaart, zijn volgens hem een symbool van onze neiging om alles in cijfers te willen vatten en de ‘morele leegte’ in onze politiek en samenleving. Met name het hedendaags liberalisme heeft hier last van, schrijft Mügge in een artikel in de nieuwste editie v...2022-11-071h 01AppèlFietsprofessor Marco te Brömmelstroet over het recht van de snelstePolitici en verkeerskundigen breken zich het hoofd over de vraag hoe we ons sneller, duurzamer en veiliger verplaatsen. Volgens Marco te Brömmelstroet, hoogleraar Urban Mobility Futures aan de Universiteit van Amsterdam, zijn deze vragen te beperkt. Beter vragen we ons af: waarom staat de auto zo centraal in de openbare ruimte? Wat zijn hiervan de gevolgen, en wat als we het nu eens heel anders doen? Hierover schreef hij samen met journalist Thalia Verkade het bekroonde boek ‘Het recht van de snelste’, waarin hij pleit voor een andere kijk op mobiliteit. In deze aflevering van Appėl praten we met he...2022-10-2458 minAppèlRechten voor de natuur?Een advocaat die een rechtszaak aanspant namens een rivier, een natuurgebied of een berg: dit klinkt misschien surrealistisch, maar er gaan steeds meer stemmen op om ook de natuur rechten te geven. De natuur zou daarmee niet langer in dienst komen te staan van de mens, en het vervuilen van een rivier zou net zo zeer strafbaar worden als het schaden van een medemens.
In deze aflevering van Appèl praten Suzanne van den Eynden en Daniël Schut met twee pleitbezorgers van rechten voor de natuur. Jurist Jessica den Outer is werkzaam als consultant, schrijver en spreker op het ge...2022-09-1948 minAppèlSamen sterk: het belang van solidariteit binnen de EUDe Europese Unie gaat van de ene crisis naar de andere: de coronapandemie, de Russische inval in Oekraïne, de gevolgen van de klimaatcrisis die zich steeds meer laten voelen. Zulke schokken hebben ook hun effect op de economie en financiën van de Europese lidstaten. Bovendien maken de schokken duidelijk dat ‘investeringen nodig zijn in de Europese welvaart, veiligheid en duurzaamheid’. Dat stelt Rens van Tilburg, directeur van het Sustainable Finance Lab, in zijn artikel voor het zomernummer van Idee, het tijdschrift van de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Want is de gezamenlijke Europese begroting wel voldoende toegerust om econom...2022-06-3053 minAppèlHoe verdedigen we het recht op abortus?De dreigende afschaffing van het nationale recht op abortus in de Verenigde Staten leidde wereldwijd tot grote onrust, ook in Nederland. Ineens stond de Dam weer vol met verdedigers van het recht op abortus, die zich zorgen maken over de gebeurtenissen in de VS maar ook over de groeiende anti-abortuslobby in Nederland. Volgens rechtshistoricus en mediacriticus Madeleijn van den Nieuwenhuizen is het dan ook van het grootste belang om voor het recht op zwangerschapsafbreking te blijven vechten. Maar dan niet met alleen maar praktische argumenten, zoals nu vaak gebeurt. In haar boek ‘Leven en laten leven’ dat op 17 juni 2022 verscheen, beto...2022-06-1754 minAppèlEen beter klimaat begint bij het burgerberaadOverstromingen, hitterecords en bosbranden: de klimaatcrisis is niet meer een probleem van de toekomst, maar gebeurt nu. Terwijl de overheid zich al ruim vijftig jaar bewust is van het steeds groter wordende probleem, blijft effectieve actie tot op de dag vandaag uit. Is de gevestigde politiek in staat dit uiterst complexe en gepolariseerde probleem effectief aan te pakken? Of loopt de democratie zoals wij die nu kennen, tegen haar grenzen aan?
We praten hierover in deze aflevering met Eva Rovers, cultuurhistoricus, schrijver en oprichter van Bureau Burgerberaad. Onlangs verscheen van haar bij De Correspondent het boek 'Nu is het aan...2022-06-1059 minAppèlOnderwijs: de grote ongelijkmakerHet vergroten van de kansengelijkheid in het onderwijs staat hoog op de agenda van onderwijsorganisaties, beleidsmakers en politieke partijen van links tot rechts. Toch lukt het ondanks alle goede bedoelingen maar niet om de ongelijkheid terug te dringen. Zo is het opleidingsniveau van de ouders nog steeds grotendeels bepalend voor het middelbare schooladvies. Wat zijn de oorzaken van die hardnekkige ongelijkheid en wat moet er gebeuren om van onderwijs eindelijk een grote gelijkmaker te maken? Hierover praten we in deze aflevering met lector en onderzoeker Louise Elffers. Zij publiceerde in mei 2022 het boek Onderwijs maakt het verschil. Kansengelijkheid in het...2022-05-1656 minAppèlDe toekomst van de politieke partijDe kritiek op het functioneren van politieke partijen groeit. Partijen zijn versplinterd, weten steeds minder leden aan zich te binden en lijken in de praktijk steeds vaker de staat te vertegenwoordigen in plaats van de burger. De kiezer heeft ondertussen zelfs minder vertrouwen in partijen dan in de regering of de Tweede Kamer.
