Shows
Bestiariusz performatycznyOrdinarus meretrix | Biased Basic BitxhesStrona trzynasta. Czytają Biased Basic Bitxhes. Święta to najbardziej Basic czas w roku i z tej właśnie okazji nadchodzi opowieść o bestii Ordinarus meretrix. Ordinarus meretrix, gatunek znany powszechnie jako Basic Bitch, może występować w każdym środowisku, więc wytęż zmysły i spróbuj znaleźć go sam/sama (może być bliżej, niż myślisz…). W odcinku opowiadamy, kim dla nas jest Basic Bitch, ale też jak jej wizerunek zostaje przedstawiony w kontekście innych testów, między innymi Jenny Kirby czy Günseli Yalcinkaya. Nasza perspektywa przeciwstawia się powszechnemu przekonaniu o...2023-12-1419 min
Bestiariusz performatycznyListeria historicus | Filip RybaStrona dwunasta. Czyta Filip Ryba. W ostatnich latach udało się zidentyfikować nowy gatunek bakterii z rodzaju Listeria, który, ze względu na specyficzne oddziaływanie na części mózgu odpowiedzialne za pamięć długotrwałą, nazwano Listeria historicus. Jedyna odmiana serologiczna tego gatunku, jaką udało się dotychczas zidentyfikować, wykazuje lekkie działanie patogenne, które w pierwszej kolejności wpływa na funkcjonowanie hipokampu, a w dalszej kolejności na pracę określonych płatów opon mózgowych. W konsekwencji wszystkie wspomnienia i wizje przyszłości osobnika zakażonego bakterią Listeria historicus zostają wkomponowane w taką konceptualiza...2023-11-2119 min
Bestiariusz performatycznyAurora borealis | Kuba PawlakStrona jedenasta. Czyta Kuba Pawlak. Aurora borealis, czyli zorza polarna, to bestia niepozorna, czasem podróżująca poza koło podbiegunowe samodzielnie, na niebie, a czasem dzięki mediom społecznościowym czy tekstom kultury. W każdej formie i każdym medium potrafi zauroczyć i zachęcić do arktycznych wycieczek, podobnie jak dawniej - co najmniej od XIX wieku - potrafiła podsycić kolonialne fascynacje biegunem północnym, wabiąc ku niemu pierwszych europejskich polarników. A w każdym razie białych mężczyzn powszechnie uznawanych za pierwszych polarników, których relacje z podróży leżą u podstaw dzisiejszyc...2023-11-0717 min
Bestiariusz performatycznyMultilingualismus | Ewa BalStrona dziesiąta. Czyta prof. Ewa Bal. Wielojęzyczność, heteroglozja albo multilingualismus. Osoby tropiące tę wieloimienną bestię sięgają często po starotestamentową przypowieść o wieży Babel, interpretując ją jako opowieść o początkach wielojęzyczności. Równie często jednak przyglądają się tej bestii na scenie codzienności albo w teatrze, dochodząc zwykle do podobnych wniosków: multilingualismus nie tyle skazuje na nieporozumienie, co daje szansę na odmienne doświadczanie, poznawanie i wyrażanie świata przez pryzmat odmiennych języków. Nie zawsze, nie wszędzie i nie każde językowe odmienności bywają przy tym mile...2023-10-2120 min
Bestiariusz performatycznyVaginae affectio | Wojciech BaluchStrona dziewiąta. Czyta prof. Wojciech Baluch. Złota wagina, czyli o oswajaniu afektu. Słowa kluczowe: afekt – afektywność – stan afektywny2023-07-0125 min
Bestiariusz performatycznyDaemons bahiensi | Konrad WojnowskiStrona ósma. Odnalazł dr Konrad Wojnowski, czyta sztuczna inteligencja o głosie Davida Attenborough. W kolejnym odcinku „W królestwie cyberbestii z duchem Davida Attenborough” uwagę skierujemy na nieuchwytne ławice Bayesa, od których trudno się ostatnimi czasy opędzić. W ostatnim raporcie z września 2140 roku szacuje się, że co druga interakcja społeczna przebiega dziś z udziałem przebiegłych demonów nieuchwytnych dla ludzkiego oka. Niemniej, przywykliśmy do ich obecności w naszych paranoicznych imaginariach epoki po Wielkiej Osobliwości. W trakcie odcinka przyjrzymy się historii Demonów Bayesa: skąd się wzięły i jak zmieniły w ciągu ostatnie...2023-06-2415 min
