Shows
Açık Bilim PodcastSAFSATA EKSPRESİ 06 - BİLİMİN YETERSİZLİĞİ SAFSATASIBu standartlar zorlu, araştırma süreci çetrefillidir. Önümüzdeki aylarda şiddetli bir fırtına yaşama olasılığımız, kim bilir ne emeklerin ürünü olan bilgisayarlar ve yetişmesi kolay olmayan uzmanların bilgileri sayesinde, “öznellikten mümkün olduğunca uzak” yöntemlerle hesaplanır. Öyle Mars’a, Ay’a bakarak tahmin yapmaya benzemez. Ayrıca bilim insanları sadece gözlem ve bu gözlemlerden elde edilen verilerle ilgilenir. Yaşamın anlamı, evrenin kusursuzluğu vb. öznel değerlendirmeler bilimsel yöntem ve işleyişin kapsamı dışındadır. Dolayısıyla bilimin “ölümden sonraki yaşam” gibi ölçülemeyen...2023-03-1317 min
Yaprak Özer'le Fikir BuluşmalarıFikir Buluşmaları - Tevfik Uyar | Toplumu Yalana mı Feda Ettik?Tevfik Uyar sıradışı titrlere sahip; bilim kurgu yazarı… bilimsel şüpheci… Geleneksel dünyamıza yönetim danışmanlığı ile katılıyor. Spesifik olarak kariyeri havacılık sektöründe daraltılmış olarak kalite diyebiliriz, klasik kalite anlayışından da farklılaşmış zaman içerisinde derinleşerek ayrı bir uzmanlık alanı yakalamış, söyleşide ipuçlarını bulacaksınız. Eğitim olarak uçak mühendisi aslında uzay mühendisi olmak istemiş. Standart eğitimle kifayet etmemiş, sosyoloji eğitimi almış, durmamış işletme yönetimi eğitimine uzanmış. Aaaa… unutuyordum astroloji uzmanlığı, yazarlığı ve düşünürlüğü de var. Siz bu yazdıklarımı o da bu da var diye...2021-02-2654 min
Açık Bilim PodcastBİLİMFİLİ PODCAST #15: MANTIKSAL SAFSATALARİnsan beyni, bazı yönlerden, süper bilgisayarların en güçlülerinden bile daha üstün bir performans gösteren harika bir “makinedir”. Ancak, beynimiz, hassas mantığa özel biçimde evrimleşmemiş olarak görünüyor. Zihinlerimizin, içine düşmesi muhtemel pek çok mantıksal tuzak vardır. Eğer bu tuzakların bilinçli olarak farkında olmaz ve onlardan kaçınmak için çaba göstermezsek, kendimizi çukurda bulmamız kaçınılmazdır.
Herhangi bir tartışma içerisinde, bazen bilerek, bazen de bilmeyerek mantıksal safsataları neredeyse hepimiz kullanıyoruz. Ancak eğer bir tartışmaya girecekseniz, geçerli arg...2020-02-101h 18Açık Bilim PodcastNÖROBLOG PODCAST #15: BAĞIMLILIKNöroBlog Podcast'in 15. Bölümünde "bağımlılık" konusunda söyleştik.
- Bağımlılık nedir? Kimler bağımlıdır?
- Bağımlılığın sinirbilimsel temelleri nelerdir?
- Bir kereden bir şey olur mu, olmaz mı?
- İnternet, oyun, sosyal medya bağımlılıkları gerçek bağımlılıklar mı?
Bu ve başka pek çok sorunun yanıtı podcastimizde.
Keyifli dinlemeler...2018-04-1950 minAçık Bilim PodcastNB #6: Aşkın NörobiyolojisiNöroBlog Podcast'in 6. bölümünde sinirbilim aşkına "aşkın nörobiyolojisini" konuştuk.
Aşk neden var? Olmasa olmaz mıydı?
Sürekli duyduğumuz oksitosin, dopamin, serotonin, testosteron nelerdir, ne işe yararlar?
Aşk sopasının ucundaki havuçlar.
Bağlanmak, bağlanamamak.