De nieuwste editie van Idee, het tijdschrift van de Mr. Hans van Mierlo Stichting, staat daarom in het teken van ‘de toekomst van de politieke partij’. Welke rollen vervullen partijen binnen onze democratie? Met welke problemen kampen ze, en wat is er nodig om het functioneren van poli...2022-05-0359 minAppèlWat is vrijheid?Vrijheid: je gaat het pas zien wanneer het onder druk staat. De inwoners van Oekraïne ervaren dat momenteel op de meest schrijnende manier. Maar ook het uitbreken van de coronapandemie betekende voor miljoenen mensen een tot nog toe ongekende inbreuk op de vrijheid. Zowel de voor- als tegenstanders van de coronamaatregelen deden een beroep op het belang van vrijheid om hun argument kracht bij te zetten. Heet hangijzer was de vraag in welke mate de individuele vrijheid beperkt mocht worden om kwetsbare mensen te beschermen. Maar wat betekent vrijheid binnen een democratische samenleving precies? In deze aflevering van Appèl...2022-04-1152 minAppèlWie is de baas over onze data?Nationale en lokale overheden maken steeds vaker gebruik van digitale technologie. Denk aan algoritmes die gebruikt worden voor fraudeopsporing en criminaliteitspreventie, maar ook aan projecten in de zogeheten slimme stad. Ondoordacht gebruik van technologie, zoals camera’s met gezichtsherkenning, kan echter enorme gevolgen kan hebben voor de rechten en vrijheden van mensen. Vaak wordt bij technologische toepassingen bovendien software ingekocht bij grote bedrijven, en is niet altijd duidelijk hoe deze software werkt en wat precies gebeurt met de data van inwoners. Wat zijn de gevolgen van de steeds verdergaande digitalisering? En wie bepaalt wat er met de data van inwoners ge...2022-04-0553 minAppèlHoe leuk is het nog om raadslid te zijn?Met de gemeenteraadsverkiezingen net achter de rug staat een grote groep enthousiaste nieuwe raadsleden klaar om zich de komende vier jaar in te zetten voor hun gemeente. Een van de mooiste functies die er bestaan, volgens fractieleider voor D66 in Winterswijk Loes ten Dolle. Toch is het goed als nieuwe raadsleden ook voorbereid zijn op de minder aangename kanten van het raadslidmaatschap. In deze aflevering van Appèl vertelt Ten Dolle over de scheldpartijen, bedreigingen en verwensingen waarmee zij als raadslid de afgelopen vier jaar is geconfronteerd. Tijdens een raadsvergadering sprak zij zich uit tegen dit verbale geweld, waarbij zij v...2022-03-2142 minAppèlICT in het onderwijs: gelijke kansen voor iedereenDe kwaliteit van het onderwijs in Nederland laat te wensen over. Vooral de leesvaardigheid van vijftienjarigen holt achteruit, zo laat vergelijkend internationaal onderzoek zien. Hoe komt het dat Nederlandse scholen steeds slechter presteren, en vooral: wat is er nodig om die dalende trend te keren? Hierover praten Daniël Schut en Suzanne van den Eynden in deze aflevering van Appèl met Carla Haelermans, hoogleraar onderwijseconomie aan Maastricht University. Zij onderzoekt onder meer hoe de effectieve inzet van ICT de onderwijskwaliteit en de kansengelijkheid kan verbeteren. 2022-01-3147 minAppèlHoe krijg je mensen warm voor windmolens?Voor menig lokaal politicus hét grote dilemma: de klimaatopgave is enorm, maar burgers zitten niet te wachten op windmolens en zonneparken die nodig zijn voor de energietransitie. Inspraak van bewoners is echter cruciaal voor een democratisch en rechtvaardig klimaatbeleid. Hoe krijg je binnen je gemeente toch de handen op elkaar voor klimaatmaatregelen die letterlijk dichtbij de achtertuin van burgers komen? Met andere woorden: hoe krijg je mensen warm voor windmolens?
Hierover praten we in deze aflevering van Appèl met Sanne Akerboom, gepromoveerd op burgerparticipatie in overheidsbesluitvorming voor klimaat- en energiebeleid; en Niek Mouter, onderzoeker aan de TU Delft, di...2022-01-1957 minAppèlDe menselijke maat in de verzorgingsstaatIn haar proefschrift 'Omwille van fatsoen. De staat van menswaardige zorg' beschrijft Willemijn van der Zwaard hoe ‘de mens’ in de verzorgingsstaat steeds meer uit beeld is geraakt, met 'institutionele vernedering' tot gevolg. Van der Zwaard, projectleider bij zorginstelling Reinaerde, onderzocht welk mensbeeld centraal stond in de decentralisaties van de verzorgingsstaat in 2015, die juist als doel hadden de zorg dichter bij de burger te brengen. In deze aflevering van Appèl legt zij uit wat er volgens haar mis is gegaan, en wat er nodig is om de verzorgingsstaat weer menselijk te maken. 2022-01-0450 minAppèlHoe versterken we de democratie?Democratie lijkt steeds minder vanzelfsprekend. In veel westerse landen staat de rechtstaat onder druk, viert het wantrouwen hoogtij en neemt de maatschappelijke polarisatie toe. Populisten en autoritaire leiders spinnen hier garen bij en zagen zo aan de poten van de liberale democratische rechtsorde. Voordat we echter direct op de barricades springen om de democratie met hand en tand te verdedigen, moeten we ons volgens politiek filosoof Donald Loose eerst afvragen: hoe moet een democratie er precies uitzien? In deze aflevering van Appèl spreekt Daniël Schut met Donald Loose over de toekomst van de democratie en het liberalisme, naar aa...2021-12-2054 minAppèlWat Ubuntu, Buen Vivir en Bruto Nationaal Geluk ons leren over klimaatveranderingOm de verdere opwarming van de aarde te beperken, moeten we niet alleen anders gaan handelen maar ook anders denken. Dat betoogt onderzoeker, beleidsadviseur en kunstenaar Dorine van Norren in deze aflevering van Appèl. Het westerse wereldbeeld dat gebaseerd is op onder meer economische groei, individueel welzijn en de dominantie van de mens over de natuur, is volgens haar niet voldoende om de aarde te redden. Om klimaatverandering en de groeiende ongelijkheid te lijf te gaan, zouden we vaker te raad moeten gaan bij filosofieën uit het mondiale zuiden zoals Ubuntu, Buen Vivir en bruto nationaal geluk. 2021-12-1450 minAppèlOngekend onrecht en verscheurd vertrouwen: hoe maakt de overheid het weer goed met de burger?De beschamende Toeslagenaffaire en de schadeproblematiek in Groningen als gevolg van de gaswinning zijn nationale crises, die een andere aanpak vergen dan bij andere problemen. Dat zegt Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen, die onderzoek doet naar klachten van burgers over de overheid en adviseert hij hoe het vertrouwen kan worden hersteld. “De houding bij de overheid is: bewijs eerst maar dat je geen fraudeur bent, dan praten we verder met je. Dat moet worden omgedraaid.” 2021-11-2647 minAppèlIdeologie in de gemeenteraadOp 16 maart mogen we weer naar de stembus, deze keer voor de gemeenteraadsverkiezingen.