Bestiariusz performatycznyAnimaticus commotionis | Mateusz BorowskiStrona siódma. Czyta prof. Mateusz Borowski. Czy zastanawialiście się kiedyś, jaka siła porusza tłumem i rozprzestrzenia w nim emocje? Performatyka zna odpowiedź na to pytanie od chwili, gdy zajęła się problemem animatywów, performansów nieposłuszeństwa wykonywanych przez wspólnoty, by przeciwdziałać instytucjonalnej opresji. Teraz, na fali zwrotu probiotycznego dokonano przełomowego odkrycia półsyntetycznej mikrobestii, Animaticusa commotionisa, która kolonizując organizmy wyższe, orkiestruje zbiorowe bunty i protesty. A historia tego odkrycia sięga korzeniami rady pewnego wydziału na jednym z krakowskich uniwersytetów… Słowa klucze: zwrot probiotyczn...2023-06-1619 min
Bestiariusz performatycznyPerformans delegatum | Arkadiusz PółtorakStrona szósta. Czyta dr Arkadiusz Półtorak. Od lat 90. XX wieku artyści coraz częściej zlecają rozmaite działania performatywne nie-artystom. Czasami praktyka ta przynosi inspirujące efekty. Niekiedy prowadzi jednak do „rozbestwienia” performansów delegowanych, które zaczynają pasożytować na entuzjazmie uczestników, przynosząc jednocześnie niewspółmierne korzyści artystom-reżyserom. Z podcastu można dowiedzieć się o czynnikach, które drastycznie zwiększają szansę na omawiane rozbestwienie – jak również o środkach zaradczych, które artyści i instytucje kultury podejmują współcześnie, by chronić entuzjazm miłośników sztuki przed roztrwonieniem. Słowa...2023-06-0921 min
Bestiariusz performatycznyDisoñar latina | Sylwia MieczkowskaStrona piąta. Czyta Sylwia Mieczkowska. Disoñar to połączenie dwóch słów: diseñar, czyli projektować, i soñar, czyli śnić albo marzyć. Jest to bestia z domeny „zaangażowanych”, aktywnie reagujących na sytuację kryzysów i katastrof niesionych przez neoliberalną globalizację. Bestia oferuje alternatywne sposoby życia, rozumienia ludzkiego usytuowania we wszechświecie oraz tworzenia i wzmacniania wspólnotowych splotów ludzko-więcej-niż-ludzkich. Słowa kluczowe: sny - projektowanie - zmiana społeczna - wspólnotowość2023-06-0220 min
Bestiariusz performatycznyCordyceps performaticus | Małgorzata SugieraStrona czwarta. Czyta prof. Małgorzata Sugiera. Cordyceps performaticus, po polsku nazywany maczużnikiem performatycznym, to stosunkowo niedawno zidentyfikowany gatunek grzyba z rodziny maczużnikowatych. Występuje on również w Polsce, przede wszystkim w instytucjach naukowych i kształcenia wyższego, choć niedawno zaczął się gwałtowanie szerzyć również wśród młodzieży licealnej, głównie w większych ośrodkach miejskich. Słowa kluczowe: grzyb - nosicielstwo - posthumanistyczna performatywność - uporostowienie2023-05-2619 min
Bestiariusz performatycznyRhizoma technologicus | Piotr UrbanowiczStrona trzecia. Czyta dr Piotr Urbanowicz. Imię bestii z trzeciej strony bestiariusza – Rhizoma technologicus – na język polski można byłoby przełożyć jako „technologiczne kłącze”, splątaną sieć sieci telekomunikacyjnych, wodociągowych czy elektroenergetycznych. Chociaż tak opisane technologiczne kłącze może zdawać się nam dobrze znane, tak jak współtworzące je sieci, stanowi jednocześnie nigdy niedającą się oswoić bestię. Monstrualność sieci nie wynika przy tym z często domniemanej nie-ludzkiej natury technologii – Rhizomę powołujemy do istnienia także my samx i nasze codzienne, usieciowione aktywności. Słowa kluczowe: sieć – kłącze – technologia –2023-05-1919 min