Cinselliğin verdiği haz.
Bağımlılıklarımız, beynimizdeki ödül merkezimiz.
Mecnun Leyla'sına kavuşunca ne demiş? O masal nasıl bitmiş?
Ballı badem yemek aşık olmamızı kolaylaştırır mı?
Keyifli dinlemeler...2017-05-0531 min
Açık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri14: KABLOSUZ BAĞLANTINIZ MI KOPUYOR?Artık farklı ve yeni bir dünyaya doğru ilerliyoruz- içerisinde hepimizin kablolu ve kablosuz olmak suretiyle bir şekilde bağlantı kurduğumuz bir dünya. Ve her geçen gün daha fazla insan mikrodalga fırın kullandıklarında kablosuz internetlerinin bozulduğuna şahit oluyor.
WiFi kablosuz olarak internete giriş yapmamızı sağlayan bir araçtır. Keşfedildiği 1991 yılında, kasada ödeme sistemleri için kullanılmaktaydı. O dönemde ismi ‘WaveLAN’ olarak bilinmekteydi. Kelimenin ‘wave’ kısmı (ing. dalga), bilginin radyo dalgaları ile taşınmasına işaret ederken, ’LAN’ kısmı ise ‘local area network’, y...2015-01-0506 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri13: DOLUNAY DAVRANIŞLARI ETKİLER Mİ?Günümüzdeki kurt adam kitapları, TV dizileri ve filmlerinin hepsi 1941 yapımı Hollywood klasiği ‘Kurt Adam ‘ filmiyle uyum içerisindedir. Evet, eğer sizin de biraz meyiliniz varsa, dolunay zamanında gözü dönmüş bir kurt adama dönüşebilirsiniz.
İngilizcede gözü dönmüşlük, delilik ve cinnet gibi anlamları içeren ‘lunacy’ kelimesi aslında antik bir kelime olup Roma Ay Tanrıçası Luna’nın isminden türetilmiştir. ‘Lunacy‘ kelimesinin bir anlamı da “ayın halleriyle ilişkili olduğuna inanılan ve belli aralıklarla ortaya çıkan delilik hali”dir.
Bu inanç çok eski dönemlere kad...2014-12-0307 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri12: SOĞAN DOĞRAMAK GÖZYAŞIYLA SONLANMAK ZORUNDA DEĞİLDİRSon birkaç bölümdür, üç farklı gözyaşı türü ve üç farklı ağlama çeşidi üzerine konuşuyordum. O halde artık soğan doğrarken neden ağladığınıza değinebiliriz.
Biz insanlar, soğan bitkisini 7000 yıldır yetiştirmekteyiz. Mısırlılar, küresel şekli ve iç içe sarılı dairesel katmanları sebebi ile soğanın evreni ve sonsuz yaşamı simgelediğine inanırlardı.
4. Ramses’in mumyasının göz boşluklarında soğanlar bulunmuştur.
Kaynak: iStockphoto
İngilizcesi "onion" olak soğan isminin kökeni muhtemelen Latince “bir” (1...2014-05-0406 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri11: AĞLAMA TEORİLERİ SİZİ GÖZYAŞLARINA BOĞACAKBir önceki çok önemli konumuz, soğan doğrarken neden ağlamadığımızdı. O yazımızın başında ağlamanın tarihinden ve göz boşuklarımızdaki 3 bezin, 3 farklı kimyasal yapıdaki gözyaşını nasıl ürettiklerinden bahsetmiştik.
Kaynak: D. Sharon Pruitt (Compfight tarafından sağlandı)
Bu 3 farklı gözyaşının ilki, göz yuvarlağımıza yapışıp tutunmada iyiydi. İkincisi çoğunlukla sudan oluşuyor ve protein, antibiyotik ve mineraller bakımından zengindi. Üçüncüsü ise daha yağlı ve gözyaşı tabakasındaki nemin buharlaşıp gitmesini önleyici bir yapıdaydı...2014-02-0207 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri10: GÖZYAŞLARI HAYATIN ACI GERÇEĞİYemek hazırlarken soğan doğradığımızda, gözlerimizden o tuzlu su damlacıkları (diğer bir deyişle “gözyaşlarımız”) neden süzülür? Ve bu taşan su damlacıkları neden üzgün olduğumuzda da ortaya çıkarlar? Peki neden insanlar duygudurumlarının sonucu olarak gözyaşı akıtan tek hayvandır? Ve bu duygusal ağlama durumu bizi daha iyi hissettirir mi?