Verkiezingen die doorgaans wat minder ideologisch geladen lijken – immers, de lokale politiek moet er toch vooral voor zorgen dat de straatverlichting het doet en loszittende stoeptegels worden gerepareerd. Of is er toch een rol weggelegd voor ideologie in deze op het eerste gezicht zo praktische politiek? Daarover praten we met Josette Daemen, politiek filosoof aan de Universiteit Leiden, en Dirk-Jan van Vliet, liaison Lokale Politiek & Vereniging bij de Van Mierlo Stichting en kandidaat-raadslid voor D66 in Utrecht. 2021-11-2253 minAppèlHet deeltijddilemma op de arbeidsmarktNederlandse vrouwen werken nog altijd minder uren dan mannen, als het om betaald werk gaat. In hoeverre is dit een probleem? Welke economische risico's brengt dit met zich mee? Welke gevolgen heeft dit voor de kansengelijkheid op de arbeidsmarkt? En welke rol spelen overheersende ideeën in de samenleving, bijvoorbeeld over de verdeling van zorgtaken? Over deze vragen spreken we met Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS, en Laura de Vries, wetenschappelijk medewerker bij de Mr Hans Van Mierlo Stichting en afgestudeerd op diversiteit in organisaties. 2021-10-2854 minAppèlOverheidsuitgaven: zinnig, zuinig en zorgvuldig?Op 'Verantwoordingsdag 2021' tikte de Algemene Rekenkamer het ministerie van VWS stevig op de vingers: ruim twee van de ruim vijf miljard euro die het ministerie uitgaf aan de coronacrisis bleek onrechtmatig besteed. Maar de Nederlandse overheid heeft al veel langer geen goed zicht op de uitgaven, constateert Arno Visser, de president van de Algemene Rekenkamer. Geeft de overheid haar geld dan wel op een verantwoorde manier uit en heeft het beleid wel voldoende effect? 2021-10-1947 minAppèlDe waarden van seculiere partijenJoost Röselaers neemt afscheid als hoofdredacteur om zich weer volop op zijn predikantschap te kunnen richten. Een mooi moment met hem in gesprek te gaan. Klopt het stempel dat D66 vijandig zou staan tegenover religie? Of valt dat juist wel mee? En, ook belangrijk, waar ontlenen seculiere partijen eigenlijk hun waarden aan in deze tijd? Over dat en meer gaan we in gesprek.Te Gast:Joost Röselaers, scheidend hoofdredacteur Idee en predikant van de Vrijburg AmsterdamLaura de Vries, wetenschappelijk medewerker Mr. Hans van Mierlo StichtingPresentatie:Da...2021-09-2750 minAppèlDe staat van de rechtsstaatGaat er wel voldoende aandacht uit naar onze rechtsstaat? De ervaringen tijdens de coronapandemie hebben laten zien dat grondrechten niet altijd zo vanzelfsprekend zijn als ze wellicht ogen. En wat is er waar van de kritiek dat de rechter op de stoel van de politiek gaat zitten? In deze aflevering van Appèl gaan we hierover in gesprek met hoogleraar mensenrechten Barbara Oomen. Ze stelde zich verkiesbaar voor de PvdA bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen om te vechten voor de rechtsstaat. Daarnaast schuift Afke Groen, wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting, ook aa...2021-08-2749 minAppèlHet belang van emoties in het debat over kernenergieKernenergie lijkt geen taboe meer te zijn in de Nederlandse politiek. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen is het onderwerp weer op de agenda gezet door partijen als de VVD en Volt. Volgens deze partijen zou kernenergie een oplossing bieden voor de klimaatcrisis. Linkse partijen zoals GroenLinks en de PvdA zijn echter nog steeds fel tegen en pleiten voor groene energie. Vandaag analyseren we het debat over kernenergie met Sabine Roeser, hoogleraar Ethiek aan de TU Delft. Zij onderzoekt de rol die emoties nu spelen en zouden kunnen spelen in onder andere het debat over kernenergie. Daarnaast zal Dirk-Jan van Vliet...2021-08-1252 minAppèlEconomische lessen uit de coronacrisisDe maatregelen tegen de uitbraak van COVID-19 hebben grote gevolgen voor onze economie, die grotendeels tot stilstand kwam in veel sectoren. De overheid stelde ongekende steunmaatregelen in om werkloosheid en faillissementen zoveel mogelijk te beperken, met een aanzienlijk hogere staatsschuld tot gevolg. Wat heeft de crisis blootgelegd over het functioneren van de economie? En welke lessen kunnen we daaruit trekken? In deze aflevering van Appèl gaan we in gesprek met econoom en journalist Mathijs Bouman, vaste columnist van het FD en “huiseconoom” bij Nieuwsuur.2021-08-0342 minAppèlEen oververhit parlement?Burn-outs onder Kamerleden komen steeds vaker voor. Naast problematisch voor de Kamerleden zelf, is de werkdruk in de Tweede Kamer tevens een belangrijk maatschappelijk punt van zorg: als hart van de democratie en de plek waar