Bestiariusz performatycznyPotentia gaudendi | Łucja IwanczewskaStrona druga. Czyta dr Łucja Iwanczewska. To bestia z gatunku transformujących, performujących zmianę, przeobrażających. Jako pojęcie filozoficzne, wywodzi się z "...farmakopornografii" Paula Preciado i spokrewniona jest z "siłą roboczą", którą znamy z klasycznej ekonomii. Potentia gaudendi, czy też moc orgazmiczna, określa rzeczywistą lub wirtualną moc całkowitego pobudzania ciała. Słowa kluczowe: performatywna siła - potencja - potencjalność - transformacja - orgazmiczna moc2023-05-1218 min
Bestiariusz performatycznyMapalucenium temporale | Mateusz ChaberskiStrona pierwsza. Czyta dr Mateusz Chaberski. O bestii z rodziny neologizmocenowatych. Według ostatnich badań polskich naukowców do rodziny tej należy już ponad osiemdziesiąt gatunków -cenów. Rozwijają się one najczęściej na żyznych biurkach osób badających, najczęściej z kręgu nowego materializmu, które powołują do istnienia nowe epoki w dziejach Ziemi, by rzucić wyzwanie najstraszliwszej być może bestii, z jaką się dzisiaj mierzymy: antropocenowi.Słowa kluczowe: relacje - pokrewieństwo - współpraca2023-05-0521 min
Bestiariusz performatycznyWprowadzenie | Raport z odnalezienia bestiariuszaBestiariusz performatyczny – następca ABC performatyki i Poradnika na koniec świata – to najnowsza odsłona naszych podcastowych miniprzewodników po konceptualnych i metodologicznych zaułkach studiów nad performansem i performatywnością.W tej edycji Katedra Performatyki UJ zaprasza do cyklu opowieści o bestiach. W ich trakcie okaże się, czym bywają i gdzie sieją zamęt, a w roli zwiastuna i wprowadzenia do serii – sprawozdanie z odnalezienia tytułowego bestiariusza.2023-04-2801 min
Poradnik na koniec świataJak przetrwać koniec świata? Strategie dramaturgiczne || Wojciech BaluchKiedy zaczyna się koniec? A może już się zaczął? Prof. Wojciech Baluch sięga po przykłady filmów, literatury oraz eseistyki, np. książki „Ostatni ludzie” Macieja Jakubowiaka, aby odpowiedzieć na pytania o narracje na temat końca świata. Tradycyjne opowieści niosą pocieszenie, ale sankcjonują trwający porządek i władzę. Lecz czy istnieją alternatywne sposoby mówienia o końcu? W tym aspekcie warto odwołać się do dramaturgii. Posłuchajcie sami!2022-10-0918 min
Poradnik na koniec świataNieporadnik na wypadek wojny || Ewa BalProf. Ewa Bal diagnozuje performatywne efekty wojny w Ukrainie w sferze wyobrażeń społecznych. Opowiada o zmianach, jakie wojna przyniosła dla ładu fundowanego przez zachodnio-centryczną wizję świata. Lokalne pokłady zaangażowania i troski dają nadzieję na to, że sztuczne granice między rzekomo zacofanym Wschodem i cywilizowanym Zachodem zmienią się, a dzięki temu wyłonią się nowe pola wzajemnych relacji.2022-09-2116 min
Poradnik na koniec świataZaczaruj świat na nowo || Jakub PawlakNie ulegaj do końca racjonalnej wizji świata, bo umknie Ci wiele stref pomiędzy! Jakub Pawlak zaprasza do zgłębiania rzeczywistości przez organizowanie i wchodzenie w interiory – strefy kreatywnych zagubień, magicznych czy też szamańskich praktyk, gdzie przestajemy kategorycznie dzielić rzeczywistość i podporządkowywać ją naszemu ludzkiemu poznaniu.2022-09-1320 min