[Powerpress]
Modern insan topluluğumuzda ağlama olayı doğum, ölüm ve evlilik gibi ender, ulvi olaylar sırasında gerçekleşebiliyorken en sıradan bir hadise sonucunda da, ör...2013-02-1007 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri09: TEMBEL GÜNEŞ BİR GÜBRE YIĞINININDAN DAHA AZ ENERJİKTİRGüneş gezegenimiz için gerekli temel hayat ve enerji kaynağıdır, ayrıca efsane olmuş bir kaç yanlış inancın da merkezinde yer alır. İşte bunlardan ikisi:
Birincisi, çoğumuzun bildiği gibi Güneş, enerjisini oluşturmak için nükleer yanma yapar ve biliriz ki nükleer bombalar küçücük kütlelerinden muazzam miktarda enerji yaratırlar. Peki ya ağırlıklarını kıyaslayarak düşünecek olursak, güneş nasıl olur da arka bahçenizdeki gübre yığınından daha az enerji ortaya koyar?
Güneş her saniye, 620 milyon ton hidrojeni yakar ve yakl...2013-02-0305 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri08: KUZEY KUTBU’NDAKİ ERİME DOĞAL KAYNAKLI DEĞİLKuzey Kutbu’ndaki (Arktik) buzun erimesi her geçen gün daha kötüye gidiyor. Buzun hacmi yıl boyu değişkenlik gösterir, kış ortasında zirveye yükselir ve genelde Eylül ayı gibi, yani yaz sezonu minimum seviyeye geriler.
Son 1400 yılda, her Eylül ayında arta kalan Kuzey Kutbu buzul hacmi neredeyse sabittti. Ancak 1980'den beri bu buzun % 80’ini kaybetmiş durumdayız.
Bir konuyu anlamamız lazım ki, o da 4,7 milyar yıldır ısıma ve soğuma anlamında birçok iklimsel doğal döngü olmuştur. Günümüzde Kuze...2013-01-2707 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri07: GÜNDE SEKİZ BARDAK SU İÇMENİZ GEREKLİ Mİ?Anlaşılan o ki, her yerde gördüğümüz su şişeleri, çoğu insanın hayatının önemli bir parçası. Sanki yaşam veren şişelenmiş su olmasa, insanlar susuzluktan ölecekler, kavrulacaklar ve bir sonraki rüzgarla uçup gidecek toz yığınına dönecekler. Herkesten "günde en az sekiz bardak su içmelisin" öğüdünü duyarsınız.
Bu öğüt New York Times'ta bir sağlık köşesinde ortaya çıktı ve popüler basındaki çoğu yazar tarafından da yayınlandı. Hatta Kaliforniya Los Angeles Üniversitesi'nin bir broşüründe önerdiği şey şu...2013-01-2006 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri06: KÖK HÜCRELERİ NİYE NOBEL ALDI?Geçen defa değişik kök hücresi türlerinden, embriyonun kök hücrelerinin vücudunuzdaki tüm hücreleri nasıl oluşturduğundan ve 2012 yılı Nobel Ödülü'nün bu alanda araştırma yapan iki bilim adamına verildiğinden bahsetmiştim.
1960’lardan önce zannediyorduk ki, bir kök hücresi mesela bir deri hücresine bir kere dönüştü mü artık hep deri hücresi olarak kalır. Erişkin bir hücreyi pluripotent bir kök hücresine dönüştürmenin bir yöntemini bulsak, araştırmalar için embriyo...2013-01-1306 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri05: NEDİR BU KÖK HÜCRELERİ?Kök hücreleri: George W. Bush’un sevmediği hücreler. Öyle ki, “Hür Dünya’nın liderliği”ni yaptığı sekiz yıl boyunca oğul George Bush embriyonik kök hücrelerinin kullanıldığı araştırmalara federal devletin desteğini kısıtlamak için elinden geleni ardına koymadı. 2012’de ise kök hücresi araştırmalarına Nobel Tıp Ödülü verildi.