de macht gecontroleerd wordt, dient de Kamer goed te kunnen functioneren. In deze aflevering van Appèl gaan we hierover in gesprek met Kees Verhoeven, voormalig Tweede Kamerlid voor D66. Ook aan tafel is onze wetenschappelijke medewerker Laura de Vries.2021-07-1250 minAppèlMicrotargeting in de politiekPolitieke partijen maken veel vaker gebruik van microtargeting. Hierbij gebruiken zij persoonlijke data van burgers om een specifieke groep mensen te kunnen bereiken en beïnvloeden. Dit heeft gevolgen voor individuen en onze samenleving als geheel. In hoeverre worden onze politieke voorkeuren door microtargeting beïnvloed? En welk effect heeft het op onze autonomie? In deze aflevering van Appèl gaan wij hierover in gesprek met Tom Dobber, postdoctoraal onderzoeker politieke communicatie en journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam en Fleur Jongepier, universitair docent digitale ethiek aan de Radboud Universiteit Nijmegen.2021-05-3151 minAppèlHoe komt de jeugdzorg uit het diepe dal?Sinds 2015 is de jeugdzorg gedecentraliseerd. Dit betekende dat vanaf dat moment de gemeenten, en niet meer het Rijk, verantwoordelijk werden voor de jeugdzorg. Volgens de inspectie voor de Gezondheidszorg & Jeugd en de Inspectie Justitie & Veiligheid is de jeugdzorg sindsdien in kwaliteit achteruit gegaan. Jongeren worden in toenemende mate geconfronteerd met lange wachttijden, verkeerde diagnoses of vinden niet de weg naar de juiste zorginstantie. In deze aflevering gaan we in op de gevolgen van deze decentralisatie en bekijken we hoe dit beter kan.Te gast zijn Annemiek Harder, bijzonder hoogleraar jeugdzorg aan de Erasmus Universiteit, Maaike van der...2021-05-1449 minAppèlHoe ziet ‘sociaal Europa’ eruit?De COVID-19 pandemie heeft sociale kwesties niet alleen nationaal op de agenda gezet, ook op Europees niveau is er hernieuwde aandacht voor een ‘sociaal Europa’. Het huidige Portugese voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie organiseert op 7 en 8 mei de 'European Social Summit' in Porto met politiek leiders en sociale partners. Wat ‘sociaal Europa’ betekent, blijft echter onduidelijk. In deze aflevering van Appèl houden we dit ‘sociaal Europa’ dan ook tegen het licht. Te gast zijn Dr. Sonja Bekker, universitair hoofddocent Europees Sociaal Beleid, en Dr. Ferdi De Ville, universitair hoofddocent Europese Politieke Economie.2021-05-0349 minAppèlDuurzaam KapitalismeEén van de kritieken op ons kapitalistische systeem is dat het niet te verenigen zou zijn met onze duurzaamheidsdoelstellingen. De enige manier om onze planeet leefbaar te houden is, volgens deze kritiek, om het kapitalisme te vervangen door iets anders. In zijn boek 'Duurzaam kapitalisme' betoogt Willem Schramade dat kapitalisme en duurzaamheid wel degelijk met elkaar te verenigen zijn. Hij introduceert het waardevenster, dat aangeeft waar financiële waarde ten koste gaat van sociale of ecologische waarde. In deze aflevering van Appèl gaan we hier met hem over in gesprek.2021-04-1455 minAppèlEen papieren werkelijkheidOp 1 maart werd 'Keuzes in Kaart 2022-2025' gepubliceerd door het Centraal Planbureau, met daarin de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s. Wat zit er nu precies achter al dat rekenwerk aan partijprogramma’s en regeerakkoorden? Wat is de invloed van deze doorrekeningen? En is het eigenlijk wel gewenst dat de spreekwoordelijke koopkrachtplaatjes zo’n grote rol krijgen in het politieke debat? In deze aflevering van Appèl gaan wij hierover in gesprek met Pieter Hasekamp en Wimar Bolhuis. Pieter Hasekamp is sinds 1 maart 2020 directeur van het Centraal Planbureau. Wimar Bolhuis is econoom, bestuurskundige en sociaalpsycholoog.2021-03-2953 minAppèlHoe komen we uit de crisis op de woningmarkt?We zitten midden in een wooncrisis. Hoe is deze crisis ontstaan? Wat moet er gebeuren om de woningmarkt rechtvaardiger te maken en hoe komen we uit deze crisis? En wat zou de rol van de overheid hierin moeten zijn? In deze aflevering van Appèl gaan wij hierover in gesprek met Prof. dr. Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de Technische Universiteit Delft, en Prof. dr. Johan Conijn, emeritus-hoogleraar woningmarkt aan de Universiteit van Amsterdam.2021-03-2259 minAppèlHans van MierloEen bon vivant, een sloddervos, maar ook een van de meest toonaangevende en succesvolle politici van de twintigste eeuw. Hans van Mierlo richtte in 1966 de partij D66 op uit onvrede met het politiek bestel, en zijn naam is nog steeds verbonden aan het wetenschappelijk bureau. Wat dreef hem? Hoe verliep zijn carrière als politicus? En wat kan D66 vandaag de dag nog van hem leren? In deze aflevering van Appèl gaan wij in gesprek met Daniël Boomsma en Thijs Kleinpaste over de biografie ‘Een wonderbaarlijk politicus’ over Hans van Mierlo van Hubert Smeets. Daniel Boomsma...2021-03-031h 02AppèlNaar een feministisch kabinet van sociale rechtvaardigheidTegenwoordig lijken steeds meer mensen zichzelf feminist te noemen en wordt er zelfs gesproken van een nieuwe feministische golf. Het draait niet meer alleen om gelijke rechten voor vrouwen en mannen, maar ook om gelijke kansen. Hoe kan dit worden bereikt? En waarom is feminisme in deze tijd nog steeds belangrijk? In deze aflevering van Appèl gaan wij in gesprek met Afke Groen en Laura de Vries, allebei wetenschappelijk medewerker bij de Mr. Hans van Mierlo Stichting. Samen met Tessa Holzman pleiten zij in ons nieuwe boek ‘Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid’ voor een feministisch kabinet.2021-02-231h 03AppèlInternationale verdragen en nationale soevereiniteitIn een geglobaliseerde wereld zijn internationale verdragen en afspraken van groot belang. Multilaterale organisaties en handelsverdragen bieden uitkomst bij grensoverschrijdende verschillen en zorgen voor stabiele internationale relaties. Maar deze verdragen en afspraken staan soms op gespannen voet met met nationale rechtssystemen. Want hoe verhoudt het nationaal recht zich tot het internationaal rechtssysteem? En wat gebeurt er bij conflicterende uitspraken? Deze wederzijdse spanning zet in veel landen de rechtsorde onder druk. Steeds meer politici voor meer nationale soevereiniteit, met name op het gebied van rechtspraak.Wat is de schaduwzijde van dit systeem van internationale verdragen? In hoeverre is...2021-02-1759 min
AppèlDe rol van de Nederlandse Grondwet in de politiekDe grondwet is bepalend voor de inrichting van de Nederlandse rechtstaat en het politiek bestel. Hierdoor is de grondwet door de jaren heen ook vaak het onderwerp van debat geweest. Maar welke rol speelt de grondwet nou echt in de Nederlandse samenleving? Op welke manieren bepaalt de grondwet onze politieke cultuur? En hoe is het debat omtrent de grondwet door de decennia heen geëvolueerd? Hierover gaan wij vandaag in gesprek met Karin van Leeuwen, universitair docent Europese politieke geschiedenis en coauteur van het in 2020 verschenen boek 'Over de grondwet gesproken'. Naast Karin van Leeuwen schuift ook Coen Brummer, directeur v...2021-01-1154 min
AppèlRianne Letschert over waardering aan de universiteitIn deze aflevering van Appèl gaan we in gesprek met Prof. dr. Rianne Letschert. Zij werd in 2016 benoemd tot rector magnificus van de Universiteit Maastricht, en afgelopen september werd zij herbenoemd voor haar tweede termijn. Haar benoeming ‘bleef niet onopgemerkt’, schreef de Trouw afgelopen zomer: zij kwam van een andere universiteit, en was bovendien de jongste rector magnificus van Nederland. In deze aflevering hebben we het over een alternatief systeem van erkenning en waardering in de kennissector, een onderwerp waar Rianne Letschert zich de afgelopen jaren hard voor heeft gemaakt. 2021-01-0548 min
AppèlBurgerparticipatie onder de loepLokale overheden proberen burgers steeds vaker te betrekken bij het maken en uitvoeren van beleid door middel van inspraakavonden en burgerpanels. Dit verloopt helaas niet altijd vlekkeloos. Soms leidt burgerparticipatie tot meer ontevredenheid dan instemming. Bovendien kan burgerparticipatie soms ondemocratisch zijn, wanneer inspraakmomenten alleen een homogene groep van betrokken burgers bereiken. Wat gaat er mis bij burgerparticipatie en wat kunnen we hieraan doen? In deze aflevering van Appèl gaan wij hierover in gesprek met Sander van Diepen, D66 gemeenteraadslid in Leiden, en dr. Carola van Eijk, universitair docent Bestuurskunde met als specialisatie coproductie van publieke diensten. Dr. Carola van E...2020-12-1750 min
AppèlSpecial - Lofzang op de politieke partij - Gesproken column Coen Brummer D66 Najaarscongres 2020Dit is geen nieuwe aflevering van Appèl, maar de gesproken column die Coen Brummer, directeur van de Mr. Hans van Mierlo Stichting, voordroeg op 28 november tijdens het plenair programma van het D66 Congres. Luister de aflevering hier terug. Ook is de gehele video te bekijken op: https://www.youtube.com/watch?v=_FILl77RgPg.2020-12-1105 min