Poradnik na koniec świataJak wyhodować nadzieję || Martyna DziadekBetonoza, monokultury, pozorne tylko rewitalizacje... Brzmi znajomo? Martyna Dziadek podpowiada kilka taktyk odzyskiwania krajobrazu, a z nim - nadziei. Ogrodnicza partyzantka? Właśnie tak! Siejcie, hodujcie i patrzcie, jak rośliny rosną w prześwitach betonowych płyt. W ten sposób każde z nas może wcielić w czyn nową ideę międzygatunkowej wspólnoty, a przy tym wiele nauczyć się od roślin: nie rywalizacji, lecz współpracy; nie bierności, lecz aktywizmu. Zatem do dzieła!2022-08-1523 min
Poradnik na koniec świataJak nie utonąć w śmieciach || Sylwia MieczkowskaJak poradzić sobie z problemem śmieci? Wystarczy nie śmiecić...? Sprawa jest bardziej skomplikowana. Na koniec świata, jaki znamy, Sylwia Mieczkowska proponuje przyjrzeć się uważniej naszym kategoriom poznawczym dotyczącym odpadów. Co uznajemy za śmieć i dlaczego? W podcaście usłyszycie o tym, co to jest ontologiczna niestabilność rzeczy, skąd bierze się wstręt wobec odpadów i jak na nowo możemy je zdefiniować.2022-08-0719 min
Poradnik na koniec świataSplataj (się)! || Małgorzata SugieraSploty jako metoda? Jak najbardziej! O splotach jako wzbogaconych egzystencjach więcej-niż-ludzkich opowiada w najnowszym odcinku prof. Małgorzata Sugiera. Usłyszycie o inspirujących przykładach relacji opisanych w książkach takich autorek jak Robin Wall Kimmerer czy Laura Jean McKay. Czytaj, rozglądaj się, performuj i przechwytuj - wszystko dla dobra planety.2022-06-2719 min
Poradnik na koniec świataJak lamentować nad końcem sztuki || Arkadiusz PółtorakSztuka umarła. Ale niech nie zwiedzie Was dźwięk żałobnych dzwonów. To tybetańskie misy i gongi towarzyszyć nam będą w celebracji tej śmierci. Dlaczego? Jak opowiada w tym odcinku dr Arkadiusz Półtorak, pozwolą nam one zrozumieć głęboki sens końca sztuki. Z podcastu dowiecie się, jak kultywować sztukę pomimo jej rzekomej śmierci. Zamiast zamartwiać się nad przeminionym, pomóżmy sztuce odnaleźć nowe wcielenie.2022-06-1720 min
Poradnik na koniec świataJak pozbyć się płci i nie żałować || Mateusz BorowskiKto lub co każe Ci w dany sposób rozpoznawać innych? Prof. Mateusz Borowski zaprasza na ćwiczenia z rozpoznawania płci, aby każde z Was mogło się przekonać, jak dalece jesteśmy kształtowani przez społeczne wyobrażenia w dyktowaniu innym, kim powinni być. A może zdecydujecie się pójść krok dalej i spróbujecie jeszcze bardziej rozhuśtać chwiejącą się w posadach bryłę świata?2022-06-0719 min
Poradnik na koniec świataWymyśl sobie świat, czyli o sztuce feministycznej || Łucja IwanczewskaDr Łucja Iwanczewska przypomina nam wszystkim, czemu właściwie służy sztuka feministyczna. Przedstawia przykłady kilku ważnych performansów, aby przekonać nas, że niosą one emancypacyjne możliwości uczestnictwa politycznego i wyznaczają nowe praktyki bycia i działania w świecie.2022-05-3017 min
Poradnik na koniec świataĆwicz koordynacje, włączaj się w społeczności więcej-niż-ludzkie || Mateusz ChaberskiW obliczu katastrofy klimatycznej musimy wynaleźć nowe sposoby bycia. Zacznijmy jednak od początku! Dr Mateusz Chaberski zaprasza na kilka ćwiczeń z koordynacji poprzedzonych rozgrzewką. Dzięki nim rozciągniecie swoje pojęcie rzeczy i zwiększycie uważność na inność, zaś finalnie wyrobicie w sobie praktyczne umiejętności zrównoważonego i ekologicznego wiązania się ze światem.2022-05-2120 min