Peki, kök hücreleri nedir ve neden bu kadar fırtına koparıyor?
Önce kök hücrelerinin ne olduğuna bir bakalım.
Kök hücrelerinin iki harika özelli...2012-12-3006 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri04: UZUN YAŞAMIN GERÇEĞİ: KANSERKonu kanser olduğunda, Joe Jackson’un şarkısı pek umut vermiyor: "Everything gives you cancer", yani, "Her şey sizi kanser yapar". Doğru, kanser oranları geçtiğimiz yüzyıl içerisinde üç kat artmış olabilir, ama acaba gerçekten her şey sizi kanser yapar mı? Hayır, sadece artık daha uzun yaşadığımız için böyle.
2012’de, Yeni İngiltere Tıp Dergisi (New England Journal of Medicine: Yeni İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzeydoğu köşesini içine alan altı eyalete verilen isimdir) iki yüzüncü doğum gününü kutladı. Geçen iki yüzyıl bo...2012-12-2307 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri03: 2012 MAYA KEHANETİŞoför beni Melbourne havaalanından şehre götürüyordu. Sohbet sırasında anladım ki çok endişeliydi. Evliydi, bir çocuğu vardı, biri de yoldaydı. Ama hayatın anlamı neydi ki, Mayaların kehanetlerindeki gibi, yeni bebeği 2012’de daha dört yaşındayken dünyanın sonu gelecekse?
Dünyanın, ya da en azından bildiğimiz medeniyetin sonu hakkında kehanetler hep vardı. M. S. 2000 yılında bunlardan piyasaya çok çıkmıştı, güya bir de 5 Mayıs 2005’te tüm gezegenler bir hizada sıralandığında yok olacaktık. (Gezegenler hizaya gelmedi ve, evet, bizlere bir...2012-12-1707 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri02: HIZLI YEMENİN LEZZETLİ HİLELERİ SİZİ YEMEYE ZORLUYORGeçen sefer, yakın zamanlardaki obezite salgını hakkında konuşmuştum. Size Dr. Kessler’i hatırlatayım: Amerikan Gıda ve İlâç İdaresi’nin kurul üyesi idi. Obezite salgının en önemli sebeplerinden birinin, milyar dolarlık çok uluslu gıda endüstrisi olduğuna kanaat getirmişti. Bunlar 1980’lerde, gıdayı andıran aşırı lezzetli ve bağımlılık yaratıcı maddeleri üretebilmenin yöntemini kusursuzlaştırmışlardı.
Fakat nasıl oldu da bizleri et, meyve ve sebze gibi doğal gıdalardan vazgeçirebildiler ve bunun yerine vakumlanmış, ambalajlanmış ve açmak için resme...2012-12-1007 minAçık Bilim - Dr Karl ile Bilim Sohbetleri01: SİZİ AÇ BIRAKMAK İÇİN TASARLANMIŞ HIZLI YEMEKLERDr. Kessler’in “Aşırı Yemenin Sonu” isimli kitabı, gıda endüstrisi ile ilgili düşüncelerinizi değiştirebilecek cinsten.
Dr. Kessler birçok önemli unvana sahip: Avukat ve çocuk doktoru olmasının yanı sıra, Amerikan Gıda ve İlâç İdaresi’nin kurul üyesiydi. Kitabında, ABD ve diğer İngilizce konuşulan Batı ülkelerinde tüketilen gıdalarla ilgili muazzam çelişkileri gözler önüne seriyor.
Dr. Kessler'in ilgi alanı, gıda endüstrisinin gıdaları ustaca çekip çevirme, ve günümüz gıdalarını bağımlılık yaratacak şekilde özel işleme yöntemleri.
İnsan vücudu, a...2012-11-2808 min