AppèlPopulisme en de vernieuwing van het liberalismeNa de Tweede-Kamer verkiezingen van 2017 dachten velen dat Mark Rutte met zijn klinkende overwinning op de PVV van Geert Wilders het populisme in Nederland definitief verslagen had. Drie jaar later blijkt niks minder waar, en zijn populistische partijen in heel Europa nog steeds even populair als toen. Wat ging er mis en wat kunnen gevestigde (liberale) partijen nu doen om een weer een goed alternatief te bieden tegen populisten? In deze aflevering van Appèl gaat Daniël Schut met Coen Brummer en Afke Groen hierover in gesprek.2020-12-0751 min
AppèlRepresentatie en inclusie in de Nederlandse politiekNaast de corona-crisis kende 2020 ook een opleving van het debat over racisme en discriminatie. De Black Lives Matter beweging vestigde opnieuw de aandacht over hoe we met kleur en gender omgaan binnen de Nederlandse politiek en maatschappij. Deze aflevering te gast: Devika Partiman, sociaal activiste en oprichter van Stichting Stem op een Vrouw. Samen met presentator Daniël Schut gaat ze in gesprek over discriminatie, emancipatie, inclusieve vertegenwoordiging in de politiek en het belang van rolmodellen.2020-10-2948 min
AppèlSekswerkersrechten in NederlandDe corona-crisis heeft een zware impact gehad op de gehele samenleving en veel economische sectoren, en daarmee ook op de minder besproken sectoren zoals sekswerk. Aan tafel: Yvette Luhrs, sekswerker, activist en feministisch pornomaker, Joep Rottier, onafhankelijk onderzoeker naar o.a. de decriminalisering van sekswerk, en Ellen Bijsterbosch, D66-raadslid in Utrecht. Samen met presentator Daniël Schut gaan ze in gesprek over sekswerk, de rechten van sekswerkers en de impact van de corona-crisis op deze industrie.2020-09-3052 min
AppèlDe lange arm van Den Haag: Kiza Magendane over de toenemende transnationaliseringDe morele opdracht van de toenemende transnationalisering"Nederland kent steeds meer biculturele burgers die met de ene voet in Nederland staan en met de andere in het land waar de wortels van hun ouders liggen. Deze toenemende transnationalisering verdient geen nervositeit, maar een politiek kader dat mensen in staat stelt om hun meervoudige netwerken en identiteiten te benutten voor de Nederlandse samenleving. Daarnaast is een politiek debat nodig over een nieuwe invulling van burgerschap, die recht doet aan het transnationale karakter van de wereld."Kiza magendane en Daniël Schut spreken over Magendanes artikel in de l...2020-08-2545 min
AppèlBonusaflevering: De staat van het liberalisme, Coen Brummer in gesprek met de Nieuwe Vrije EeuwIn deze bonusaflevering gaat Coen Brummer van de Mr. Hans van Mierlo Stichting in gesprek met Mark Thiessen en Tim Versnel van de Nieuwe Vrije Eeuw, een beweging die het liberalisme nieuw leven in wil blazen. Hoe staat het liberalisme er voor en hoe zorgen we dat in deze eeuw het liberalisme actueel blijf? Waar staat liberalisme nog voor?2020-07-241h 18
AppèlHet ongemak van oorlog en de Nederlandse militaire identiteitHet ongemak van oorlog en de Nederlandse militaire identiteitD66 is bij uitstek de partij die prat gaat op het vertrouwen in internationale samenwerking en de internationale rechtsorde, maar ook op het geloof in mensen. Op dit onderwerp schuurt het: is ons leger er om alleen maar vredes- en humanitaire missies uit te voeren, of accepteren we ook dat er een grens is waarbij we direct missies uitvoeren 'in het hoogste geweldsspectrum'? Of moeten we op lange termijn wellicht accepteren dat Nederland militair uiteindelijk onbeduidend is, en dus beter zijn veiligheid kan garanderen door verbintenissen met andere...2020-07-1747 min
AppèlVisies op Europa en Duits voorzitterschapVisies op Europa en Duits voorzitterschapDuitsland is in de tweede helft van 2020 de voorzitter van de Europese Unie. Wat kunnen we verwachten van dit voorzitterschap? D66 is een pro-Europese partij, maar wat houdt deze pro-Europese houding in?. In dit gesprek duiken we in de Europese agenda van de komende tijd en de visie van D66 op Europa. Te gast: Dr. Afke Groen, wetenschappelijk medewerker van de van Mierlo StichtingDr. Hanco Jürgens, Wetenschappelijk medewerker van het Duitsland Instituut. Presentatie:Daniël Schut 2020-07-0352 minAppèlSoevereiniteit & Big TechMarleen Stikker: "Er zijn partijen die niet in gesprek willen met onze soevereine overheid, maar die wel grote invloed hebben op onze levens.”Door de coronacrisis kijken overheden naar grote tech-bedrijven. De dreiging van toenemende surveillance hangt in de lucht. In deze podcast is Marleen Stikker te gast, oprichter en directeur van Waag en auteur van 'Het internet is stuk (maar we kunnen het repareren'. Interviewer: Daniel Schut2020-05-1249 minAppèlTechnologie in tijden van crisisDe huidige Corona-crisis brengt het debat over tech en