Poradnik na koniec świataTrzy triki, by stać się cyborgiem || Piotr UrbanowiczKoniec świata! Młodzi nie widzą świata poza telefonami! Maszyny przejęły władzę nad ludźmi! Już po nas...Jeśli zdarza Wam się zbyt często słyszeć takie słowa, jeśli podskórnie czujecie, że coś w tej rozpaczy jest głęboko nie tak - słuchajcie nowego podcastu z serii "Poradnik na koniec świata". W pierwszym odcinku dr Piotr Urbanowicz daje kilka porad, by inaczej spojrzeć na technologie. Dzięki nim przestaniecie się bać. A może pójdziecie krok dalej i zostaniecie cyborgami?2022-05-0423 min
ABC PerformatykiReprezentacja | ABC Performatyki | prof. Małgorzata Sugiera | podcastCzy rysowanie w inny sposób jest jednoznaczne z innym postrzeganiem rzeczywistości? Różne, przewrotne aspekty reprezentacji w odniesieniu do malarstwa (i nie tylko!) omawia tym razem prof. Małgorzata Sugiera. W dziewiątym odcinku ABC Performatyki usłyszycie więc między innymi o fundamentalnej różnicy między prezentacją, reprezentacją i przedstawieniem oraz o praktykach kolonialnych i dekolonialnych uprawianych przez sztukę dawną i współczesną.2021-07-1220 min
ABC PerformatykiPosthumanizm dehumanizm | ABC Performatyki | Martyna Dziadek | podcastCzemu służyć ma obalenie hegemonii człowieka witruwiańskiego? Czy zamiast niego w centrum powinien stanąć pies czy jakiś inny organizm, na przykład skrzyp? A może po prostu zrezygnujemy z podziału na ludzkie, kulturowe centrum i naturalne, nie-ludzkie peryferie? W ósmym odcinku ABC Performatyki Martyna Dziadek sonduje możliwości ekologicznego bycia razem. Tłumaczy, na czym zasadza się zwrot posthumanistyczny – z czego wynika i jakie daje możliwości zmiany działania w świecie.2021-06-2821 min
ABC PerformatykiTeatralizacja performowanie | ABC Performatyki | dr Łucja Iwanczewska | podcastJeśli kiedykolwiek podczas przedstawienia teatralnego poczuliście się zagubieni, bo aktorzy wyszli z roli, ktoś z publiczności przerwał spektakl albo naruszył Wasze granice - to ten podcast jest dla Was. Dowiecie się z niego przede wszystkim o tym, jaka jest różnica między teatralizacją a performowaniem. Opowiada dr Łucja Iwanczewska.2021-06-0217 min
ABC PerformatykiDramaturgia | ABC Performatyki | prof. Wojciech Baluch | podcastProdukcje filmowe, procesy sądowe i współczesny teatr – wszystkie osiągają swoje perswazyjne cele dzięki określonej dramaturgii. Pojęcie to w szóstym odcinku ABC Performatyki tłumaczy prof. Wojciech Baluch. Na przykładzie sprawy Gorgonowej opowiada o nowej dramaturgii, która stanowi współcześnie raczej sposób projektowania afektywnego doświadczenia, niż budowania tekstu literackiego. Zapraszamy do słuchania!2021-05-2620 min
ABC PerformatykiPerformatyw performatywność | ABC Performatyki | dr Mateusz Chaberski | podcastStajecie na ślubnym kobiercu... I co dalej? Trzeba sobie coś przyrzec – a przez to określić rzeczywistość na nowo. Jednak nie w każdym wypadku Wasze słowa będą miały realną sprawczość. Wziąć pod uwagę trzeba nie tylko określone warunki, które pozwalają małżeńskiej przysiędze zmieniać rzeczywistość. W grę wchodzą też normatywne praktyki kulturowe, które na przykład odmawiają prawa do ślubu parom jednopłciowym. W najnowszym podcaście dr Mateusz Chaberski tłumaczy, jak pojęcia performatywu i performatywności pozwalają ujrzeć nowe aspekty codziennych wydarzeń, które dotyczą każdego z nas.2021-05-1920 min
ABC PerformatykiPerformans | ABC Performatyki | prof. Ewa Bal | podcastPerformans to pojęcie, które od wielu lat zmienia praktyki kulturowe. Wyznacza zmiany w sztuce, czy badaniach naukowych. Na czym polega ten zwrot kulturowy? Prof. Ewa Bal tłumaczy to kluczowe dla współczesnej humanistyki pojęcie. Z najnowszego podcastu dowiecie się, co to jest performans organizacyjny, kulturowy, czy performance art. Przede wszystkim usłyszycie o tym, jak radykalnie zmieniają one nasze postrzeganie świata i zanurzenie w rzeczywistości.2021-05-1119 min