surveillance in een stroomversnelling. Ook in Nederland wil het kabinet een app invoeren in een poging verdere verspreiding van het corona-virus te voorkomen. Wat zijn de gevolgen van deze datahonger van bedrijven en overheden en waar liggen de mogelijkheden en gevaren?Te gast in deze podcast is Marietje Schaake, directeur internationaal beleid bij het Cyber Policy Center van Standford en oud-Europarlementariër voor D66. Zij wordt geïnterviewd door Daniël Schut.2020-04-3050 minAppèlDe toegang tot het rechtIedere burger wordt geacht de wet te kennen, maar zijn we ook echt betrokken bij de wet? Is de toegang tot het recht wel goed geregeld in ons land? Afgelopen september werd er door advocaten geprotesteerd, omdat er problemen zijn met de rechtsbijstand. In deze podcast zal het gaan over onder andere rechtshulp en lekenrechtspraak.Aan tafel:Marijke Malsch, hoogleraar Empirical Legal StudiesMies Westerveld, hoogleraar Toegang tot RechtBernard de Leest, lid van de Algemene Raad van de Orde van AdvocatenDaniël Schut, podcast-presentator.2020-03-1750 minAppèlDe erfenis van D66D66 bestond in 2016 vijftig jaar en Daniël Boomsma schreef toen het boek 'De keuze van D66'. In deze podcast zal Daniël Boomsma een overzicht geven van de partijgeschiedenis, van de radicale ideeën van Van Mierlo tot de huidige partij. Aan bod komen onder andere de roep om een districtenstelsel en een gekozen premier.Aan tafel:Daniël Boomsma, auteur van De keuze van D66.Interviewer: Daniël Schut, podcast-presentator en eigenaar AD REM2020-03-1048 minAppèlKosten van de zorgDe kosten van de zorg zijn al jaren onderwerp van discussie in de politiek. In deze aflevering gaan we het hebben over de kosten van de zorg met Michiel Verkoulen, oud-bestuurslid van D66 maar tegenwoordig werkzaam als adviseur voor de zorgsector, en Bram Wouterse, Universitair Docent Health Economics aan de Erasmus Universiteit. Tijdens het gesprek zal het onder andere gaan over de definitie van zorgkosten en de vraag of we zorg wel kunnen zien als een zaak van kosten en baten.Aan tafel:Michiel Verkoulen, oud-bestuurslid D66 en adviseur in de zorgBram Wouterse...2020-02-2047 minAppèlIn gesprek met de Denker des VaderlandsWe staan er niet bij stil dat de democratie meer behelst dan het houden van verkiezingen en het wekelijkse vragenuurtje in de Tweede Kamer. Onder onze politiek liggen een tal van ideeën, concepten en aannames. Van het idee dat de vrijheid van meningsuiting onbegrensd zou zijn, tot de gedachte dat zoveel mogelijk stemmen goed voor ons zouden zijn.
In deze aflevering gaan we het hebben over onze gedeelde publieke sfeer. De maatschappelijke ruimte waarin we politieke ideeën bespreken, soms felle debatten voeren, kiezen en stemmen. Dit bespreken wij vandaag met een speciale gast: Daan Roovers! Daan Roovers is pu...2019-12-1339 minAppèl'De canon van het sociaal-liberalisme'Vandaag de dag is het sociaal-liberalisme een brede politieke stroming met veel maatschappelijke invloed. Niet alleen D66 noemt zich sociaal-liberaal, maar ook Femke Halsema en Mark Rutte hebben opzichtig geflirt met het etiket.De Van Mierlo Stichting publiceert vandaag een nieuw boek: De canon van het sociaal-liberalisme. Hierin wordt voor het eerst de rijke geschiedenis van deze stroming beschreven. Vandaag zitten wij aan tafel met een aantal auteurs die een bijdrage hebben geleverd aan De canon van het sociaal-liberalisme. Met Joost Sneller, Tonko van Leeuwen, Marthe van Hesselmans, Susanne Dallinga, Vincent Hoffmans en Coen Brummer.2019-10-1738 minAppèlDe politieke erfenis van Hans van MierloDeze podcast is opgenomen op de dag dat de naamgever van ons wetenschappelijk bureau jarig zou zijn geweest, namelijk: Hans van Mierlo, ofwel H.A.F.M.O. In politieke kringen behoeft hij nauwelijks introductie. Hij was de belangrijkste oprichter en lange tijd hét gezicht van D66, onder meer in het iconische reclamespotje van die partij uit 1967. Wat is zijn erfenis geweest voor de Nederlandse politiek en D66 in het bijzonder? Gasten: Hubert Smeets en Daniël Boomsma. Coen Brummer leidt het gesprek. 2019-08-1855 minAppèlRichard Rorty en het pragmatismeD66 wordt wel eens een pragmatische partij genoemd. Maar wat is pragmatisme eigenlijk? Welke consequenties heeft het aanvaarden van pragmatisme voor het politiek denken? En hoe kunnen antwoorden op deze vragen van betekenis zijn in het hedendaagse politieke debat? Die vragen behandelen we aan de hand van het denken van één van de grondleggers van het pragmatisme: de filosoof en uitgesproken pragmatist Richard Rorty geboren in 1931 en overleden in 2007.
Aan tafel zitten Bert van den Brink, decaan van de University College Roosevelt en professor politieke en sociale filosofie aan de Universiteit Utrecht en kenner van Rorty’s politieke filosofie, Victor Gijs...2019-07-0940 minAppèlRobotisering: een kansrijke toekomst voor iedereen?Robots zijn slimmer dan wij, sterker dan wij en voor je het weet stelen ze onze banen en nog veel erger: onze autonomie. Het is maar een greep uit de doemscenario's die voorbij komen. Maar wat is waar? Is er nog zoiets als een arbeidsmarkt in de toekomst en wat is de rol van de overheid om dit alles in goede banen te leiden?
Aan tafel:
Gu van Rhijn, TNO
Bennie Mols, wetenschapsjournalist
Susanne Dallinga, Van Mierlo Stichting
Coen Brummer, Directeur Van Mierlo Stichting
Redactie: Dirk-Jan van Vliet2019-06-1334 minAppèlJohn Stuart Mill is jarig!Vandaag is de verjaardag van de grote Britse filosoof John Stuart Mill. Had de oude denker nog geleefd, dan zou hij vandaag 213 jaar zijn geworden. Welke momenten waren bepalend voor Mill's leven en denken? Wat maakte hem één van de grote liberalen van de negentiende eeuw? En kunnen we nog inspiratie uit zijn werk putten?
Aan tafel:
Coen Brummer, directeur Van Mierlo Stichting
Daniël Boomsma, wetenschappelijk medewerker Van Mierlo Stichting
Redactie: Teun van den Maagdenberg2019-05-2032 minAppèlVertrouwen in de toekomst?Ondanks stijgende welvaart, dalende criminaliteit en een hogere levensverwachting voelt een deel van de mensen in Nederland zich niet rijker, veiliger of beter over hun eigen toekomst. Hoe is dit verschil te verklaren? Wat is de oorzaak van dit paradoxale wantrouwen? We gaan in gesprek over vooruitgangsdenken en doemdenken.
Aan tafel:
Maarten Boudry, wetenschapsfilosoof en auteur van het boek 'Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat'.
Hidde Boersma, gepromoveerd microbioloog, wetenschapsjournalist en schrijver.
Interviewer: Coen Brummer, directeur Van Mierlo Stichting
Redactie: Vincent Hoffmans en Teun van den Maagdenberg2019-05-1041 minAppèlDe risico-averse overheidOm Nederland gezonder en gelukkiger te maken, lanceerde de overheid vorig jaar het Nationaal Preventieakkoord. Hierin staan afspraken en maatregelen om roken, drankgebruik en obesitas tegen te gaan. Met nieuwe wetenschappelijke kennis kan de burger beter gestuurd worden naar een gezonder leven. Gaat de overheid te ver, of niet ver genoeg? In deze podcast onderzoeken we gedragsbeïnvloeding door de overheid.
Aan tafel:
Denise de Ridder, hoogleraar Gezondheids- en Organisatiepsychologie aan de Universiteit Utrecht.
En Joel Anderson, universitair hoofddocent filosofie aan de Universiteit Utrecht.
Interviewer: Coen Brummer, directeur Van Mierlo Stichting
Redactie: Teun van den Maagdenberg en Laura Spoelman2019-04-2636 minAppèlWaarom is burgerschap hot?Wie de afgelopen tijd de kranten en opiniebladen opensloeg, kon niet om het woord 'burgerschap' heen. Maar wat is burgerschap precies? Wat is voor sociaal-liberalen burgerschap? En is die sociaal-liberale visie op burgerschap terug te zien in het regeerakkoord? Aan tafel: Willemijn Rinnooy Kan, promovenda aan de Universiteit van Amsterdam (niet aan een partij verbonden), waar ze onderzoekt doet naar de implicaties en grenzen van scholen als oefenterrein voor burgerschap. En wetenschappelijk medewerker bij de Van Mierlo Stichting Daniël Boomsma, die onderzoek doet naar burgerschap waarvan het resultaat binnenkort in essayvorm wordt gepubliceerd. Gesprek onder leiding van Coen Brummer, d...2019-03-2237 minAppèlDe Vrijzinnig-Democratisch BondDe Vrijzinnig-Democratische Bond was een partij uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Progressief, vooruitstrevend, en volgens sommigen een vroege voorloper van het huidige D66. Wat kunnen we leren van deze club van democratische vernieuwers en wat is dan precies hun waarde voor ons, vandaag?
Aan tafel:
Meine Henk Klijnsma. Gepromoveerd op het vuistdikke proefschrift Om de democratie. De geschiedenis van de Vrijzinnig-Democratische Bond 1901-1946 en in het dagelijks leven werkzaam op het ministerie van Binnenlandse Zaken.
En Dick Pels, voorheen hoofd van de links-liberale denktank de Waterland Stichting en ook oud-directeur van De Helling, het wetenschappelijk bureau van...2019-02-1137 minAppèlCrisis in onze democratie?Is onze democratie in crisis? In deze aflevering praten we over het rapport van de staatscommissie Parlementair Stelsel en over het stevige internationale debat dat gaande is over de vraag hoe breed de steun voor onze liberale democratie nu precies is.
Aan tafel:
Carinne Elion, universitair docent aan de Erasmus Universiteit en gepromoveerd op een proefschrift over de geloofwaardigheid van rechtsstaat en democratie. Tevens D66-raadslid in Bergen op Zoom.
Tom van der Meer, hoogleraar politicologie aan de UvA, auteur van het boek ‘Niet de kiezer is gek’ en lid van de staatscommissie Parlementair Stelsel.
Interviewer: Coen Brummer, directeur Van Mier...2019-02-1131 min