ABC PerformatykiAfekt | ABC Performatyki | dr Arkadiusz Półtorak | podcastOdcinek trzeci cyklu ABC Performatyki poświęcony został omówieniu afektu. Dr Arkadiusz Półtorak przystępnie tłumaczy to pojęcie na przykładzie zwykłych doświadczeń, które przeżył kiedyś każdy z nas. Jak pojęcie to zmienia perspektywę oglądu rzeczywistości? Jak rozumieć afekt w codziennych sytuacjach oraz w obcowaniu ze sztuką? Tego dowiecie się z nowego odcinka.2021-04-2614 min
ABC PerformatykiZachowane zachowanie | ABC Performatyki | Piotr Urbanowicz | podcastCzy działamy przez powtórzenie? Jaki scenariusz odgrywamy, kiedy wykonujemy nawet najprostsze czynności? W jaki sposób rozumieć ten teatralny aspekt naszego życia?Jeżeli zadawaliście sobie takie pytania, to podcast Piotra Urbanowicza skierowany jest do Was. W ramach ABC Performatyki omawiamy pojęcia, które pozwalają lepiej odnaleźć się w najnowszej kulturze: sztuce, literaturze, filozofii i naukach społecznych. W drugim odcinku wyjaśnione zostaje "zachowane zachowanie". W jaki sposób zmienia ono nasze zwykłe postrzeganie codziennych praktyk? Zapraszamy do słuchania!2021-04-1114 min
ABC PerformatykiAsamblaż hybryda | ABC Performatyki | prof. Mateusz Borowski | podcastCzy zastanawialiście się kiedyś nad złożonością świata, który Was otacza? Choćby nad złożonością zwykłej, wydawałoby się, szklanki? Jeśli tak, to ten podcast jest dla Was! W ramach ABC Performatyki omawiamy pojęcia, które pozwalają lepiej odnaleźć się w najnowszej kulturze: sztuce, literaturze, filozofii i naukach społecznych. Odcinek pierwszy poświęcony jest asamblażom i hybrydom. Dlaczego pojęcie to jest tak ważne dla współczesnych badań kulturowych? Jak pozwala zmieniać współczesną rzeczywistość? Tego dowiesz się z podcastu autorstwa prof. Mateusza Borowskiego.2021-03-1022 min
Bęc RadioBęc Radio: Choreografie sprzeciwu —> ZiółekSpektakle performatywne Marty Ziółek wychwytują emocje wynikające z oddolnych ruchów oporu wobec zniewalających mechanizmów życia społecznego. To z pewnością jedna z najciekawszych i najsilniejszych osobowości eksperymentujących ze współczesnymi środkami wyrazu artystycznego. Jej najnowsza produkcja MONSTERA zaprasza do wnętrza kobiecego ciała, eksploruje układ oddechowy, jego powiązania z afektem, emocjonalnością, seksualnością. Z jednej strony kobieca energia, a z drugiej strony ulica, miasto, dryf proponowany przez sytuacjonistów, popkultura, wkurw i bunt są budulcem, do których Marta Ziółek chętnie sięga.
Podczas rozmowy przywołujemy tekst Teresy Fazan "Wirus ta...2020-11-2834 min
Bęc RadioBęc Radio: Choreografie sprzeciwu —> ZiółekSpektakle performatywne Marty Ziółek wychwytują emocje wynikające z oddolnych ruchów oporu wobec zniewalających mechanizmów życia społecznego. To z pewnością jedna z najciekawszych i najsilniejszych osobowości eksperymentujących ze współczesnymi środkami wyrazu artystycznego. Jej najnowsza produkcja MONSTERA zaprasza do wnętrza kobiecego ciała, eksploruje układ oddechowy, jego powiązania z afektem, emocjonalnością, seksualnością. Z jednej strony kobieca energia, a z drugiej strony ulica, miasto, dryf proponowany przez sytuacjonistów, popkultura, wkurw i bunt są budulcem, do których Marta Ziółek chętnie sięga.
Podczas rozmowy przywołujemy tekst Teresy Fazan "Wirus ta...2020-11-2834 min